به گزارش ایرنا، از بین رفتن باغات پسته، بروز پدیده ریزگردها و توفان شن، بحرانی شدن شرایط بسیاری از دشت ها به دلیل برداشت بی رویه و بحران آب از جمله دلایل نگرانی مسئولان استان کرمان در بحث خشکسالی است که البته علاوه بر کاهش بارندگی ها به دلیل برداشت های بی رویه و غیرقانونی از منابع آبی به وجود آمده است.
هر چند کلید زدن طرح های عظیم انتقال آب به استان در بخش های صنعت، آشامیدنی و کشاورزی بارقه امیدی را در دل مردمان سختکوش این دیار کویری روشن کرده است اما همچنان نگرانی کمبود آب و از بین رفتن باغات و سایر مشکلات اجتماعی بدون صرفه جویی در آب وجود دارد.
در میزگردی که با حضور کارشناسان و معاونین سازمان جهاد کشاورزی و آب منطقه ای استان کرمان در دفتر ایرنا مرکز این استان بمنظور راهکارهای مقابله با روند رو به فزاینده خشکسالی برگزار شد ، شرکت کنندگان در این میزگرد ، 'ارائه و عرضه حجمی آب و بازنگری در بهای آب ' به کشاورزان منطقه و مصارف شرب را از جمله راهکارهای اثر گذار در این خصوص عنوان کردند.
این عده معتقدند : مدیریت مصرف آب جز با ارائه حجمی آب و واقعی شدن قیمت مصرف کننده در بخش های مختلف بخصوص کشاورزی ممکن نیست، چنانچه اجرای این الگو در برخی از کشورها مدیریت صحیح مصرف را در این بخش به دنبال داشته است.
** ارائه آب حجمی در کنترل بحران آب موثر است
مسئول آبهای زیر زمینی مطالعات آب منطقه ای کرمان در میزگرد ایرنا با موضوع خشکسالی گفت: استان کرمان به عنوان یک استان کویری همواره در دوره های مختلف با خشکسالی های زیادی روبرو بوده است.
حسین زراعتکار افزود: مشکل ما در بخش آب صرف خشکسالی نیست بلکه ما در ترسالی ها هم که بارندگی نسبی داریم با مشکل مواجه هستیم.
** میزان مصرف آب در کرمان در ترسالی نیز از میزان تولید آب بیشتر است
وی اظهار کرد: مصرف آب در استان کرمان حتی در ترسالی ها نیز از میزان تولید آب در این استان بیشتر است.
مسئول آبهای زیر زمینی مطالعات آب منطقه ای کرمان اظهار کرد: در دشت های استان کرمان از ذخیره آبها بیشتر برداشت می شود و لذا مصرف آب در استان و بطور عام در کشور ما با هیچ منطقی در دنیا سازگاری ندارد.
** مصرف آب در بخش کشاورزی ایران 2 و نیم برابر دنیا است
وی تاکید کرد: در دنیا برای تولید یک محصول یک میزان آب مشخص مصرف می شود در حالی که این مقدار در ایران حدود 2 و نیم برابر بیشتر است.
زراعتکار با بیان اینکه باید روش های آبیاری باغات و مزارع کشاورزی را در استان کرمان تغییر دهیم گفت: باید در زمینه کاهش مصرف آب در بخش های مختلف برنامه ریزی کنیم.
** کمبود آب جدی گرفته نشده است
وی تاکید کرد: کمبود آب در جامعه جدی گرفته نشده لذا مردم بدون در نظر گرفتن بحران جدی آب این مایع حیاتی را مورد مصرف قرار می دهند.
به گفته زارعت کار ارزان قیمت بودن آب در مصرف بالا و بی رویه آب در کشور تاثیر بسزایی داشته و دارد لذا اصلاح این مهم نیز می تواند راهکاری برای کنترل مصرف آب شود.
** آب به صورت حجمی باید تحویل کشاورز و در قبال آن هزینه دریافت شود
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی نیز گفت: کشور ایران در منطقه نیمه خشک و خشک قرار دارد و در زمینه بارندگی بیش از این انتظاری نیست لذا باید بر اساس این شرایط برنامه ریزی کرد و کار انجام داد.
محمدرضا پورخاتون افزود: قنات به عنوان یک نوآوری در کشور مطرح است و این مهم بر اساس شرایط موجود در گذشته دور ایجاد شده است لذا باید بر اساس شرایط موجود در بخش مدیریت مصرف آب اقدام کرد.
پورخاتون تصریح کرد: بیش از 90 درصد آب موجود در استان در بخش کشاورزی مصرف می شود اما کشاورزی نیز با کشور ما وابسته است و انس دارد لذا تنها راه مدیریت مصرف صحیح آب است.
** کشاورزی کرمان باید با مدیریت مصرف آب ادامه حیات دهد
وی تاکید کرد: بخش کشاورزی طی سالهای اخیر به دلیل برداشت نادرست از آب متهم شده اما اعتقاد داریم کشاورزی باید در امور و شیوه های اجرا تغییر رویه و با شیوه و روش ها نو ادامه حیات دهد.
پورخاتون گفت: 30 درصد از ارزش تولیدات ناخالص استان کرمان مربوط به بخش کشاورزی و این مهم قابل توجه است لذا نمی توان صنعت را جایگزین کشاورزی کرد.
