آستارا آستانه طبیعت بهشتی گیلان و محل همنشینی جنگل و دریاست و علاوه بر داشته ها و پیشینه های ادبی و فرهنگی، با بام های سفالینش شناخته می شود و شیوه معماری کهن و سقف های سفالی خانه های آن از دلایل جذب گردشگر است اما با قد کشیدن و سایه انداختن بناهای چند طبقه، سفال سقف بسیاری از خانه ها تحت سیطره ایزوگام و آسفالت درآمده و از بین رفته است.
اکنون به همت برخی از هنرمندان آستارا چند خانه کاهگلی با سقف های سفالین در ساحل دریا و نمادی از خانه های قدیمی این شهر توسط شهرداری در میدان مرکزی شهر احداث شده و گردشگران و مسافرانی که از دیرباز با نام شهرهای سفالی آشنا هستند، برای گرفتن عکس یادگاری به جای حضور در خانه های واقعی، در مقابل نماد های آن می ایستند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آستارا می گوید: سقف های سفالین خانه های آستارا بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی این شهرستان است و متاسفانه روند تغییر آنها شتاب دارد و در سال های آینده، تصاویر بام های سفالی آستارا را در کتاب ها جستجو خواهیم کرد.
پردل امیری نژاد می افزاید: در بسیاری از شهرهای گردشگرپذیر، شهرداری ها برای حفظ بافت تاریخی و هویت فرهنگی شهر، محدوده ای از شهر را برای نگهداری سازه های سنتی تعیین و با ساخت و ساز در آن مقابله می کنند و شهرداری آستارا نیز باید برای احیا و صیانت از بام های سفالی و خانه های محلی موسوم به (کومه) اقدام مشابهی انجام دهد.
وی ادامه می دهد: هرچند سقف بسیاری ازخانه های آستارا از سفال به سازه های دیگر تغییر یافته است و محدوده بزرگ و یکپارچه ای با بام های سفالی به چشم نمی خورد، اما تا دیر نشده باید برای حفظ بخش کوچکی از خانه های سفالین شهر اقدام شود.
کیکاووس فتحعلی زاده سخنگوی شورای اسلامی شهر آستارا می گوید: ایده حفظ بام های سفالی آستارا، خوب و اجرای آن لازم است اما مالکانی که در صدد تخریب و نوسازی واحدهای خود هستند از این امر استقبال نمی کنند.
وی ادامه می دهد: برغم تغییر بسیاری از بام های آستارا، در منطقه تلی سفی شهر هنوز بام های سفالین وجود دارد اما به منظور حفظ شکل آنها، نباید زمینه رنجش اهالی را فراهم کرد.
سید رضا میر نظری از شهروندان کوچه حمزه بیگ شهر آستارا می گوید: خانه پدری و بسیاری از خانه های محل سکونت من دارای بام های سفالی است اما خانه های زیادی به دست پیمانکاران ساختمان تخریب و بازسازی شده و با بام های سفالی خداحافظی کرده است.
وی بیان می کند: به طور معمول در هر خانه ای چند فرزند بیکار فاقد خانه مستقل وجود دارد و اغلب فرزندان بعد از مرگ والدین خود، خانه های پدری را برای داشتن سرپناهی مستقل به پیمانکاران و سازندگان ساختمان واگذار می کنند و با تخریب آنها و احداث آپارتمان های چند طبقه، بام های سفالی به فراموشی سپرده می شوند.
فرزاد مصافی شهردار لوندویل شهرستان آستارا می گوید: با روند تغییر سقف های سفالین خانه ها و نبود تقاضای خرید سفال، کارگاه های تولید سفال این شهرستان تعطیل شده و تنها یک کارگاه در شهر لوندویل فعال است و بخش اعظم تولیدات آن به روستاهای آستارا عرضه می شود.
وی ادامه می هد: به حفظ خانه های سفالی به عنوان میراث تاریخی و فرهنگی آستارا علاقمند هستم و در صورت ساخت ساختمان جدید برای شهرداری لوندویل، سقف آن را به عنوان نماد شهر بام های سفالی ایران از سفال خواهم ساخت تا با استقبال مردم، روند تخریب و تغییر بام های سفالی کند شود.
