آشنایی با رینگ‌های معکوس در عکاسی و تصویربرداری

دنیای عکاسی ماکرو، بسیار جذاب‌ است و خیلی از عکاسان دوست دارند حتی برای یک تجربه لذت‌بخش، میلیون‌ها تومان هزینه برای ماکرو گرافی کنند. اما جدا از کاربرد این نوع عکاسی، اگر شما هم یکی از علاقمندان ماکرو گرافی هستید و نمی‌خواهید هزینه زیادی بابت لنز‌های گران‌قیمت ماکرو صرف کنید، روش‌های بسیار ارزان‌تری هم وجود دارد.

استفاده از رینگ معکوس ماکرو گرافی یکی از این روش هاست که ما می‌خواهیم در این مقاله به زیر و بم استفاده از آن بپردازیم.

تکنیک بی‌نظیری که لنز‌های استاندارد و ساده شما را تبدیل به یکی از پیشرفته‌ترین لنز‌های ماکرو با بزرگنمایی فوق‌العاده می‌کند.

کافیست یک لنز پرایم 50mm یا حتی یک لنز کیت استاندارد مانند سری 18-55mm که روی دوربین‌های DSLR ارزان قیمت قرار دارد داشته باشید و آن را به صورت "سر و ته" روی دوربین‌تان نصب کنید. این کار روش بسیار ساده و ارزان قیمتی برای تبدیل لنز عادی به لنز ماکرو گرافی است که ما درباره جزئیات آن در این مقاله توضیح می‌دهیم.

رینگ‌های معکوس چیستند و چطور کار می‌کنند؟

عکاسی با رینگ معکوس، یک روش ارزان قیمت برای ثبت عکس‌های ماکرو با بزرگنمایی بسیار زیاد است که به یک دوربین با لنز قابل تعویض، یک لنز استاندارد و یک آداپتور لنز نیازمند است. اگرچه طی سال‌ها، تنها از دوربین‌های DSLR برای این کار استفاده می‌کردند، اما با ورود و گسترش دوربین‌های بدون آینه در بازار، هم اکنون رینگ‌های معکوس برای بسیاری از این دوربین‌ها هم در دسترس است و می‌توانید از دوربین‌های بدون آینه هم برای این کار استفاده کنید.

اصول کار نیز به این ترتیب است که، شما رینگ معکوس یا همان آداپتور یا مبدل را که شبیه به یک فیلتر لنز، اما بدون شیشه است را روی دهانه لنزتان می‌بندید و لنز را به صورت سر و ته، از سمت جلوی لنز که رینگ معکوس بسته شده به دوربین وصل می‌کنید.

اگر تابه‌حال این کار را نکرده‌ید، احتمالاً موضوع کمی برایتان عجیب است. چرا باید یک لنز عادی و استاندارد را سر و ته کنیم؟ و چرا این کار به بزرگنمایی شدید تصویر منجر می‌شود؟ اما این کار واقعاً جواب می‌دهد.

شاید دیاگرام زیر بتواند بهتر موضوع را برایتان روشن کند؛ در حالت عادی یک لنز با فاصله کانونی 50 میلی‌متر، نور را از یک فاصله نسبتاً دور دریافت کرده و تصویر آن را روی سطح یک حسگر به اندازه تقریبی 2 در 3 سانتی‌متر جمع می‌کند، حالا وقتی این لنز را برعکس می‌کنید، تصویر یک سوژه خیلی کوچک را به همان نسبت بزرگ‌تر کرده و روی حسگر می‌تاباند.

2 روش برای استفاده از رینگ‌های معکوس

دو روش مختلف می‌توان رینگ‌های معکوس را استفاده کرد:

1. استفاده از یک لنز همراه با رینگ معکوس

این مرسوم‌ترین روش برای استفاده از رینگ‌های معکوس است، چون تنها به یک لنز نیاز دارید. برای این کار باید یک رینگ معکوس هم اندازه دهانه لنزتان تهیه کنید. این رینگ‌ها در اندازه‌های مختلف عرضه می‌شوند که بستگی به قطر دهانه لنزتان دارد. اغلب لنز‌ها با دهانه‌های 58mm، 67mm و ... در دسترس هستند. کافیست روی لبه لنز‌تان، اندازه دهانه آن را بخوانید و از یک فروشگاه معتبر بخواهید تا رینگ مخصوص همان دهانه را برایتان ارسال کند.

