معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با اعلام این خبر گفت: در پی فعالیت‌های باستان‌شناختی و مرمتی مسجد صفی رشت، در کف بخش شاه‌نشین دیواره شمالی مسجد، قاب‌های کاشیکاری شده‌ای از زیر لایه‌های بتنی و پوشش مرمرین سطح فعلی مسجد کشف شده است.
ولی جهانی شامگاه سه شنبه در گفت و گو اختصاصی با خبرنگار ایرنا افزود: این قاب‌های کاشیکاری شده متشکل از کاشی‌های مربعی به ابعاد ۱۵×۱۵ سانتی‌متر است که به روش دست‌آزاد، نقوش اسلیمی و گل و بته به رنگ لاجوردی بر زمینه سفید بر آن‌ها نقش شده و نواری فیروزه‌ای بر قطعات کاشی‌های جانبی، قاب کاشی را به صورت مستطیلی در بر گرفته است.
جهانی با اذعان به تفاهمنامه های فی‌مابین اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان درخصوص فعالیت‌های باستان‌شناسی و مرمتی برای مرمت و احیای این بنا افزود: در جریان مطالعات مرمتی این بنا به منظور درک روند تکاملی مسجد صفی و شناخت هرچه بیشتر بخش‌های الحاقی، فروردین ماه امسال اقدام به کاوش در گمانه‌ای به ابعاد ۵/۱×۵/۱ متر در شبستان مسجد شده که حاصل آن شناخت بخش‌های الحاقی و کشف تزئینات برمحل کاشیکاری بوده که به فهم وضعیت ظاهر تاریخی بنا بسیار کمک نموده است.
جهانی با اشاره به مستندات مکتوب تاریخی، افزود : مسجد صفی که با نام‌های سفید و شهیدیه نیز شناخته می‌شود پیش از به قدرت رسیدن شاه اسماعیل صفوی دایر بوده و از این لحاظ از قدیمی‌ترین بناهای برجا و سالم تاریخی شهر رشت به شمار می‌رود؛ مسأله‌ای که کشف شواهد مادی باستان‌شناختی شامل سفال و تزئینات معماری چون کاشی متعلق به قرون ۱۰-۸ ه. ق. در کاوش‌های باستان‌شناسی اخیر، تاریخ نخستین بخش این مسجد را دست‌کم به دوره ایلخانی عقب برده است.
وی اضافه کرد: اطلاعات حاصل از این کاوش‌ها بر اساس توافقات انجام گرفته در طرح مرمت و احیای بنای مسجد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
جهانی افزود: بر اساس این طرح بخش‌های الحاقی که در دوران معاصر به بنا اضافه شده حذف خواهد شد که در نتیجه گلدسته این مسجد همچون گذشته از قید بخش‌های الحاقی آن آزاد می شود و تزئینات این مسجد نیز با اتکا به داده های باستان‌شناختی به شکل اولیه خود باز خواهد گشت.
معاون میراث فرهنگی استان گیلان با اشاره به لزوم تداوم مطالعات باستان‌شناختی برای درک تاریخ دقیق احداث بنا و یا لایه‌های استقراری قدیمی تر از آن، از احتمال انجام کاوش‌های گسترده‌تر باستان‌شناختی در بخش‌های جنوبی شبستان مسجد پیش از اتمام طرح مرمتی در حال اجرا خبر داد.
از دی ماه امسال، مرمت این مسجد به مدت یک سال به همت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و با نظارت و خدمات کارشناسی اداره کل میراث فرهنگی استان در حال انجام است.
گیلان با دارا بودن یک هزار و ۱۷۳ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی، رتبه چهارم به لحاظ تراکم آثار تاریخی را در کشور دارد.
