شیوه اطلاع رسانی قبل؛ حین و پس از حوادث نیز اهمیت ویژه ای دارد و نقش مهمی در مدیریت حوادث و سوانح ایفا می کند.
در سالهای اخیر با گسترش فناوری های نوین ارتباطی، دسترسی همگانی به پیام رسان ها در فضای مجازی افزایش یافته و هر کاربر به نوعی به عنوان شهروندخبرنگار عمل می کند.
افراد همچون رسانه، دست به جمع آوری و تولید محتوا، ویرایش و تنظیم و انتشار محتوا می زنند کاری که رسانه ها انجام می دهند منتها شهروند خبرنگاران، استانداردهای انتشار خبر را چندان رعایت نمی کنند و گاه با انتشار ناقص اطلاعات، انتشار شایعات و شبه خبر و حتی مطالب کذب و دروغ، فضای ارتباطی را دچار چالش و بحران می سازند.
پدیده ای که در زمان وقوع حوادث که جمعیت زیادی از حیث عاطفی تحریک پذیر هستند و باورپذیری به آنچه به عنوان خبر منتشر می شود فارغ از اینکه منبع آن از چه حدی از اعتبار و وثوق برخوردار است فزونی می یابد.
تشنگی برای دستیابی به اطلاعات از سوی مخاطبان، دسترسی همگانی به شبکه های اجتماعی مجازی، گسترش پدیده شهروند خبرنگاری و اولویت سرعت انتشار به صحت در انتشار، همراه با تنوع و تکثر منابع موثق و غیرموثق، آشفتگی و سردرگمی را در فضای رسانه و ارتباطات بحران ایجاد می کند، وضعیتی که معمولا در بسیاری از حوادث در سال های اخیرآن را تجربه کرده ایم.
سازمانهای امدادی و مدیران ستادی تلاش می کنند با دوره های آموزشی تخصصی و آموزش های عمومی و برگزاری مانورهای امداد و نجات، نیروهای هلال احمر، آتش نشانی، پزشکی و پیراپزشکی، نظامی و امنیتی را در سطح خوبی از آمادگی و مقابله با حوادث و بحران ها نگه دارند تا در زمان حوادث و بلایا، با سرعت و با بالاترین کیفیت به خدمات رسانی بپردازند.
اما در حالی که نیروهای امداد و نجات و تیم های عملیاتی مشغول کار هستنند با سرعتی قابل توجه و گاه در حد انفجاری، شایعات و اخبار غیرموثق، بخشی از توان مدیریت بحران را به سمت پاسخگویی به شایعات و تکذیب خبرهای جعلی سوق می دهد، وضعیتی که نیروها را دچار فرسایش و مردم را دچار سردرگمی و ابهام می کند.
پیشنها می شود برای کارآمدتر شدن ارتباطات و اطلاع رسانی در حوادث طبیعی و غیرطبیعی، مانورهای اطلاع رسانی در کشور برگزار شود.
لازم است خبرنگاران و مدیران رسانه ها نیز از آموزش های مرتبط با انواع حوادث بهره مند شوند تا متناسب با هر حادثه، خبرنگار و مدیر رسانه ای آموزش دیده و مسلط به مفاهیم و شرایط آن حادثه، کار اطلاع رسانی را برعهده گیرد.
سطحی از آشنایی با حوادث مختلف برای رسانه ها لازم است، برای نمونه خبرنگاری که به پوشش اخبار زلزله می پردازد باید مفاهیم بزرگی زلزله، گسل، امداد و نجات در زلزله، مختصات جغرافیایی، سازمان های مرتبط علمی، پژوهشی و عملیاتی، نقشه منطقه و راه های دسترسی، اطلاعات جمعیتی و مواردی از این دست را بداند و بسان یک فرد ناآگاه و آموزش ندیده وارد این عرصه نشود.
