این درست که سالهاست چشمهایش به روی دنیا بسته است اما انگار با چشم دلش چیزهایی را می‌بیند و لمس می کند که خیلی ها با چشم های سالم نیز نمی توانند و نکته جالب اینجا است که با وجود این معلولیت، هیچ‌گاه تسلیم سیاهی حاکم بر زندگی نشده و با همت خود، باقی بدنش و از جمله بازوها را به یاری طلبیده تا جور چشمهایش را بکشند.
قصه این روشندلان عزیز روایت انسانی است که نشستن در کنج عزلت را بر نمی تابد و زندگی را طور دیگری معنا می کند و ناتوانی را به سخره گرفته و از پای نمی نشیند.
امروزه نابینایان بسیاری را می‌شناسیم که اگر نگوییم بهتر از افراد بینا، لااقل در حد آنها، در تمام عرصه‌های مختلف علمی و هنری می‌درخشند و وجود این افراد است که ثابت کرده نابینا کسی نیست که از نعمت بینایی برخوردار نیست بلکه نابینایی در مفهوم وابستگی و درماندگی است.
شور و نشاط و عشق به زندگی را در روشندلانی می‌توان یافت که با وجود نابینایی، صبر و همت و تلاش را شرمنده خود و با توکل به خدا پله های ترقی را طی کردند.
نابینایی، محدودیت نیست، 'رودکی' از جمله افرادی است که در عمل به اثبات رسانده که نابینایی، پایان زندگی نیست، او نابینایی است که در عرصه شعر، سخن و هنر درخشید و به تعبیر عالمان ادب فارسی، مقام پدر شعر فارسی را به خود اختصاص داد.
اما روشندلان با وجود دست یافتن با موفقیت ها و طی کردن پله های ترقی از بی توجهی مسوولان و نگاه ترحم آمیز برخی شهروندان گله مند هستند زیرا برخی مواقع رفتار ما موجب رنجش خاطر این عزیران می شود.
درد روشندلان نابینایی نیست، درد آنها جامعه ای است که هنوز باور ندارد که ما می توانیم بدون نیاز به دیگران سرپای خود ایستاده و محتاج این و آن نباشیم.
روز عصای سفید مصادف با ۱۵ اکتیر (۲۳ مهر ماه) بهانه ای شد که درددل روشندلان استان یزد مطرح شود، مطالباتی که بسیاری از آنان را تنها با اجرای صحیح قوانین و حمایت موثر می توان پاسخ داد.
در گفت و گوی خبرنگار ایرنا با چند از تن از روشندلان موفق استان ، بیکاری، نگاه توام با ترحم مردم ، بی توجهی به نیازهای معلولان در مبلمان شهری ، عدم مناسب سازی ساختمان های اداری و عمومی، کاستی های آموزشی ، کمبود امکانات فرهنگی و رفاهی و کمبود امکانات ورزشی از جمله مشکلات این قشر از جامعه ذکر شد.
خواسته‌های روشندلان نیاز به گوش شنوا دارد
محبوبه زارع یکی از روشندلان میبدی است که دارای مدرک دکترای ادبیات عرب است گفت: علت نابینایی من بابت ضربه ای که در کودکی و سن ۶ سالگی بر اثر پرت شدن از پله ها به سرم وارد شد چون نابینایی من تدریجی بود خیلی متوجه آن نبودم، یعنی درحال درمان بودم ولی به دلیل تشخیص نادرست پزشکان بعدها متوجه شدم عصب بینایم دچار آسیب شده و درسن ۱۱ سالگی بینایی خودم را از دست دادم.
وی اظهار داشت:چون نابینایی من بطور تدریجی بود در مدرسه عادی درس خواندم و کتابها با کمک مادرم مطالعه و یاد می گرفتم. در این زمینه مادر با صبر و پشتکاری که داشت هر چند بار که نیاز بود کتاب را برای من می خواند تا من مطالب را یاد بگیرم.
زارع گفت: وقتی نابینایی ام را از دست دادم خیلی برایم سخت بود چون از ابتدا می دیدم و حالا همه چیز را سیاه و تاریک شده بود اما با توکل بر خدا و حمایت های مادرم راه موفقیت را طی کردم.
