آستارا در غرب گیلان و همسایگی جمهوری آذربایجان از نظر تاریخی و فرهنگی از غنای قابل توجهی برخوردار است و به گفته ریش سفیدان در گذشته که در بسیاری از شهرهای ایران برای پسران مدرسه دایر نبود، در آستارا برای دختران مکتبخانه وجود داشت .
تاسیس مدرسه تاریخی حکیم نظامی، تدریس نیما یوشیج و دانش آموختگی چهره های نامدار علمی و سیاسی در آن، گویای ارزش کتاب و کتابخوانی در گذشته این شهرستان است اما در دهه های اخیر با توسعه مبادلات مرزی و تمرکز بر گردشگری و اقتصاد، کتاب در آستارا گوشه نشین شده است.
** وضعیت کتابخانه های عمومی
رئیس اداره کتابخانه های عمومی آستارا روز دوشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: نخستین کتابخانه عمومی گیلان سال 1302 در آستارا تاسیس شد و اکنون با چهار شعبه و یکهزار و 500 متر مربع فضا، بیش از 2 هزار نفر عضو فعال دارد.
قاسم خسروی اظهار کرد: آستارا 91 هزار نفر جمعیت دارد و تعداد اعضای کتابخانه های عمومی این شهرستان با جمعیت آن تناسب ندارد و باید شمار کتابخوان هایش افزایش یابد.
وی افزود: با وجود فعالیت چند دانشگاه و مرکز آموزش عالی در آستارا تعداد اعضای هیات های علمی عضو کتابخانه عمومی این شهرستان از شمار انگشتان دو دست تجاوز نمی کند و از حدود یکهزار و 200 معلم شاغل در این شهرستان، نزدیک به 50 نفر عضو کتابخانه عمومی آستارا هستند.
وی با بیان این که کتابخوانی باید در مدارس و دانشگاه ها ترویج شود افزود: بارها استادان دانشگاه ها و معلمان مدارس را برای هدایت دانشجویان و دانش آموزان به کتابخانه ها توصیه کرده ایم.
خسروی گفت: کتابخانه، نهاد عمومی غیردولتی است و بودجه جاری ندارد و شهرداری آستارا مطابق قانون با پرداخت نیم درصد درآمد سالیانه خود، با این نهاد به خوبی همکاری می کند و در سال گذشته در این راستا 360 میلیون ریال پرداخت کرده بود.
وی با اشاره به این که در اداره تامین اجتماعی آستارا ایستگاه مطالعه دایر کردیم خاطرنشان کرد : اگر سایر دستگاه های اداری نیز استقبال کنند، آمادگی توسعه ایستگاه های مطالعه را داریم و در صورت فراهم شدن مکان، زمینه فراهم کردن این فضا در بازار ساحلی آستارا برای گردشگران نیز وجود دارد.
** تعطیلی آخرین کتابفروشی
رضوان حمید زارع، معلم 43 ساله مدارس راهنمایی آستارا گفت: کتابفروشی مولانا را در این شهرستان دایر کرده بودم و به عنوان کتابفروش نمونه آستارا به جشنواره فعالان کتاب در رامسر دعوت می شدم و به لحاظ علاقه زیاد به مطالعه، در محل کارم مسابقه کتابخوانی برگزار می کردم اما از نظر مالی متضرر شدم.
وی افزود: با وجود اشتیاق فراوان به شغل کتابفروشی به علت استیجاری بودن مغازه، رونق کم بازار کتاب و درآمد پایین آن در سال 91 کتابفروشی را تعطیل و کتاب هایم را به دانشگاه های آستارا اهدا کردم و بساط آخرین کتابفروشی در آستارا برچیده شد.
وی اظهار کرد: فراموش نمی کنم هنگامی که مغازه ام را تعطیل می کردم، پسر بچه ای با چشمان گریان می گفت که از این به بعد کتاب های مورد علاقه ام را از کجا بگیرم .
این دوستدار فرهنگ تصریح کرد : من و اعضای خانواده ام کتابخوان هستیم و برای تهیه کتاب به شهرستان های اردبیل یا رشت مراجعه می کنیم و اکنون خودمان به درد آن پسر بچه مبتلا شده ایم.
حمید زارع با بیان این که توجه به کتاب در جامعه کم شده است و گویا مردم به مطالعه کتاب نیاز ندارند متذکر شد: فراموش نکینم جامعه کتابخوان از ناهنجاری ها دور خواهد ماند و باید برای ترغیب کتابفروشان، امتیاز عرضه کتاب های درسی به آنها واگذار شود تا با رفع بخشی از مشکلات مالی، انگیزه کار داشته باشند.
