پرنده نگری به شیوه ای از گردشگری گفته می شود که گردشگر برای مشاهده گونه های مختلف پرندگان عازم سفر می شود و آرامش و لذت پرنده نگری به حدی است که بسیاری از روانشناسان آن را راه حلی برای آرامش فکری و تقویت روحیه افراد می‌دانند.
توریست پرنده نگر نسبت به بقیه گردشگران به زیرساخت های گردشگری چندان اهمیت نمی دهد و بیشتر وقت خود را در دل طبیعت وحشی می گذراند و بر همین اساس هتل، حمل و نقل و رستوران نقش زیادی در رونق این صنعت گردشگری ندارد.
پاییز و زمستان که پرندگان آبزی و کنار آبزی از مناطق سردسیری سیبری و شمال روسیه در کنار منابع آبی گلستان فرود می آیند فرصت مناسبی برای رونق پرنده نگری در این استان است.
وجود زیستگاه های دشتی و جنگلی و همچنین تالاب های آلماگل، آلاگل، آجی گل، صوفی کم و گمیشان و واقع شدن در کریدور مهاجرتی پرندگان سبب شده تا بیش از صد گونه پرنده بومی، مهاجر، آبزی، کنار آبزی و شکاری در جای جای استان گلستان دیده شود.
توسعه بخش پرنده نگری در گلستان علاوه بر مزیت های فراوانی که می تواند عاید صنعت گردشگری کند، نقش مهمی در آشنا کردن مردم با دنیای زیبا و لطیف پرندگان و اشاعه فرهنگ حفظ و پاسداشت حیات وحش خواهد داشت.
کارشناس حیات وحش محیط زیست به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از پتانسیل های مهم تالاب ها، سرمایه گذاری برای رونق اکوتوریسم و طبیعت گردی است.
مهدی رجبی افزود: رونق طبیعت گردی و پرنده بینی در گلستان نیازمند ایجاد زیرساخت هایی مانند اقامتگاه های محلی و روستایی و افزایش پاسگاه‌های محیط بانی است.
به گفته وی ایجاد مسیرهای پیاده روی و آموزش راهنماهای محلی از جمله زیرساخت های اولیه برای راه اندازی و رونق گردشگری پرنده نگری است.
وی با بیان اینکه پهنه آبی خلیج گرگان و مناطق پیرامونی جزیره آشوراده محل مناسبی برای ایجاد ایستگاه پرنده‌نگری است، اضافه کرد: این منطقه دچار مشکلات تخریب زیستگاه است و برای تبدیل شدن به یک سایت گردشگری پرنده بینی باید امنیت را به این منطقه برگردانیم.
رجبی افزود: جزیره آشوراده و گلستان در کریدور پرندگان مهاجر قرار دارد و طبق آمارها بیش از ده ها گونه پرنده به گلستان مهاجرت کرده یا ساکن هستند که با کل پرندگان نیمی از کشورهای اروپا برابری می کند.
عضو کانون شکار و صید غرب گلستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: بر خلاف دیگر شاخه های طبیعت گردی، افراد با توانایی های کمتر فیزیکی و بدنی نیز می توانند به سادگی در برنامه های پرنده نگری شرکت کرده و جریان زندگی در طبیعت را از نزدیک لمس کنند.
عبدالحکیم ادریسی با اشاره به وجود گونه های مختلف پرندگان آبزی در محدوده خلیج گرگان و جزیره آشوراده اظهار داشت: لذت تماشای فلامینگو و یا پلیکان با هیچ کلمه ای قابل توصیف نیست و اگر رسانه ها در گسترش و معرفی این صنعت فعال تر باشند حیات وحش و محیط زیست آینده گلستان تضمین می شود.
رییس اداره حفاظت محیط زیست بندرترکمن و گمیشان در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: برخی از پرندگان گلستان مانند غاز پیشانی سفید کوچک جزو پرندگان کمیاب به شمار می روند و این امر فرصت بسیار مناسبی برای جذب گردشگران پرنده نگر به این استان است.