وی که اکنون معلم است افزود: من کارهایم را خودم انجام می دهم و نیاز به دیگران ندارم و در مدرسه ام با دانش آموزان هم رابطه دوستانه دارم و در کنار آنها لذت می برم.
زارع تصریح کرد: متاسفانه نگاه جامعه به معلولان اینگونه است که نابینا شخصی ناتوان و درمانده است که نیاز به ترحم دارد، در حالیکه هرگز چنین چیزی صحت ندارد.
وی در ادامه اشتغال و مناسب نبودن محیط را از جمله مشکلات نابینایان استان نام برد و گفت: رفت و آمد در سطح شهر برای همه روشندلان بسیار سخت است که در این زمینه باید مسوولان توجه بیشتر کنند.
وی اضافه کرد: روشندلان خیلی به سختی درس می خوانند و ادامه تحصیل می دهند اما ظلم است که مسئله اشتغال آنها نادیده گرفته شود خیلی از روشندلان در مصاحبه آزمون استخدامی آنها را رد می کنند.
این روشندل در پایان گفت: درد های نابینایان بی شمار است و نیاز به گوش شنوایی دارد که به آنان توجه کنند و اقدامی موثر برای این قشر انجام دهند.
روز جهانی عصای سفید و شنیدن صدای نابینایان
یک روشندل یزدی دیگر هم گفت: نابینایان انتظار دارند برای آنها امکاناتی ایجاد شود که بتوانند با دیگر افراد جامعه هم سطح شوند و برابری کنند، نباید امتیازهای ویژه ای به نابینایان تنها به دلیل اینکه معلول هستند، داده شود زیرا تنها تفاوت نابینا با دیگر افراد این است که نمی تواند ببیند. از این رو مسوولان باید سطح امکانات را برای آنان با افراد دیگر برابر کنند که این امکانات می تواند در حوزه اجتماعی، تحصیلی و ... باشد.
حسن حسینی خاطر نشان کرد: معلولیت محدودیت نیست؛ فقط یک شعار کلیشه ای و تکراری است چراکه اگر اینگونه بود باید همه افراد نابینا در جامعه مانند سایر افراد از مزایا و امکانات و شغل برخوردار بودند.
وی اضافه کرد: پیام اصلی روز جهانی عصای سفید، شنیدن صدای نابینایان و درک مطالبات برحق آنان است تا بتوان خواسته ها و نیازهای آنان را برآورده کرد.
حسینی یادآور شد: دسترسی پذیری به محیط امن یکی از نیازهای اولیه شهروندان از جمله نابینایان است، اما این دسترسی ها و ایمنی تردد برای نابینایان وجود ندارد.
وی تاکید کرد: نابینایان به علت فقدان مناسب سازی خیابان ها و معابر با انواع خطرات روبه رو هستند و لازم است تقاطع ها به چراغ گویا مجهز باشند. همچنین مسیر ویژه عبور نابینایان در خیابان های شهری ایجاد نشده یا اگر هم ایجاد شده فاقد استانداردهای لازم است.
وی تصریح کرد: روشندلان و همه معلولان نیاز به حمایت دارند اما این موضوع را نباید با ترحم یا کوچک انگاشتن آنها اشتباه بگیریم زیرا از همان آغاز سعی کردم روی پای خودم بایستم.
اعتماد به توانمندی‌های نابینایان
یکی از دیگر روشندلان یزدی که در بسیاری مسابقات مختلف ورزشی مدال طلا و نقره کسب کرده و حتی به اردوی تیم ملی هم دعوت شده و اکنون هم رییس ورزش نابینایان و کم بینایان استان یزد است گفت: خواستن توانستن است.
حسین دشتی که رییس گروه قرآن و عترت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد است گفت: همراهی خانواده و همسرم در موفقیتهای من موثر بوده اند.
وی اظهار داشت: پدر مرحومم زمانی که من به مدرسه می رفتم کتاب ها راضبط می کرد، سپس من آنها را گوش می دادم و خود را برای کلاس درس و امتحان آماده می کردم.
