به گزارش ایرنا کهگیلویه و بویراحمد به دلیل واقع شدن در میان رشته کوه زاگرس قطب گیاهان دارویی کشور است به طوری که گفته می شود بیش از 20 درصد پوشش جنگلی زاگرس و حدود 40 درصد گونه‌های دارویی کشور را در خود جای داده است.
اما واقعیت ها حکایت از نابودی پوشش جنگلی و مراتع استان دارد. پوشش گیاهی که می تواند با نفوذ دادن آب به درون زمین از خشکسالی و وقوع سیل جلوگیری کند هم اکنون بواسطه برداشت های بی رویه در معرض خطر نابودی قرار گرفته است.
چرای بی رویه دام و چیده شدن توسط افرادی که درآمدشان از راه این گیاهان تامین می شود از جمله عوامل موثر در ریشه کن شدن مراتع است.
یکی از گونه های مرتعی کهگیلویه و بویراحمد بیلهر یا همان کندل کوهی است که در حال حاضر بخش زیادی از بازار فروشندگان گیاهان استان را به خود اختصاص می دهد.
گفته می شود بیلهر کاهنده کلسترول، فشار خون و محافظ آسیب های کبدی است.
** بیلهر چگونه گیاهی است؟
بیلهَر یا کندل کوهی (نام علمی: Dorema aucheri) یکی از گیاهان خانواده چتریان است که در ایران از جمله در بلندی‌های بالای 2500 متر در استان های واقع در رشته کوه زاگرس بویژه چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد و سرحد چهاردانگه و سده (اقلید) فارس می‌روید.
بیلهر بومی ایران است و در استان‌های فارس، کهگیلویه و بویراحمد، چهار محال و بختیاری، لرستان، کرمانشاه و کردستان در ارتفاعات رشد می‌کند.
مردم بومی به صورت خوراکی همراه با ماست یا به صورت ترشی این گیاه را مصرف می‌کنند. خواصی شفابخش در درمان بسیاری از بیماری‌ها دارد.
این گیاه در کهگیلویه و بویراحمد به عنوان ترشی یا در خوراکی های مختلف از آن استفاده می شود و برخی افراد از آن به عنوان منبع درآمدی استفاده می کنند.
در سال های اخیر این گونه گیاهی به دلیل تجارت توسط برخی افراد بصورت بی رویه ای استفاده می شود که سبب ورود جدی سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی به این مساله شده است.
** بیش از 10 هزار بوته بیلهر در کهگیلویه و بویراحمد کشف شد
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: یک دستگاه خودروی سایپا حامل محموله بیش از 10 هزار بوته گونه بیلهر توسط مأموران یگان حفاظت این استان توقیف شد.
محسن جعفری نژاد اظهار داشت: یک دستگاه خودروی سایپا حامل محموله بیلهر در ساعت 2 بامداد امروز توسط مأموران یگان حفاظت توقیف شده است.
وی افزود: گونه‌های کوهی و مرتعی گیاهی کهگیلویه و بویراحمد به دلیل سو استفاده برخی از سودجویان و تخریب کنندگان منابع طبیعی در حال انقراض است.
جعفری نژاد بیان کرد: پس از انعقاد تفاهم نامه همکاری اجرایی محیط زیست و منابع طبیعی در راستای استفاده از ظرفیت مشترک 2 دستگاه شب گذشته ساعت 2 بامداد ماموران یگان حفاظت محیط زیست استان با هوشیاری اقدام به توقف یک دستگاه خودروی سایپا در محور سرآبتاوه کردند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: از این خودرو بیش از 10 هزار بوته گونه بیلهر که از مناطق ییلاقی این استان توسط سودجویان برداشت شده بود.
این افراد قصد داشتند این محموله را به سمت شهرستان لردگان منتقل کنند.
وی ابراز داشت: با اقدام به موقع مأموران یگان حفاظت محیط زیست، سودجویان و مخربین منابع طبیعی پس از دستگیری به مقامات قضایی تحویل داده شدند.
جعفری نژاد به پایش شبانه روزی مناطق اشاره کرد و گفت: یگان حفاظت محیط زیست استان با تشکیل تیم هایی از اوایل اسفند 97 تا اواخر خرداد 98 به منظور جلوگیری از تخریب منابع ملی توسط سودجویان به طور شبانه روزی در مناطق حفاظت شده و آزاد استان گشت های کنترلی ویژه دارند.
** چرا منابع طبیعی و گیاهانی مانند بیلهر تخریب می شوند؟
کارشناس اقتصاد کشاورزی علل تخریب مراتع را به سه بخش مجزا شامل عوامل طبیعی، آثار دخالت مستقیم و غیر مستقیم انسان تقسیم بندی می کند.