وی با بیان اینکه بخش کشاورزی محتاج سرمایه گذاری بالا است گفت: در زمینه بهره وری در برنامه ششم توسعه هم به جهاد کشاورزی تاکید شده که در زمینه بهره وری آب اقدامات لازم را انجام دهد.
** مدیریت آب باید از طریق کشاورزان انجام شود
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان گفت: مشکلات در بخش آب کشاورزی باید ریشه یابی شود و باید آب به صورت حجمی تحویل کشاورز داده تا کشاورز مقدار مصرف آب را مدیریت کند.
وی اظهار کرد: باید کنترل و نظارت را در بخش کشاورزی سرعت دهیم و به صورت جدی در این بخش اقدام کنیم.
وی با بیان اینکه درصد قابل توجهی چاه غیرمجاز در استان کرمان وجود دارد تصریح کرد: در عین حال که باید بهره وری در بخش آب ارتقا داده شود اما حقوق کشاورز نباید در این بخش تضییع شود.
** یارانه های بخش کشاورزی باید هدفمند شود
پورخاتون با بیان اینکه بخش عظیمی از یارانه در بخش های مختلف کشاورزی در کشور پرداخت می شود پیشنهاد کرد: حق کشاورز و مقدار میزان محصول بر اساس الگوی کشت با قرارداد بسته شده مشخص و در صورت تایید توسط دستگاه های نظام مهندسی و متولیان آب در قبال آن یارانه به حساب کشاورز واریز شود.
وی گفت: پرداخت یارانه با تایید مصرف و مدیریت صحیح کشاورز از منابع آبی باید انجام و برخی قوانین در این بخش باید در سطح ملی اصلاح شود.
** تحویل آب حجمی، کشاورزان را در تغییر شیوه آبیاری ترغیب می کند
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان دیگر شرکت کننده در این میزگرد با تاکید بر تحویل آب به صورت حجمی به کشاورزان گفت: تحویل آب حجمی، کشاورزان را در تغییر شیوه آبیاری و بهره وری بهتر از آب ترغیب می کند.
محمد کهنوجی افزود: امکان تامین هزینه تغییر سیستم آبیاری برای دولت امکان پذیر نیست و باید بهره وری آب بالا برود و گیاهانی کشت شود که ارزش اقتصادی بالاتر و درآمد بیشتری داشته باشد.
وی با بیان اینکه مناطق کوهستانی تاثیر مستقیم از بارندگی دارند اما دشت ها به طور مستقیم تحت تاثیر بارندگی نیستند تاکید کرد : بنابراین کاهش بارندگی امسال به سفره های زیر زمینی در دشت ها در دراز مدت استان ضرر زیادی می زند.
وی اظهار کرد: باید تغییر شیوه آبیاری بدهیم و در این زمینه نیاز به فرهنگ سازی زیادی داریم.
** تغییر شیوه آبیاری با پول نفت ممکن نیست
وی تصریح کرد: تغییر شیوه آبیاری با پول نفت و دولتی ممکن نیست لذا باید دنبال مکانیزم هایی باشیم که آب حجمی تحویل افراد بدهیم و در این صورت کشاوزان تغییر سیستم می دهند.
کهنوجی با بیان اینکه باید بهره وری تولید و اقتصادی را در کشاورزی افزایش دهیم گفت: سطح زیر کشت در استان بالغ بر 570 هزار هکتار است و از این مقدار در 120 هزار هکتار تغییر شیوه آبیاری اعمال شده است.
وی تاکید کرد: در مناطق پسته خیز استان کرمان به دلیل کیفیت و کمیت آب شرایط اقلیمی و وضعیت خاک هیچ جایگزینی مناسب تر از پسته وجود ندارد اما در مناطقی با تغییر الگوی کشت و کاشت گیاهان با نیاز آبی کمتر و ارزش اقتصادی بالاتر امکان تغییر الگوی کشت وجود دارد.
** درآمد کشاورزان با تغییر الگوی کشت باید افزایش یابد
کهنوجی تصریح کرد: با تغییر الگوی کشت و آموزش فنی بهره برداران باید به سمتی حرکت کنیم که درآمد کشاورز به ازای هر واحد آب مصرفی افزایش یابد.
وی تصریح کرد: اقدامات ترویجی در تغییر سیستم آبیاری در استان انجام شده و احتیاج به سرمایه گذاری زیادی دارد.
** مصرف بیش از تولید آب کشور را با بحران مواجه می کند
مسئول آبهای زیر زمینی مطالعات آب منطقه ای کرمان با بیان اینکه گرایشاتی مانند اینکه باید به سمت صنعت برویم، مطرح است گفت: این مهم باید در یک بازار واقعی مطرح شود.
زراعتکار افزود: اول اینکه ما در بازار تعادلی واقعی قرار نداریم و مساله دوم این است در طول یک سال عادی حدود چهار میلیارد متر مکعب تولید آب داریم و اگر بیشتر مصرف کنیم با بحران مواجه می شویم.
** ارائه حجمی آب راه حلی برای مصرف بهینه است
زراعتکار تاکید کرد: راه حل مصرف بهینه ارائه آب به صورت حجمی به کشاورز است.