وی همچنین به نقش همکلاسی خود در دوران تحصیل اشاره کرد و گفت: آنها هم در دروس من را کمک می کردند که بتوانم ادامه تحصیل بدهم .
این روشندل که دارای مدرک دکترا فقه حقوق جزاء است اضافه کرد: شرکت‌ها و موسسات در خصوص تهیه نرم افراز کمتر به موضوع معلولان به ویژه نابینایان پرداخته اند به نظرم در این زمینه بیشتر باید کار شود.
دشتی با بیان اینکه نابینایان و کم بینایان در زمینه کتب گویا و بریل مشکل دارند گفت: به نظرم یزد که بعنوان پایتخت کتاب معرفی شده است شهروندان می توانند نسبت ضبط به برخی از کتب اقدام کنند و آنها را کتابخانه نابینایان استان تحویل تا روشندلان لذت کتابخواندن خود شریک کنند.
این روشندل با بیان اینکه رفت آمد در سطح شهر برای روشندلان بسیار سخت است زیرا محیط اصلا برای انها مناسب نیست افزود: اشتغال از دیگر مشکلات این قشر است هم اکنون تعداد زیادی از نابینایان و کم بینایان در دانشگاه‌های کشور مشغول به تحصیل هستند که پس از فارغ التحصیلی نمی توانند جایی مشغول بکار شوند.
دشتی یادآور شد: روشندلان از توانمندی زیادی برخوردار هستند اما مدیران بخش های مختلف اعم دولتی و خصوصی به آنها اعتماد نمی کنند به همین دلیل آنها با مشکل اشتغال روبه رو هستند.
این روشندل ادامه داد: اعتماد به نابینایان میزان توانمندی و استعدادهای آنان را در جامعه اثبات خواهد کرد و نشان می دهد که این قشر هم می تواند مانند دیگران در جامعه فعال باشد.
دشتی خاطرنشان کرد: نابینایان نیاز به ترحم و دلسوزی ندارند بلکه افراد نابینا هم می توانند در کنار سایرین کار و فعالیت اجتماعی داشته باشند و در جامعه حضور یابند، اما متاسفانه هر بار به دلیلی نامعلوم این قشر از فعالیت های اجتماعی محروم می شود.
همسر روشندلم تکیه گاه من است
محبوبه اسلامی که همسر یک روشندل است گفت: من هرگز از ازدواج با یک روشندل پیشمان نیستم او تکیه گاه من است و او بسیار انسان دوست ، با اخلاق و مردمدار است.
وی با بیان اینکه همسرم در تمام امورات زندگی به من کمک می کندو هیچ دغدغه ای ندارم افزود: شاید برخی افراد احساس می کنند زندگی با فرد روشندل سخت است یا امکان نپذیر نیست این باور اشتباه است بلکه آنها از توانمندی‌های زیادی برخوردار هستند.
وی خاطر نشان کرد: همسر با وجود نابینایی به تحصیل خود ادامه داد و اکنون در اداره راه و شهرسازی مشغول به کار است.
اسلامی در مورد آشنایی خود با همسرش گفت: من در انجمن نابینان استان مشغول به کار بودم و در همان محل با وی آشنا شدم و خوشبخت هستم.
وی به مشکل روشندلان اشاره کرد و گفت: اگر دید اجتماع و خانواده نسبت به این افراد عوض شود بخشی از مشکلات آنها رفع می شود زیرا خیلی احساس می کنند که آنها چون نمی بینند از همه امکانات هم باید محروم باشند بلکه بهره مندی از همه از امکانات حق آنهاست.
وی اظهار داشت: بسیاری از مواقع که با همسرم بیرون می روم می بیینم که محیط شهری اصلا برای این افراد مناسب نیست و آنها باید به سختی عبور کنند
بنابراین مسوولان باید شرایط را برای حضور همه معلولان و روشندلان فراهم کنند.وی اظهار داشت: حضور من در انجمن موجب شد که من به راه اندازی مرکز خانواده و کودک نابینا اقدام کنم تا به کودکان روشندل از همان ابتدا اعتماد به نفس و مهارت‌های اجتماعی را در آنها افزایش دهم.
