خلیج گرگان که در سده های پیشین با برخورداری از آب فراوان زمینه ایجاد بندرگاه هایی چون گز و ترکمن را فراهم کرده و بر رونق و شکوه این مناطق افزود، چند سالی است گرفتار خشکسالی شده و دیگر خبری از آن همه شکوه نیست و این پهنه آبی با مرگ و نیستی دست و پنجه نرم می کند.
افزایش ۱.۵ درصدی دمای هوای کره زمین و در نتیجه تبخیر بیشتر آب در کنار حفر چاه های متعدد کشاورزی و کاهش فراوان سفره آب زیرزمینی که موجب مکش آب خلیج برای جبران این برداشت ها می شود موجب شد روز به روز از سطح و عمق آب خلیج گرگان کاسته شده و بر مساحت صحرای بی آب و علفی که قبلا بخشی از مساحت این پهنه آبی بود، افزوده گردد.
ثبت خلیج گرگان در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز در استان مازندران به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثابت کرد این خلیج و نواحی اطراف آن یک مجموعه ارزشمند زیست محیطی حتی در سطح دنیا است که علاوه بر حفظ چرخه زیست دریای خزر در معیشت جوامع محلی اثرگذاری مستقیم دارد.
مدیران استان گلستان در سال های اخیر که موضوع خشکسالی خلیج گرگان جدی تر شده تلاش فراوانی برای رسیدن به راه حل نهایی جلوگیری از مرگ این پهنه آبی انجام دادند اما با وجود ارائه طرح هایی مانند لایروبی کانال های منتهی به خلیج، افزایش حقابه بیشتر و انتقال آب نکارود تاکنون هیچکدام از آن ها به مرحله اجرا نرسیده و تاوان این صبر و حوصله مدیران را خلیح گرگان با خشک شدن تدریجی می دهد.
استاندار گلستان به تازگی و در دیدار با فعالان پویش مردمی خلیج گرگان ضرورت رساندن آب به این پهنه آبی را مورد تاکید قرار داد و گفت که علاج بخشی این خلیج از طریق لایروبی و رساندن آب در راستای حفاظت از محیط زیست و بقای استان است.
هادی حق شناس اظهار داشت: در چند روز گذشته با ارسال نامه به معاون اول رییس جمهوری میزان اهمیت آبرسانی به خلیج را اعلام کردم و دکتر جهانگیری معاون اول رییس جمهوری نیز طی دستور به رییس سازمان حفاظت محیط زیست از دکتر کلانتری خواست که این مشکل هرچه سریعتر حل شود.
وی بیان کرد: سالانه ۶ میلیون متر مکعب لایروبی در سواحل کشور صورت می گیرد اما ساحل بندرترکمن قریب به ۱۰۰ سال است که لایروبی نشده است.
استاندار گلستان با تاکید لزوم لایروبی مستمر و مداوم کانال های منتهی به خلیج گرگان، افزود: خلیج گرگان طبیعی ترین زیستگاه آبزیان خزر است و باید آب های شور و شیرین وارد این پهنه آبی شود.
حق شناس با تاکید بر اینکه در صورت ادامه روند کنونی خلیج گرگان در چهار سال آینده خشک خواهد شد، گفت: کم آبی تاکنون موجب خشک شدن ۸ تا ۱۰ هزار هکتار معادل قریب به ۲۵ درصد از مساحت این خلیج خشک شده که این موضوع بقا و آینده استان گلستان را تهدید می کند.
در همین پیوند مدیر طرح احیای خلیج گرگان چند روز قبل گفته بود: مشاور طرح برای نجات خلیج گرگان چند راهکار از جمله لایروبی کانالها، پمپاژ آب از پساب نکارود و ایجاد کانال جدید را معرفی کرده که همه آن ها در جلسات کارشناسی مورد بررسی قرار گرفت و از مجموع این راهکارها لایروبی کانال آشوراده به عنوان راهکار نهایی برای احیا و نجات خلیج گرگان از خشکسالی انتخاب شد.
محمد نوری اظهار داشت: طرح لایروبی کانال آشوراده به عنوان مصوبه گلستان برای نجات خلیج گرگان به کارگروه ملی نجات خلیج ارسال شد که در این جلسه دو راهکار نهایی لایروبی کانالهای شرقی و انتقال آب از نکارود به تصویب رسید اما پس از مدتی سازمان محیط زیست مخالفت خود را با این مصوبه اعلام کرد.
حسین احمدی فرماندار شهرستان ساحلی بندرگز در کرانه شرقی دریای خزر هم گفته سال هاست برای حل مشکل خلیج گرگان فقط به برگزاری جلسه اکتفا می شود که این اقدامات فایده ای برای خروج آن از بحران نخواهد داشت.
گویا مدت زمان چهارساله مرگ خلیج گرگان که توسط استاندار اعلام شد، سریعتر از آن چه تصور می رود فرا خواهد رسید.
لایروبی ، انتقال آب و یا هر راه دیگری که برای نجات خلیج تصور می رود باید خیلی زودتر به سرانجام برسد وگرنه اگر دست روی دست گذاشته شود و به جلسه و مطالعه و مصوبه اکتفا شود، ممکن است چند سال بعد از این پهنه آبی، بیابانی باقی بماند و خاطره محوی از جایی که قبلا خلیجی بود و بندرگاهی.
