حدود 120سال از زمانی که «روبرت نویلیس» معلم ایتالیایی
«مشق شب» را به عنوان تنبیه معرفی کرد، این روش تربیتی و آموزشی به مرور به کشورهای دیگر از جمله ایران وارد شد هر چند که در نظام سنتی مکتب خانه نیز روشی مشابه این موضوع وجود داشت.
ولی با گسترش این روش بویژه در چند دهه اخیر و رفاه طلبی عده ای از دانش آموزان ، زمینه فعالیت روزافزون موسساتی فراهم شد که لقمه آماده تحویل دانش آموزان می دادند که هم خیال معلم و هم خیال خانواده ها را بابت وقت گذاشتن بیشتر برای فرزندان راحت می کرد.
ولی به دلیل وجود مشکلاتی در این نوع روش آموزشی ، دولت تدبیر و امید برای حل این مشکل تدبیری اندیشید، وزیر آموش و پرورش مهرماه 1396 گفته بود که « کتاب های کمک درسی اگر به عنوان شرط لازم در مدرسه تلقی و از سوی همکاران برای دانش آموز تکلیف شود، اکیدا ممنوع است.»
در همین خصوص اخیرا تعدادی از مسئولان موسسات آموزشی که کتاب های کمک آموزشی زیادی را برای رسیدن به درآمدهای میلیاردی منتشر می کنند در دیداری با تعدادی از مراجع تقلید از حذف مشق شب در مدارس انتقاد کردند.
بحث کتاب های آموزشی در مرحله اول به همان موضوع ابتدایی یعنی آزمون سراسری و در مرحله بعد به درس و کتاب های درسی و مشق شب مرتبط است.
چون همه هزینه های آموزشی به همین دوره های آموزش در سال پایانی تحصیلی دانش آموزان ختم می شود.
هم اکنون تعداد کتاب های درسی در 12 پایه تحصیلی ( ابتدایی ، متوسطه اول و دوم ) به طور میانگین به حدود 130 کتاب رسید، اگر به ازای هر کدام یک کتاب کمک آموزشی و یک جمع بندی تمامی کتاب های هر مقطع چاپ شود، 142 کتاب در موسسات آموزشی منتشر می شود.
کتاب های کمک آموزشی که سال قبل 15 هزار تومان فروخته می شد، امسال به 28 هزار تومان رسید، اگر قیمت جدید این کتابها را محاسبه کنیم فروش این موسسات ، امسال به 2 تا سه برابر می رسد.
از سوی دیگر ، عمده موسسات آموزشی در کنار کتاب های آموزشی ، بسته هایی را تعریف کرده اند که در واقع ، دو نوع هزینه از والدین دانش آموزان دریافت خواهند کرد.
در سال 1390 از مجموع کتاب هایی که در کشور منتشر شد، 27 میلیون جلد آن کمک درسی بود، این رقم در سال 1395 از 146 میلیون جلد کتاب چاپ شده، 33 میلیون جلد آن کمک آموزشی بود.
یکی از مدیران موسسات آموزشی در دیدار با مراجع عظام تقلید گفته بود: سالانه 25 میلیون جلد کتاب کمک آموزشی در مقاطع مختلف به چاپ می‌رسد که به ادعای وی این موضوع در توسعه عدالت آموزشی و یادگیری بسیار تأثیرگذار است.
در سال 1395 خانه کتاب با قیمت متوسط 17 هزار تومان برای هر جلد کتاب کمک درسی، درآمد را 570 میلیارد تومان اعلام کرد.
اگر امسال با توجه به نوسان قیمت کاغذ بخواهیم این درآمدها را محاسبه کنیم قطعا به یکهزار میلیارد و شاید بیشتر هم برسد ؛ بنابراین خیلی از موسسات سودجو از این درآمدهای میلیاردی نخواهند گذشت.
همه اینها از یک سو و هزینه های گزاف تبلیغات رسانه ای بویژه تلویزیونی برخی کتاب های کمک آموزشی که در شبکه های مختلف و به صورت مستمر پخش می شود نباید نادیده گرفته شود.
مثلا یکی از این موسسه های کمک آموزشی ، به جای معلم خصوصی، کتاب ها و لوح فشرده خود را تبلیغ می کند و تبلیغات اغواکننده موجب می شود تا بسیاری از خانواده ها بدون توجه به لزوم تماس حضوری و عاطفی با فرزندان ، به سراغ وسایل کمک آموزشی بروند.