** دلایل کم توجهی به کتاب و کتابخوانی
حسین دارا از معلمان سابق آستارا گفت: رواج مدرک گرایی و درآمد کم از علت های بی توجهی به کتاب و مطالعه در جامعه است و سهولت صدور مدارک عالی دانشگاهی، انگیزه تحقیق و مطالعه را از علاقمندان سلب می کند.
وی افزود: درآمد برای بقای هر شغلی لازم است و کتاب و کتابخوانی مزیت اقتصادی ندارد و من بعد از 15 سال کار در آموزش و پرورش، در مسافرت تجاری کوتاهی به خارج از کشور درآمد چند ماه تدریس را به دست آوردم و مصلحت خویش را در ادامه تجارت و ترک آموزش و پرورش دیدم.
وی اذعان کرد: کتاب در آستارا به اندازه ای غریب است که من به عنوان بزرگ شده این شهرستان، به تازگی با محل کتابخانه عمومی آستارا آشنا شده ام و این امر بیانگر انزوای کتاب و ضعف تبلیغ و ترویج کتابخوانی است.
طاهر خیامی از پیشکسوتان مطبوعات آستارا نیز در این خصوص گفت: خرید کتاب در اولویت خانواده ها نیست و گرانی آن و تبلیغات ضعیف معرفی کتاب های مفید، باعث بی توجهی به مطالعه شده است.
وی افزود: بسیاری از مردم ظاهر بین شده اند و کسی که به عروسی یا آئین مشابهی دعوت می شود یقین دارد به لباس هایش توجه خواهند کرد و هرگز نام آخرین کتابی که خوانده است را نخواهند پرسید؛ و این گونه است که کتاب و کتابخوانی از درجه اعتبار می افتد.
وی ادامه داد: باید منابع کتابخانه ها به روز و غنی باشد تا کتابخوانان اندکی که اغلب به خاطر تحصیل به دنبال منابع علمی هستند، از کتابخانه ها رویگردان نشوند.
حسن هاشمی کتابدار کتابخانه عمومی باغ ملی آستارا نیز مکان کتابفروشی و نحوه چیدمان کتاب های آن را در مخاطب پذیر بودن و جلب نظر مشتری موثر دانست و رعایت نشدن آنها را از دلایل تعطیلی کتابفروشی در آستارا اعلام کرد.
وی گفت: با وجود جذابیت شبکه های مجازی علاقه به کتاب به خصوص در قشر کودک و نوجوان آستارا کم نیست و باید دستگاه های متولی با حمایت لازم، زمینه فعالیت مجدد کتابفروشان را در این شهرستان ایجاد کنند و مراکز عرضه نوشت افزار، جویندگان حقیقی کتاب را قانع نمی کند.
** قهر دانشگاه و کتابخانه
مراکز آموزش عالی و کتابخانه ها به دلیل تمرکز بر دانش و تحقیق، باید ارتباط تنگاتنگی با همدیگر داشته باشند و این پیوند علمی می تواند در هدایت قشر جوان طالب علم به کتاب و ترویج فرهنگ مطالعه در جامعه موثر باشد اما این پیوند مبارک در آستارا برقرار نشده است.
رئیس مرکز آموزش علمی کاربردی آستارا گفت: دانشگاهیان باید مشتریان ثابت کتابخانه ها باشند اما ضعف کتابخوانی در این شهرستان مشهود است و برای تقویت آن باید کار فرهنگی زیادی انجام شود.
توفان سماپور اظهار کرد: 50 مدرس با مدارک کارشناسی ارشد و دکتری در مرکز آموزش علمی کاربردی آستارا فعالیت و اغلب به کتابخانه این مرکز که حدود یکهزار جلد کتاب تخصصی و کاربردی دارد، مراجعه می کنند و عضو کتابخانه عمومی شهر نیستند.
وی افزود: به طور معمول کتابخانه ها غنی نیستند و بیشتر استادان و مدرسان مراکز آموزش عالی، کتاب های مورد علاقه و به روز خود را از منابع دیگر تهیه می کنند.
وی ادامه داد: برای پیوند دانشگاه ها با کتابخانه ها باید سلیقه و علاقه دانشگاهیان در انتخاب کتاب، توسط کتابداران لحاظ و فهرست کتاب های مورد نیاز آنها اخذ و برنامه ها و طرح های مشترک ترویج کتابخوانی اجرا شود.
