تمدن و بالندگی ایران به دلیل وجود نظام پنهانی به نام وقف است
که از قبل از اسلام و بعد از اسلام وجود داشت که نه تنها عامل ایجاد هم افزایی بلکه رکن تولید تمدن و نمونه ای هوشمند از مدیریت شهری در عصر حاصر است.
به گزارش ایرنا، 15 تا 24 آبان در تقویم رسمی ایران دهه وقف نامگذاری شد،این زمان فرصت بسیار مناسبی برای ترویج فرهنگ و سنت حسنه وقف در بین اقشار مختلف و دستگاه های مرتبط در سایر زمینه هاست.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه یزد 14 آبان جاری در جمع خبرنگاران مدعی شد که این اداره کل در صورت حمایت مسئولان می‌تواند درآمد موقوفه های استان را تا پنج سال آینده به 10 برابر افزایش دهد و از این طریق به دولت کمک کند.
حجت الاسلام حسین زارع زاده بدون اشاره به مبلغ درآمد سالیانه موقوفه ها افزود: اوقاف به عنوان بازوی دولت، توانایی رفع بسیاری از مشکلات مردم در بخش های مختلف دارد.
یزد افزون بر 12 هزار موقوفه و 43 هزار رقبه دارد و از استان های مطرح حوزه وقف است که با توجه به کاربری کشاورزی 67درصد موقوفه ها و مشکل کم آبی و تداوم 2 دهه خشکسالی، باید و شاید از ظرفیت های این بخش استفاده نشده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز یزد به مناسبت دهه وقف و با هدف بررسی راهکارهای تعامل رسانه ها و دستگاه ها در این حوزه، میزگردی با عنوان «وقف، رسانه و هم افزایی دستگاه ها» برگزار کرد.
در این میزگرد، حجت الاسلام زارع زاده مدیرکل، محمدجواد ابوالحسینی معاون بهره وری اقتصادی و سعید جعفری پور رئیس اداره حقوقی اداره کل اوقاف و امور خیریه و محسن عباسی هرفته سخنگو و رئیس کمیسیون عمران شورای شهر یزد با تبیین اهمیت ترویج فرهنگ وقف در جامعه، دیدگاه های خود را درباره لزوم تعامل دستگاه های مختلف در این حوزه و کمک به کاهش برخی چالش ها در جامعه بیان کردند.
** گستردگی، مهمترین ویژگی وقف
مدیرکل اوقاف و امور خیریه یزد در نشست میزگرد یادشده گفت: گستردگی، یکی از مهمترین ویژگی های وقف است، طوری که در همه شهرها و روستاهای ایران و خصوصا استان یزد موقوفه های زیادی وجود دارد.
حجت الاسلام زارع زاده با یادآوری تنوع کاربری موقوفه ها از جمله کشاورزی، باغ ، زمین زراعی ، تجاری، مسکونی، اداری، معدن و حتی پالایشگاه، افزود: این تنوع فرصت مناسبی است که در اختیار مجموعه اوقاف و دولت جمهوری اسلامی قرار دارد.
وی مدعی شد: اگر موقوفه ها به آبادانی و بهره وری برسد، بخش عمده ای از معضل اجتماعی رفع خواهد شد؛ شاید هیچ نهادی به باور همگان نتواند همانند وقف به مجموعه دولت در رفع مشکلات کمک کند.
این مسئول وقف استان اظهار داشت: واگذاری امور به مردم که مورد تاکید بزرگان نظام است در وقف مشاهده می شود، طوری که می تواند در حوزه هایی از جمله آموزش، بهداشت، درمان و تامین اجتماعی به دولت کمک کند.
حجت الاسلام زارع زاده با تببین مشکل رهاسازی برخی موقوفه ها و آسیب های ناشی از آن در جامعه، افزود: برخی آسیب ها شامل بلاتکلیف ماندن نیت خیر واقف، ایجاد مزاحمت برای همسایه ،بروز و ایجاد مشکل برای مبلمان شهری است.
وی با بیان اینکه از وقف به عنوان سرمایه ارزشمند اجتماعی و فرهنگی باید و شاید استفاده نشده یا به دلایلی هم نمی شود ، تصریح کرد: در سال های اخیر تجربه بسیار مناسبی برای افزایش درآمدهای وقف کسب کردیم.
وی در این ارتباط توضیح داد: البته نه به این معنا که به مستاجران وقف فشار وارد شد، اگر موقوفه معطل مانده آباد و به درآمد برسد نتایج بسیار مطلوبی خواهد داشت.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه یزد با یادآوری سرمایه گذاری 20 میلیارد ریالی در یکی از موقوفه های مرکز استان یادآور شد: بهره برداری زمین موقوفه مورد نظر که از چهار طرف تصرف و محل انباشت زباله خانگی و نخاله ساختمانی و اذیت و آزار همسایه ها شده بود حدود 18 ماه طول کشید و هم اکنون از نظر درآمدی رتبه پنجم استان را دارد.
** تمایل بخش خصوصی به سرمایه گذاری در حوزه وقف
حجت الاسلام زارع زاده با بیان اینکه بخش خصوصی سال های اخیر به سرمایه گذاری در حوزه وقف تمایل بیشتری نشان داده است، ادامه داد: طرح مسکونی اوقاف یزد با عنوان شهید زمانی در دهه فجر امسال به بهره برداری می رسد و برخی دیگر طرح ها نیز در دست اقدام است.
وی با یادآوری طرح اوقاف برای ساخت 311 واحد مسکونی ارزان قیمت بر روی زمین های موقوفه، اضافه کرد: برای بهره برداری از این واحدها که در اختیار زوج های جوان قرار می گیرد موانعی از جمله عوارض شهرداری وجود دارد.