وی تصریح کرد: مشکل ما مصرف بیش از حد آب است وجود چاههای غیرمجاز در شرایط فعلی معنی نمی دهد.
** پایداری دشت ها در گرو مصرف صحیح آب
زراعتکار گفت: اگر مردم بخواهند دشت ها پایدار بماند باید قبول کنند مصرف را کاهش دهند.
وی گفت: مشکل دیگر ما دولتی بودن مدیریت مصرف آب است اگر مدیریت به دست خود مردم باشد و دولت در نقش ناظر عمل کند به طور قطع مردم برای خود سهمیه تعیین می کردند و مصرف آب کاهش پیدا می کرد.
**وجود حدود 10 هزار چاه آب غیرمجاز در استان کرمان
زراعتکار با بیان اینکه 34 هزار و 500 حلقه چاه آب در استان کرمان وجود دارد که از این میزان حدود 10 هزار غیرمجاز است آنهم بیشتر غیرمجاز در جنوب استان کرمان است.
وی تاکید کرد: باید به روزی برسیم که بتوانیم برای هر منبع آبی مقدار برداشت مشخصی تعیین شود.
زراعتکار گفت: سهمیه تمام منابع آبی باید به صورت حجمی تعیین شود و به شیوه دستوری نمی توان به مردم گفت چه بکارند و چه نکارند.
مسئول آبهای زیر زمینی مطالعات آب منطقه ای کرمان گفت: اگر در دشت ها شرکت هایی از نمایندگان کشاورزان تشکیل شود و در مورد مصرف آب تصمیم گیری شود به مصرف بهینه اب کمک شایانی می شود.
**برخی چاههای غیرمجاز به عنوان محور حیات برخی خانوارها محسوب می شود
زراعتکار تاکید کرد: البته باید این را هم نباید فراموش کنیم که برخی چاههای غیرمجاز اکنون به عنوان محور زندگی و حیات برخی افراد هستند و بستن آنها معضلات اجتماعی و بودنشان بحران آب را به دنبال دارد.
** پای کار بودن مردم مشکلات بحران آب را برطرف می کند
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان با بیان اینکه کمبود آب تمام اقشار را در استان تحت تاثیر قرار داده است گفت: این بحران باید توسط مردم برطرف شود و اگر بتوانیم مردم را پای کار بیاوریم مشکل بر طرف می شود.
پورخاتون اظهار کرد: خیلی ها معتقد به بحرانی بودن شرایط آب در کشور نیستند لذا هر طور که می خواهند از آب بهره برداری می کنند لذا باید مردم در این بخش وارد صحنه شوند.
**برگزاری تورهای علمی برای آشنایی مردم با بحران آب
پروخاتون براین باور است که باید تورهای علمیراه بیفتد و مردم از نزدیک بحران آب را ببینند تا این حساسیت بحران را درک کنند.
وی تصریح کرد: باید مداخله راهبردی هوشمندانه داشته باشیم چرا که مردم بیشتر اوقات فکر می کنند همه مشکلات را دولت به وجود آورده و خودش هم باید موارد را بر طرف کند.
پورخاتون اظهار کرد: کارشناسان معتقدند تا زمانی که مردم وارد عرصه کنترل بحران آب نشوند مشکلات بر طرف نمی شوند.
وی تصریح کرد: بر اساس بررسی های انجام شده الگوی کشت تعریف شده در استان کرمان غالبا موید این موضوع است که محصولات تولیدی استان به دلیل نیاز پایین به آب و ارزش اقتصادی بالا از الگوی کشت مناسبی برخوردار هستند اما به دلیل عدم مدیریت منابع آب توسط کشاورز و خشکسالی های اخیر عملکرد محصول تحت الشعاع قرار گرفته و دارای توجیه اقتصادی نیست.
وی ادامه داد: باید با اعمال مدیریت آب و مدیریت فنی نسبت به رفع این مشکل و توجیه اقتصادی محصول اقدامات لازم انجام شود.
پورخاتون با بیان اینکه کرمان استانی باغی است و باغات ارزش اقتصادی بیشتر و مصرف آب کمتر دارد گفت: بخش عمده این باغات را پسته تشکیل می دهد و این بیانگر هوشمندی کشاورزان این استان است.
وی اظهار کرد: عملکرد محصولات کشاورزی طی سالهای اخیر در استان کرمان کاهش پیدا کرده است که باید این مورد کارشناسی شود.
وی با بیان اینکه باغات پسته در سالهای قبل بالغ بر یک هزار و 500 کیلوگرم در هکتار عملکرد داشته که اکنون این میزان به 800 کیلوگرم در هکتار رسیده است.
این کارشناس تصریح کرد: در حال حاضر ارزش اقتصادی محصول پسته تولیدی به ازای هر متر مکعب آب مصرفی چهار هزار و 100 تومان است که این میزان برای باغداران نمونه بالغ بر 42 هزار تومان است.
**افزایش عملکرد محصول با عمل مدیریت فنی
پورخاتون افزود: باید عملکرد محصول را با توجیه کشاورزان و کشاندن آنها به صحنه ضمن کاهش سطح باغات و اعمال مدیریت فنی بالا بیریم و از کمیت به سمت کیفیت حرکت کنیم.