ترجیحاً بهتر است اگر از فیلتر روی لنزتان استفاده می‌کنید، آن را باز کنید تا تأثیری روی کیفیت لنز یا نحوه بسته شدن رینگ معکوس نگذارد. بعد لنز را باز کنید و از سمت دیگر رینگ معکوس که اکنون جلوی لنز قرار دارد، آن را روی مانت دوربین ببندید. به همین راحتی.

بهترین گزینه برای روش استفاده از رینگ معکوس روی یک لنز، لنزی با دیافراگم دستی یا Manual است. زیرا وقتی لنز را برعکس می‌کنید، به راحتی می‌توانید عمق میدان تصویر را با تغییر دیافراگم کنترل کنید. از آنجا که بستن رینگ معکوس روی لنز، موجب قطع ارتباط لنز با دوربین می‌شود، دیگر نمی‌توانید دیافراگم لنز را از روی دوربین کنترل کنید و دیافراگم خودبه‌خود روی بازترین حالت خودش قرار می‌گیرد!

مثلاً اگر از یک لنز 50mm f/1.8 استفاده کنید، به محض اینکه لنز را از روی دوربین باز کنید، دیافراگم به صورت خودکار روی بازترین مقدار خودش یعنی f/1.8 قرار می‌گیرد. دیافراگم باز باعث می‌شود تا عمق میدان تصویر به شدت کاهش پیدا کند و فوکوس کردن روی سوژه‌هایی که زاویه‌دار هستند برایتان بسیار مشکل شود.

اما مثلاً اگر یک لنز قدیمی با دیافراگم دستی داشته باشید در اینجا برایتان بسیار کارآمد خواهد بود و به راحتی می‌توانید حتی وقتی لنز را برعکس کردید هم دیافراگم را تا هر اندازه‌‌ای ببندید.

2. استفاده از 2 لنز همراه با رینگ معکوس

این روش استفاده از رینگ معکوس، محبوبیت کمتری دارد، اما روش بسیار مؤثری است. در این حالت، رینگ یا مبدلی که نیاز دارید، در واقع از هر دو طرف دارای دندانه‌ها یا رزوه‌های فیلتر لنز است. بنابراین، رینگ معکوس از هر دو طرف روی لنز بسته می‌شود.

برای این روش شما از دو لنز استفاده می‌کنید که هر دو از سمت سر لنز به هم وصل می‌شوند و رینگ معکوس آن را "رینگ کوپلر" (coupler ) می‌نامند. شبیه به این:

برای این کار بهتر است از لنز‌های سبک استفاده کنید تا فشار کمتری روی دهانه آن‌ها وارد شود. نقطه ضعف این روش، استفاده از دو لنز است که هم هزینه بیشتری دارد و هم ریسک آسیب به لنز‌ها (به دلیل وزن بالا) وجود دارد.

اما حسن استفاده از آن این است که عملاً کنترل دیافراگم و فوکوس روی لنز اول انجام می‌شود که بدون هیچ مشکلی به دوربین متصل است و شما می‌توانید به همین شیوه معمول و عادی، فوکوس و دیافراگم را با آن کنترل کنید.

در این روش، لنز دوم که روی لنز اصلی بسته می‌شود، عملاً شبیه به یک فیلتر کلوزآپ عمل می‌کند، البته خیلی قوی‌تر از هر فیلتری که تابه‌حال دیده‌اید! به عنوان مثال اگر لنز دوم دارای بزرگنمایی 3X باشد، میزان بزرگنمایی آن در حالت معکوس، 3 به 1 است که خیلی بیشتر از بزرگنمایی لنز‌های ماکرو حرفه‌ای با بزرگنمایی 1 به 1 است.

این روش را می‌توانید روی هر لنزی استفاده کنید و هر چقدر فاصله کانونی بیشتر باشد، میزان بزرگنمایی هم بیشتر خواهد شد. تنها نکته‌ای که باید توجه کنید این است که رینگ کوپلر باید مناسب هر دو دهانه لنز باشد؛ طبیعتاً نمی‌توانید یک لنز با دهانه 58 میلی‌متر را روی یک لنز با دهانه 67 یا 77 میلی‌متر ببندید.

مراقب لنز‌تان هم باشید

فارغ از اینکه کدام روش را استفاده می‌کنید، به‌هرحال شما بخش پشتی لنز را که بسیار هم حساس است رو به بیرون قرار می‌دهید که طبیعتاً در معرض آسیب بیشتری خواهدبود. برخلاف حالت عادی که لنز توسط یک فیلتر شیشه‌ای مراقبت می‌شود، در این حالت کنتاکت‌های لنز رو به بیرون قرار دارند و می‌توانند در هنگام نزدیک کردن، به سوژه برخورد کنند. به همین علت هم در این مواقع پیشنهاد می‌شود از لنز‌های ارزان قیمت، سبک و کوچک برای این کار استفاده کنید.