این مسئول اظهار داشت: به عنوان مثال، برای طرحی در میدان باهنر یزد حدود 110 میلیارد ریال عواض کارشناسی شده که این رقم گزاف، مانعی برای مشارکت سرمایه گذار محسوب می شود.
حجت الاسلام زارع زاده افزود: اگر طرح یادشده ملک بود سرمایه گذار از آن استقبال می کرد اما باتوجه به زمین موقوفه، نمی توانیم بخشی از آن را به مشارکت کننده واگذار کنیم.
وی ادامه داد: از این رو، مجبور به واگذاری اعیانی هستیم که با توجه به هزینه هایی از جمله عوارض شهرداری، برای اوقاف صرفه اقتصادی ندارد.
** شهرداری به موقوفه ها تخفیف بدهد
این مسئول تصریح کرد: پیشنهاد مشخص اداره کل اوقاف، در نظر گرفتن تخفیف توسط شهرداری مانند برخی از نهادهای دیگر است ، طوری که شهرداری برای وقف هم یکسری معافیت ها یا تخفیف هایی قائل شود.
وی ادامه داد: این موضوع، بحث شخصی نیست، چرا که سود حاصل از موقوفه به مردم باز می گردد و به نوعی کمک به شهرداری نیز محسوب می شود.
حجت الاسلام زارع زاده اظهار داشت: اگر عوارض شهرداری به گونه ای باشد که سرمایه گذاری در وقف را توجیه پذیر کند، فرصت های سرمایه گذاری زیادی در استان ایجاد می شود.
** استفاده از 20 درصد ظرفیت موقوفه های یزد
مدیرکل اوقاف و امور خیریه یزد با یادآوری اینکه وقف، سرمایه عظیمی است که معطل مانده و بهره وری لازم را برای جامعه ندارد، تصریح کرد: هم اکنون از حدود 20 درصد ظرفیت وقف در استان استفاده می شود.
حجت الاسلام زارع زاده با بیان اینکه همه فضاهای تاریخی و مهم یزد از جمله زندان اسکندر، باغ ایرانی دولت آباد و حسینیه امیرچخماق یزد موقوفه است، تاکید کرد: شاید یکی از دلایل ماندگاری این بناهای تارخی، وقفی بودن آنهاست.
وی اضافه کرد: ادعای اوقاف این است، وقف نباید مانع رشد و توسعه فضای شهرها شود و برخی مواقع از مواضع خود کوتاه آمدیم اما در دستگاه هایی از جمله شهرداری هم مشکلاتی وجود دارد که باید رفع شود.
زارع زاده با تاکید بر اینکه تعامل اوقاف و شهرداری به رشد و توسعه استان کمک می کند، گفت: حتی می توانیم سرمایه های بخش خصوصی را از مناطق دیگر برای استان جذب کنیم.
** تمایز موقوفات انتفاعی و منفعتی
معاون بهره وری اقتصادی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان یزد با تبیین تمایز موقوفه انتفاعی و منفعتی اظهار داشت: در موقوفه انتفاعی مانند مسجد، حسینیه، مرکز بهداشت و آب انبار، پس از اجرای نیت واقف، وظیفه ثانویه ای نیست.
ابوالحسینی افزود: در موقوفه منفعتی، واقف مواردی از جمله عرصه ، ساختمان، زمین زراعی، باغ و هر چیزی که می توان از آن بهره برداری اقتصادی کرد وقف می کند که از منافع اقتصادی آن در راستای نیت واقف استفاده کنند.
وی ادامه داد: در وقف های انتفاعی توقع درآمد نداریم اما در منفعتی ها این توقع وجود دارد و هرچه چشمه های درآمدی جوشان تر شود به طور گسترده تر می توان به نیت واقف رسید و در کنار آن به حفظ موقوفه هم کمک بیشتری می شود.
** سرمایه گذاری، مهمترین راه بهره وری اقتصادی
ابوالحسینی با بیان اینکه حوزه سرمایه گذاری مهمترین برنامه برای بهره وری اقتصادی موقوفه است؛ اضافه کرد: چشم انداز خوبی در حوزه وقف صورت گرفته است.
وی ادامه داد: گشایش هایی که پیش تر ترویج نمی شد، اکنون با صدای رسا اعلام می شود که سازمان اوقاف آمادگی دارد موقوفه منفعتی خود را به سمت سرمایه گذاری ببرد.
ابوالحسینی اظهار داشت: حوزه سرمایه گذاری در سازمان اوقاف و امور خیریه فعال است و حتی مجموعه ای تخصصی با عنوان بنیاد عمران و توسعه موقوفات شکل گرفته که این فعالیت را انجام می دهد.
معاون اداره کل اوقاف و امور خیریه یزد خاطر نشان کرد: هم اکنون موقوفه خوبی در حوزه املاک و مستغلات استان وجود دارد که از آنها به نحو مطلوبی استفاده نمی شود، از این رو با سرمایه گذاری می تواند درآمدهای مطلوبی از آنها احصاء و این فرصت به بهترین نحو استفاده کرد.
ابوالحسینی با تبیین برخی تهدیدها در حوزه وقف می گوید: یکی از این تهدیدها بحث مالکیت هاست که باید موقوفه ها رسمی و سنددار باشد.
وی افزود: سازمان اوقاف و امور خیریه با کمک سازمان ثبت اسناد تلاش های گسترده ای در این راستا انجام داده است اما هنوز باید فعالیت های زیادی صورت گیرد تا موقوفه از تعرض محفوظ بمانند.
** تقید یزدی ها و تلقی اشتباه از وقف
معاون اداره کل اوقاف یزد با بیان اینکه جذب سرمایه گذار در حوزه موقوفه بسیار دشوار است، اظهار داشت: تقید یزدی ها سبب تلقی اشتباه برخی ها مبنی بر فاصله گرفتن از موقوفه شده است که این موضوع باید با ترویج و تبلیغ اصلاح و به مردم تفهیم شود که یکی از خدمات به وقف، آبادانی است.