وی اظهار کرد: تمام فکر ما در بهره وری آب متمرکز شده لذا گیاهان دارویی و محصولات گلخانه ای و غیره را وارد الگوی کشت استان کرده ایم.
** طرح همیاران اب موجب تقویت سرمایه اجتماعیدر مهار بحران شده است
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان گفت: طرح همیاران آب موجب تقویت سرمایه های اجتماعی شده لذا باید بخش خصوصی هم در این بخش در کنار سایر مجموعه دولتی قرار بگیرد تا مصرف آب بهینه شود.
وی تاکید کرد: اجرای طرح همیاران آب با حضور مردم تاثیرگذار خواهد بود.
وی گفت: هیچ بخشی مانند کشاورزی نمی تواند اشتغالزا باشد لذا باید به این مهم توجه شود.
ارزش آب برای کشاورزان توجیهخ شود و آب به صورت حجمی و کنترل شده ارائه شود.
پورخاتون گفت: مدیریت فنی به صورت یکپارچه باید توسط کشاورزان اجرا شود و طرح کوثر جهاد کشاورزی برای این منظور و به پیشنهاد استاندار در حال اجرا است.
** وجود خرده مالکان در بخش کشاورزی مشکلی برای دولت
وی گفت: وجود خرده مالکان نیز باید اصلاح شود زیرا هم مشکلاتی را برای خود و بخش کشاورزی به وجود آورده است.
وی تاکید کرد: مدیریت باید به یک نفر در موتور پمپ ها واگذار شود و گرنه با وجودخرده مالکان کار به جایی نمی رسد.
** مراقبت مردم موجب پایداری برخی دشت های استان شده است
زراعتکار نیز گفت: برخی دشتها نسبت به سایر دشت های استان از پایداری بیشتری برخوردار است زمانی دلیل این پایداری ریشه یابی می شود متوجه می شویم مردم در گذشته اجازه حفر چاه در بین قنوات را نداده اند و این امر به پایداری دشت انجامیده است.
وی تاکید کرد: امروز هم مردم باید به این مرحله برسند که مشارکت مردم را در کنترل بحران داشته باشند.
وی افزود: باید در کنار بهبود شیوه های مصرف آب به ارتقا بهره وری بیندیشیم.
زراعتکار گفت: مصرف آب در بخش آشامیدنی نیز نادرست است برای اصلاح این امر نیز باید مردم وارد عرصه و از بحران موجود مطلع شوند.
وی تاکید کرد: باید علاوه بر حجمی کردن مقدار آب مورد مصرف، بهره وری را نیز افزایش دهیم و عملکرد محصول را در هکتار ارتقا دهیم و جز این راهی وجود ندارد.
** اجرای سیستم های آبیاری به دلیل سنجیده نشدن آب کمک چندانی به کاهش مصرف نکرده است
کهنوجی نیز گفت: اجرای سیستم های آبیاری به دلیل ارائه شدن آب بدون سنجیده شدن میزان مصرفی آب را کاهش نداده است.
وی افزود: اگر آب به صورت حجمی تحویل کشاورز داده شود باغ های غیراقتصادی خود به خود از گردونه خارج می شود و در زمانی که باغات نیاز به آب ندارند از آب استفاده نمی شود.
وی اظهار کرد: در برخی کشورها آب به صورت حجمی به کشاورز واگذار می شود و کشاورز مجبور است برای بهره وری بهتر آبیاری نوین استفاده کند و باغهای غیراقتصادی را از گردونه آبیاری حذف کند.
کهنوجی گفت: باید برای بستن هر چاه غیرمجاز یک اشتغال ایجاد کرد و تمام موتورپمپ ها به کنتور تجهیز شوند.
وی تاکید کرد: باید تشکل های آب در بخش های و مناطق مختلف استان تشکیل شود تا آب به صورت حجمی به کشاورز تحویل داده شود.
آنچه که از تدابیر لازم کارشناسان در راستای مقابله با خشکسالی آن هم در سالی که زمستانش بی سخاوت گشته و در یکماهه سپری شدن از این فصل هنوز دیار کرمان باران را بخود ندیده برمی آید این هست که با تحویل حجمی اب به کشاورزان ، افزایش بهای آب ،کاهش نقش تصدی گری دولت ، برگزاری تورهای علمی جهت آشنایی و در واقع بالا بردن حساسایت جامعه نسبت به بحران آب و حرکت به سمن روشهای بهزراعی و نوین آبیاری گامهای جدی تری را در راستای مدیریت مصرف در این استان برداریم .
البته ناگفته نماند اجرای طرح همیاران اب در استان با مشارکت و همدلی همه ارکان حکومتی به اقرار مسئولان کشوری نتایج ارزشمندی را در خصوص صرفه جویی در منابع و ذخایر آبی این استان گذاشته است .
هر چند رایزنی های مسئولان برای انتقال آب به کرمان و در کنار آن اجرای مصوبات طرح همیاران آب و دهها اقدام در راستای بهره وری و در عیمن حال صیانت از منابع آبی در این استان انجام گرفته که افقی روشن را در برابر دیدگان کم سوی شهر و استانی تشنه چون کرمان قرار داده ، ولی مهم این هست که با پای کار آمدن مردم همچمون دیگر عرصه ها مدیریت آبی در این استان بخوبی خواهد گرفت .
