اگر چه واژه اکران در معنای پرده سینماست اما امروز با" نمایش"، هم معنی شده و فریاد آسیب کنشگران هنر گیلان در بحران این ویروس، نجیبانه و بی صدا، بی نمایش مانده است.
فعالان پویای عرصه هنر استان تنها در واگویه دغدغه هاشان با رسانه، خوشبین و امیدوار بر حمایت متولیان فرهنگی دل بسته و در انتظار دمان ناب فرهنگ و هنر استان شاید اندکی به نوآوری های مجازی دل خوش کرده اند تا شاید هر چه زودتر سایه پلیدی و بیماری از جامعه بگذرد و بار دیگر تکرار پر بسامد شعر، موسیقی، تئاتر و اکران در فراز و فرود دمان گیلان نوستالژی صف های طولانی را دوباره زنده کند.
می گویند واژه سینما از واژه ای یونانی بمعنای " جنبش" برآمده است؛ اما شوربختانه در هجوم یک بحران ویروسی در روزهای پایانی سال گذشته، جنبش و هیاهوی سینماهای کشور و در پی آن گیلان، تنها یک روز پس از مشخص شدن فیلم‌های اکران نوروز ۹۹، حتی در سینماهای پیاده راه فرهنگی رشت با آن قدمت و معماریش که روزگاری به مثابه خیابان های مشهور دنیا خاطره می ساخت، منجمد شد و در تواتر این خاطره سازی ها و لحظه های پر طمطراق فرهنگ و هنر استان، یک به یک چراغ تماشاخانه ها، گالری ها، کنسرت ها و ... کم فروغ و خاموش شد؛ تعطیلی که تا امروز نیز ادامه دارد.
سینما و کرونا
ایرج ثابت مالک سینما فومن از ادامه دار شدن تعطیلی سینماها در خروش است و می گوید: کرونا اقتصاد هنر را بلعیده است و سینماداران بسیار متضرر شده اند چرا که این بحران در اوج فعالیت اقتصادی سینماها رخ داد و بازار نوروزی این بخش فرهنگ و هنر را کساد کرد.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در ابتدا تصور می کردیم این بحران زود گذر است اما متاسفانه قرنطینه و خانه مانی تنها عامل قطع شیوع بیماری کرونا اعلام و تعطیلی فعالیت های فرهنگی - هنری ادامه دار شد و ما ماندیم و بدهی های سال گذشته برای دریافت فیلم، حقوق کارگران و قبوض رنگارنگ آب، برق، گاز وسینماهای خالی از مخاطب در اوج زمان کار و مقروض شدن های بسیار...
وی ادامه می دهد: پیش از بحران کرونا هم جز در مواردی خاص با صف های طولانی روبرو نبودیم اما بالاخره می گذشت؛ اما امروز پس از گذشت چندین ماه عرصه بقدری تنگ آمده است که اگر خانواده اجازه می داد جلوی همین سینما بساط راه می انداختم.
ثابت می گوید: در حمایت از سینماداران از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان نامه ای مبنی بر دریافت وام۱۰ میلیون تومانی با بهره دریافت کردم؛ اما این تسهیلات به چه کار سینماها می آید در حالی که باید هر ماه بر اثر تعطیلی، هزینه های سنگینی متحمل شوند.
وی از متولیان فرهنگ وهنر استان تقاضا کرد: حال که موضوع فاصله گذاری هوشمند مطرح شده، به وزارتخانه پیشنهاد دهند که سینماها با یک سوم ظرفیت و رعایت این فاصله گذاری فعال شوند.
وی می گوید : سینمایم دارای ۴۰۰ صندلی است که پیش از کرونا هم ۵۰ نفر در روز روی این صندلی ها نمی نشستند اکنون که زمانه بحران است، دستکم اجازه باز شدن سینماها را با رعایت کامل فاصله گذاری هوشمند صادر کنند تا شاید بتوانیم از پس هزینه های ماهانه برآییم.