وی ادامه داد: بر این اساس، اداره کل اوقاف هم آمادگی دارد در ازای آبادنی منفعتی که سرمایه گذار ایجاده کرده به او هم نفع برساند.
وی افزود: در بسیاری از مواقع نشان داده شد، سرمایه گذاران در موقوفات که حق و حقوق وقف را هم تامین کردند از نظر معنوی به برکات عجیبی دست یافته اند و معتقدند اگر باز هم فرصتی برای چنین فعالیت اقتصادی داشته باشند پیشگام خواهند شد.
معاون اداره کل اوقاف یزد با تبیین بالابودن هزینه ها در بخش سرمایه گذاری حوزه وقف اظهار داشت: هرچند تراکم جمعیت در یزد زیاد و به تبع آن هزینه اداره شهر هم زیاد است اما با این حال باید به نقطه مطلوبی برسیم.
ابوالحسینی افزود: سرمایه گذار در حالی توقع دارد در عرصه های اعیان تر و با مرغوبیت بالا فعالیت کند که هزینه های احداث از جمله مصالح به شدت افزایش یافته است.
وی ادامه داد: برخی هزینه ها هم باید به شهرداری پرداخت شود ، چرا که موظف به ارائه برخی خدمات از جمله تامین پارکینگ و کاهش ترافیک است.
وی تصریح کرد: اگر با تعامل مناسب، تناسبی در قیمت ایجاد شود، جهش و تحولی در عمران شهر و اصلاح سیمای شهر رخ خواهد داد.
معاون اداره کل اوقاف یزد می افزاید: سرمایه گذار در طرح های مختلف با موقعیت زمین و توجیه پذیر بودن آن مشکلی ندارند اما با قیمت مشکل دارد و کاهش درصد نرخ وقف را خواستار است.
ابوالحسینی افزود: در سرمایه گذاری ها به طور معمول سهم سود وقف 20 تا 30 درصد و سهم سرمایه گذار 70 تا 80 درصد است و اگر سهم وقف کمتر از این مقدار شود به صلاح وقف نیست.
وی با بیان اینکه اوقاف می تواند به کمک مجموعه شهری آمده و برخی معضلات را رفع و حل کند، اظهار داشت: سرمایه گذاری های اوقاف اشتغال مستقیم و غیرمستقیم قابل توجهی دارد که می تواند بسیاری مشکلات اجتماعی را به واسطه اشتغالزایی حل کند.
ابوالحسینی گفت: اداره کل اوقاف و امور خیریه استان در حوزه عمران بقا نیازمند کمک مجموعه عمران شهری است، چرا که توانایی جذب نذوراتی که هزینه ها را تامین کند، نداریم.
وی با بیان اینکه هزینه آب و برق در بقاع مناسب است، ادامه داد: اگر در ساخت و ساز اوقاف حرکتی رخ دهد مردم استقبال بیشتری می کنند و مشکلات اجتماعی کاهش می یابد.
** موقوفات عام المنفعه است
رئیس اداره حقوقی اداره کل اوقاف و امور خیریه یزد هم یادآور شد: باتوجه به عام المنفعه بودن موقوفات، دستگاه های مختلفی برای آنها تخفیف قائل می شوند و انتظار می رود تخفیف مربوط به عوارض نیز در شهرداری یزد مدنظر قرار گیرد.
جعفری پور افزود: برای مثال طبق قانون و برخی تفاهم نامه ها، موقوفه از هزینه های دادرسی، ثبتی، اجرایی، بنیاد مسکن، منابع طبیعی معاف است.
وی با بیان اینکه موضوع عوارض اشرافیت و مرغوبیت نیز مانند تخفیف است، ادامه داد: سال 1374 بخش نامه ای از وزارت کشور صادر شد که موقوفه از پرداخت عوارض حق مرغوبیت معاف هستند اما شهرداری یزد این موضوع را لحاظ نمی کرد.
وی اضافه کرد: مدیرکل حقوقی وزارت کشور به دنبال استعلام صورت گرفته اعلام کرد که این بخش نامه لازم الاجراست؛ این موضوع فقط در شهرداری یزد مشکل ساز شده و سایر شهرداری های استان چنین مشکلی ندارند.
وی پیشنهاد کرد با برگزاری نشستی در مجموعه شورای شهر و استانداری یزد، در این خصوص بحث و تبادل نظر شود.
رئیس اداره حقوقی اداره کل اوقاف یزد با بیان اینکه بسیاری از اراضی موقوفه در طرح تعریض یا احداث خیابان قرار دارد، اظهار داشت: در گذشته درباره این موارد از اوقاف کسب تکلیف نمی شد اما در سال های اخیر با توجه به تفاهم شهرداری و اوقاف و پرونده های قضایی، روال و عرف شد که از اوقاف هم استعلام گرفته و توافق های اولیه انجام می شود.
جعفری پور افزود: اداره اوقاف شهرستان یزد ملزم به شناسایی اراضی در مسیر اوقاف شد تا تک تک آنها در توافق با شهرداری گنجانده شود.
وی با یادآوری قانون نقل تملک اراضی ابنیه مصوبه 1359، مکاتبه شهرداری را درباره بخشی از اراضی خواستار شد و گفت: مجوزهای اوقاف درباره فروش به طور مستقیم توسط نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان صادر می شود.
رئیس اداره حقوقی اداره کل اوقاف و امور خیریه یزد با بیان مشکل این اداره کل و شهرداری درباره اراضی در مسیر بیان کرد: استان یزد افزون 23 هزار رقبه وقفی منفعتی متصرفی دارد که از این تعداد، هفت هزار رقبه دارای سند مالکیت است، هم اکنون سالانه یکهزار رقبه های ملکی وقفی سنددار می شود.