علی خزایی می گوید: در بیشتر موارد شرایط طبیعی عامل اصلی خرابی مراتع است زیرا در شرایط طبیعی نامساعد، مراتع از لحاظ پوشش گیاهی فقیر و حساس می شود و در صورت چرای بی رویه از بین می رود.
به باور وی عوامل طبیعی می تواند از طریق کمبود و نامنظم بودن بارندگی ها، گرما و تبخیر شدید، اثر باد، جنس زمین و آب شور ایجاد شود.
خزایی عنوان می کند: انسان به راه های مختلف موجب تخریب مراتع می شود از جمله تبدیل مراتع به زمین های زراعتی که ممکن است است آبی یا دیم باشند.
وی معتقد است: استفاده بی رویه از طریق چرای بی موقع و بیش از اندازه باعث فقر پوشش گیاهی و خراب شدن وضعیت مراتع به شکل های مختلف می شود که این عامل از آثار بهره برداری غیر مستقیم انسان در خرابی مراتع است.
به اعتقاد خزایی، اگرچه موارد گفته شده علت تخریب مراتع است اما خود معلول علت های دیگر است که مهمترین آنها نبود سازمان و تشکیلات منسجم برای اداره مراتع کشور، نبود انگیزه ایجاد مالکیت بر اراضی ملی بوسیله کشاورزان و روستائیان و تبدیل مراتع به زمین های کشاورزی یا استفاده بیش از حد از آن است.
** انسان ها چه نقشی دارند؟
یک پژوهشگر که در زمینه تخریب منابع طبیعی و محیط زیست تحقیق کرده است می گوید: امروزه بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی مانند پوشش گیاهی، آب و خاک اساسی ترین بخش اقتصاد ملی ایران را با مشکل مواجه کرده است این درحالی است که برای رشد مجدد درخت و جنگل صدها سال و برای جایگزینی خاک از بین رفته هزاران سال زمان لازم خواهد بود.
مهدی مومنی عنوان می کند: بهره برداری از طبیعت باید با استفاده از روش هایی انجام شود که کمترین میزان تخریب را بر این محیط ها تحمیل کند و تا مرزی انجام پذیرد که طبیعت توان بازسازی منابع خویش را پیدا کند.
به اعتقاد وی باید این واقعیت تلخ را پذیرفت که به دست انسان و شرایطی که او در کره زمین ایجاد کرده عرصه را بر حیات خود تنگ تر و برای نسل های آینده نیز سهمی از مواهب طبیعی باقی نخواهد گذاشت.
مومنی عنوان می کند: استفاده از منابع، بدون تهی کردن و لطمه زدن به آن یکی از ابعاد بسیار مهم توسعه پایدار و نشانه ای از توجه و تواضع انسان در برابر جهان طبیعی است.
به باور وی از نتایج مخرب دخالت انسان در محیط طبیعی و تغییر آن، بهره برداری بی رویه از پوشش گیاهی، نابودی منابع تجدید شونده، تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی و چرای بی رویه دام ها در مراتع است.
** نظر فروشندگان بیلهر
یکی از افرادی که در چهارراه سبزی فروشان شهر یاسوج اقدام به فروش این گیاهان می کند در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: هر سال در ماه های پایانی زمستان فروش گونه های گیاهی مانند بیلهر، کارده و کنگر را انجام می دهد.
این فرد تنها منبع درآمد خود در فصل زمستان و اوایل بهار را فروش گونه های گیاهی عنوان می کند که خودش از کوه چیده است.
این مرد که سن و سال زیادی هم ندارد فروش بیلهر، کنگر و کارده را تنها منبع درآمد خود در این موقع از سال عنوان می کند.
بانویی که پایه ثابت بازار فروش گونه های گیاهی است از سال های سخت بسیاری می گوید که با این شغل مخارج خانواده اش را تامین کرده است.
این زن، خودش یک واسطه است و هر روز صبح زود گونه های گیاهی را از دیگران می خرد و در بازار می فروشد.
همه کسانی که فروش گونه های گیاهی را انجام می دهند نبود شغل را علت اصلی پرداختن به این کار ذکر می کنند.
کهگیلویه وبویراحمد بیش از یک میلیون و 722 هزار هکتار عرصه جنگلی و مرتعی دارد که 870 هزار هکتار از این میزان جنگل های بلوط است.
کهگیلویه وبویراحمد با توجه به موقعیت اکولوژیکی و توپوگرافی خاص خود دارای پوشش گیاهی، جانوری و منابع حیاتی متنوعی است به گونه‌ای که هم اینک هفت منطقه حفاظت شده با وسعت 93 هزار و 660 هکتار، دنای شرقی با وسعت 28 هزار و 202 هکتار، خاییز سرخ با مساحت 33 هزار و 235 هکتار، خامی با وسعت 25هزار و 671 هکتار، دیل با 10 هزار و 381 هکتار، سولک با 2 هزار 4287 هکتار و سیوک با 12 هزار 858 هکتار در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.