سماپور بیان کرد: کتابفروشی شغل پر درآمدی نیست و برای سر پا ماندن آن در آستارا باید دستگاه های متولی با تامین مکان دولتی، بار اجاره بها را از دوش کتابفروش بردارند تا انگیزه کار و خدمت فرهنگی داشته باشد.
** تکاپوی مسئولان برای ترویج کتابخوانی
شهردار آستارا گفت: نیم درصد درآمد سالیانه این نهاد هر سال به حساب اداره کتابخانه های عمومی این شهرستان واریز می شود و برای افزایش فضای کتابخوانی، در سال 87 ساختمان کتابخانه عمومی باغ ملی آستارا با صرف 10 میلیارد ریال با 350 متر مربع مساحت در دو طبقه توسط شهرداری ساخته شد.
علی کوهی افزود: شهرداری برای ایجاد نمایشگاه کتاب در این شهر مجوز رایگان صادر می کند تا فعالان کتاب و کتابخوانی با استفاده از این فرصت برای ترویج فرهنگ مطالعه در این شهرستان اقدام کنند.
فرماندار آستارا نیز گفت: ساماندهی بازار ساحلی و واحدهای حاشیه آن در دستور کار قرار دارد و با سامان یافتن آنها زمینه ایجاد کتابفروشی و عرضه محصولات فرهنگی در آن محدوده فراهم خواهد شد تا علاوه بر شهروندان، گردشگران و مسافران این شهرستان نیز از کتاب و مواهب فرهنگی آستارا بهره مند شوند.
شهرستان مرزی بندر آستارا هر سال میزبان بیش از چهار میلیون مسافر و شاهد تردد حدود 800 هزار گردشگر داخلی و خارجی از مرز است و به لحاظ پیشینه فرهنگی، داشتن نویسندگان و شاعران صاحب اثر و نامدار باید در کنار معرفی ظرفیت های اقتصادی، گردشگری و صنایع دستی ، کتاب را نیز به میهمانانش هدیه دهد .
شایسته است آستارا در منتهی الیه غرب استان گیلان و همسایگی جمهوری آذربایجان به عنوان پیشانی ایران اسلامی، مروج کتاب و کتابخوانی و مبین فرهنگ ناب ایرانی اسلامی باشد.
گزارش از عیسی پاشاپور** انتشار دهنده : بابایی
7124 /6030
انتهای پیام تاسیس مدرسه تاریخی حکیم نظامی، تدریس نیما یوشیج و دانش آموختگی چهره های نامدار علمی و سیاسی در آن، گویای ارزش کتاب و کتابخوانی در گذشته این شهرستان است اما در دهه های اخیر با توسعه مبادلات مرزی و تمرکز بر گردشگری و اقتصاد، کتاب در آستارا گوشه نشین شده است.
** وضعیت کتابخانه های عمومی
رئیس اداره کتابخانه های عمومی آستارا روز دوشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: نخستین کتابخانه عمومی گیلان سال 1302 در آستارا تاسیس شد و اکنون با چهار شعبه و یکهزار و 500 متر مربع فضا، بیش از 2 هزار نفر عضو فعال دارد.
قاسم خسروی اظهار کرد: آستارا 91 هزار نفر جمعیت دارد و تعداد اعضای کتابخانه های عمومی این شهرستان با جمعیت آن تناسب ندارد و باید شمار کتابخوان هایش افزایش یابد.
وی افزود: با وجود فعالیت چند دانشگاه و مرکز آموزش عالی در آستارا تعداد اعضای هیات های علمی عضو کتابخانه عمومی این شهرستان از شمار انگشتان دو دست تجاوز نمی کند و از حدود یکهزار و 200 معلم شاغل در این شهرستان، نزدیک به 50 نفر عضو کتابخانه عمومی آستارا هستند.
وی با بیان این که کتابخوانی باید در مدارس و دانشگاه ها ترویج شود افزود: بارها استادان دانشگاه ها و معلمان مدارس را برای هدایت دانشجویان و دانش آموزان به کتابخانه ها توصیه کرده ایم.
خسروی گفت: کتابخانه، نهاد عمومی غیردولتی است و بودجه جاری ندارد و شهرداری آستارا مطابق قانون با پرداخت نیم درصد درآمد سالیانه خود، با این نهاد به خوبی همکاری می کند و در سال گذشته در این راستا 360 میلیون ریال پرداخت کرده بود.
