به گزارش ایرنا،کارشناسان منابع طبیعی،تولید اکسیژن و آب، پیشگیری از بروز سیل، کشاورزی پایدار،حفظ گونه های حیات وحش و رونق گردشگری را از مهمترین ارزش های زیستی جنگل ها می دانند و بر حفظ این سرمایه های ارزشمند تاکید می کنند.
ظرفیت های جنگل ها و مراتع ایران
ایران دارای ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم موجود در کرهٔ زمین است و بزرگ‌ترین و کوچک‌ترین پستاندار دنیا در گسترهٔ آن زیست می‌کند.
کارشناسان منابع طبیعی معتقدند که گرم ترین نقطه جهان ، بزرگ ترین تپهٔ ماسه ای دنیا و نیز باداب سُورْت که یکی از بهترین جاذبه‌های زمین‌شناختی است، در ایران ماست.
فراتر از همهٔ این‌ها و ثروت‌هایی نظیر نفت و معدن، ادامه حیات با کیفیت مهمترین سرمایهٔ کشور نیروی انسانی و مردم به حفاظت از عرصه های طبیعی وابسته است که ضرورت جلب مشارکت مردم و جوامع محلی برای حفظ طبیعت و بهره‌برداری غیر مخرب از آن را بیشتر کرده است.
براساس آمار مساحت جنگل های زاگرس ۶ میلیون هکتار است که۴۰ درصد از جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهد و هم اینک هفت رودخانه از ۹ رودخانه های بزرگ کشور در استان های زاگرس نشین جاری است.
بر اساس مطالعات انجام شده در جنگل‌های زاگرس ۲ هزار و ۳۷۲ گونه گیاهی شناسایی شده است و کارشناسان می‌گویند: ۶۱ گونه پستاندار، ۲۷ گونه ماهی، ۱۶۷ گونه پرنده و ۳۷ گونه خزنده در جنگل‌های زاگرس زیست می‌کنند.
بر اساس گزارش ها از وسعت ۶ میلیون هکتاری جنگل‌های منطقه زاگرس به دلایل مختلف یک میلیون هکتار آن از بین رفته است.
۷۰ درصد از گونه‌های جنگلی زاگرس شامل بلوط‌ها می‌شود که در ۱۲ استان کشور پراکنده شده است.
آسیب ها و ظرفیت های جنگل ها و مراتع در کهگیلویه و بویراحمد
هر چند طبیعت زیبای دامنه زاگرس سال ها قربانی زخم کهنه خشکسالی، قاچاق چوب،آتش سوزی و تهدیدهای دیگر بوده اما با توجه به این کارکردها مسئولان کهگیلویه و بویراحمد به عنوان متولیان گوشه ای از زاگرس با اجرای طرح های مختلف کشت گیاهان دارویی، زراعت چوب و خرید بذر گونه های جنگلی ضمن درآمدزایی برای جوامع محلی سعی در جلب مشارکت های مردمی برای حفظ این گنجینه های خدادادی دارند.
برخی از اهالی طبیعت دوست با کاشت گونه های نادر گیاهی در حیاط خانه خود یا مداوای حیات وحش مصدوم جلوه های زیبایی از تلاش برای حفظ جنگل ها را به نمایش گذاشته اند.
کهگیلویه و بویراحمد رویشگاه بیش از ۲ هزار گونه گیاهی است که ۴۵۰ گونه آن گیاهی و دارویی است و این مقوله ظرفیت های بی بدیلی برای ثروت آفرینی در جنگل ها و مراتع دارد.
بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار از وسعت این استان را جنگل و مرتع تشکیل داده است.
کهگیلویه و بویراحمد با بیش از ۱۵ هزار کیلومتر مربع مساحت در جنوب غربی ایران ۳۰ درصد کل گونه‌های گیاهی کشور را در خود جای داده است.
طرح های درآمدزا در جنگل ها و مراتع برای جوامع محلی
معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد می گوید: امسال ۳۵ هزار کیلوگرم برگ مورد از بهره برداران استان به قیمت هر کیلوگرم ۶۰ هزار ریال تولید شده است.
مورد گیاهی درختچه ای، همیشه سبز و معطر با ساقه های بسیار متعدد ،منشعب ، شاخه های دارای برگ های نزدیک به هم و متراکم با پوشش خاکستری رنگ است.