جعفری پور با بیان اینکه برخی اراضی در یزد سند ندارد، اظهار داشت: بعضا از طرف شهرداری ایراد گرفته و اعلام می شود که اگر پرداخت غرامت اراضی را خواستار هستند، سند ارائه دهید، در حالی که این موضوع می تواند با توافق و تفاهم نامه شورای شهر حل شود.
وی خاطر نشان کرد: در صورت امکان شورای شهر یزد مصوبه ای داشته باشد که بپذیرند اوقاف چنین مواردی را تبدیل به احسن کند.
** امیدواری به تداوم تعامل شهرداری و اوقاف
سخنگو و رئیس کمیسیون عمران شهرداری یزد هم گفت: شهردار پیشین تعامل خوبی با اداره کل اوقاف و امور خیریه استان آغاز کرده بود و امیدواریم این روند در دوره شهردار جدید هم تداوم داشته باشد.
عباسی هرفته با یادآوری تعداد زیاد موقوفات در یزد افزود: نظام مدیریت شهری برای پیشبرد اهداف خود باید موضع مشخصی در خصوص موقوفات داشته باشد تا با مانع مواجه نشود.
وی با بیان اینکه وقف یکی از افتخارات جامعه ایرانی پیش و پس از اسلام بود، ادامه داد: ایرانیان به این موضوع که وقف فرهنگ رشد یافته و متعالی است، مقید بوده و اهمیت آن را به درستی درک کرده بودند.
** وقف، رکن تولید تمدن
استاد معماری دانشگاه یزد، وقف را رکن تولید تمدن دانست و اظهار داشت: تمدن و بالندگی ایران به خاطر وجود نظام پنهانی به نام وقف است که هم افزایی ایجاد می کرده است.
عباسی هرفته افزود: جایگاه وقف در تولید تمدن ایرانی اسلامی رفیع است و باید تلاش کنیم هم افزایی که وقف ایجاد کرده به معکوس تبدیل نکنیم و تقابل بوجود نیاید.
وی با تبیین اندیشه و نظام هم افزای موجود در وقف ادامه داد: نظام ها و مدل هایی که سرمایه های خرد را تبدیل به کلان می کند از وقف الگو گرفته اند، از این رو باید چنین ساختار متعالی را بروز کنیم.
** سوء مدیریت شهری، دلیل طعنه برخی ها به وقف
سخنگوی شورای شهر یزد با بیان اینکه در برخی مواقع واقف مورد طعنه قرار می گیرد، اظهار داشت: برخی سوء مدیریت های شهری سبب چنین تفکری شده و وظیفه مسئولان جلوگیری از شکل گرفتن چنین تفکری در جامعه است.
عباسی هرفته با تبیین موضوع رهاسازی پلاک های تاریخی در هسته کهن شهر اظهار داشت: عموم آنها مانند آب انبارها کثیر المالک یا وقف است، آب انبار نمونه وقفی است که با تعامل می توان آن را به بهترین شکل حفظ و درآمدزایی کرد.
وی با بیان اینکه اهداف مجموعه شهرداری و شورای شهر با اوقاف در راستای یکدیگر است و تقابلی نیست، ادامه داد: اگر تقابل وجود دارد مشکل را باید در خود جست و جو کنیم، چرا که مفهوم وقف و مدیریت شهری را به درستی متوجه نشده ایم.
وی اضافه کرد: برای مثال در طرح های آزادسازی، بخش عمده زمین هایی که با آنها مواجه می شویم در طرح آزادسازی نیست؛ برای رفع مشکل پرداخت ها باید حساب مشترک بانکی ایجاد و تفاهم نامه جامعی تدوین شود و در قالب آن، در پایان سال حسابرسی انجام شود.
** عوارض مشکل اوقاف و آزادسازی مشکل مدیریت شهری
رئیس کمیسیون عمران شورای شهر یزد با بیان اینکه عوارض مشکلی برای اوقاف و آزادسازی ها مشکلی برای مجموعه شهرداری و شورای شهر است، اظهار داشت: برخی مواقع آزادسازی ها به خصوص در مرکز شهر به دلیل مسائل شرعی و فقهی زمان بر می شود.
عباسی هرفته اظهار امیدواری کرد: یزد الگوی تسریع گردش کار و تعامل اوقاف و مجموعه شهرداری و شورای شهر در کشور است.
وی خاطر نشان کرد: با تعریف تفاهم نامه و بسته های سالیانه یا چند ساله می توان بخشی از معضل های شهری را رفع کرد.
وی ادامه داد: اگر به جای تک پروژه، بسته باشد صرفه و صلاح طرفین بیشتر رعایت می شود و منطقی نیست عوارضی که از ملک خصوصی اخذ می شود از ملک وقفی هم گرفته شود.
وی اضافه کرد: اگر در تفاهم نامه جامع، همه موارد از جمله آزادسازی، عوارض و تعاملات دوطرف وجود داشته باشد می تواند الگویی برای مدیریت شهری سایر مناطق کشور هم باشد و 80 درصد فرصت بالقوه موقوفات یزد به فعلیت برسد.
** وقف، مدل هوشمند شهری
سخنگوی شورای شهر یزد با بیان اینکه وقف مدل هوشمند مدیریت شهری است، گفت: روان شدن مدیریت شهری و ارائه خدمت بیشتر به شهروندان نیازمند تعامل و تفاهم با اوقاف است.
عباسی هرفته افزود: وقف محرک توسعه و تفکر آن بر اساس تسهیل توسعه است و اگر جایی مانع توسعه می شود، مشکل از ماست.
وی با بیان اینکه پیگیر حق اشرافیت و مرغوبت می شود، خاطر نشان کرد: موضوع کارشناسی ها هم می تواند در تفاهم نامه گنجانده شود.
