به گزارش ایرنا بارش های شدید و سیل آسا در نوروز امسال خسارت های زیادی در سراسر کشور به بار آورد به طوریکه که همه را غافلگیر کرد.
این بارش ها سبب سرریز شدن سدها و طغیان رودخانه های بسیاری در استان های سیل زده کشور از جمله گلستان، لرستان و خوزستان شد.
اقدام به موقع مسئولان در کهگیلویه و بویراحمد در زمینه تخلیه آب سدها قبل از شروع بارش های سیل آسا باعث شد که تکرار وقایع تلخ دیگر استان های کشور در این منطقه تا حد زیادی جلوگیری شود.
ذات سیل خسارت است اما آنچه که میزان خسارت های آن را تا حدودی کاهش می دهد هوشیاری و اقدام به موقع مسئولان و متولیان امر، توجه به هشدارهای هواشناسی، بهسازی مسیل های شهری و جلوگیری از ساخت و ساز های غیرمجاز به خصوص در حریم رودخانه ها است.

**بلایی طبیعی بنام سیل
کارشناس ارشد هواشناسی سیل را یکی از مهمترین بلایای طبیعی می داند که هم از نظر تلفات جانی و هم از نظر خسارات مالی مهیب ترین بلایای جوی در جهان محسوب می شود.
مهرداد حسینی که در این زمینه تحقیقی کرده، معتقد است افزایش جمعیت همراه با مدیریت ضعیف موجب انواع سیل های جدید شده است.
یک جغرافیدان عنوان می کند: سیل و سیلاب یکی از فرآیندهای طبیعی است که پیوسته مراکز جمعیتی و عرصه‌های فعالیت‌های انسانی را مورد تهدید قرار داده و می‌دهد.
محمدرضا اصغری مقدم ادامه می دهد: با وجود پیشرفت‌های علمی و فنی که در عصر حاضر نصیب جوامع انسانی در زمینه‌ی کنترل و مقابله با مخاطرات طبیعی شده است، سیل همه ساله در سطح جهان و ایران خسارات و تلفات قابل توجهی را به‌وجود می‌آورد.

** خسارت های سیل در کهگیلویه و بویراحمد
وزیر راه و شهرسازی به عنوان نماینده رئیس جمهور برای بررسی خسارت سیلاب و راهکارهای رفع مشکلات ایجاد شده به کهگیلویه و بویراحمد سفر کرد.
محمد اسلامی گفت: سیلاب های بهار امسال 15 هزار میلیارد ریال به زیرساخت های کهگیلویه و بویراحمد خسارت وارد کرده است.
وی افزود: این میزان خسارت در بخش های مختلف زیرساختی، خدمات، شیلات، مسکن، حمل و نقل، جاده های اصلی و مواصلاتی، دام و طیور، کشاورزی و آب گرفتگی منازل برآورد شده است.
وی بیان کرد: از این میزان خسارات وارد شده به این استان پنج هزار میلیارد ریال آن در حوزه کشاورزی بوده است.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد خسارت به راه های ارتباطی را از دیگر پیامدهای جدی بارندگی های شدید بهاره در این استان ذکر کرد.
علی محمد احمدی با اشاره به تخریب 500 واحد مسکونی در روستاهای کهگیلویه و بویراحمد و آسیب رسیدن به 700 واحد مسکونی دیگر گفت: سیلاب زندگی تعداد زیادی از مردم این استان را تحت تاثیر قرار داده است.
وی تصریح کرد: کهگیلویه و بویراحمد به دلیل فرسوده بودن و ضعف زیرساخت های زندگی مردم مشکلات زیادی داشت و با بارندگی های اخیر مشکلات مردم افزایش یافته است.


** چرا سیل رخ می دهد؟
یک کارشناس می گوید: عوامل متعددی در بروز سیل موثر هستند که این عوامل را می توان به طور کلی در سه گروه اصلی اقلیمی، خصوصیات منطقه ای و حوضه ای و فعالیت های انسانی طبقه بندی کرد.