9928/6110
انتهای پیام اما واقعیت ها حکایت از نابودی پوشش جنگلی و مراتع استان دارد. پوشش گیاهی که می تواند با نفوذ دادن آب به درون زمین از خشکسالی و وقوع سیل جلوگیری کند هم اکنون بواسطه برداشت های بی رویه در معرض خطر نابودی قرار گرفته است.
چرای بی رویه دام و چیده شدن توسط افرادی که درآمدشان از راه این گیاهان تامین می شود از جمله عوامل موثر در ریشه کن شدن مراتع است.
یکی از گونه های مرتعی کهگیلویه و بویراحمد بیلهر یا همان کندل کوهی است که در حال حاضر بخش زیادی از بازار فروشندگان گیاهان استان را به خود اختصاص می دهد.
گفته می شود بیلهر کاهنده کلسترول، فشار خون و محافظ آسیب های کبدی است.
** بیلهر چگونه گیاهی است؟
بیلهَر یا کندل کوهی (نام علمی: Dorema aucheri) یکی از گیاهان خانواده چتریان است که در ایران از جمله در بلندی‌های بالای 2500 متر در استان های واقع در رشته کوه زاگرس بویژه چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد و سرحد چهاردانگه و سده (اقلید) فارس می‌روید.
بیلهر بومی ایران است و در استان‌های فارس، کهگیلویه و بویراحمد، چهار محال و بختیاری، لرستان، کرمانشاه و کردستان در ارتفاعات رشد می‌کند.
مردم بومی به صورت خوراکی همراه با ماست یا به صورت ترشی این گیاه را مصرف می‌کنند. خواصی شفابخش در درمان بسیاری از بیماری‌ها دارد.
این گیاه در کهگیلویه و بویراحمد به عنوان ترشی یا در خوراکی های مختلف از آن استفاده می شود و برخی افراد از آن به عنوان منبع درآمدی استفاده می کنند.
در سال های اخیر این گونه گیاهی به دلیل تجارت توسط برخی افراد بصورت بی رویه ای استفاده می شود که سبب ورود جدی سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی به این مساله شده است.
** بیش از 10 هزار بوته بیلهر در کهگیلویه و بویراحمد کشف شد
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: یک دستگاه خودروی سایپا حامل محموله بیش از 10 هزار بوته گونه بیلهر توسط مأموران یگان حفاظت این استان توقیف شد.
محسن جعفری نژاد اظهار داشت: یک دستگاه خودروی سایپا حامل محموله بیلهر در ساعت 2 بامداد امروز توسط مأموران یگان حفاظت توقیف شده است.
وی افزود: گونه‌های کوهی و مرتعی گیاهی کهگیلویه و بویراحمد به دلیل سو استفاده برخی از سودجویان و تخریب کنندگان منابع طبیعی در حال انقراض است.
جعفری نژاد بیان کرد: پس از انعقاد تفاهم نامه همکاری اجرایی محیط زیست و منابع طبیعی در راستای استفاده از ظرفیت مشترک 2 دستگاه شب گذشته ساعت 2 بامداد ماموران یگان حفاظت محیط زیست استان با هوشیاری اقدام به توقف یک دستگاه خودروی سایپا در محور سرآبتاوه کردند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: از این خودرو بیش از 10 هزار بوته گونه بیلهر که از مناطق ییلاقی این استان توسط سودجویان برداشت شده بود.
این افراد قصد داشتند این محموله را به سمت شهرستان لردگان منتقل کنند.
وی ابراز داشت: با اقدام به موقع مأموران یگان حفاظت محیط زیست، سودجویان و مخربین منابع طبیعی پس از دستگیری به مقامات قضایی تحویل داده شدند.
جعفری نژاد به پایش شبانه روزی مناطق اشاره کرد و گفت: یگان حفاظت محیط زیست استان با تشکیل تیم هایی از اوایل اسفند 97 تا اواخر خرداد 98 به منظور جلوگیری از تخریب منابع ملی توسط سودجویان به طور شبانه روزی در مناطق حفاظت شده و آزاد استان گشت های کنترلی ویژه دارند.
** چرا منابع طبیعی و گیاهانی مانند بیلهر تخریب می شوند؟
کارشناس اقتصاد کشاورزی علل تخریب مراتع را به سه بخش مجزا شامل عوامل طبیعی، آثار دخالت مستقیم و غیر مستقیم انسان تقسیم بندی می کند.
علی خزایی می گوید: در بیشتر موارد شرایط طبیعی عامل اصلی خرابی مراتع است زیرا در شرایط طبیعی نامساعد، مراتع از لحاظ پوشش گیاهی فقیر و حساس می شود و در صورت چرای بی رویه از بین می رود.