از قسمت های میوه گل دمبرگ آن استفاده دارویی می شود ، دم کرده این گیاه برای بهبود سرفه و سینوزیت کاربرد دارد.
اسانس مورد نیز در محصولات بهداشتی مانند شامپو و صابون ، میوه آن برای التیام زخم و خونریزی ها بکار می رود ، این گونه دارویی مقوی معده بوده و برای رفع ورم و اسهال و خونریزی استفاده می شود.
گودرز باقری فرد اضافه کرد: همچنین تاکنون ۱۰ تن شیرابه گیاه دارویی آنغوزه از بهره برداران محلی در کهگیلویه و بویراحمد خریداری شده و انتظار می رود تا پایان فصل برداشت سه تن دیگر گیاه دارویی آنغوزه از سوی بهره برداران برداشت شود.
هر کیلوگرم گیاه دارویی آنغوزه به قیمت سه تا چهار میلیون ریال به فروش می رسد.
وی بیان کرد:محصول برداشت شده از سوی تاجران خریداری و به کشورهای فرانسه، هندوستان و آلمان صادر می شود.
باقری فرد گفت: از شیرابه گیاهان دارویی در صنایع داروسازی، جواهرسازی و حتی نظامی استفاده می شود.
وی نبود کارخانه های فراوری و ضعف بسته بندی های بازار پسند را از مشکلات حوزه گیاهان دارویی در ایران ذکر کرد و افزود: این چالش باعث کم شدن درآمد بهره برداران شده است.
معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: امسال همچنین ۹۰ تن محصول گونه های درختی اکالیپتوس (زراعت چوب) از سوی بهره برداران محلی به قیمت ۲ میلیارد و ۷۵۰ میلیون ریال تولید و به فروش رسیده است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: خرید بذر گونه‌های بومی جنگلی از جمله زالزالک، بلوط، بنه، ارزن، گلاب وحشی و بادام تلخ از دیگر منابع درآمدی جنگل نشینان است که هم اکنون در مراحل پایانی است.
گودرز باقری‌فرد افزود: هر کیلوگرم بذر به قیمت های متفاوت و براساس تصمیم کارشناسی کمیته فنی بذر از بهره برداران خریداری و در فصل کاشت برای توسعه و غنی سازی جنگل های کهگیلویه و بویراحمد استفاده می شود.
وی بیان کرد: نیاز بذر برای غنی سازی و توسعه جنگل های کهگیلویه و بویراحمد در سال جاری ۵۰ تن است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد از برنامه ریزی برای شناسایی محدوده جنگلی غنی برای برداشت بذر گونه های جنگلی در آینده خبر داد.
باقری فرد عنوان کرد: براساس این طرح بررسی های کارشناسی مورد نیاز برای شناسایی محدوده هایی که از خشکسالی و بیماری ها در امان بوده اند انجام می شود تا کار برداشت بذر از آن جنگل ها انجام شود.
باقری فرد ابراز داشت: این طرح به منظور تولید نهال با کیفیت برای توسعه جنگل ها انجام می شود.
وی با اشاره به اینکه برداشت گونه های مرتعی در استان به تازگی پایان یافته است ابراز داشت:در سال جاری حدود ۲۰ تن انواع گونه های مرتعی مانند باریجه، آنغوزه، جاشیر از بهره برداران خریداری شده است.
معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: طرح توسعه گیاهان دارویی در مراتع،احیا و توسعه جنگل ها هر ساله در نیمه دوم سال در استان اجرا می شود.
غنی سازی با توسعه جنگل های برداشت
وی گفت: تاکنون ۳۷ هزار هکتار جنگل دست کاشت شامل بلوط، بادام، کنار و سایر گونه‌های سازگار با آب و هوا در مناطق مختلف استان ایجاد شده است.
گودرز باقری فرد اظهار داشت: این میزان جنگل با انجام عملیات بذرپاشی،کپه کاری،نهال کاری و سایر انواع عملیات بیولوژیک در کهگیلویه و بویراحمد ایجاد شده است.