7532/ 2047/
انتهای پیام که از قبل از اسلام و بعد از اسلام وجود داشت که نه تنها عامل ایجاد هم افزایی بلکه رکن تولید تمدن و نمونه ای هوشمند از مدیریت شهری در عصر حاصر است.
به گزارش ایرنا، 15 تا 24 آبان در تقویم رسمی ایران دهه وقف نامگذاری شد،این زمان فرصت بسیار مناسبی برای ترویج فرهنگ و سنت حسنه وقف در بین اقشار مختلف و دستگاه های مرتبط در سایر زمینه هاست.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه یزد 14 آبان جاری در جمع خبرنگاران مدعی شد که این اداره کل در صورت حمایت مسئولان می‌تواند درآمد موقوفه های استان را تا پنج سال آینده به 10 برابر افزایش دهد و از این طریق به دولت کمک کند.
حجت الاسلام حسین زارع زاده بدون اشاره به مبلغ درآمد سالیانه موقوفه ها افزود: اوقاف به عنوان بازوی دولت، توانایی رفع بسیاری از مشکلات مردم در بخش های مختلف دارد.
یزد افزون بر 12 هزار موقوفه و 43 هزار رقبه دارد و از استان های مطرح حوزه وقف است که با توجه به کاربری کشاورزی 67درصد موقوفه ها و مشکل کم آبی و تداوم 2 دهه خشکسالی، باید و شاید از ظرفیت های این بخش استفاده نشده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز یزد به مناسبت دهه وقف و با هدف بررسی راهکارهای تعامل رسانه ها و دستگاه ها در این حوزه، میزگردی با عنوان «وقف، رسانه و هم افزایی دستگاه ها» برگزار کرد.
در این میزگرد، حجت الاسلام زارع زاده مدیرکل، محمدجواد ابوالحسینی معاون بهره وری اقتصادی و سعید جعفری پور رئیس اداره حقوقی اداره کل اوقاف و امور خیریه و محسن عباسی هرفته سخنگو و رئیس کمیسیون عمران شورای شهر یزد با تبیین اهمیت ترویج فرهنگ وقف در جامعه، دیدگاه های خود را درباره لزوم تعامل دستگاه های مختلف در این حوزه و کمک به کاهش برخی چالش ها در جامعه بیان کردند.
** گستردگی، مهمترین ویژگی وقف
مدیرکل اوقاف و امور خیریه یزد در نشست میزگرد یادشده گفت: گستردگی، یکی از مهمترین ویژگی های وقف است، طوری که در همه شهرها و روستاهای ایران و خصوصا استان یزد موقوفه های زیادی وجود دارد.
حجت الاسلام زارع زاده با یادآوری تنوع کاربری موقوفه ها از جمله کشاورزی، باغ ، زمین زراعی ، تجاری، مسکونی، اداری، معدن و حتی پالایشگاه، افزود: این تنوع فرصت مناسبی است که در اختیار مجموعه اوقاف و دولت جمهوری اسلامی قرار دارد.
وی مدعی شد: اگر موقوفه ها به آبادانی و بهره وری برسد، بخش عمده ای از معضل اجتماعی رفع خواهد شد؛ شاید هیچ نهادی به باور همگان نتواند همانند وقف به مجموعه دولت در رفع مشکلات کمک کند.
این مسئول وقف استان اظهار داشت: واگذاری امور به مردم که مورد تاکید بزرگان نظام است در وقف مشاهده می شود، طوری که می تواند در حوزه هایی از جمله آموزش، بهداشت، درمان و تامین اجتماعی به دولت کمک کند.
حجت الاسلام زارع زاده با تببین مشکل رهاسازی برخی موقوفه ها و آسیب های ناشی از آن در جامعه، افزود: برخی آسیب ها شامل بلاتکلیف ماندن نیت خیر واقف، ایجاد مزاحمت برای همسایه ،بروز و ایجاد مشکل برای مبلمان شهری است.
وی با بیان اینکه از وقف به عنوان سرمایه ارزشمند اجتماعی و فرهنگی باید و شاید استفاده نشده یا به دلایلی هم نمی شود ، تصریح کرد: در سال های اخیر تجربه بسیار مناسبی برای افزایش درآمدهای وقف کسب کردیم.
وی در این ارتباط توضیح داد: البته نه به این معنا که به مستاجران وقف فشار وارد شد، اگر موقوفه معطل مانده آباد و به درآمد برسد نتایج بسیار مطلوبی خواهد داشت.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه یزد با یادآوری سرمایه گذاری 20 میلیارد ریالی در یکی از موقوفه های مرکز استان یادآور شد: بهره برداری زمین موقوفه مورد نظر که از چهار طرف تصرف و محل انباشت زباله خانگی و نخاله ساختمانی و اذیت و آزار همسایه ها شده بود حدود 18 ماه طول کشید و هم اکنون از نظر درآمدی رتبه پنجم استان را دارد.
** تمایل بخش خصوصی به سرمایه گذاری در حوزه وقف
حجت الاسلام زارع زاده با بیان اینکه بخش خصوصی سال های اخیر به سرمایه گذاری در حوزه وقف تمایل بیشتری نشان داده است، ادامه داد: طرح مسکونی اوقاف یزد با عنوان شهید زمانی در دهه فجر امسال به بهره برداری می رسد و برخی دیگر طرح ها نیز در دست اقدام است.
وی با یادآوری طرح اوقاف برای ساخت 311 واحد مسکونی ارزان قیمت بر روی زمین های موقوفه، اضافه کرد: برای بهره برداری از این واحدها که در اختیار زوج های جوان قرار می گیرد موانعی از جمله عوارض شهرداری وجود دارد.