وی با اشاره به این که در اداره تامین اجتماعی آستارا ایستگاه مطالعه دایر کردیم خاطرنشان کرد : اگر سایر دستگاه های اداری نیز استقبال کنند، آمادگی توسعه ایستگاه های مطالعه را داریم و در صورت فراهم شدن مکان، زمینه فراهم کردن این فضا در بازار ساحلی آستارا برای گردشگران نیز وجود دارد.
** تعطیلی آخرین کتابفروشی
رضوان حمید زارع، معلم 43 ساله مدارس راهنمایی آستارا گفت: کتابفروشی مولانا را در این شهرستان دایر کرده بودم و به عنوان کتابفروش نمونه آستارا به جشنواره فعالان کتاب در رامسر دعوت می شدم و به لحاظ علاقه زیاد به مطالعه، در محل کارم مسابقه کتابخوانی برگزار می کردم اما از نظر مالی متضرر شدم.
وی افزود: با وجود اشتیاق فراوان به شغل کتابفروشی به علت استیجاری بودن مغازه، رونق کم بازار کتاب و درآمد پایین آن در سال 91 کتابفروشی را تعطیل و کتاب هایم را به دانشگاه های آستارا اهدا کردم و بساط آخرین کتابفروشی در آستارا برچیده شد.
وی اظهار کرد: فراموش نمی کنم هنگامی که مغازه ام را تعطیل می کردم، پسر بچه ای با چشمان گریان می گفت که از این به بعد کتاب های مورد علاقه ام را از کجا بگیرم .
این دوستدار فرهنگ تصریح کرد : من و اعضای خانواده ام کتابخوان هستیم و برای تهیه کتاب به شهرستان های اردبیل یا رشت مراجعه می کنیم و اکنون خودمان به درد آن پسر بچه مبتلا شده ایم.
حمید زارع با بیان این که توجه به کتاب در جامعه کم شده است و گویا مردم به مطالعه کتاب نیاز ندارند متذکر شد: فراموش نکینم جامعه کتابخوان از ناهنجاری ها دور خواهد ماند و باید برای ترغیب کتابفروشان، امتیاز عرضه کتاب های درسی به آنها واگذار شود تا با رفع بخشی از مشکلات مالی، انگیزه کار داشته باشند.
** دلایل کم توجهی به کتاب و کتابخوانی
حسین دارا از معلمان سابق آستارا گفت: رواج مدرک گرایی و درآمد کم از علت های بی توجهی به کتاب و مطالعه در جامعه است و سهولت صدور مدارک عالی دانشگاهی، انگیزه تحقیق و مطالعه را از علاقمندان سلب می کند.
وی افزود: درآمد برای بقای هر شغلی لازم است و کتاب و کتابخوانی مزیت اقتصادی ندارد و من بعد از 15 سال کار در آموزش و پرورش، در مسافرت تجاری کوتاهی به خارج از کشور درآمد چند ماه تدریس را به دست آوردم و مصلحت خویش را در ادامه تجارت و ترک آموزش و پرورش دیدم.
وی اذعان کرد: کتاب در آستارا به اندازه ای غریب است که من به عنوان بزرگ شده این شهرستان، به تازگی با محل کتابخانه عمومی آستارا آشنا شده ام و این امر بیانگر انزوای کتاب و ضعف تبلیغ و ترویج کتابخوانی است.
طاهر خیامی از پیشکسوتان مطبوعات آستارا نیز در این خصوص گفت: خرید کتاب در اولویت خانواده ها نیست و گرانی آن و تبلیغات ضعیف معرفی کتاب های مفید، باعث بی توجهی به مطالعه شده است.
وی افزود: بسیاری از مردم ظاهر بین شده اند و کسی که به عروسی یا آئین مشابهی دعوت می شود یقین دارد به لباس هایش توجه خواهند کرد و هرگز نام آخرین کتابی که خوانده است را نخواهند پرسید؛ و این گونه است که کتاب و کتابخوانی از درجه اعتبار می افتد.
وی ادامه داد: باید منابع کتابخانه ها به روز و غنی باشد تا کتابخوانان اندکی که اغلب به خاطر تحصیل به دنبال منابع علمی هستند، از کتابخانه ها رویگردان نشوند.
حسن هاشمی کتابدار کتابخانه عمومی باغ ملی آستارا نیز مکان کتابفروشی و نحوه چیدمان کتاب های آن را در مخاطب پذیر بودن و جلب نظر مشتری موثر دانست و رعایت نشدن آنها را از دلایل تعطیلی کتابفروشی در آستارا اعلام کرد.
