سازمان هواشناسی امکانات لازم برای پیش‌بینی بحران‌ها ندارد نبود قدرت تشخیص درست در مواقع بحران

نماینده مردم ماهشهر، امیدیه و هندیجان در مجلس شورای اسلامی از نبود امکانات لازم مطابق استانداردهای جهانی سازمان هواشناسی کشور برای پیش بینی های دقیق بحران زا همانند سیل های اخیر در کشور خبر داد.

علی گلمرادی در گفت و گو با ایلنا از یاسوج در پاسخ به این سئوال که آیا سازمان هواشناسی ایران امکانات لازم برای تصمیم‌گیری های مهم در مواقع بحرانی چون سیل‌های اخیر باهدف تخلیه مخازن سدها قبل از سیل‌ها را دارد؟گفت :‌همیشه یکسری کمبودها و محدودیت‌ها  متناسب با استانداردها  و توانمندی‌های جهانی برای پیش‌بینی درست و به موقع وجود دارد که این خود یکی از عوامل ایجاد اشکال در برنامه ریزی و مخصوصا پیشگیری از بحرانها است.

عملکرد وزارت‌خانه‌های کشور و نیرو ، سازمان مدیریت بحران و سایر  نهادها و سازمان‌های مربوط را چطور ارزیابی می کنید؟

اگر چه  همه عوامل تلاش کردند و زحمت کشیدند،اما مثل همیشه  یک بی‌برنامگی و بی‌نظمی در برخورد با  حادثه و در حقیقت کنترل آن مشهود بود. این کمک‌ها و زحمات و تلاش‌ها می توانست در صورت حاکم بودن انضباط و مدیریت بحران منسجم‌تر  و قوی‌تر باشد تا مردم  کمتر شاهد دل نگرانی های ناشی از بحران باشیم.

برای آزاد سازی حریم رودخانه ها چه دستگاه‌هایی باید ورود کنند؟

یکی از مشکلات این است که سازمان‌های متولی در این حوزه در سنوات گذشته کم کاری و کم توجهی‌های کاملا محسوسی داشته اند.  اگر خسارت‌ها ارزیابی شود عمده خسارت‌ها در بسترها و حاشیه رودخانه ها شکل گرفته که ناشی از بی دقتی و بی‌توجهی سازمان‌های متولی بوده است. برای خیلی از موضوعاتی که در کشور باید مورد توجه قرار گیرد سازمانها درگیر موضوع متعدد و پراکنده هستند که باید بالاخره در این راستاتغییر رویکرد شکل گیرد. الان بنیاد مسکن، وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو، وزارت جهادکشاورزی و حتی مدیریت بحران کشور یکی از وظایف و تکالیفش این است که از ساخت و سازها به لحاظ ایمنی، حریم رودخانه ها و شرایط اقلیمی نظارت بکند. همراهی دستگاه قضایی هم باید قبل از شکل گرفتن ساخت و سازها برخورد و ممانعت کند. سازمان منابع طبیعی و محیط زیست نیز در بحث حریم رودخانه ها نقش بسزایی دارند.

ارزیابی‌تان از وضعیت کنونی و آینده سدسازی و ضرورت آن در ایران چیست؟

سدسازی در همه جای دنیا قابل قبول بوده و مزیت‌های زیادی دارد اما اگر خوب مدیریت نشده و درست مورد بهره‌برداری قرار نگیرند عملا نقش مفید، مثبت و موثر آنها خنثی و در برخی موارد حتی تبدیل به تهدید  می شوند. سدها نقش مهمی در نگهداشت و مدیریت آب  دارند. اگر ما از قبل در بحث رهاسازی و آماده سازی سدها برای کنترل سیلاب ها خوب عمل می کردیم این سدها در واقع نجات بخش   بودند اما  چون   ظرفیت شان  تکمیل بود عملا در کنترل سیلاب ها نتوانستند کمک کار باشند. سوء مدیریت سدها عامل ایجاد اشکال بود نه خود سدها. سدها کار هدایت آبها به دریاها و عدم استفاده از آب در تولید نیرو، بهره گیری برای کشاورزی و ... را بر عهده دارند از طرف دیگر  در بحث نیروگاههای برق آبی وجود آب برای تامین برق و انرژی ضرورت دارد.