این مسئول اظهار داشت: به عنوان مثال، برای طرحی در میدان باهنر یزد حدود 110 میلیارد ریال عواض کارشناسی شده که این رقم گزاف، مانعی برای مشارکت سرمایه گذار محسوب می شود.
حجت الاسلام زارع زاده افزود: اگر طرح یادشده ملک بود سرمایه گذار از آن استقبال می کرد اما باتوجه به زمین موقوفه، نمی توانیم بخشی از آن را به مشارکت کننده واگذار کنیم.
وی ادامه داد: از این رو، مجبور به واگذاری اعیانی هستیم که با توجه به هزینه هایی از جمله عوارض شهرداری، برای اوقاف صرفه اقتصادی ندارد.
** شهرداری به موقوفه ها تخفیف بدهد
این مسئول تصریح کرد: پیشنهاد مشخص اداره کل اوقاف، در نظر گرفتن تخفیف توسط شهرداری مانند برخی از نهادهای دیگر است ، طوری که شهرداری برای وقف هم یکسری معافیت ها یا تخفیف هایی قائل شود.
وی ادامه داد: این موضوع، بحث شخصی نیست، چرا که سود حاصل از موقوفه به مردم باز می گردد و به نوعی کمک به شهرداری نیز محسوب می شود.
حجت الاسلام زارع زاده اظهار داشت: اگر عوارض شهرداری به گونه ای باشد که سرمایه گذاری در وقف را توجیه پذیر کند، فرصت های سرمایه گذاری زیادی در استان ایجاد می شود.
** استفاده از 20 درصد ظرفیت موقوفه های یزد
مدیرکل اوقاف و امور خیریه یزد با یادآوری اینکه وقف، سرمایه عظیمی است که معطل مانده و بهره وری لازم را برای جامعه ندارد، تصریح کرد: هم اکنون از حدود 20 درصد ظرفیت وقف در استان استفاده می شود.
حجت الاسلام زارع زاده با بیان اینکه همه فضاهای تاریخی و مهم یزد از جمله زندان اسکندر، باغ ایرانی دولت آباد و حسینیه امیرچخماق یزد موقوفه است، تاکید کرد: شاید یکی از دلایل ماندگاری این بناهای تارخی، وقفی بودن آنهاست.
وی اضافه کرد: ادعای اوقاف این است، وقف نباید مانع رشد و توسعه فضای شهرها شود و برخی مواقع از مواضع خود کوتاه آمدیم اما در دستگاه هایی از جمله شهرداری هم مشکلاتی وجود دارد که باید رفع شود.
زارع زاده با تاکید بر اینکه تعامل اوقاف و شهرداری به رشد و توسعه استان کمک می کند، گفت: حتی می توانیم سرمایه های بخش خصوصی را از مناطق دیگر برای استان جذب کنیم.
** تمایز موقوفات انتفاعی و منفعتی
معاون بهره وری اقتصادی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان یزد با تبیین تمایز موقوفه انتفاعی و منفعتی اظهار داشت: در موقوفه انتفاعی مانند مسجد، حسینیه، مرکز بهداشت و آب انبار، پس از اجرای نیت واقف، وظیفه ثانویه ای نیست.
ابوالحسینی افزود: در موقوفه منفعتی، واقف مواردی از جمله عرصه ، ساختمان، زمین زراعی، باغ و هر چیزی که می توان از آن بهره برداری اقتصادی کرد وقف می کند که از منافع اقتصادی آن در راستای نیت واقف استفاده کنند.
وی ادامه داد: در وقف های انتفاعی توقع درآمد نداریم اما در منفعتی ها این توقع وجود دارد و هرچه چشمه های درآمدی جوشان تر شود به طور گسترده تر می توان به نیت واقف رسید و در کنار آن به حفظ موقوفه هم کمک بیشتری می شود.
** سرمایه گذاری، مهمترین راه بهره وری اقتصادی
ابوالحسینی با بیان اینکه حوزه سرمایه گذاری مهمترین برنامه برای بهره وری اقتصادی موقوفه است؛ اضافه کرد: چشم انداز خوبی در حوزه وقف صورت گرفته است.
وی ادامه داد: گشایش هایی که پیش تر ترویج نمی شد، اکنون با صدای رسا اعلام می شود که سازمان اوقاف آمادگی دارد موقوفه منفعتی خود را به سمت سرمایه گذاری ببرد.
ابوالحسینی اظهار داشت: حوزه سرمایه گذاری در سازمان اوقاف و امور خیریه فعال است و حتی مجموعه ای تخصصی با عنوان بنیاد عمران و توسعه موقوفات شکل گرفته که این فعالیت را انجام می دهد.
معاون اداره کل اوقاف و امور خیریه یزد خاطر نشان کرد: هم اکنون موقوفه خوبی در حوزه املاک و مستغلات استان وجود دارد که از آنها به نحو مطلوبی استفاده نمی شود، از این رو با سرمایه گذاری می تواند درآمدهای مطلوبی از آنها احصاء و این فرصت به بهترین نحو استفاده کرد.
ابوالحسینی با تبیین برخی تهدیدها در حوزه وقف می گوید: یکی از این تهدیدها بحث مالکیت هاست که باید موقوفه ها رسمی و سنددار باشد.
وی افزود: سازمان اوقاف و امور خیریه با کمک سازمان ثبت اسناد تلاش های گسترده ای در این راستا انجام داده است اما هنوز باید فعالیت های زیادی صورت گیرد تا موقوفه از تعرض محفوظ بمانند.
** تقید یزدی ها و تلقی اشتباه از وقف
معاون اداره کل اوقاف یزد با بیان اینکه جذب سرمایه گذار در حوزه موقوفه بسیار دشوار است، اظهار داشت: تقید یزدی ها سبب تلقی اشتباه برخی ها مبنی بر فاصله گرفتن از موقوفه شده است که این موضوع باید با ترویج و تبلیغ اصلاح و به مردم تفهیم شود که یکی از خدمات به وقف، آبادانی است.