در سطحی بالاتر، همچنان که ستاد مدیریت بحران تشکیل می شود با وقوع حوادث، رسانه نیز باید بی درنگ در قالب طرحی از قبل پیش بینی و تمرین شده، وارد ارتباطات بحران شود و در کمترین زمان ممکن، شبکه های اطلاع رسانی را از اتاق خبر تا منطقه حادثه دیده مدیریت کند.
لازم است در ابتدا، رابطان خبری موثق در همه مناطق شناسایی، آموزش و ساماندهی شوند تا در هنگام حادثه، وظیفه اطلاع رسانی تا زمان رسیدن خبرنگاران و تیم های رسانه ای اعزامی انجام دهند.
در زمان حوادث، تشکیل ستادخبری بحران در مجموعه ستاد مدیریت بحران با همین نام یا نام دیگری مانند اتاق مدیریت خبری و غیره پیشنهاد می گردد تا آمار و اطلاعات، با صحت و سرعت و از منابع موثق انتشار یابد.
رسیدن به این هدف، نیاز به تمرین مستمر و برگزاری مانورهای اطلاع رسانی در بحران دارد. مانورهایی که باید بسیار جدی، دقیق، هدفمند و حرفه ای برگزار شوند و اگر جنبه تزئینی و نمایشی پیدا کنند و دست کم گرفته شوند بسان ساختمانی شیک اما نامقاوم در زمان حادثه، ترک برمی دارند و فرومی ریزند.
حوادث در عین تشابه، تفاوت هایی نیز دارند. بر همین اساس اطلاع رسانی کارآمد و موثر در سیل، زلزله، طوفان،شیوع بیماری های مسری، حوادث رانندگی، حملات نظامی و تروریستی و... نیاز به تیم های خبری آماده، متخصص و حرفه ای دارد تا بهترین و کاملترین واکنش را با بالاترین صحت و شفافیت در سریع زمان با انتشار اخبار موثق و مورد اطمینان از منابع معتبر نشان دهند.
مانورهای اطلاع رسانی می توانند مدیران را در شناسایی بهترین سخنگو، بهترین خبرنگاران و روابط عمومی ها، کارآمدترین شیوه ساماندهی رسانه ها، خبرنگاران و تعامل رسانه ای، موثرترین راه های ارتباط مردمی و اعتمادسازی کمک کنند.
نبود تمرین های اطلاع رسانی در بحران، منجر به آشفتگی خبری، رهاشدن و سردرگمی خبرنگاران در محیط و اطلاع یابی از منابع نامرتبط و بروز شایعات در زمان حادثه و بحرانی شدن اوضاع می گردد.
همچنین ضروری است دانشگاه های دارای رشته های روزنامه نگاری، مدیریت رسانه و ارتباطات هم به روزآمد و کارآمد کردن واحدهای درسی و ایجاد رشته های مورد نیاز اقدام کنند.
لازم است سازمان های مرتبط با حوادث و بحران نیز آموزش ها، تجهیزات و دسترسی های لازم و سریع را در اختیار رسانه های معتبر قرار دهند تا آنها بتوانند اطلاع رسانی خود را با بهترین عملکرد انجام دهند. سرمایه گذاری برای تجهیز رسانه های معتبر، عملیات امداد و نجات را تسهیل و سرعت عمل نیروهای عمل کننده را افزایشو اعتماد عمومی را ارتقا می دهد.
دکتری علوم ارتباطات
انتهای پیام در سالهای اخیر با گسترش فناوری های نوین ارتباطی، دسترسی همگانی به پیام رسان ها در فضای مجازی افزایش یافته و هر کاربر به نوعی به عنوان شهروندخبرنگار عمل می کند.
افراد همچون رسانه، دست به جمع آوری و تولید محتوا، ویرایش و تنظیم و انتشار محتوا می زنند کاری که رسانه ها انجام می دهند منتها شهروند خبرنگاران، استانداردهای انتشار خبر را چندان رعایت نمی کنند و گاه با انتشار ناقص اطلاعات، انتشار شایعات و شبه خبر و حتی مطالب کذب و دروغ، فضای ارتباطی را دچار چالش و بحران می سازند.