مسئول واحد شهرسازی شهرداری آستارا نیز با اذعان به اینکه تاکنون محدوده ای در این شهر برای حفظ سقف ها و بافت سنتی تعیین نشده است، تعطیلی و برچیده شدن کارگاه های سفال سازی و روند نوسازی ساختمان ها را علت حذف تدریجی بام های سفالی می داند.
محمدتقی مرحبا می گوید: سقف های سفالین در مقابل باد، گرما و سرما مقاوم بودند و هزینه تعویض سفال های شکسته، زیاد نبود اما اکنون به جای آنها ورق های ایرانیت و ایزوگام جایگزین شده است و برغم استحکام، معایبی نیز دارند.
در مصاف سنت و تجدد در آسمان آستارا، نه تنها خانه های سفالی تسلیم سازه های نو شده، بلکه ستون های موسوم به (شالمان) در ایوان خانه ها که علاوه بر استحکام بنا، برای آویختن و نگهداری میوه در فصول مختلف سال استفاده می شد برچیده شده و کف چوبی منازل نیز که زیبایی و خاصیت آرامش بخش داشت، از بین رفته است.
فراموش نکنیم که صدور پروانه ساختمان از منابع درآمد شهرداری هاست و هرچه روند ساخت و ساز بناهای یک شهر شتاب گیرد، درآمد شهرداری افزایش می یابد و شاید از این منظر، حفظ اجباری بافت سنتی و مقابله با تخریب و بازسازی خانه های قدیمی قابل توجیه نباشد اما در هر صورت، صیانت از نمادهای فرهنگی و تاریخی هر شهر و پاسخگو بودن به آیندگان در قبال آن، ضروری است.
با تمام این اوصاف، شهر بام های سفالی ایران با سقف های سفالینه خداحافظی می کند و این هویت در حال نابودی را آیندگان در آلبوم های عکس یادگاری مشاهده خواهند کرد؛ البته حفظ این هویت به آرمان و آرزو شباهت دارد و زمانی قابل دستیابی است که اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آستارا از کانکس خارج و در ساختمانی مناسب و در شان شهرستان گردشگرپذیر آستارا مستقر شود.
شهرستان بندر مرزی آستارا با 86 هزار نفر جمعیت در غرب استان گیلان و همسایگی جمهوری آذربایجان قرار دارد و سالیانه چند میلیون گردشگر به این شهرستان سفر و بیش از 800 هزار مسافر داخلی و خارجی از مرز آن می کنند.
گزارش از عیسی پاشاپور ** انتشار : نصراله ابراهیمی
7124/6070
انتهای پیام اکنون به همت برخی از هنرمندان آستارا چند خانه کاهگلی با سقف های سفالین در ساحل دریا و نمادی از خانه های قدیمی این شهر توسط شهرداری در میدان مرکزی شهر احداث شده و گردشگران و مسافرانی که از دیرباز با نام شهرهای سفالی آشنا هستند، برای گرفتن عکس یادگاری به جای حضور در خانه های واقعی، در مقابل نماد های آن می ایستند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آستارا می گوید: سقف های سفالین خانه های آستارا بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی این شهرستان است و متاسفانه روند تغییر آنها شتاب دارد و در سال های آینده، تصاویر بام های سفالی آستارا را در کتاب ها جستجو خواهیم کرد.
پردل امیری نژاد می افزاید: در بسیاری از شهرهای گردشگرپذیر، شهرداری ها برای حفظ بافت تاریخی و هویت فرهنگی شهر، محدوده ای از شهر را برای نگهداری سازه های سنتی تعیین و با ساخت و ساز در آن مقابله می کنند و شهرداری آستارا نیز باید برای احیا و صیانت از بام های سفالی و خانه های محلی موسوم به (کومه) اقدام مشابهی انجام دهد.
وی ادامه می دهد: هرچند سقف بسیاری ازخانه های آستارا از سفال به سازه های دیگر تغییر یافته است و محدوده بزرگ و یکپارچه ای با بام های سفالی به چشم نمی خورد، اما تا دیر نشده باید برای حفظ بخش کوچکی از خانه های سفالین شهر اقدام شود.
کیکاووس فتحعلی زاده سخنگوی شورای اسلامی شهر آستارا می گوید: ایده حفظ بام های سفالی آستارا، خوب و اجرای آن لازم است اما مالکانی که در صدد تخریب و نوسازی واحدهای خود هستند از این امر استقبال نمی کنند.