وی ادامه داد: بر این اساس، اداره کل اوقاف هم آمادگی دارد در ازای آبادنی منفعتی که سرمایه گذار ایجاده کرده به او هم نفع برساند.
وی افزود: در بسیاری از مواقع نشان داده شد، سرمایه گذاران در موقوفات که حق و حقوق وقف را هم تامین کردند از نظر معنوی به برکات عجیبی دست یافته اند و معتقدند اگر باز هم فرصتی برای چنین فعالیت اقتصادی داشته باشند پیشگام خواهند شد.
معاون اداره کل اوقاف یزد با تبیین بالابودن هزینه ها در بخش سرمایه گذاری حوزه وقف اظهار داشت: هرچند تراکم جمعیت در یزد زیاد و به تبع آن هزینه اداره شهر هم زیاد است اما با این حال باید به نقطه مطلوبی برسیم.
ابوالحسینی افزود: سرمایه گذار در حالی توقع دارد در عرصه های اعیان تر و با مرغوبیت بالا فعالیت کند که هزینه های احداث از جمله مصالح به شدت افزایش یافته است.
وی ادامه داد: برخی هزینه ها هم باید به شهرداری پرداخت شود ، چرا که موظف به ارائه برخی خدمات از جمله تامین پارکینگ و کاهش ترافیک است.
وی تصریح کرد: اگر با تعامل مناسب، تناسبی در قیمت ایجاد شود، جهش و تحولی در عمران شهر و اصلاح سیمای شهر رخ خواهد داد.
معاون اداره کل اوقاف یزد می افزاید: سرمایه گذار در طرح های مختلف با موقعیت زمین و توجیه پذیر بودن آن مشکلی ندارند اما با قیمت مشکل دارد و کاهش درصد نرخ وقف را خواستار است.
ابوالحسینی افزود: در سرمایه گذاری ها به طور معمول سهم سود وقف 20 تا 30 درصد و سهم سرمایه گذار 70 تا 80 درصد است و اگر سهم وقف کمتر از این مقدار شود به صلاح وقف نیست.
وی با بیان اینکه اوقاف می تواند به کمک مجموعه شهری آمده و برخی معضلات را رفع و حل کند، اظهار داشت: سرمایه گذاری های اوقاف اشتغال مستقیم و غیرمستقیم قابل توجهی دارد که می تواند بسیاری مشکلات اجتماعی را به واسطه اشتغالزایی حل کند.
ابوالحسینی گفت: اداره کل اوقاف و امور خیریه استان در حوزه عمران بقا نیازمند کمک مجموعه عمران شهری است، چرا که توانایی جذب نذوراتی که هزینه ها را تامین کند، نداریم.
وی با بیان اینکه هزینه آب و برق در بقاع مناسب است، ادامه داد: اگر در ساخت و ساز اوقاف حرکتی رخ دهد مردم استقبال بیشتری می کنند و مشکلات اجتماعی کاهش می یابد.
** موقوفات عام المنفعه است
رئیس اداره حقوقی اداره کل اوقاف و امور خیریه یزد هم یادآور شد: باتوجه به عام المنفعه بودن موقوفات، دستگاه های مختلفی برای آنها تخفیف قائل می شوند و انتظار می رود تخفیف مربوط به عوارض نیز در شهرداری یزد مدنظر قرار گیرد.
جعفری پور افزود: برای مثال طبق قانون و برخی تفاهم نامه ها، موقوفه از هزینه های دادرسی، ثبتی، اجرایی، بنیاد مسکن، منابع طبیعی معاف است.
وی با بیان اینکه موضوع عوارض اشرافیت و مرغوبیت نیز مانند تخفیف است، ادامه داد: سال 1374 بخش نامه ای از وزارت کشور صادر شد که موقوفه از پرداخت عوارض حق مرغوبیت معاف هستند اما شهرداری یزد این موضوع را لحاظ نمی کرد.
وی اضافه کرد: مدیرکل حقوقی وزارت کشور به دنبال استعلام صورت گرفته اعلام کرد که این بخش نامه لازم الاجراست؛ این موضوع فقط در شهرداری یزد مشکل ساز شده و سایر شهرداری های استان چنین مشکلی ندارند.
وی پیشنهاد کرد با برگزاری نشستی در مجموعه شورای شهر و استانداری یزد، در این خصوص بحث و تبادل نظر شود.
رئیس اداره حقوقی اداره کل اوقاف یزد با بیان اینکه بسیاری از اراضی موقوفه در طرح تعریض یا احداث خیابان قرار دارد، اظهار داشت: در گذشته درباره این موارد از اوقاف کسب تکلیف نمی شد اما در سال های اخیر با توجه به تفاهم شهرداری و اوقاف و پرونده های قضایی، روال و عرف شد که از اوقاف هم استعلام گرفته و توافق های اولیه انجام می شود.
جعفری پور افزود: اداره اوقاف شهرستان یزد ملزم به شناسایی اراضی در مسیر اوقاف شد تا تک تک آنها در توافق با شهرداری گنجانده شود.
وی با یادآوری قانون نقل تملک اراضی ابنیه مصوبه 1359، مکاتبه شهرداری را درباره بخشی از اراضی خواستار شد و گفت: مجوزهای اوقاف درباره فروش به طور مستقیم توسط نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان صادر می شود.
رئیس اداره حقوقی اداره کل اوقاف و امور خیریه یزد با بیان مشکل این اداره کل و شهرداری درباره اراضی در مسیر بیان کرد: استان یزد افزون 23 هزار رقبه وقفی منفعتی متصرفی دارد که از این تعداد، هفت هزار رقبه دارای سند مالکیت است، هم اکنون سالانه یکهزار رقبه های ملکی وقفی سنددار می شود.