خبرنگار: نجمه حسنی** انتشار : بهنام احمدی
3029/ 5054
انتهای پیام هر چند کلید زدن طرح های عظیم انتقال آب به استان در بخش های صنعت، آشامیدنی و کشاورزی بارقه امیدی را در دل مردمان سختکوش این دیار کویری روشن کرده است اما همچنان نگرانی کمبود آب و از بین رفتن باغات و سایر مشکلات اجتماعی بدون صرفه جویی در آب وجود دارد.
در میزگردی که با حضور کارشناسان و معاونین سازمان جهاد کشاورزی و آب منطقه ای استان کرمان در دفتر ایرنا مرکز این استان بمنظور راهکارهای مقابله با روند رو به فزاینده خشکسالی برگزار شد ، شرکت کنندگان در این میزگرد ، 'ارائه و عرضه حجمی آب و بازنگری در بهای آب ' به کشاورزان منطقه و مصارف شرب را از جمله راهکارهای اثر گذار در این خصوص عنوان کردند.
این عده معتقدند : مدیریت مصرف آب جز با ارائه حجمی آب و واقعی شدن قیمت مصرف کننده در بخش های مختلف بخصوص کشاورزی ممکن نیست، چنانچه اجرای این الگو در برخی از کشورها مدیریت صحیح مصرف را در این بخش به دنبال داشته است.
** ارائه آب حجمی در کنترل بحران آب موثر است
مسئول آبهای زیر زمینی مطالعات آب منطقه ای کرمان در میزگرد ایرنا با موضوع خشکسالی گفت: استان کرمان به عنوان یک استان کویری همواره در دوره های مختلف با خشکسالی های زیادی روبرو بوده است.
حسین زراعتکار افزود: مشکل ما در بخش آب صرف خشکسالی نیست بلکه ما در ترسالی ها هم که بارندگی نسبی داریم با مشکل مواجه هستیم.
** میزان مصرف آب در کرمان در ترسالی نیز از میزان تولید آب بیشتر است
وی اظهار کرد: مصرف آب در استان کرمان حتی در ترسالی ها نیز از میزان تولید آب در این استان بیشتر است.
مسئول آبهای زیر زمینی مطالعات آب منطقه ای کرمان اظهار کرد: در دشت های استان کرمان از ذخیره آبها بیشتر برداشت می شود و لذا مصرف آب در استان و بطور عام در کشور ما با هیچ منطقی در دنیا سازگاری ندارد.
** مصرف آب در بخش کشاورزی ایران 2 و نیم برابر دنیا است
وی تاکید کرد: در دنیا برای تولید یک محصول یک میزان آب مشخص مصرف می شود در حالی که این مقدار در ایران حدود 2 و نیم برابر بیشتر است.
زراعتکار با بیان اینکه باید روش های آبیاری باغات و مزارع کشاورزی را در استان کرمان تغییر دهیم گفت: باید در زمینه کاهش مصرف آب در بخش های مختلف برنامه ریزی کنیم.
** کمبود آب جدی گرفته نشده است
وی تاکید کرد: کمبود آب در جامعه جدی گرفته نشده لذا مردم بدون در نظر گرفتن بحران جدی آب این مایع حیاتی را مورد مصرف قرار می دهند.
به گفته زارعت کار ارزان قیمت بودن آب در مصرف بالا و بی رویه آب در کشور تاثیر بسزایی داشته و دارد لذا اصلاح این مهم نیز می تواند راهکاری برای کنترل مصرف آب شود.
** آب به صورت حجمی باید تحویل کشاورز و در قبال آن هزینه دریافت شود
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی نیز گفت: کشور ایران در منطقه نیمه خشک و خشک قرار دارد و در زمینه بارندگی بیش از این انتظاری نیست لذا باید بر اساس این شرایط برنامه ریزی کرد و کار انجام داد.
محمدرضا پورخاتون افزود: قنات به عنوان یک نوآوری در کشور مطرح است و این مهم بر اساس شرایط موجود در گذشته دور ایجاد شده است لذا باید بر اساس شرایط موجود در بخش مدیریت مصرف آب اقدام کرد.
پورخاتون تصریح کرد: بیش از 90 درصد آب موجود در استان در بخش کشاورزی مصرف می شود اما کشاورزی نیز با کشور ما وابسته است و انس دارد لذا تنها راه مدیریت مصرف صحیح آب است.
** کشاورزی کرمان باید با مدیریت مصرف آب ادامه حیات دهد
وی تاکید کرد: بخش کشاورزی طی سالهای اخیر به دلیل برداشت نادرست از آب متهم شده اما اعتقاد داریم کشاورزی باید در امور و شیوه های اجرا تغییر رویه و با شیوه و روش ها نو ادامه حیات دهد.
پورخاتون گفت: 30 درصد از ارزش تولیدات ناخالص استان کرمان مربوط به بخش کشاورزی و این مهم قابل توجه است لذا نمی توان صنعت را جایگزین کشاورزی کرد.