وی گفت: با وجود جذابیت شبکه های مجازی علاقه به کتاب به خصوص در قشر کودک و نوجوان آستارا کم نیست و باید دستگاه های متولی با حمایت لازم، زمینه فعالیت مجدد کتابفروشان را در این شهرستان ایجاد کنند و مراکز عرضه نوشت افزار، جویندگان حقیقی کتاب را قانع نمی کند.
** قهر دانشگاه و کتابخانه
مراکز آموزش عالی و کتابخانه ها به دلیل تمرکز بر دانش و تحقیق، باید ارتباط تنگاتنگی با همدیگر داشته باشند و این پیوند علمی می تواند در هدایت قشر جوان طالب علم به کتاب و ترویج فرهنگ مطالعه در جامعه موثر باشد اما این پیوند مبارک در آستارا برقرار نشده است.
رئیس مرکز آموزش علمی کاربردی آستارا گفت: دانشگاهیان باید مشتریان ثابت کتابخانه ها باشند اما ضعف کتابخوانی در این شهرستان مشهود است و برای تقویت آن باید کار فرهنگی زیادی انجام شود.
توفان سماپور اظهار کرد: 50 مدرس با مدارک کارشناسی ارشد و دکتری در مرکز آموزش علمی کاربردی آستارا فعالیت و اغلب به کتابخانه این مرکز که حدود یکهزار جلد کتاب تخصصی و کاربردی دارد، مراجعه می کنند و عضو کتابخانه عمومی شهر نیستند.
وی افزود: به طور معمول کتابخانه ها غنی نیستند و بیشتر استادان و مدرسان مراکز آموزش عالی، کتاب های مورد علاقه و به روز خود را از منابع دیگر تهیه می کنند.
وی ادامه داد: برای پیوند دانشگاه ها با کتابخانه ها باید سلیقه و علاقه دانشگاهیان در انتخاب کتاب، توسط کتابداران لحاظ و فهرست کتاب های مورد نیاز آنها اخذ و برنامه ها و طرح های مشترک ترویج کتابخوانی اجرا شود.
سماپور بیان کرد: کتابفروشی شغل پر درآمدی نیست و برای سر پا ماندن آن در آستارا باید دستگاه های متولی با تامین مکان دولتی، بار اجاره بها را از دوش کتابفروش بردارند تا انگیزه کار و خدمت فرهنگی داشته باشد.
** تکاپوی مسئولان برای ترویج کتابخوانی
شهردار آستارا گفت: نیم درصد درآمد سالیانه این نهاد هر سال به حساب اداره کتابخانه های عمومی این شهرستان واریز می شود و برای افزایش فضای کتابخوانی، در سال 87 ساختمان کتابخانه عمومی باغ ملی آستارا با صرف 10 میلیارد ریال با 350 متر مربع مساحت در دو طبقه توسط شهرداری ساخته شد.
علی کوهی افزود: شهرداری برای ایجاد نمایشگاه کتاب در این شهر مجوز رایگان صادر می کند تا فعالان کتاب و کتابخوانی با استفاده از این فرصت برای ترویج فرهنگ مطالعه در این شهرستان اقدام کنند.
فرماندار آستارا نیز گفت: ساماندهی بازار ساحلی و واحدهای حاشیه آن در دستور کار قرار دارد و با سامان یافتن آنها زمینه ایجاد کتابفروشی و عرضه محصولات فرهنگی در آن محدوده فراهم خواهد شد تا علاوه بر شهروندان، گردشگران و مسافران این شهرستان نیز از کتاب و مواهب فرهنگی آستارا بهره مند شوند.
شهرستان مرزی بندر آستارا هر سال میزبان بیش از چهار میلیون مسافر و شاهد تردد حدود 800 هزار گردشگر داخلی و خارجی از مرز است و به لحاظ پیشینه فرهنگی، داشتن نویسندگان و شاعران صاحب اثر و نامدار باید در کنار معرفی ظرفیت های اقتصادی، گردشگری و صنایع دستی ، کتاب را نیز به میهمانانش هدیه دهد .
شایسته است آستارا در منتهی الیه غرب استان گیلان و همسایگی جمهوری آذربایجان به عنوان پیشانی ایران اسلامی، مروج کتاب و کتابخوانی و مبین فرهنگ ناب ایرانی اسلامی باشد.
گزارش از عیسی پاشاپور** انتشار دهنده : بابایی
7124 /6030
کپی شد