حیدر لطفی عنوان می کند مهمترین دلایل تشدید خسارات ناشی از سیل در سال های اخیر تخریب پوشش گیاهی، احداث سازه های تقاطعی نامناسب، دخل و تصرف غیرمجاز در حریم رودخانه و بی توجهی به پیش آگهی و سیستم پیش بینی و هشدار سیل بوده است.
به باور وی تغییر کاربری اراضی، تجاوز به حریم رودخانه ها و زهکشی در بالادست از جمله اقدامات انسانی است که احتمال وقوع سیل را بالا می برد.
لطفی ادامه می دهد: آنچه که در سال های اخیر در سطح دنیا در زمینه کاهش خسارت سیل و شیوه برخورد با رخداد سیلاب مشاهده می شود تغییر نگرش از مهار و کنترل سیلاب به مدیریت سیلاب است.
حسینی عنوان می کند: سیل می تواند بر اثر بارش های شدید، تجمع رسوبات سنگین و غیر طبیعی پشت سدها یا نارسایی آنها، ذوب سریع برف ها، مسدود شدن رودخانه به علت ریزش کوه یا انفجار مخازن آب بوجود آید.
به اعتقاد وی تغییراتی که در اثر دخالت انسان در محیط زیست ایجاد می شود می تواند یک حادثه طبیعی را به یک فاجعه تبدیل کند و در بسیاری از کشورهای درحال توسعه تخریب آبریزهای کوهستانی اصلی موجب افزایش تعداد سیل های ویران گر شده است.
حسینی تصریح می کند: سیل ها به طور طبیعی باعث خسارت می شوند و در صورتی که محل سکونت انسان ها در جلگه های اطراف رودخانه ها باشد موجب بروز فجایع می شوند.
به باور وی در حال حاضر فشار جمعیت به حدی است که به علت نیاز به محل زندگی بیشتر، مردم با سرعت بیشتری از اینکه مسئولان بتوانند حفاظت های بهتری در مقابل سیل بوجود آورند به محل های سیل خیز مهاجرت می کنند.
حسینی می گوید: افزایش جمعیت همراه با مدیریت ضعیف موجب انواع سیل های جدید شده است.

** راهکارهای مقابله با سیل
به اعتقاد لطفی، علاوه بر مدیریت ریسک و انجام کلیه روش های سازه ای و غیر سازه ای پیش از بروز سیل، لازمه مدیریت صحیح سیلاب، تدوین و اجرای نظام نامه عملیاتی سیلاب با رعایت ضوابط قانونی و جایگاه متولیان امر است.
وی تصریح می کند: حفاظت و ساماندهی رودخانه ها، بهسازی مسیل های شهری، استفاده بهینه از رواناب های شهری، ایجاد مدیریت یکپارچه و واحد در مدیریت سیلاب شهری با بهره گیری از مدل سازی و شبیه سازی کامپیوتری به توسعه پایدار شهرها در مقابل سیلاب کمک خواهد کرد.
اصغری مقدم عنوان می کند: مدیریت سیلاب که به‌صورت یک علم در دو دهه‌ی اخیر مورد استقبال قرار گرفته است با استفاده از اطلاعات و آمار مربوط به ویژگی‌های فیزیوگرافی حوضه‌ها، رفتار آب در حوضه‌ها، شرایط اقلیمی به محاسبات دوره‌های برگشت سیلاب و میزان آن اقدام می کند.
وی تصریح می کند: مدیریت سیلاب با استفاده از آمار و اطلاعات خود میزان ریسک سیلاب را برای هر دوره محاسبه می کند و براساس آن روش‌های سخت‌افزاری (ساخت سازه‌ها و اقدامات فیزیکی) و نرم‌افزاری (راه‌ کارهای مدیریتی) خود را پیشنهاد می‌ کند.