وی با بیان اینکه بخش کشاورزی محتاج سرمایه گذاری بالا است گفت: در زمینه بهره وری در برنامه ششم توسعه هم به جهاد کشاورزی تاکید شده که در زمینه بهره وری آب اقدامات لازم را انجام دهد.
** مدیریت آب باید از طریق کشاورزان انجام شود
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان گفت: مشکلات در بخش آب کشاورزی باید ریشه یابی شود و باید آب به صورت حجمی تحویل کشاورز داده تا کشاورز مقدار مصرف آب را مدیریت کند.
وی اظهار کرد: باید کنترل و نظارت را در بخش کشاورزی سرعت دهیم و به صورت جدی در این بخش اقدام کنیم.
وی با بیان اینکه درصد قابل توجهی چاه غیرمجاز در استان کرمان وجود دارد تصریح کرد: در عین حال که باید بهره وری در بخش آب ارتقا داده شود اما حقوق کشاورز نباید در این بخش تضییع شود.
** یارانه های بخش کشاورزی باید هدفمند شود
پورخاتون با بیان اینکه بخش عظیمی از یارانه در بخش های مختلف کشاورزی در کشور پرداخت می شود پیشنهاد کرد: حق کشاورز و مقدار میزان محصول بر اساس الگوی کشت با قرارداد بسته شده مشخص و در صورت تایید توسط دستگاه های نظام مهندسی و متولیان آب در قبال آن یارانه به حساب کشاورز واریز شود.
وی گفت: پرداخت یارانه با تایید مصرف و مدیریت صحیح کشاورز از منابع آبی باید انجام و برخی قوانین در این بخش باید در سطح ملی اصلاح شود.
** تحویل آب حجمی، کشاورزان را در تغییر شیوه آبیاری ترغیب می کند
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان دیگر شرکت کننده در این میزگرد با تاکید بر تحویل آب به صورت حجمی به کشاورزان گفت: تحویل آب حجمی، کشاورزان را در تغییر شیوه آبیاری و بهره وری بهتر از آب ترغیب می کند.
محمد کهنوجی افزود: امکان تامین هزینه تغییر سیستم آبیاری برای دولت امکان پذیر نیست و باید بهره وری آب بالا برود و گیاهانی کشت شود که ارزش اقتصادی بالاتر و درآمد بیشتری داشته باشد.
وی با بیان اینکه مناطق کوهستانی تاثیر مستقیم از بارندگی دارند اما دشت ها به طور مستقیم تحت تاثیر بارندگی نیستند تاکید کرد : بنابراین کاهش بارندگی امسال به سفره های زیر زمینی در دشت ها در دراز مدت استان ضرر زیادی می زند.
وی اظهار کرد: باید تغییر شیوه آبیاری بدهیم و در این زمینه نیاز به فرهنگ سازی زیادی داریم.
** تغییر شیوه آبیاری با پول نفت ممکن نیست
وی تصریح کرد: تغییر شیوه آبیاری با پول نفت و دولتی ممکن نیست لذا باید دنبال مکانیزم هایی باشیم که آب حجمی تحویل افراد بدهیم و در این صورت کشاوزان تغییر سیستم می دهند.
کهنوجی با بیان اینکه باید بهره وری تولید و اقتصادی را در کشاورزی افزایش دهیم گفت: سطح زیر کشت در استان بالغ بر 570 هزار هکتار است و از این مقدار در 120 هزار هکتار تغییر شیوه آبیاری اعمال شده است.
وی تاکید کرد: در مناطق پسته خیز استان کرمان به دلیل کیفیت و کمیت آب شرایط اقلیمی و وضعیت خاک هیچ جایگزینی مناسب تر از پسته وجود ندارد اما در مناطقی با تغییر الگوی کشت و کاشت گیاهان با نیاز آبی کمتر و ارزش اقتصادی بالاتر امکان تغییر الگوی کشت وجود دارد.
** درآمد کشاورزان با تغییر الگوی کشت باید افزایش یابد
کهنوجی تصریح کرد: با تغییر الگوی کشت و آموزش فنی بهره برداران باید به سمتی حرکت کنیم که درآمد کشاورز به ازای هر واحد آب مصرفی افزایش یابد.
وی تصریح کرد: اقدامات ترویجی در تغییر سیستم آبیاری در استان انجام شده و احتیاج به سرمایه گذاری زیادی دارد.
** مصرف بیش از تولید آب کشور را با بحران مواجه می کند
مسئول آبهای زیر زمینی مطالعات آب منطقه ای کرمان با بیان اینکه گرایشاتی مانند اینکه باید به سمت صنعت برویم، مطرح است گفت: این مهم باید در یک بازار واقعی مطرح شود.
زراعتکار افزود: اول اینکه ما در بازار تعادلی واقعی قرار نداریم و مساله دوم این است در طول یک سال عادی حدود چهار میلیارد متر مکعب تولید آب داریم و اگر بیشتر مصرف کنیم با بحران مواجه می شویم.
** ارائه حجمی آب راه حلی برای مصرف بهینه است
زراعتکار تاکید کرد: راه حل مصرف بهینه ارائه آب به صورت حجمی به کشاورز است.
وی تصریح کرد: مشکل ما مصرف بیش از حد آب است وجود چاههای غیرمجاز در شرایط فعلی معنی نمی دهد.