همسر این روشندل بابیان اینکه در مرکز یاد شدن اکنون به ۱۱ کودک روشندل خدمات ارائه می شود خاطر نشان کرد: در مرکز یاد شده گفتار درمانی ، کادر درمانی ، برگزاری اردوها ، شعر ، خواندن قرآن و اطلاعات عمومی به آنها داده می شود.
اشتغال، مهمترین مشکل روشندلان
رییس هیات مدیره جامعه نابینایان استان یزد اشتغال را مهمترین مشکل روشندلان عنوان کرد و گفت: جامعه توانمندی های نابینایان را نمی بیند و آنان را باور ندارد.
حسین کبیری افزود: شاید این مشکل معمولان در ذهن برخی افراد تداعی کند که این مشکل همه افراد جامعه است حرف آن صحیح است اما این در مورد این گروه از معلولان پر رنگتر است چون خیلی از افراد احساس می کنند که آنها توانمندی ندارند.
وی با اشاره به فرد نابینایی که در حال حاضر مدیریت یک شرکت اقتصادی موفق را برعهده دارد، خواستار توجه هر بیشتر مسئولان به موانع سر راه پیشرفت نابینایان شد و اضافه کرد: فراهم سازی فرصت های شغلی برای افراد نابینا از مهمترین مطالبات این قشر به شمار می رود.
کبیری که خود یکی از روشندلان یزدی است خاطر نشان کرد: امروز بسیاری از نابینایان به دلیل کم تحرکی و عدم خروج از منزل دچار رخوت و بی انگیزگی شده‌اند و لازم است تا شرایط حضور این افراد را در جامعه فراهم نمود .
وی اظهار داشت: نابینایان ثابت کرده اند در صورتی که شرایط برای فعالیت اجتماعی آنان فراهم شود می توانند اثرگذاری خود را به جامعه ثابت نموده و نقش مهمی در جامعه ایفا نمایند.
وی مناسب سازی محیط شهری برای امکان حضور در اجتماع از مهمترین خواسته های جامعه نابینایان استان بیان کرد و گفت:براساس قانون جامع حمایت از معلولان همه وزارتخانه ها و دستگاهها موظف هستند در طراحی ساختمان های خود به معلولان توجه داشته و شرایط دسترسی آنها را فراهم کنند.
کبیری ادامه داد: معتقدم اگر مشکل اشتغال و مناسب سازی و همچنین باور عمومی جامعه به روشندلان تغییر کنند دیگر مشکلات این قشر نیز رفع می شود.
وی در ادامه به فعالیت انجمن نابینایان یزد در سال ۷۵ اشاره کرد و گفت: درحال حاضر ۳۲۰ نفر از روشندلان عضو این انجمن هستند که در طول سال برنامه‌های مختلفی در راستای ارتقای توانمندی آنها در دستور کار داریم.
اصلاح پیاده‌رو
عضو شورای اسلامی شهر یزد در زمینه مناسب سازی محیط برای معلولان گفت: عمده فعالیتهای شورا برای معلولان ضایع نخاعی است که بخشی از آنها متوجه نابینایان هم می شود زیرا وقتی محیط برای این قشر معلولان مناسب سازی شود خواه ناخواه برای سایر معلولان هم مهیا است.
سپنتا نیکنام افزود: اما در این بین برخی از مشکلات خاص روشندلان است که باید به آنها توجه شود مثلا پیاده رو باید طوری طراحی شوند که یک فرد به یک تقاطع یا شیب که می رسد متوجه آن شود.
رئیس کمیسیون خدمات شهری این شورا خاطر نشان کرد: اکنون در برخی از پیاده روهای شهر یزد در گذشته برخی موزاییک طرح دار برای قشنگی و زیبایی استفاده کردند که این موزاییک برای یک روشندل نیست به همین دلیل شورای شهر درصد رفع این مشکلات است.
نیکنام با بیان اینکه مشکلات معلولان به ویژه روشندلان در زمینه مناسب سازی محیط زیاد است افزود: اکنون دوره آموزشی با همکاری نظام مهندسی استان برای پیمانکاران در دستور کار داریم.