وی با اشاره به اینکه تغییر اقلیم، خشکسالی‌های پی‌درپی و بروز بیماری‌ها و حمله آفات از جمله خشکیدگی بلوط و شیوع آفت برگ خوار بلوط سبب کاهش و تنک شدن بخشی از جنگل‌های بلوط این استان در سال های گذشته تاکنون شده است تصریح کرد: امسال نیز عملیات احیای جنگل های کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از احداث جنگل های دست کاشت در نیمه دوم سال جاری اجرا خواهد شد.
باقری فرد عوامل تهدید کننده منابع طبیعی را استفاده از درختان به عنوان سوخت، پراکنش روستاها در قلب مناطق جنگلی، عدم اجازه زادآوری جنگل به علت بالا بودن آمار دام، توسعه شهرها و شهرک‌ها، طرح های عمرانی، بوته کنی گیاهان خوراکی، آتش سوزی، خشکسالی، دام مازاد و تخریب جنگل و مرتع و تبدیل به اراضی کشاورزی ذکر کرد.
توسعه کشت گیاهان دارویی
معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد همچنین از انجام عملیات توسعه گیاهان دارویی در ۳۹ هزار و ۲۰۰ هکتار از مراتع استان خبر داد و افزود: اجرای توسعه گیاهان دارویی افزون بر احیای مراتع باعث درآمدزایی برای اهالی جنگل نشین و پیشگیری از قاچاق چوب نیز می شود.
وی تصریح کرد: شهرستان های گچساران، باشت، چرام، بویراحمد و دنا از جمله مناطق اجرای توسعه گیاهان دارویی در این استان است.
باقری فرد همچنین از اختصاص ۷۳ میلیارد ریال اعتبار برای احیای جنگل ها و مراتع استان با اجرای عملیات بیولوژیک در سال جاری خبر داد.
وی بیان کرد: این میزان اعتبار برای انجام عملیات توسعه گیاهان دارویی،کپه کاری، بذرپاشی و غنی سازی جنگل ها در ۲۰ منطقه استان پیش بینی شده است.
باقری فرد ابراز داشت: هم اکنون در حال انجام فرایند قانونی مناقصه برای اجرای طرح های احیای جنگل ها و مراتع استان هستیم.
پیشگیری از بهره وری چوب برای نیازهای اولیه
معاون آبخیزداری مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۲۱۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی در حال توزیع بین ساکنان مناطق سختگذر این استان است که به زودی نصب و راه اندازی خواهند شد.
خدابخش جنگلی اظهار داشت: ۸۰ دستگاه آبگزمکن خورشیدی تاکنون در مناطق دور دست و سختگذر کهگیلویه و بویراحمد توزیع و بقیه در هر حال انتقال به مناطق پیش بینی شده است.
وی بیان کرد:این تعداد آبگرمکن‌خورشیدی در مناطق سیلاب کلوار،زیلایی، طسوج و سایر مناطق بدون شبکه گاز توزیع و نصب می شود.
جنگلی میزان سرمایه گذاری برای خرید این تعداد آبگرمکن خورشیدی را هفت میلیارد ریال برآورد کرد.
وی تصریح کرد: هر آبگرمکن می تواند در یک شبانه روز آب مورد نیاز یک خانوار هشت نفره را تامین کند.
جنگلی گفت: این دستگاه دارای چهار قطعه منبع ذخیره آب، شناور، لوله ذخیره نور و پایه های نگه دارنده است.
وی تاکید کرد: بر اساس مطالعات صورت گرفته با نصب آبگرمکن های خورشیدی از قطع درختان توسط روستائیان جلوگیری شده است.
پیش از این ،۸۰۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی در مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد نصب و راه اندازی شده بود.
تزریق آب به سفره های زیرزمینی
معاون آبخیزداری مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۱۳۰ میلیارد ریال اعتبار برای اجرای ۲۴ طرح آبخیزداری استان در سال جاری اختصاص یافته است.
خدابخش جنگلی اظهار داشت:امسال ۲۸۰ میلیارد ریال برای اجرای ۴۱ طرح آبخیزداری در کهگیلویه و بویراحمد پیش بینی شده است.
وی بیان کرد: هم اکنون ۲۴ طرح عمرانی حوزه آبخیزداری استان با ظرفیت ۵۹ هزار متر مکعب در دست اجراست.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: این طرح ها که در مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد در دست اجراست به طور میانگین ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند.