به باور وی عوامل طبیعی می تواند از طریق کمبود و نامنظم بودن بارندگی ها، گرما و تبخیر شدید، اثر باد، جنس زمین و آب شور ایجاد شود.
خزایی عنوان می کند: انسان به راه های مختلف موجب تخریب مراتع می شود از جمله تبدیل مراتع به زمین های زراعتی که ممکن است است آبی یا دیم باشند.
وی معتقد است: استفاده بی رویه از طریق چرای بی موقع و بیش از اندازه باعث فقر پوشش گیاهی و خراب شدن وضعیت مراتع به شکل های مختلف می شود که این عامل از آثار بهره برداری غیر مستقیم انسان در خرابی مراتع است.
به اعتقاد خزایی، اگرچه موارد گفته شده علت تخریب مراتع است اما خود معلول علت های دیگر است که مهمترین آنها نبود سازمان و تشکیلات منسجم برای اداره مراتع کشور، نبود انگیزه ایجاد مالکیت بر اراضی ملی بوسیله کشاورزان و روستائیان و تبدیل مراتع به زمین های کشاورزی یا استفاده بیش از حد از آن است.
** انسان ها چه نقشی دارند؟
یک پژوهشگر که در زمینه تخریب منابع طبیعی و محیط زیست تحقیق کرده است می گوید: امروزه بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی مانند پوشش گیاهی، آب و خاک اساسی ترین بخش اقتصاد ملی ایران را با مشکل مواجه کرده است این درحالی است که برای رشد مجدد درخت و جنگل صدها سال و برای جایگزینی خاک از بین رفته هزاران سال زمان لازم خواهد بود.
مهدی مومنی عنوان می کند: بهره برداری از طبیعت باید با استفاده از روش هایی انجام شود که کمترین میزان تخریب را بر این محیط ها تحمیل کند و تا مرزی انجام پذیرد که طبیعت توان بازسازی منابع خویش را پیدا کند.
به اعتقاد وی باید این واقعیت تلخ را پذیرفت که به دست انسان و شرایطی که او در کره زمین ایجاد کرده عرصه را بر حیات خود تنگ تر و برای نسل های آینده نیز سهمی از مواهب طبیعی باقی نخواهد گذاشت.
مومنی عنوان می کند: استفاده از منابع، بدون تهی کردن و لطمه زدن به آن یکی از ابعاد بسیار مهم توسعه پایدار و نشانه ای از توجه و تواضع انسان در برابر جهان طبیعی است.
به باور وی از نتایج مخرب دخالت انسان در محیط طبیعی و تغییر آن، بهره برداری بی رویه از پوشش گیاهی، نابودی منابع تجدید شونده، تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی و چرای بی رویه دام ها در مراتع است.
** نظر فروشندگان بیلهر
یکی از افرادی که در چهارراه سبزی فروشان شهر یاسوج اقدام به فروش این گیاهان می کند در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: هر سال در ماه های پایانی زمستان فروش گونه های گیاهی مانند بیلهر، کارده و کنگر را انجام می دهد.
این فرد تنها منبع درآمد خود در فصل زمستان و اوایل بهار را فروش گونه های گیاهی عنوان می کند که خودش از کوه چیده است.
این مرد که سن و سال زیادی هم ندارد فروش بیلهر، کنگر و کارده را تنها منبع درآمد خود در این موقع از سال عنوان می کند.
بانویی که پایه ثابت بازار فروش گونه های گیاهی است از سال های سخت بسیاری می گوید که با این شغل مخارج خانواده اش را تامین کرده است.
این زن، خودش یک واسطه است و هر روز صبح زود گونه های گیاهی را از دیگران می خرد و در بازار می فروشد.
همه کسانی که فروش گونه های گیاهی را انجام می دهند نبود شغل را علت اصلی پرداختن به این کار ذکر می کنند.
کهگیلویه وبویراحمد بیش از یک میلیون و 722 هزار هکتار عرصه جنگلی و مرتعی دارد که 870 هزار هکتار از این میزان جنگل های بلوط است.
کهگیلویه وبویراحمد با توجه به موقعیت اکولوژیکی و توپوگرافی خاص خود دارای پوشش گیاهی، جانوری و منابع حیاتی متنوعی است به گونه‌ای که هم اینک هفت منطقه حفاظت شده با وسعت 93 هزار و 660 هکتار، دنای شرقی با وسعت 28 هزار و 202 هکتار، خاییز سرخ با مساحت 33 هزار و 235 هکتار، خامی با وسعت 25هزار و 671 هکتار، دیل با 10 هزار و 381 هکتار، سولک با 2 هزار 4287 هکتار و سیوک با 12 هزار 858 هکتار در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.
9928/6110
کپی شد