** پایداری دشت ها در گرو مصرف صحیح آب
زراعتکار گفت: اگر مردم بخواهند دشت ها پایدار بماند باید قبول کنند مصرف را کاهش دهند.
وی گفت: مشکل دیگر ما دولتی بودن مدیریت مصرف آب است اگر مدیریت به دست خود مردم باشد و دولت در نقش ناظر عمل کند به طور قطع مردم برای خود سهمیه تعیین می کردند و مصرف آب کاهش پیدا می کرد.
**وجود حدود 10 هزار چاه آب غیرمجاز در استان کرمان
زراعتکار با بیان اینکه 34 هزار و 500 حلقه چاه آب در استان کرمان وجود دارد که از این میزان حدود 10 هزار غیرمجاز است آنهم بیشتر غیرمجاز در جنوب استان کرمان است.
وی تاکید کرد: باید به روزی برسیم که بتوانیم برای هر منبع آبی مقدار برداشت مشخصی تعیین شود.
زراعتکار گفت: سهمیه تمام منابع آبی باید به صورت حجمی تعیین شود و به شیوه دستوری نمی توان به مردم گفت چه بکارند و چه نکارند.
مسئول آبهای زیر زمینی مطالعات آب منطقه ای کرمان گفت: اگر در دشت ها شرکت هایی از نمایندگان کشاورزان تشکیل شود و در مورد مصرف آب تصمیم گیری شود به مصرف بهینه اب کمک شایانی می شود.
**برخی چاههای غیرمجاز به عنوان محور حیات برخی خانوارها محسوب می شود
زراعتکار تاکید کرد: البته باید این را هم نباید فراموش کنیم که برخی چاههای غیرمجاز اکنون به عنوان محور زندگی و حیات برخی افراد هستند و بستن آنها معضلات اجتماعی و بودنشان بحران آب را به دنبال دارد.
** پای کار بودن مردم مشکلات بحران آب را برطرف می کند
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان با بیان اینکه کمبود آب تمام اقشار را در استان تحت تاثیر قرار داده است گفت: این بحران باید توسط مردم برطرف شود و اگر بتوانیم مردم را پای کار بیاوریم مشکل بر طرف می شود.
پورخاتون اظهار کرد: خیلی ها معتقد به بحرانی بودن شرایط آب در کشور نیستند لذا هر طور که می خواهند از آب بهره برداری می کنند لذا باید مردم در این بخش وارد صحنه شوند.
**برگزاری تورهای علمی برای آشنایی مردم با بحران آب
پروخاتون براین باور است که باید تورهای علمیراه بیفتد و مردم از نزدیک بحران آب را ببینند تا این حساسیت بحران را درک کنند.
وی تصریح کرد: باید مداخله راهبردی هوشمندانه داشته باشیم چرا که مردم بیشتر اوقات فکر می کنند همه مشکلات را دولت به وجود آورده و خودش هم باید موارد را بر طرف کند.
پورخاتون اظهار کرد: کارشناسان معتقدند تا زمانی که مردم وارد عرصه کنترل بحران آب نشوند مشکلات بر طرف نمی شوند.
وی تصریح کرد: بر اساس بررسی های انجام شده الگوی کشت تعریف شده در استان کرمان غالبا موید این موضوع است که محصولات تولیدی استان به دلیل نیاز پایین به آب و ارزش اقتصادی بالا از الگوی کشت مناسبی برخوردار هستند اما به دلیل عدم مدیریت منابع آب توسط کشاورز و خشکسالی های اخیر عملکرد محصول تحت الشعاع قرار گرفته و دارای توجیه اقتصادی نیست.
وی ادامه داد: باید با اعمال مدیریت آب و مدیریت فنی نسبت به رفع این مشکل و توجیه اقتصادی محصول اقدامات لازم انجام شود.
پورخاتون با بیان اینکه کرمان استانی باغی است و باغات ارزش اقتصادی بیشتر و مصرف آب کمتر دارد گفت: بخش عمده این باغات را پسته تشکیل می دهد و این بیانگر هوشمندی کشاورزان این استان است.
وی اظهار کرد: عملکرد محصولات کشاورزی طی سالهای اخیر در استان کرمان کاهش پیدا کرده است که باید این مورد کارشناسی شود.
وی با بیان اینکه باغات پسته در سالهای قبل بالغ بر یک هزار و 500 کیلوگرم در هکتار عملکرد داشته که اکنون این میزان به 800 کیلوگرم در هکتار رسیده است.
این کارشناس تصریح کرد: در حال حاضر ارزش اقتصادی محصول پسته تولیدی به ازای هر متر مکعب آب مصرفی چهار هزار و 100 تومان است که این میزان برای باغداران نمونه بالغ بر 42 هزار تومان است.
**افزایش عملکرد محصول با عمل مدیریت فنی
پورخاتون افزود: باید عملکرد محصول را با توجیه کشاورزان و کشاندن آنها به صحنه ضمن کاهش سطح باغات و اعمال مدیریت فنی بالا بیریم و از کمیت به سمت کیفیت حرکت کنیم.
وی اظهار کرد: تمام فکر ما در بهره وری آب متمرکز شده لذا گیاهان دارویی و محصولات گلخانه ای و غیره را وارد الگوی کشت استان کرده ایم.
