خطرناک ترین دیسک کمر و عوارض عدم درمان به موقع آن

فتق دیسک یکی از شایع ترین آسیب های ناشی از افزایش سن است که در ستون فقرات ایجاد میشود. ستون فقرات از مهره های روی هم تشکیل شده و دیسک هایی بین این مهره ها قرار گرفته اند. دیسک های سخت ستون فقرات به عنوان ضربه گیر از مهره ها حمایت می کنند. هر دیسک از یک حلقه بیرونی ( حلقه فیبری Annulus fibrosus) و هسته ژله مانند داخلی ( غضروف فیبری نرم در قسمت میانی دیسک بین مهره ای Nucleus pulposus) تشکیل شده است.

فتق دیسک زمانی اتفاق می افتد که هسته به حلقه بیرونی دیسک فشار می آورد و باعث می شود دیسک صاف شود و به داخل کانال نخاعی بیرون بزند. ساییدگی و تحلیل ستون فقرات در اثر بالا رفتن سن شایع ترین علت دیسک کمر است. یک تصادف آسیب زا مانند تصادف اتومبیل یا یک آسیب ورزشی می تواند به دیسک های ستون فقرات صدمه بزند.

در اکثر موارد فتق دیسک در ستون فقرات کمری ایجاد می شود. همه دیسک های بیرون زده دردناک نیستند و در برخی موارد فرد مبتلا بدون اینکه از این مشکل آگاه باشد سال ها با آسیب دیسک زندگی می کند. اما همیشه اینطور نیست. با خواندن ادامه مطالب می توانید با عوارض دیسک کمر بیشتر آشنا شوید.

اگر فتق دیسک درمان نشود به مرور زمان چه مشکلاتی ایجاد می کند؟

علائم فتق دیسک عمدتا ناشی از فشرده شدن یا تحریک اعصاب نخاعی است. بسیاری از افراد دچار کمر درد میشوند اما همیشه اینطور است. در برخی موارد افراد مبتلا به فتق دیسک کمر یا دیسک گردن، سال ها هیچگونه درد یا عوارض جانبی را تجریه نمی کنند. اما بیرون زدگی دیسک ستوان فقرات می تواند با بدتر شدن علائم همراه باشد که در این صورت کیفیت زندگی شما تاثیر قرار می گیرد. در ادامه به سه مورد از شایع ترین عوارض آن اشاره می کنیم.

درد پشت و پا

دیسک کمر معمولا به رشته های عصبی نخاعی که از ستون فقرات خارج می شوند، فشار می آورد. فشردگی عصب در قسمت کمر باعث ایجاد سیاتیک می شود. علائم سیاتیک شامل درد در یک طرف بدن، بی حسی، گزگز و ضعف که از قسمت کمر شروع می شود و به ران و ساق پا سرایت می کند، است. سیاتیک دردی تیز، کوبنده و سوزناک دارد. درد و ضعف قابل توجه پشت پا می تواند به توانایی شما در راه رفتن، ورزش و انجام فعالیت های روزانه تاثیر گذار باشد. اکثر افرادی که دچار عارضه سیاتیک هستند، پس از مراجعه به متخصص سیاتیک به طور کامل بهبود می یابند اما عدم درمان یا بی توجهی به این عارضه باعث آسیب دائمی به عصب می شود.

آسیب به بافت نرم

فتق دیسک نوعی آسیب به بافت نرم است چون دیسک یک بافت نرم در نظر گرفته میشود. هنگامی که دیسک کمر از جای خود خارج می شود پزشک درمان های لازم را برای تنظیم مجدد آن در نظر میگیرد. اما در صورت پارگی دیسک امکان بازسازی وجود ندارد و یک بافت نرم آسیب دیده محسوب میشود. بسته به شدت آسیب فتق دیسک ممکن است برای بازیابی عملکرد از دست رفته نیاز به جراحی داشته باشد.

ضعف عضلانی

دیسک کمر به نخاع یا رشته های عصبی فشار وارد می کند. در نتیجه این فشار، اعصاب نمی توانند سیگنال ها را به مغز ارسال کرده و از آن دریافت کنند. در نتیجه ممکن است عضلات دچار عدم واکنش یا ضعف شوند. التهاب رشته های عصبی می تواند منجر به از دست دادن کنترل حرکتی کوچک یا برجسته شود.

اگر ستون فقرات کمری  تحت تاثیر اسیب قرار گیرد ممکن است ضعف عضلانی منجر به وضعیتی شود که به آن دراپ فود (افتادگی پا) می گویند. در نتیجه شما هنگام ایستادن یا راه رفتن در بلند کردن پا دچار مشکل میشوید.