بر اساس برخی آمارهایی که کارشناسان آموزشی ارائه کردند، یک مؤسسه آموزشی در طول یک سال برای پخش آگهی‌های بازرگانی رقم 300 میلیارد تومان پرداخت کرده یا برخی از کارشناسان هم از گردش مالی هشت هزار میلیارد تومانی مؤسسات کنکور می‌گویند که بخش اعظم این گردش مالی مدیون تبلیغاتی است که صدا و سیما برای این مؤسسات انجام می‌دهد.
یکی از مدیران آموزش و پرورش اعلام کرد: یک مؤسسه آموزشی فقط در روزهای جام جهانی با پرداخت 42 میلیارد تومان انحصار آنتن صدا و سیما را برای تبلیغ کتاب‌های کمک آموزشی خود خرید.
با این اوصاف ، قطعا صدا وسیما که روزگاری با تبلیغات برخی اقلام خوراکی ناسالم ، درآمدزایی می کرد امروز نمی تواند از این درآمدهای میلیاردی موسسات آموزشی به راحتی بگذرد.
این در حالی است این امر که بیشتر با روح و جسم آینده سازان کشور در ارتباط است مسلما از تبلیغات همان اقلام خوراکی ناسالم مهمتر است.
از سوی دیگر در برخی موارد این کتاب ها نه تنها کمکی به دانش آموز نمی کند بلکه نوعی تقلب است تا وی به جای تفکر و تلاش برای رسیدن به پاسخ سئوالات ، بلافاصله جواب را از کتاب آموزشی تهیه و با افتخار آن را رونویسی کند.
در واقع آموزش و پرورش قصد دارد با حذف تکلیف شب و حذف کتاب های کمک آموزشی ، به مهارت آموزشی دانش آموزان و استراحت ذهنی و در نتیجه ماندگاری آموزش ها کمک کنند.
برخی کارشناسان معتقدند: وقتی اطلاعاتی در اختیار بچه ها گذاشته می شود، زیاد باشد و مغز نتواند آنها را درک کند و جواب بدهد، دانش آموز سطحی نگر تربیت می شود و به مرور زمان ممکن است مطالب معمولی را هم از یاد ببرد.
به هر حال امیدواریم به مرور زمان ، با برنامه ریزی کارشناسی ، مسئولان نظام آموزشی به دور از هیاهوی موسسات آموزشی برای اصلاح این روند ، تصمیم گیری جدی و با چشم انداز بلندمدت تدوین و از نگاه صرف «آموزشی» به دانش آموز فاصله گرفته شود.
گزارش تحلیلی از : محمودرضا رحمانی
1968/ 2047
انتهای پیام «مشق شب» را به عنوان تنبیه معرفی کرد، این روش تربیتی و آموزشی به مرور به کشورهای دیگر از جمله ایران وارد شد هر چند که در نظام سنتی مکتب خانه نیز روشی مشابه این موضوع وجود داشت.
ولی با گسترش این روش بویژه در چند دهه اخیر و رفاه طلبی عده ای از دانش آموزان ، زمینه فعالیت روزافزون موسساتی فراهم شد که لقمه آماده تحویل دانش آموزان می دادند که هم خیال معلم و هم خیال خانواده ها را بابت وقت گذاشتن بیشتر برای فرزندان راحت می کرد.
ولی به دلیل وجود مشکلاتی در این نوع روش آموزشی ، دولت تدبیر و امید برای حل این مشکل تدبیری اندیشید، وزیر آموش و پرورش مهرماه 1396 گفته بود که « کتاب های کمک درسی اگر به عنوان شرط لازم در مدرسه تلقی و از سوی همکاران برای دانش آموز تکلیف شود، اکیدا ممنوع است.»
در همین خصوص اخیرا تعدادی از مسئولان موسسات آموزشی که کتاب های کمک آموزشی زیادی را برای رسیدن به درآمدهای میلیاردی منتشر می کنند در دیداری با تعدادی از مراجع تقلید از حذف مشق شب در مدارس انتقاد کردند.
بحث کتاب های آموزشی در مرحله اول به همان موضوع ابتدایی یعنی آزمون سراسری و در مرحله بعد به درس و کتاب های درسی و مشق شب مرتبط است.
چون همه هزینه های آموزشی به همین دوره های آموزش در سال پایانی تحصیلی دانش آموزان ختم می شود.
هم اکنون تعداد کتاب های درسی در 12 پایه تحصیلی ( ابتدایی ، متوسطه اول و دوم ) به طور میانگین به حدود 130 کتاب رسید، اگر به ازای هر کدام یک کتاب کمک آموزشی و یک جمع بندی تمامی کتاب های هر مقطع چاپ شود، 142 کتاب در موسسات آموزشی منتشر می شود.
کتاب های کمک آموزشی که سال قبل 15 هزار تومان فروخته می شد، امسال به 28 هزار تومان رسید، اگر قیمت جدید این کتابها را محاسبه کنیم فروش این موسسات ، امسال به 2 تا سه برابر می رسد.