** چرا در کهگیلویه و بویراحمد سیل رخ داد؟
وحید محمدی‌تبار مدیرکل بحران استانداری کهگیلویه و بویراحمد در این باره می‌گوید: دو نکته علت اصلی وقوع سیلاب های ناگهانی کهگیلویه و بویراحمد بوده است، در سال های گذشته گاهی تا 15 روز باران در این استان می‌بارید و دلیل اینکه سیل راه نمی افتاد این بود که در استان به این اندازه به منابع طبیعی و درختان تعرض نشده بود.
به اعتقاد وی، در دهه های گذشته پوشش گیاهی‌‍ از بین نرفته بود، چرا که پوشش گیاهی باعث می‌شود که از خطر سیلاب و سیل و فرسایش خاک جلوگیری شود.
علوی تبار معتقد است: دست بردن به اراضی ملی، برداشت از حاشیه و کف رودخانه‌ها و تعرض به رودخانه و ساخت و سازهای غیرمجاز نیز سبب به راه افتادن سیل می‌شود.
مدیرکل بحران استانداری کهگیلویه و بویراحمد به ساخت و سازهای غیرمجاز در شهرهای مختلف استان به ویژه شهر یاسوج اشاره کرد و گفت: ساخت و سازهای غیرمجاز، غیراصولی و فاقد استانداردهای نظام مهندسی و بی‌توجهی به طرح تفصیلی یاسوج که متاسفانه یک جا فضای سبز تبدیل شده به خیابان و خیابان هم شده به مکان تجاری، تجاری تبدیل شده به مسکونی و این مشکلات سبب آبگرفتگی، سیل و عدم ارائه خدمات بهتر می‌شود و باید در طرح تفصیلی شهر یاسوج بازنگری شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد نیز با اشاره به افزایش قطع درختان و تاثیر آن احتمال وقوع سیل، گفت: قطع شبانه درختان یک معضل شده آنچنان که خودروهای شوتی که در گذشته قاچاق کالا انجام می ‌دادند در حال حاضر هیزم جا به ‌جا می ‌کنند.
غلامحسین حکمتیان بر تلاش شبانه‌روزی منابع طبیعی برای جلوگیری از زمین‌خواری در اراضی ملی تاکید کرد و افزود: براساس آمار اداره کل منابع طبیعی و آبخیز داری، در چهار سال گذشته بیش از 880 هکتار از زمینهای منابع ملی کهگیلویه و بویراحمد از دست سودجویان و متصرفان آزاد شده است.
وی حفاظت از عرصه های طبیعی استان را نیازمند فرهنگ سازی و مشارکت مردم دانست و افزود: تاکنون عملیات مکانیکی در حجم 2 میلیون و 422 هزار متر مکعب و عملیات بیولوژیک در سطح 308 هزار هکتار انجام شده است.
حکمتیان اضافه کرد: اجرای طرح های آبخیزداری به عنوان راهکاری برای مدیریت پایدار زمین می تواند در توسعه و تقویت پوشش گیاهی، کنترل رواناب ها و هرز آب ها، پیشگیری و کاهش چشمگیر خطرات ناشی از سیلاب و کاهش اثرات منفی خشکسالی موثر واقع شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به خسارت سیلاب اخیر، گفت: باران‌های سیل آسای پنجم و 6 فروردین ماه بیش از 3 هزار اصله درخت بلوط کهن سال را در دو شهرستان بویراحمد و دنا نابود کرد.
وی افزود: با توجه به شدت بارندگی و وزش باد احتمال افزایش قطع درختان بلوط در دیگر مناطق استان زیاد است.
حکمتیان تصریح کرد: سیلاب به برخی طرح های آبخیزداری نیمه تمام در نقاط مختلف استان نیز خسارت وارد کرده است.
وی عنوان کرد: سالانه به طور میانگین 45 طرح آبخیزداری در حوزه‌های مختلف در استان اجرا می‌شود.
حکمتیان گفت: در کنار عملیات مکانیکی و آبخیزداری برای مهار خاک و رواناب‌های کهگیلویه و بویراحمد ، عملیات بیولوژیکی از جمله کاشت گیاهان دارویی و درختان جنگلی سالانه در نقاط مختلف استان انجام می‌شود.