آسیب عصبی دائمی

یکی از مهم ترین عوارض برآمدگی دیسک آسیب دائمی عصبی است. اگر رشته های عصبی فشرده در ستون فقرات درمان نشوند ممکن است برای همیشه باعث ایجاد درد مزمن، ضعف و بی حسی شوند. سایر عوارض نادر اما جدی بیرون زندگی دیسک عبارتند از: سندرم دم اسب، بی حسی زین و اختلال عملکرد روده و مثانه.

اگر فتق دیسک درمان نشود ممکن است دچار دردهای شدید و تیز، فلج نسبی یا ناتوانی در کنترل روده شوید. با وجود اینکه ممکن است فتق دیسک شما هرگز به این مرحله نرسد اما بهتر است برای بررسی وضعیت خود به یک متخصص دیسک مراجعه کنید. پزشک میزان اسیب را بررسی میکند و بهترین درمان را برای شما در نظر میگیرد.

فتق دیسک کمر چگونه درمان می شود؟

برای درمان اولیه فتق دیسک به جز در چند مورد خاص باید از درمان های محافظه کارانه شروع کرد. بیماران مبتلا به کمر درد و سیاتیک با تمرکز بر تسکین درد و تحرک زود دهنگام درمان میشوند. خوشبختانه حدود 80 درصد از مبتلایان به فتق دیسک بدون نیاز به جراحی درمان میشوند. معمولا چهار تا شش هفته درمان محافظه کارانه به بیمار کمک میکند تا بتواند فعالیت های عادی خود را از سر بگیرد. طی یک مطالعه با بررسی نتایج درمان محافظه کارانه در مقابل جراحی فتق دیسک مشخص شد که بیمارانی که جراحی انجام داده اند طی یک سال عملکرد بهتری داشتند. اما پس از ده سال دو گروه به عملکرد مشابهی رسیدند که نشان میدهد در نهایت درد ناشی از فتق دیسک خود به خود برطرف میشود.

داروهای دیسک کمر

• دارو های مسکن: اگر در روز های اول درد زیادی داشته باشید پزشک برای شما دارو های مسکن تجویز میکند. برخی از این دارو های برای دوره های کوتاه بی خطرند اما در صورت استفاده طولانی مدت عوارض جانبی نگران کننده ای دارند.
• داروهای ضدالتهاب: با توجه به اینکه التهاب اعصاب نخاعی و عضلات پشت وضعیت شما را وخیم تر میکنند معمولا پزشک برای شما داروهای ضد التهاب تجویز میکند. به این دارو ها معمولا داردو های آرتریت یا NSAIDs (دارو های ضد التهابی غیر استروئید) گفته میشود. برخی از NSAID ها ممکن است باعث ایجاد اسید معده شوند بنابراین بهتر است آنها را با غذا مصرف کنید.
• شل کننده های عضلانی: این دارو های برای کاهش اسپاسم عضلانی تجویز میشوند. مصرف این دارو های باعث خواب آلودگی میشود.
• کورتیکواستروئیدهای خوراکی: این داروی ضد التهابی قوی عوارض جانبی زیادی دارد بنابراین برای استفاده از آن محدودیت وجود دارد. اگر مدت مصرف به یک هفته برسد عوارض جانبی آن یعنی ناراحتی معده، تغییرات خلق و خو و تغییرات در سیستم غدد درون ریز به حداقل میرسد. این دارو های معمولا در دوز های پایین و به صورت روزانه برای7 تا 10 روز تجویز میشوند و بعد از این مدت باید مصرف آنها قطع شود.

فیزیوتراپی دیسک کمر

فیزیوتراپی به روش های مختلفی میتواند به شل شدن گرفتگی عضلات و کاهش درد کمک کند. یکی از کمک های بسیار مهمی که فیزیوتراپیست به شما میکند این است که یک برنامه تمرینی خاص برای تقویت عضلات شکم و پشت پس از برطرف شدن اسپاسم اولیه را شروع میکند. انجام مدوام برنامه ورزشی در خانه بهترین راه برای پیشگیری از عود مشکلات کمر است.

تزریق استروئید اپیدورال

تزریق دارو های استروئدی اپیدورال در برخی موارد میتواند باعث کاهش درد شود. هدف از تزریق استروئید اپیدورال تسکین درد بیمار برای پیشرفت در روند توانبخشی او است. اثرات این تزریق متفاوت است و به طور موقت درد را تسکین میدهد.