** طرح همیاران اب موجب تقویت سرمایه اجتماعیدر مهار بحران شده است
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان گفت: طرح همیاران آب موجب تقویت سرمایه های اجتماعی شده لذا باید بخش خصوصی هم در این بخش در کنار سایر مجموعه دولتی قرار بگیرد تا مصرف آب بهینه شود.
وی تاکید کرد: اجرای طرح همیاران آب با حضور مردم تاثیرگذار خواهد بود.
وی گفت: هیچ بخشی مانند کشاورزی نمی تواند اشتغالزا باشد لذا باید به این مهم توجه شود.
ارزش آب برای کشاورزان توجیهخ شود و آب به صورت حجمی و کنترل شده ارائه شود.
پورخاتون گفت: مدیریت فنی به صورت یکپارچه باید توسط کشاورزان اجرا شود و طرح کوثر جهاد کشاورزی برای این منظور و به پیشنهاد استاندار در حال اجرا است.
** وجود خرده مالکان در بخش کشاورزی مشکلی برای دولت
وی گفت: وجود خرده مالکان نیز باید اصلاح شود زیرا هم مشکلاتی را برای خود و بخش کشاورزی به وجود آورده است.
وی تاکید کرد: مدیریت باید به یک نفر در موتور پمپ ها واگذار شود و گرنه با وجودخرده مالکان کار به جایی نمی رسد.
** مراقبت مردم موجب پایداری برخی دشت های استان شده است
زراعتکار نیز گفت: برخی دشتها نسبت به سایر دشت های استان از پایداری بیشتری برخوردار است زمانی دلیل این پایداری ریشه یابی می شود متوجه می شویم مردم در گذشته اجازه حفر چاه در بین قنوات را نداده اند و این امر به پایداری دشت انجامیده است.
وی تاکید کرد: امروز هم مردم باید به این مرحله برسند که مشارکت مردم را در کنترل بحران داشته باشند.
وی افزود: باید در کنار بهبود شیوه های مصرف آب به ارتقا بهره وری بیندیشیم.
زراعتکار گفت: مصرف آب در بخش آشامیدنی نیز نادرست است برای اصلاح این امر نیز باید مردم وارد عرصه و از بحران موجود مطلع شوند.
وی تاکید کرد: باید علاوه بر حجمی کردن مقدار آب مورد مصرف، بهره وری را نیز افزایش دهیم و عملکرد محصول را در هکتار ارتقا دهیم و جز این راهی وجود ندارد.
** اجرای سیستم های آبیاری به دلیل سنجیده نشدن آب کمک چندانی به کاهش مصرف نکرده است
کهنوجی نیز گفت: اجرای سیستم های آبیاری به دلیل ارائه شدن آب بدون سنجیده شدن میزان مصرفی آب را کاهش نداده است.
وی افزود: اگر آب به صورت حجمی تحویل کشاورز داده شود باغ های غیراقتصادی خود به خود از گردونه خارج می شود و در زمانی که باغات نیاز به آب ندارند از آب استفاده نمی شود.
وی اظهار کرد: در برخی کشورها آب به صورت حجمی به کشاورز واگذار می شود و کشاورز مجبور است برای بهره وری بهتر آبیاری نوین استفاده کند و باغهای غیراقتصادی را از گردونه آبیاری حذف کند.
کهنوجی گفت: باید برای بستن هر چاه غیرمجاز یک اشتغال ایجاد کرد و تمام موتورپمپ ها به کنتور تجهیز شوند.
وی تاکید کرد: باید تشکل های آب در بخش های و مناطق مختلف استان تشکیل شود تا آب به صورت حجمی به کشاورز تحویل داده شود.
آنچه که از تدابیر لازم کارشناسان در راستای مقابله با خشکسالی آن هم در سالی که زمستانش بی سخاوت گشته و در یکماهه سپری شدن از این فصل هنوز دیار کرمان باران را بخود ندیده برمی آید این هست که با تحویل حجمی اب به کشاورزان ، افزایش بهای آب ،کاهش نقش تصدی گری دولت ، برگزاری تورهای علمی جهت آشنایی و در واقع بالا بردن حساسایت جامعه نسبت به بحران آب و حرکت به سمن روشهای بهزراعی و نوین آبیاری گامهای جدی تری را در راستای مدیریت مصرف در این استان برداریم .
البته ناگفته نماند اجرای طرح همیاران اب در استان با مشارکت و همدلی همه ارکان حکومتی به اقرار مسئولان کشوری نتایج ارزشمندی را در خصوص صرفه جویی در منابع و ذخایر آبی این استان گذاشته است .
هر چند رایزنی های مسئولان برای انتقال آب به کرمان و در کنار آن اجرای مصوبات طرح همیاران آب و دهها اقدام در راستای بهره وری و در عیمن حال صیانت از منابع آبی در این استان انجام گرفته که افقی روشن را در برابر دیدگان کم سوی شهر و استانی تشنه چون کرمان قرار داده ، ولی مهم این هست که با پای کار آمدن مردم همچمون دیگر عرصه ها مدیریت آبی در این استان بخوبی خواهد گرفت .
خبرنگار: نجمه حسنی** انتشار : بهنام احمدی
3029/ 5054
کپی شد