وی اضافه کرد: طرح های آبخیزداری و آبخوان نقش مهمی در مهار سیلاب و جلوگیری از تخریب مراتع نیز داشت.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد اظهار کرد: میزان فرسایش خاک در این استان 20 تن در هر هکتار است که اجرای طرح های آبخیزداری و مهار رواناب ها، راهکار موثری برای پیشگیری از فرسایش خاک است.
وی با اشاره به اختصاص 250 میلیارد ریال از محل صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری در استان عنوان کرد: باید 67 طرح آبخیزداری و آبخوان داری برای جلوگیری از فرسایش خاک اجرا شود.
حکمتیان افزود: بخش عمده‌ای از این طرح‌ها از جمله سد بند خاکی آبدهگاه باشت در دست اجراست.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اضافه کرد: تاکنون بیش از پنج هزار طرح آبخیزداری در سطح بیش از 300 هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی استان برای جلوگیری از فرسایش خاک اجرا شده است.
حکمتیان تصریح کرد: با اجرای این طرح‌ها علاوه بر کنترل و جلوگیری از ورود میلیون‌ها تن خاک به پشت سد‌های جنوب کشور و استان، سالانه از هدر روی 50 میلیون متر مکعب روان آب در استان جلوگیری می‌شود.
رئیس اداره آبخیزداری و حفاظت خاک اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد نیز گفت: تاکنون 2 میلیون و 300 متر مکعب عملیات مکانیکی شامل بندهای رسوبگیر سنگی، ملاتی، گابیونی، بند خاکی، خشکه چین و پخش سیلاب در حوزه آبخیز داری این استان انجام شده است.
الیاس پورمحراب با بیان اینکه تاکنون عملیات پنج مورد بند خاکی در این استان انجام شده است، گفت: ارتفاع بندهای خاکی اجرا شده در این استان هشت تا 12 متر است.
پورمحراب اظهار داشت: عملیات بیولوژیکی آبخیزداری در 295 هزار هکتار از حوزه آبخیزداری این استان شامل علوفه کاری، بذر پاشی و کپه کاری نهالکاری، حفاظت و قرق، مراقبت و آبیاری انجام شده است.
وی با بیان اینکه هم اکنون اجرای این طرح در همه شهرستان های کهگیلویه و بویراحمد در دست اجراست، گفت: وسعت کل مطالعه انجام شده حوزه آبخیزداری این استان 620 هزار هکتار است.
پورمحراب بهره وری مناسب از منابع آب و خاک، تغذیه سفره های زیر زمینی، ایجاد اشتغال، کنترل فرسایش و سیلاب، مدیریت و بهره وری بهینه از منابع آب و توسعه اقتصادی جوامع محلی را از اهداف اجرای طرح آبخیزداری عنوان کرد.
بارش های سیل آسا در استان کهگیلویه و بویراحمد سبب خسارات های فراوانی به حوزه زیرساخت ها، امور زیربنایی ، راه ها، منازل مسکونی، کشاورزی و سایر بخش های عمرانی، و اقتصادی این استان شد.
کهگیلویه و بویراحمد یک میلیون و 722 هزار و 800 هکتار عرصه جنگلی و مرتعی دارد که از این میزان 999 هزار و 100 هکتار جنگل و 723 هزار و 700 هکتار مرتع است.
کهگیلویه و بویراحمد با حدود 16 هزار و 249 کیلومتر مربع وسعت و 713 هزار نفر جمعیت ،دارای یک درصد مساحت و یک درصد جمعیت کشور است.
این استان با 2 اقلیم متفاوت و مناظر بکر و طبیعی و موقعیت خاص گردشگری دارای هشت شهرستان، 17شهر و یکهزار و 676 روستای دارای سکنه است.
نخستین بارش های سیل آسا در کهگیلویه و بویراحمد از روزهای پنجم و ششم فروردین آغاز شد.

9928/6110
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند
نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.