۱۵.۵ درصد معلولان استان یزد، نابینا و کم‌بینا هستند
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی یزد تعداد معلولان استان را ۵۰ هزار نفر بیان کرد و گفت: حدود هشت هزار و ۲۰۰ نفر از این تعداد معادل ۱۵.۵ درصد را معلولان نابینا و کم بینا تشکیل می دهند.
محمد حسین غنیمت در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این رقم در کشور ۱۳ درصد است و آمار افراد نابینا و کم بینا در این استان بیشتر از میانگین کشوری است.
وی علت بالا بودن تعداد افراد نابینا در استان را بیماریهای دیابت ، فشارخون ، عفونی و ازدواج های همخون بیان کرد و یادآور شد: همچنین عوامل ژنتیکی و ارثی هم در این معلولیت دخیل هستند.
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی یزد اظهار داشت: از مجموع هشت هزار و ۲۰۰ معلول نابینا و کم بینا در استان چهار هزار و یکصد نفر انها در سازمان بهزیستی دارای پرونده هستند و از خدمات این سازمان بطور مستقیم بهره‌مند می شوند.
وی با بیان اینکه بقیه همه بصورت غیر مستقیم از خدمات سازمان بهزیستی برخوردار می شوند و ارائه کمک هزینه درمان، تحصیل، تامین وسایل توانبخشی و حرفه آموزی را از جمله خدمات سازمان متبوع خود به این افراد بیان کرد.
غنیمت با بیان اینکه یک مرکز روزانه خانواده و کودک کم بینا و نابینا در استان وجود دارد گفت: در این مراکز به کودکان نابینا و کم بینا خدمات آموزشی و توان بخشی و ارائه می شود.
وی اظهار داشت: ۶۰ درصد علل نابینایی قابل درمان و ۲۰ در صد آنها قابل پیشگیری است و از علل های عمده آن هم ارثی، عفونی و غیرعفونی و سوانح و حوادث است.
غنیمت با بیان اینکه دوران طلایی درمان نابینایی زیر ۲ سال است خاطرنشان کرد: خانواده ها باید به این نکته توجه کنند که از همان دوران کودکی، فرزندان خود را برای بینایی سنجی به مراکزی که برای همین منظور دایر است ارجاع دهند.
وی در ادامه گفت: نامناسب بودن محیط شهری از جمله مشکلات افراد معلول به ویژه نابینایان است بطوریکه برای انجام فعالیتهای روزمره در سطح شهر همواره با محدودیت هایی مواجه هستند.
وی اشتغال را از دیگر مشکلات افراد نابینا بیان کرد و تاکید کرد: افزون بر ۵۰ درصد افراد نابینا و کم بینا بیکار هستند، علارغم اینکه این قشر با بسیاری از مشکلات تحصیل کردند اما شغلی متناسب برای آنها نیست.
سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی ملل متحد(یونسکو) و شورای جهانی نابینایان در ۱۹۵۰ میلادی در جلسه ای مشترک، قانون «عصای سفید» را تصویب کردند و ۱۵ اکتبر را روز جهانی «عصای سفید» نام نهادند.
در این قانون همه حقوق اجتماعی فرد نابینا به عنوان عضوی از یک جامعه متمدن انعکاس یافته و با هدف ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ حل ﻣﺸﮑل این قشر و اﯾﺠﺎد ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻋﺼﺎی ﺳﻔﯿﺪ، برگزار می شود.
عصای سفید از زمان جنگ جهانی اول به عنوان یک نماد خاص برای نابینایان در جامعه بین‌المللی شناخته شد. هر چند استفاده از آن به شکل امروزی به ۱۹۲۱ میلادی باز می گردد.
زمانی که «جیمز بیگز» عکاس اهل بریستول انگلیس بر اثر یک سانحه بینایی خود را از دست داد برای در امان بودن از خطر وسایل نقلیه از عصایی به رنگ سفید که براحتی برای همگان قابل مشاهده بود، استفاده کرد.
۲۰۸۸/ ۶۱۹۷
گزارش از : کبری دانشی