شارپنس عکس‌های ماکرو با این روش چقدر است؟

به طور کلی به دلیل عمق میدان بسیار کم، پیشنهاد می‌شود حتی هنگام استفاده از لنز‌های ماکرو هم  از یک سه‌پایه استفاده کنید. در این روش هم استفاده از سه‌پایه بسیار ضروری است. چون هنگام استفاده از روش اول (تک لنز) اصولاً زوم کردن یا فوکوس کردن هم در دسترس شما نیست و باید توسط خود دوربین و با دور و نزدیک شدن به سوژه، محدوده فوکوس را تغییر دهید.

اگر نتوانید محدوده فوکوس را به درستی تنظیم کنید، عکسی که می‌گیرید شارپنس پایینی خواهد داشت. اما اگر بتوانید عمق میدان را کنترل کنید و نقطه فوکوس را دقیقاً در جایی که می‌خواهید قرار دهید، شارپنس آن حتی بیشتر از لنز‌های ماکرو حرفه‌ای می‌شود!

این محدودیت خصوصاً در مورد سوژه‌هایی که امکان تحرک دارند بسیار زیاد است. به عنوان مثال عکاسی از گل‌ها در فضای باز، به دلیل لرزش‌های خفیفی که بر اثر باد در شاخه‌ها به وجود می‌آید مشکل است، اما به راحتی می‌توانید از دسته‌های گل که در خانه دارید عکاسی کنید.

برای مقابله با این مشکل روش‌ زیر را هنگام عکاسی با رینگ معکوس به کار بگیرید:

اول اینکه دیافراگم لنز را (اگر ممکن است) بسته‌تر از f/4 تنظیم کنید. لنز‌های کیت 18-55mm وقتی روی فاصله کانونی 55mm قرار می‌گیرند، به طور خودکار دیافراگم‌شان تا f/5.6 بسته می‌شود که اتفاقاً در اینجا خیلی هم خوب است.

نکته دوم اینکه بهتر است از Live View دوربین استفاده کنید تا محدوده فوکوس را بزرگ‌تر و بهتر ببینید و مکان سه‌پایه را به خوبی کنترل کنید.

نهایتاً اینکه بهتر است از Self Timer دوربین استفاده کنید. در بزرگنمایی‌های زیاد، کوچک‌ترین لرزش می‌تواند جای فوکوس را تغییر دهد. با این کار، مطمئن می‌شوید که با زدن دکمه شاتر، هیچ لرزشی روی دوربین ایجاد نمی‌شود.

استفاده از نور هنگام عکاسی با رینگ معکوس

از آنجا که معمولاً در این روش، دیافراگم لنز باز و سرعت شاتر (به دلیل استفاده از سه‌پایه) به راحتی قابل کنترل است، احتمالاً مشکلی برای نورپردازی سوژه نخواهید داشت و نور محیط برای عکاسی کافی خواهد بود.

اما اگر نیاز به نورپردازی سوژه دارید، از نور‌های جانبی برای ایجاد بافت بیشتر استفاده کنید. استفاده از زاویه‌های کناری برای نوردهی (چه نور فلاش و چه نور موجود مانند پنجره) می‌تواند موجب افزایش جزئیات در تصویر شود. در این تصویر می‌بینید که نور جانبی  موجب افزایش بعد تصویر شده و حباب‌های روی سوژه را برجسته‌تر نشان می‌دهد.

خلاصه

همان‌طور که دیدید، استفاده از یک لنز ارزان قیمت همراه با یک مبدل، به راحتی می‌تواند دنیای ماکرو را پیش روی شما گسترده کند. اگرچه استفاده از این روش محدودیت‌هایی هم دارد، اما روش بسیار ارزان قیمت‌تری برای ورود به ماکرو گرافی است و حداقل می‌تواند موجب آشنایی بیشتر شما با این شاخه جذاب عکاسی شود.

پیشنهاد می‌کنیم اگر به عکاس ماکرو علاقه دارید حتما در اولین فرصت رینگ معکوس مخصوص دوربین و لنز خودتان را از فروشگاه‌های معتبری مثل نورنگار تهیه کنید.