علی بیانی ادامه داد: آشنایی بیشتر مردم با پرندگان و زندگی این موجودات می تواند در کاهش صید و شکار پرندگان موثر باشد و فرهنگ حمایت از پرندگان را افزایش دهد.
وی یکی از مهمترین دستاوردهای توسعه پرنده نگری در جامعه را افزایش احترام به طبیعت دانست.
بیانی ادامه داد: پرنده نگری در گلستان و مناطق پیرامونی جزیره آشوراده هنوز میان مردم و گردشگران شناخته شده نیست و تنها توانسته گروه خاصی از طبیعت گردان با سلایق خاص را به سوی خود جذب کند.
لیدر تورهای گردشگری استان گلستان نیز گفت: برپایی تورهای کوتاه مدت پرنده نگری برای جوامع پیرامون زیستگاه های پرندگان درآمدزا است.
سیدرضا هاشم‌نژاد گفت: در راه اندازی سایت‌های پرنده نگری، منابع درآمدی مانند اقامت، حمل و نقل، تغذیه، ورودی مسافران به منطقه و فروش صنایع دستی نیز به دست می آید که هیچ یک از این درآمدها در شکار پرندگان برای بومیان وجود ندارند.
وی ادامه داد: هر ساله صدها گونه پرنده مهاجر برای زمستان گذرانی در خلیج گرگان فرود می‌آیند و این منطقه محل زیست شش ماهه پرندگان کمیابی مانند اردک سرحنایی و سرسفید، پلیکان خاکستری و پرندگانی نظیر باکلارکوچک و بزرگ و چنگر است که ظرفیت زیادی برای ایجاد سایت پرنده نگری در استان دارد.
اندکی توجه و سرمایه گذاری درپرنده نگری به ویژه در محدوده آبی پیرامون آشوراده می تواند این شاخه از گردشگری را به یک بخش پردرآمد برای صنعت گردشگری در استان گلستان تبدیل کند.
گفتنی است جزیره آشوراده با چشم اندازهای بکر و زیبا و بهره‌مندی از تنوع گیاهی و جانوری جاذبه‌های دیگری هم برای گردشگری دارد.
در همین راستا اجرای پروژه ملی گردشگری و طبیعت گردی جزیره آشوراده یکی از مصوبات سفر سال ۹۳ دولت به استان گلستان است.
این طرح شامل ساخت اسکله، مسیر دسترسی، آلاچیق، رستوران، ایستگاه پرنده نگری و دیگر زیرساخت های مورد نیاز حضور گردشگران در آشوراده است.
جزیره آشوراده که تمام سال میزبان انواع پرندگان بومی و مهاجر است در سال ۱۳۵۴ شمسی جزو نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد.
۴۰ درصد خاویار ایران در نزدیکی این جزیره به دست می‌آید.
در سال ۱۸۳۷ میلادی جزیره آشوراده با وجود اعتراض ایران، به دست نیروهای شوروی سابق اشغال شد و این کشور تا چند دهه بعد یک پاسگاه نظامی در آن داشت.
این جزیره قبل از وقوع سیل سال ۱۳۷۲ با امکاناتی همچون پاسگاه ژاندارمری، شرکت تعاونی روستایی، مدرسه، مغازه، مسجد و حسینیه بیش از یک هزار نفر سکنه داشت که به مشاغل دامداری، کارگری، پیشه وری و ماهیگیری مشغول بودند اما با طغیان رود ولگا در روسیه و وقوع سیلاب این جزیره ایرانی تقریبا خالی از سکنه شد.
جزیره آشوراده و مناطق پیرامونی آن محل مناسبی برای استراحت، تغذیه و تولید مثل انواع پرندگان است که در نتیجه ظرفیت بالقوه ای برای طبیعت گردی و گردشگری، تفرج، آموزش و تحقیق دارد و با فراهم شدن امکانات لازم در این پهنه آبی، محققان، دانشجویان، پرنده شناسان، گردشگران و طبیعت گردان داخلی و خارجی قادرند در شرایطی ویژه و مناسب از جاذبه های متنوع این منطقه استفاده کنند.