از سوی دیگر ، عمده موسسات آموزشی در کنار کتاب های آموزشی ، بسته هایی را تعریف کرده اند که در واقع ، دو نوع هزینه از والدین دانش آموزان دریافت خواهند کرد.
در سال 1390 از مجموع کتاب هایی که در کشور منتشر شد، 27 میلیون جلد آن کمک درسی بود، این رقم در سال 1395 از 146 میلیون جلد کتاب چاپ شده، 33 میلیون جلد آن کمک آموزشی بود.
یکی از مدیران موسسات آموزشی در دیدار با مراجع عظام تقلید گفته بود: سالانه 25 میلیون جلد کتاب کمک آموزشی در مقاطع مختلف به چاپ می‌رسد که به ادعای وی این موضوع در توسعه عدالت آموزشی و یادگیری بسیار تأثیرگذار است.
در سال 1395 خانه کتاب با قیمت متوسط 17 هزار تومان برای هر جلد کتاب کمک درسی، درآمد را 570 میلیارد تومان اعلام کرد.
اگر امسال با توجه به نوسان قیمت کاغذ بخواهیم این درآمدها را محاسبه کنیم قطعا به یکهزار میلیارد و شاید بیشتر هم برسد ؛ بنابراین خیلی از موسسات سودجو از این درآمدهای میلیاردی نخواهند گذشت.
همه اینها از یک سو و هزینه های گزاف تبلیغات رسانه ای بویژه تلویزیونی برخی کتاب های کمک آموزشی که در شبکه های مختلف و به صورت مستمر پخش می شود نباید نادیده گرفته شود.
مثلا یکی از این موسسه های کمک آموزشی ، به جای معلم خصوصی، کتاب ها و لوح فشرده خود را تبلیغ می کند و تبلیغات اغواکننده موجب می شود تا بسیاری از خانواده ها بدون توجه به لزوم تماس حضوری و عاطفی با فرزندان ، به سراغ وسایل کمک آموزشی بروند.
بر اساس برخی آمارهایی که کارشناسان آموزشی ارائه کردند، یک مؤسسه آموزشی در طول یک سال برای پخش آگهی‌های بازرگانی رقم 300 میلیارد تومان پرداخت کرده یا برخی از کارشناسان هم از گردش مالی هشت هزار میلیارد تومانی مؤسسات کنکور می‌گویند که بخش اعظم این گردش مالی مدیون تبلیغاتی است که صدا و سیما برای این مؤسسات انجام می‌دهد.
یکی از مدیران آموزش و پرورش اعلام کرد: یک مؤسسه آموزشی فقط در روزهای جام جهانی با پرداخت 42 میلیارد تومان انحصار آنتن صدا و سیما را برای تبلیغ کتاب‌های کمک آموزشی خود خرید.
با این اوصاف ، قطعا صدا وسیما که روزگاری با تبلیغات برخی اقلام خوراکی ناسالم ، درآمدزایی می کرد امروز نمی تواند از این درآمدهای میلیاردی موسسات آموزشی به راحتی بگذرد.
این در حالی است این امر که بیشتر با روح و جسم آینده سازان کشور در ارتباط است مسلما از تبلیغات همان اقلام خوراکی ناسالم مهمتر است.
از سوی دیگر در برخی موارد این کتاب ها نه تنها کمکی به دانش آموز نمی کند بلکه نوعی تقلب است تا وی به جای تفکر و تلاش برای رسیدن به پاسخ سئوالات ، بلافاصله جواب را از کتاب آموزشی تهیه و با افتخار آن را رونویسی کند.
در واقع آموزش و پرورش قصد دارد با حذف تکلیف شب و حذف کتاب های کمک آموزشی ، به مهارت آموزشی دانش آموزان و استراحت ذهنی و در نتیجه ماندگاری آموزش ها کمک کنند.
برخی کارشناسان معتقدند: وقتی اطلاعاتی در اختیار بچه ها گذاشته می شود، زیاد باشد و مغز نتواند آنها را درک کند و جواب بدهد، دانش آموز سطحی نگر تربیت می شود و به مرور زمان ممکن است مطالب معمولی را هم از یاد ببرد.
به هر حال امیدواریم به مرور زمان ، با برنامه ریزی کارشناسی ، مسئولان نظام آموزشی به دور از هیاهوی موسسات آموزشی برای اصلاح این روند ، تصمیم گیری جدی و با چشم انداز بلندمدت تدوین و از نگاه صرف «آموزشی» به دانش آموز فاصله گرفته شود.
گزارش تحلیلی از : محمودرضا رحمانی
1968/ 2047
کپی شد