در برخی از مناطق  کشور بویژه مناطق سیل زده نیاز به احداث سیل بندها بوده که متاسفانه به نظر می رسد این سیل بندها احداث نشده است؟

در بحث مدیریت سدها یک مولفه دیگر را هم باید لحاظ کنیم و آن هم بحث سیل بندها برای مهار و کنترل سیلاب ها است. این آب بندها در نقاط مختلفی که مشخص است مخصوصا در استان خوزستان باتوجه به جلگه ای بودن آن، وجود آب بندها خیلی مهم است و اگر قبلا این آب بندها دیده می شد و لحاظ می کردیم گرفتار  سیل‌ نمی‌شدیم .متاسفانه مشکلی که داریم این است که ساختارهای اجرایی کشور دارای اشکال است یعنی ساختارها ناکارآمد است چون این کارها به موازات هم انجام می شود، ماموریت‌ها کاملا مستقل و تعریف شده نیست و یکپارچگی و تعریف درستی از ماموریت های کاری حاکم نیست.

آیا وارد دوران ترسالی شده‌ایم؟‌

یکی از مشکلات همین است. باید بخوبی براساس مطالعات و پیش بینی‌ها، خیلی شفاف بدانیم کجای کار هستیم. آیا واقعا باید دوران ترسالی را تجربه کنیم و یا نه این موضوع یک پدیده موقت بوده است. الان اظهارنظرات به صورت پراکنده و متناقض بیان می شود و حقیقتا تا به الان هم مشخص نشده که ما در چه وضعیتی بسر خواهیم برد و این یک نقیصه‌ بسیار اساسی است که باعث می شود نتوانیم با آرامش خاطر و با مطالعه و با برنامه برای اداره امور کشور و بهره گیری از ظرفیت های کشور استفاده  کنیم و این یکی از حقایق تلخی است که ما قدرت و توان تشخیص درست در رابطه با مسائل و پیش بینی ها لازم را هم نداریم.

در بخش اعتبارات، برای احداث پروژه‌های زیربنایی حوزه آب و مهندسی آن،  آیا اتفاق خاصی در چندساله گذشته رخ داده است؟

در موضوع زیرساخت های مرتبط با آب و نیرو حقیقتا کم و کسری های زیادی از گذشته داریم و یکی از علت‌ها و عوامل اساسی در کننترل سیلاب‌ها عدم لایه روبی بستر رودخانه ها بود، یعنی ما اگر در بحث لایه‌روبی رودخانه‌ها خوب عمل می کردیم آثار مخرب سیلاب های اخیر بشدت کاهش کاهش پیدا می کرد. در بحث ساحل سازی و آب بندی هم اگر کار می کردیم حتما حجم و گستره فاجعه کاهش پیدا می کرد. باید بپذیریم بی تفاوتی در این حوزه زیاد بوده، عدم تخصیص و عدم توجه باعث شد تحت فشار باشیم و مشکلات قابل توجهی را از این محل شاهد باشیم.

عملکرد مجلس از نگاه نظارتی در این حوزه را چگونه ارزیابی می کنید؟

نمی‌توان مدعی شد که مجلس بدون نقص و ایراد و اشکال است اما حقیقت امر این است که موضوعات اجرایی کشور برعهده و در مسئولیت دولت است.دولت باید نیازمندی‌های خود را براساس لایحه از مجلس مطالبه کند یعنی تشخیص اعتبار و هزینه‌های پیشگیری از حوادث باید شکل بگیرد و یا زیرساخت‌ها توسعه پیدا کند. دولت باید براساس مطالعات از طریق لایحه‌ها از مجلس این موضوعات را پیگیری کند و البته مجلس هم از جایگاه نظارتی باید با اجرای برنامه‌های مدونی که می‌تواند به ایمنی و پیشگیری از چنین حوادثی کمک کند ورود کند . اگر دولت در جایی مرتکب کوتاهی و یا دچار قصور شد مجلس باید تذکر بدهد تا رفع شود، اما عملکرد مجلس در ارتباط با مسائل اخیر باید از 2 منظر بررسی شود. یکی اینکه قبل از بروز حادثه نقش مجلس چه بوده و چه می بایست می کرد و دیگری اینکه مجلس درحین بحران و تاالان چه باید می کرد؟ در بحث اول دولت باید وظایف و تکالیف اجرایی خود را انجام می داد و جایی که مجلس باید ورود بکند و یا ورود می کرد از قبل، این نقش خیلی محسوس و ملموس نیست اما در حین بحران باید مجلس با جلسات متعدد بیشتر پیگیر و یا باتشکیل کارگروه ویژه برای شناسایی علل و عوامل این حادثه بیشتر پای کار باشد.

ضرغام علی بازی - سرپرست خبرگزاری ایلنا در استان کهگیلویه و بویراحمد