معصومه مرادی از دیگر سینماداران استان و مالک سینما میرزاکوچک رشت است و در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، بر آسیب سینماداران در بحران کرونا تاکید می کند و می گوید: درک می کنیم؛ بحرانی جهانی بروز یافته اما در ایران و گیلان، فعالان فرهنگ و هنر همیشه در بحث اقتصاد با مشکل مواجه بوده و مهجور مانده اند؛ با بروز این بحران این آسیب ها بسیار افزایش یافته و اگر حمایت جدی صورت نگیرد اقشار ضعیفی که در این بخش شاغل هستند با مشکل گذران زندگی روبه رو می شوند.
وی ادامه داد: تسهیلات ۱۰ میلیون تومانی این روزها در حمایت از سینماداران به واقع دردی از سینما داران دوا نمی کند اما امیدواریم با تصمیمات اتخاذ شده در روزهای اخیر از سوی وزیر فرهنگ ارشاد اسلامی، بخشی از خسارت های فعالان فرهنگ و هنر استان و سینماداران التیام یابد.
مرادی گفت: بخش زیادی از پرسنل سینمای من در آستانه بازنشستگی هستند و در این بحران به واقع گذران زندگیشان با مشکل مواجه شده است؛ اما با این حال نجابت به خرج داده و برای دریافت حقوق هیچ فشاری وارد نکردند.
وی ادامه داد: بازگشایی سینماها با یک سوم ظرفیت پیشنهاد خوبی است اما نگرانم مردم فاصله گذاری هوشمند را رعایت نکنند چرا که در شرایط عادی ما در توجیه مردم برای اینکه بر روی صندلی های خریداری شده بنشینند مشکل داشتیم نمی دانم در این شرایط بتوانیم آنان را قانع به نشستن با فاصله کنیم یانه اما امیدوارم این بحران بزودی از کشور رخت بر بندد و دوباره فعالیت اقتصادی جان بگیرد.
تئاتر و کرونا
پیش از آنکه کرونا کرکره اقتصادی بسیاری از مشاغل را پائین بکشد، تئاتر از شاخه های هنری بود که چرخه اقتصادی کنشگرانش بدرستی نمی‌چرخید؛ اکنون که بحران کرونا نفس اقتصاد را تنگ کرده، تئاتر به ضربه مهلکی دچار شده و فعالانش با مشکلات جدی مواجه شده اند.
این روزها ویروس کرونا تاثیر منفی و هراس انگیز خود را بر بسیاری از شغل ها به ویژه در حوزه فرهنگ و هنر گذاشته است که پیش از این نیز مهجور، مظلوم و بی پشتوانه اقتصادی فعال بودند؛ اکنون اما مساله اقتصاد هنر و بلاتکلیفی هنرمندان بیش از پیش مشهود و ملموس شده است.
اقتصاد هنر و تامین معاش بسیاری از افرادی که شغل‌شان به طور مستقیم و غیرمستقیم به هنرهای نمایشی مرتبط است، نگرانی‌های زیادی را ایجاد کرده است و همچنان مشخص نیست تا چه زمانی این روند ادامه پیدا می‌کند.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی گیلان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: ۲۰ آموزشگاه هنری، تماشاخانه های خصوصی و ۳۵ گروه نمایشی فعالیتشان در گیلان دچار وقفه شده است.
محمد صادق حسنی اظهار داشت: خسارت ها از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان برآورد و به وزارتخانه ارائه شده است و باید منتظر ماند و دید سهم گیلان از بسته های حمایتی فرهنگ و هنر چه میزان التیام بخش خواهد بود.
وی ضمن قدردانی از مدیر کل و معاونت هنری فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گفت: در روزهای اخیر مصوبه ای رسید که بر اساس آن حمایت مالی اندکی در حد تنفس از بخش آسیب پذیر تئاتر گیلان انجام شد اما دغدغه ها بویژه در حوزه بیمه هنرمندان بسیار شده و امیدواریم هر چه سریع تر تصمیمات مثمرثمری اتخاذ شود.