وی ادامه می دهد: برغم تغییر بسیاری از بام های آستارا، در منطقه تلی سفی شهر هنوز بام های سفالین وجود دارد اما به منظور حفظ شکل آنها، نباید زمینه رنجش اهالی را فراهم کرد.
سید رضا میر نظری از شهروندان کوچه حمزه بیگ شهر آستارا می گوید: خانه پدری و بسیاری از خانه های محل سکونت من دارای بام های سفالی است اما خانه های زیادی به دست پیمانکاران ساختمان تخریب و بازسازی شده و با بام های سفالی خداحافظی کرده است.
وی بیان می کند: به طور معمول در هر خانه ای چند فرزند بیکار فاقد خانه مستقل وجود دارد و اغلب فرزندان بعد از مرگ والدین خود، خانه های پدری را برای داشتن سرپناهی مستقل به پیمانکاران و سازندگان ساختمان واگذار می کنند و با تخریب آنها و احداث آپارتمان های چند طبقه، بام های سفالی به فراموشی سپرده می شوند.
فرزاد مصافی شهردار لوندویل شهرستان آستارا می گوید: با روند تغییر سقف های سفالین خانه ها و نبود تقاضای خرید سفال، کارگاه های تولید سفال این شهرستان تعطیل شده و تنها یک کارگاه در شهر لوندویل فعال است و بخش اعظم تولیدات آن به روستاهای آستارا عرضه می شود.
وی ادامه می هد: به حفظ خانه های سفالی به عنوان میراث تاریخی و فرهنگی آستارا علاقمند هستم و در صورت ساخت ساختمان جدید برای شهرداری لوندویل، سقف آن را به عنوان نماد شهر بام های سفالی ایران از سفال خواهم ساخت تا با استقبال مردم، روند تخریب و تغییر بام های سفالی کند شود.
مسئول واحد شهرسازی شهرداری آستارا نیز با اذعان به اینکه تاکنون محدوده ای در این شهر برای حفظ سقف ها و بافت سنتی تعیین نشده است، تعطیلی و برچیده شدن کارگاه های سفال سازی و روند نوسازی ساختمان ها را علت حذف تدریجی بام های سفالی می داند.
محمدتقی مرحبا می گوید: سقف های سفالین در مقابل باد، گرما و سرما مقاوم بودند و هزینه تعویض سفال های شکسته، زیاد نبود اما اکنون به جای آنها ورق های ایرانیت و ایزوگام جایگزین شده است و برغم استحکام، معایبی نیز دارند.
در مصاف سنت و تجدد در آسمان آستارا، نه تنها خانه های سفالی تسلیم سازه های نو شده، بلکه ستون های موسوم به (شالمان) در ایوان خانه ها که علاوه بر استحکام بنا، برای آویختن و نگهداری میوه در فصول مختلف سال استفاده می شد برچیده شده و کف چوبی منازل نیز که زیبایی و خاصیت آرامش بخش داشت، از بین رفته است.
فراموش نکنیم که صدور پروانه ساختمان از منابع درآمد شهرداری هاست و هرچه روند ساخت و ساز بناهای یک شهر شتاب گیرد، درآمد شهرداری افزایش می یابد و شاید از این منظر، حفظ اجباری بافت سنتی و مقابله با تخریب و بازسازی خانه های قدیمی قابل توجیه نباشد اما در هر صورت، صیانت از نمادهای فرهنگی و تاریخی هر شهر و پاسخگو بودن به آیندگان در قبال آن، ضروری است.
با تمام این اوصاف، شهر بام های سفالی ایران با سقف های سفالینه خداحافظی می کند و این هویت در حال نابودی را آیندگان در آلبوم های عکس یادگاری مشاهده خواهند کرد؛ البته حفظ این هویت به آرمان و آرزو شباهت دارد و زمانی قابل دستیابی است که اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آستارا از کانکس خارج و در ساختمانی مناسب و در شان شهرستان گردشگرپذیر آستارا مستقر شود.
شهرستان بندر مرزی آستارا با 86 هزار نفر جمعیت در غرب استان گیلان و همسایگی جمهوری آذربایجان قرار دارد و سالیانه چند میلیون گردشگر به این شهرستان سفر و بیش از 800 هزار مسافر داخلی و خارجی از مرز آن می کنند.
گزارش از عیسی پاشاپور ** انتشار : نصراله ابراهیمی
7124/6070
کپی شد
