راهکاری بهتر از وصیت برای انتقال اموال

صلح عمری، یک سند بسیار مفید و کاربردی است که طی آن فرد می‌تواند اموال منقول و غیر منقول خود را به افراد دیگر مانند فرزندان یا همسر خود صلح نماید. طبق این سند، مالک می‌تواند با مراجعه به دفتر اسناد رسمی، اختیار فروش و اجاره دادم و ختی فسخ و اقاله سند مذکور را تا زمان حیات برای خود نگه دارد اما اصل مال را به دیگران منتقل کند. 

در این صورت این گونه اموال دیگر تابع قانون ارث نیستند و از قوانین مربوط به پیروی می‌کنند. صلح عمری خود نیز دارای شرایط مخصوص به خود است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

صلح عمری چیست؟

صلح عمری نوعی عقد است که بر اساس آن شخص املاک خود را دیگران منتقل می‌کند اما حق انتفاع از آن‌ها تا زمان حیاتش متعلق به خود اوست. بعد از اینکه فرد فوت کند، تمامی اموال به افرادی که در قرارداد صلح نام برده شده‌اند، منتقل می‌شود. این قرارداد در دفاتر ثبت اسناد رسمی تنظیم و ثبت می‌شوند. 

طبق این سند شخصی که مالک اموال است، می‌تواند تا زمانی که زنده است درباره اموال غیرمنقول و منقول خود تصمیم بگیرد. یعنی اختیار فروش، اجاره، انجام هرگونه معامله و حق فسخ خود قرارداد برای او محفوظ است. 

انواع صلح عمری

دو نوع صلح عمری وجود دارد:

صلح برای معامله: در این نوع، صلح جانشین عقد دیگری می‌شود.

صلح برای پایان یافتن دعوا: همانطور که از اسمش پیداست، برای آن که یک دعوی پایان یابد، تنظیم می‌شود.

صلح عمری و ارکان آن

از نظر قانونی می‌توان هم اموال منقول و هم غیرمنقول را از طریق عقد صلح منتقل نمود. قراردادی که تنظیم می‌شود برای هر دو نوع اموال یکسان است اما ارزش آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. صلح عمری دارای ارکانی است که در ادامه ذکر می‌گردد:

• مُصالح: کسی است که اموال خود را بر اساس عقد صلح به دیگری منتقل می‌کند.
• مُتصالح: کسی است که اموال طبق عقد صلح به او واگذار می‌گردد.
• مورد صلح: اموال منقول و غیرمنقولی است که موضوع عقد صلح هستند.
• مال الصلح: پول یا اموالی است که یکی از طرفین قرارداد به دلیل پذیرش پیشنهاد صلح عمری از طرف دیگر دریافت می‌کند.

مدارک لازم برای تنظیم صلح عمری

در زمان تنظیم قرارداد صلح عمری، مدارک زیر نیاز است:

1. سند تک برگ یا منگوله‌دار مال منقول یا غیرمنقولی که قرار است مورد صلح قرار بگیرد. اگر مال ملکی در حال ساخت باشد، باید در پایان کار آن را ارائه داد.
2. استعلام شهرداری
3. استعلام دارایی
4. کارت ملی هر دو طرف قرارداد صلح عمری
5. شناسنامه هر دو شخص مُصالح و مُتصالح
6. استعلام ثبت 
7. اجاره نامه عرصه برای املاکی که وقفی هستند.

شرایط صلح عمری

همانطور که گفته شد، اموالی که با صلح عمری منتقل می‌شوند، تحت قانون ارث نیستند و از شرایط صلح عمری پیروی می‌کنند. این شرایط عبارتند از:

• فرد واگذار کننده تا زمانی که در قید حیات است، مالک منافع و اختیارات ملک است. 
• بعد از فوت واگذار کننده، شرایط صلح عمری کامل شده و اموال به شخص متصالحی که نامش در قرارداد است، واگذار می‌شود.
• فرد واگذار کننده اختیار فسخ مادام العمر صلح عمری را دارد. یعنی تا زمانی که زنده است می‌تواند به هر دلیلی بدون حضور کسی که اموال به او منتقل شده، قرارداد صلح عمری را فسخ کند. 
• از آنجایی که در قرارداد صلح عمری تمامی منافع و اختیارات اموال به واگذار کننده تعلق دارد، می‌تواند همه آن‌ها را به نام خودش بازگرداند. 
• بعد از فوت واگذار کننده، تمامی اموال ذکر شده در قرارداد صلح عمری به مُتصالح می‌رسد و چیزی از آن به افراد دیگر ارث نمی‌رسد. 
• تا زمانی که واگذار کننده زنده است، مُتصالح حق فروش، اجاره یا هر معامله دیگری در مورد مال مورد صلح را ندارد. 
• اگر در زمان مدت صلح، مُتصالح به مسئولیت‌ها و تعهداتی که در قرارداد ذکر شده پایبند نباشد، مصالح می‌تواند با مراجعه به دفترخانه به صورت یک طرفه قرارداد صلح عمری را فسخ کند. 
• برای اطمینان از صحت و رسمی بودن صلح عمری، باید مواردی مانند عاقل و بالغ بودن مصالح و مُتصالح، توانایی مدیریت اموال، رضایت به انجام قرارداد صلح عمری و داشتن ارزش اقتصادی مال مورد صلح را بررسی نمایید.

مزایای صلح عمری

صلح عمری برای آن دسته از افراد مناسب است که می‌خواهند پیش از فوت وضعیت اموال‌شان را مشخص کنند و همچنان اختیار اداره آنها با خودشان باشد. همچنین بر خلاف قانون ارث که فرد می‌تواند تنها یک سوم از اموالش را وصیت کند، طبق قرارداد صلح عمری می‌تواند برای تمامی اموالش تصمیم گیری کند. دیگر مزایای صلح عمری عبارتند از: 

صلح عمری اجازه می‌دهد تا درباره تمامی اموال تصمیم بگیرید نه فقط بخشی از آن 

اموال بعد از فوت مصالح به طور مستقیم و بی دردسر به متصالح واگذار می‌شود و اختیار کامل آن تا آخر عمر با اوست. 

فوت مُتصالح قبل از مصالح

اگر بعد از تنظیم قرارداد صلح عمری، مُتصالح از دنیا برود، قرارداد به صورت قطعی لغو است و فسخ می‌شود. 

هزینه صلح عمری

هزینه صلح عمری با توجه به میزان و ارزش دارایی‌های منتقل شده، برآورد می‌شود. اگر مُتصالح در ملک مورد صلح ساکن باشد، مخارج اصلی و اساسی آن با اوست. برای ثبت رسمی صلح عمری باید مبلغی به دفتر اسناد رسمی پرداخت که هر ساله تغییر می‌کند. 

صلح عمری و مالیات آن 

یکی از نکات مالیات که بسیار مهم است این است که بر اساس ماده 122 قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات صلح عمری در تاریخ انتقال منافع گرفته می‌شود. یعنی بعد از فوت مصالح فوت، زمانی که مالکیت ملک به دیگری منتقل می‌شود، مالیات انتقال مال مورد نظر به صورت زیر اخذ خواهد شد:

ماده 59 - نقل و انتقال قطعی املاک به ماخذ ارزش معاملاتی، به نرخ پنج درصد (5%) و همچنین انتقال حق واگذاری محل به ‌مأخذ وجوه دریافتی مالک یا صاحب حق، به نرخ دو درصد (2%)، در تاریخ انتقال از طرف مالکان عین یا صاحبان حق مشمول مالیات است.

تبصره 1 - در صورتی که در حین تنظیم عقد صلح عمری برای ملک مورد نظر، قیمتی تعیین نشده باشد، قیمت ملک‌های همان ناحیه را برای آن در نظر می‌گیرند.

تبصره 2 - حق واگذاریِ محل از نظر این قانون عبارت است از: حق کسب یا پیشه، حق تصرف محل یا حقوق ناشی از موقعیت ‌تجاری محل‌.

*** این مطلب در سرویس گزارش آگهی منتشر شده و تبلیغاتی می باشد؛ لذا جماران هیچ توصیه در رابطه با انجام فعالیت فوق ندارد.