جعفری پور با بیان اینکه برخی اراضی در یزد سند ندارد، اظهار داشت: بعضا از طرف شهرداری ایراد گرفته و اعلام می شود که اگر پرداخت غرامت اراضی را خواستار هستند، سند ارائه دهید، در حالی که این موضوع می تواند با توافق و تفاهم نامه شورای شهر حل شود.
وی خاطر نشان کرد: در صورت امکان شورای شهر یزد مصوبه ای داشته باشد که بپذیرند اوقاف چنین مواردی را تبدیل به احسن کند.
** امیدواری به تداوم تعامل شهرداری و اوقاف
سخنگو و رئیس کمیسیون عمران شهرداری یزد هم گفت: شهردار پیشین تعامل خوبی با اداره کل اوقاف و امور خیریه استان آغاز کرده بود و امیدواریم این روند در دوره شهردار جدید هم تداوم داشته باشد.
عباسی هرفته با یادآوری تعداد زیاد موقوفات در یزد افزود: نظام مدیریت شهری برای پیشبرد اهداف خود باید موضع مشخصی در خصوص موقوفات داشته باشد تا با مانع مواجه نشود.
وی با بیان اینکه وقف یکی از افتخارات جامعه ایرانی پیش و پس از اسلام بود، ادامه داد: ایرانیان به این موضوع که وقف فرهنگ رشد یافته و متعالی است، مقید بوده و اهمیت آن را به درستی درک کرده بودند.
** وقف، رکن تولید تمدن
استاد معماری دانشگاه یزد، وقف را رکن تولید تمدن دانست و اظهار داشت: تمدن و بالندگی ایران به خاطر وجود نظام پنهانی به نام وقف است که هم افزایی ایجاد می کرده است.
عباسی هرفته افزود: جایگاه وقف در تولید تمدن ایرانی اسلامی رفیع است و باید تلاش کنیم هم افزایی که وقف ایجاد کرده به معکوس تبدیل نکنیم و تقابل بوجود نیاید.
وی با تبیین اندیشه و نظام هم افزای موجود در وقف ادامه داد: نظام ها و مدل هایی که سرمایه های خرد را تبدیل به کلان می کند از وقف الگو گرفته اند، از این رو باید چنین ساختار متعالی را بروز کنیم.
** سوء مدیریت شهری، دلیل طعنه برخی ها به وقف
سخنگوی شورای شهر یزد با بیان اینکه در برخی مواقع واقف مورد طعنه قرار می گیرد، اظهار داشت: برخی سوء مدیریت های شهری سبب چنین تفکری شده و وظیفه مسئولان جلوگیری از شکل گرفتن چنین تفکری در جامعه است.
عباسی هرفته با تبیین موضوع رهاسازی پلاک های تاریخی در هسته کهن شهر اظهار داشت: عموم آنها مانند آب انبارها کثیر المالک یا وقف است، آب انبار نمونه وقفی است که با تعامل می توان آن را به بهترین شکل حفظ و درآمدزایی کرد.
وی با بیان اینکه اهداف مجموعه شهرداری و شورای شهر با اوقاف در راستای یکدیگر است و تقابلی نیست، ادامه داد: اگر تقابل وجود دارد مشکل را باید در خود جست و جو کنیم، چرا که مفهوم وقف و مدیریت شهری را به درستی متوجه نشده ایم.
وی اضافه کرد: برای مثال در طرح های آزادسازی، بخش عمده زمین هایی که با آنها مواجه می شویم در طرح آزادسازی نیست؛ برای رفع مشکل پرداخت ها باید حساب مشترک بانکی ایجاد و تفاهم نامه جامعی تدوین شود و در قالب آن، در پایان سال حسابرسی انجام شود.
** عوارض مشکل اوقاف و آزادسازی مشکل مدیریت شهری
رئیس کمیسیون عمران شورای شهر یزد با بیان اینکه عوارض مشکلی برای اوقاف و آزادسازی ها مشکلی برای مجموعه شهرداری و شورای شهر است، اظهار داشت: برخی مواقع آزادسازی ها به خصوص در مرکز شهر به دلیل مسائل شرعی و فقهی زمان بر می شود.
عباسی هرفته اظهار امیدواری کرد: یزد الگوی تسریع گردش کار و تعامل اوقاف و مجموعه شهرداری و شورای شهر در کشور است.
وی خاطر نشان کرد: با تعریف تفاهم نامه و بسته های سالیانه یا چند ساله می توان بخشی از معضل های شهری را رفع کرد.
وی ادامه داد: اگر به جای تک پروژه، بسته باشد صرفه و صلاح طرفین بیشتر رعایت می شود و منطقی نیست عوارضی که از ملک خصوصی اخذ می شود از ملک وقفی هم گرفته شود.
وی اضافه کرد: اگر در تفاهم نامه جامع، همه موارد از جمله آزادسازی، عوارض و تعاملات دوطرف وجود داشته باشد می تواند الگویی برای مدیریت شهری سایر مناطق کشور هم باشد و 80 درصد فرصت بالقوه موقوفات یزد به فعلیت برسد.
** وقف، مدل هوشمند شهری
سخنگوی شورای شهر یزد با بیان اینکه وقف مدل هوشمند مدیریت شهری است، گفت: روان شدن مدیریت شهری و ارائه خدمت بیشتر به شهروندان نیازمند تعامل و تفاهم با اوقاف است.
عباسی هرفته افزود: وقف محرک توسعه و تفکر آن بر اساس تسهیل توسعه است و اگر جایی مانع توسعه می شود، مشکل از ماست.
وی با بیان اینکه پیگیر حق اشرافیت و مرغوبت می شود، خاطر نشان کرد: موضوع کارشناسی ها هم می تواند در تفاهم نامه گنجانده شود.
7532/ 2047/
کپی شد