جنگلی همچنین از پیش بینی ۱۷ طرح آبخیزداری در استان برای اجرا در سال جاری خبر داد.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد هدف از اجرای این طرح‌ها را ذخیره نزولات آسمانی، افزایش سطح آب سفره‌های زیرزمینی و کنترل فرسایش خاک عنوان کرد.
جنگلی ابراز داشت: دولت به منظور مقابله با پیامدهای خشکسالی و کنترل سیلاب ها در استان به مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز توجه ویژه ای دارد.
وی آبخیزداری را مهمترین راه مقابله با خشکسالی دانست و گفت: با کنترل روان آب‌ها سطح آب سفره‌های زیرزمینی تقویت می‌شود.
جنگلی عنوان کرد: حجم عملیات مکانیکی طرح های آبخیزداری انجام شده در استان از سال ۱۳۷۰ تاکنون شامل سازه های سنگ ملاتی، مکانیکی و خاکی ۲ میلیون و ۴۵۰ هزار متر مکعب است.
وی بیان کرد: حجم عملیات بیولوژیکی اجرا شده در کهگیلویه و بویراحمد در بیش از سه دهه اخیر نیز ۳۰۰ هزار هکتار برآورد شده است.جنگلی با اشاره به انجام طرح مطالعاتی پروژه های آبخیزداری در سطح یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار و مطالعات اجرایی به مساحت ۶۲۰ هزار هکتار تصریح کرد: کهگیلویه و بویراحمد ظرفیت اجرای طرح های آبخیزداری بیشتری را دارد.
سرپرست اداره جنگلداری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: با توجه به اینکه انسان برای تأمین نیازهای خود و ساختن انواع ابزارها نیازمند تأمین چوب است گسترش زراعت چوب به عنوان راهکاری برای حفظ درختان جنگلی ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
مصطفی خلفی افزود: دولت از گسترش زراعت چوب حمایت می‌کند.
وی ابراز داشت: پرداخت تسهیلات بانکی یا تأمین نهال از جمله حمایت‌های پیش بینی شده دولت برای گسترش زراعت چوب و کاشت درخت توسط بهره برداران است.
سرپرست اداره جنگلداری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: بیشتر مناطق استان مستعد کاشت درختان صنوبر و اوکالیپتوس است.
حمایت‌های دولت از بهره برداران زراعت چوب
خلفی بیان کرد: امسال کاشت ۵۰ هکتار زراعت چوب در استان پیش بینی شده که منابع طبیعی بهره برداران متقاضی را حمایت می‌کند.
وی گفت: تاکنون زراعت چوب در چهار نقطه استان به صورت محدود انجام شده است.
سرپرست اداره جنگلداری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد ادامه داد: بهره برداران کهگیلویه و بویراحمدی به دلیل دیربازده بودن زراعت چوب از این فرصت برای سرمایه گذاری و اشتغال استقبال نمی‌کنند.
خلفی با اشاره به بارندگی‌های امسال، اقلیم چهارفصل و خاک حاصلخیز در استان شرایط خوبی برای زراعت چوب در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد.
وی گفت: به دلیل نیاز کشور محصولات تولیدی زراعت چوب با قیمت خوبی به فروش می‌رسد که این امر فرصت خوبی برای فعالیت در این زمینه است.
خلفی همچنین در مورد قاچاق چوب نیز گفت: با متخلفان این پدیده اجتماعی ناپسند براساس قانون برخورد می‌شود.
کهگیلویه و بویراحمد با ۷۲۳ هزار نفر جمعیت یک درصد مساحت و یک درصد جمعیت کشور را داراست.
این استان با ۲ اقلیم متفاوت و مناظر بکر و طبیعی و موقعیت خاص گردشگری دارای هشت شهرستان، ۱۷ شهر و یک هزار و ۶۷۶ روستای دارای سکنه است.
کهگیلویه و بویراحمد با بیش از ۱۰ درصد آبهای شیرین کشور را دارد، بدون خاک شور و پوشیده از جنگل های انبوه بلوط است.
کهگیلویه وبویراحمد با توجه به موقعیت اکولوژیکی و توپوگرافی خاص خود دارای پوشش گیاهی، جانوری و منابع حیاتی متنوعی است به گونه ای که افزون بر۴۰درصد گونه های گیاهی و دارویی کشور را در خود جای داده است.
۸۱۴۳/۱۶۶۲