وی تصریح کرد: تمام جشنواره ها دستخوش تغییرات شده و جشنواره تئاتر استانی که بخشنامه آن نیز ابلاغ شده یکی از شرایطش اجرای عمومی است اما در این شرایط که نمی توان اجرای عمومی داشت؛ بنابراین تقاضا داریم شرایط برگزاری جشنواره بازبینی و بطور مقطعی تغییراتی در آن صورت گیرد تا اجرای عمومی از آن برداشته شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به خسارت ۱۵۳ میلیارد و ۱۱۸ میلیون ریالی کرونا به حوزه فرهنگ، هنر و رسانه استان گفت: در شرایطی که از اسفند ماه سال گذشته قرنطینه و خانه مانی توصیه شده است، متولیان فرهنگ و هنر استان با درک دغدغه هنرمندان در تلاش بوده و هستند تا بتوانند گرهی از مشکلات این قشر از جامعه بگشایند.
دکتر فیروز فاضلی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه گله عاطفی هنرمندان را نیز درک می کنیم، افزود: در این ایام خانه مانی که هنرمندان و مردم به اجبار در خانه بودند، ما در جلساتی مفصل و طولانی گاه پنج ساعته در استانداری و اداره کل حضور می یافتیم تا دغدغه های اهالی فرهنگ، هنر و رسانه بررسی شود و در راستای حمایت از آنان چاره اندیشی درخور صورت گیرد.
وی ادامه داد: بحث حمایت از هنرمندان موضوع کلانی است که در کشور مطرح است و بررسی می شود ؛ از ما خواسته شده که خسارت وارده در هر یک از بخش های فرهنگ، هنر و رسانه استحصال و به تهران اعلام شود؛ چنین شد؛ اینک نتظریم تا نتیجه نهایی ابلاغ شود.
فاضلی تصریح کرد: باید این واقعیت را پذیرفت که نوروز برای اهالی فرهنگ و هنر بخصوص هنر اوج کار بوده و با بروز بحران کرونا این قشر از جامعه و بویژه فعالان حوزه تئاتردچار آسیب جدی شده اند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان دغدغه سینماداران را نیز بجا دانست و با اشاره به در نظر گرفتن تسهیلات ده میلیون تومانی در راستای حمایت از این قشر برای خسارت بحران کرونا گفت: اگرچه به گفته این قشر این تسهیلات ناچیز است اما نشان دهنده توجه مسئولان است و بیشتر سینماداران استان نیز برای دریافت آن تقاضا داده اند.
فاضلی تاکید کرد: خسارت های وارد شده در بخش های متعدد فرهنگ، هنر و رسانه بررسی و به وزارتخانه ارائه شده است؛ پیگیر هستیم و امیدوار تا نتیجه تصمیمات، امیدواری و دلگرمی به روزهای خوش به ارمغان داشته باشد.
فعالان پویای عرصه هنر استان تنها در واگویه دغدغه هاشان با رسانه، خوشبین و امیدوار بر حمایت متولیان فرهنگی دل بسته و در انتظار دمان ناب فرهنگ و هنر استان شاید اندکی به نوآوری های مجازی دل خوش کرده اند تا سایه پلیدی و بیماری از جامعه بگذرد و بار دیگر تکرار پر بسامد شعر، موسیقی، تئاتر و اکران در فراز و فرود دمان گیلان نوستالژی صف های طولانی را زنده کند.
امروز جادوی هنر ابزاری است توانمند در دست هنرمندانی که می کوشند به نگریستن، معنایی تازه بخشند و اکنون که غنای آن در شاخه های متعدد در کشور توانسته مرزهای آگاهی را درنوردد، لازم است با تدابیر مسئولان و حمایت بیش از پیش آنان، لبخند محوشده کنشگران این عرصه راعمیق تر و سریرش را بسیط تر ساخت.
کرونا در گیلان از همان نخست روزهای نمود و بروزش در کشور میدان داری کرد و بیش و پیش از همه خودی نشان داد و محدودیت ها برای مقابله با آن هم زودتر از سایر نقاط در آن اعمال شد و چون همه نقاط کشور و جهان همچنان درگیر این ویروس و آثار فردی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و هنری آن هم هست.