پدیده ای که در زمان وقوع حوادث که جمعیت زیادی از حیث عاطفی تحریک پذیر هستند و باورپذیری به آنچه به عنوان خبر منتشر می شود فارغ از اینکه منبع آن از چه حدی از اعتبار و وثوق برخوردار است فزونی می یابد.
تشنگی برای دستیابی به اطلاعات از سوی مخاطبان، دسترسی همگانی به شبکه های اجتماعی مجازی، گسترش پدیده شهروند خبرنگاری و اولویت سرعت انتشار به صحت در انتشار، همراه با تنوع و تکثر منابع موثق و غیرموثق، آشفتگی و سردرگمی را در فضای رسانه و ارتباطات بحران ایجاد می کند، وضعیتی که معمولا در بسیاری از حوادث در سال های اخیرآن را تجربه کرده ایم.
سازمانهای امدادی و مدیران ستادی تلاش می کنند با دوره های آموزشی تخصصی و آموزش های عمومی و برگزاری مانورهای امداد و نجات، نیروهای هلال احمر، آتش نشانی، پزشکی و پیراپزشکی، نظامی و امنیتی را در سطح خوبی از آمادگی و مقابله با حوادث و بحران ها نگه دارند تا در زمان حوادث و بلایا، با سرعت و با بالاترین کیفیت به خدمات رسانی بپردازند.
اما در حالی که نیروهای امداد و نجات و تیم های عملیاتی مشغول کار هستنند با سرعتی قابل توجه و گاه در حد انفجاری، شایعات و اخبار غیرموثق، بخشی از توان مدیریت بحران را به سمت پاسخگویی به شایعات و تکذیب خبرهای جعلی سوق می دهد، وضعیتی که نیروها را دچار فرسایش و مردم را دچار سردرگمی و ابهام می کند.
پیشنها می شود برای کارآمدتر شدن ارتباطات و اطلاع رسانی در حوادث طبیعی و غیرطبیعی، مانورهای اطلاع رسانی در کشور برگزار شود.
لازم است خبرنگاران و مدیران رسانه ها نیز از آموزش های مرتبط با انواع حوادث بهره مند شوند تا متناسب با هر حادثه، خبرنگار و مدیر رسانه ای آموزش دیده و مسلط به مفاهیم و شرایط آن حادثه، کار اطلاع رسانی را برعهده گیرد.
سطحی از آشنایی با حوادث مختلف برای رسانه ها لازم است، برای نمونه خبرنگاری که به پوشش اخبار زلزله می پردازد باید مفاهیم بزرگی زلزله، گسل، امداد و نجات در زلزله، مختصات جغرافیایی، سازمان های مرتبط علمی، پژوهشی و عملیاتی، نقشه منطقه و راه های دسترسی، اطلاعات جمعیتی و مواردی از این دست را بداند و بسان یک فرد ناآگاه و آموزش ندیده وارد این عرصه نشود.
در سطحی بالاتر، همچنان که ستاد مدیریت بحران تشکیل می شود با وقوع حوادث، رسانه نیز باید بی درنگ در قالب طرحی از قبل پیش بینی و تمرین شده، وارد ارتباطات بحران شود و در کمترین زمان ممکن، شبکه های اطلاع رسانی را از اتاق خبر تا منطقه حادثه دیده مدیریت کند.
لازم است در ابتدا، رابطان خبری موثق در همه مناطق شناسایی، آموزش و ساماندهی شوند تا در هنگام حادثه، وظیفه اطلاع رسانی تا زمان رسیدن خبرنگاران و تیم های رسانه ای اعزامی انجام دهند.
در زمان حوادث، تشکیل ستادخبری بحران در مجموعه ستاد مدیریت بحران با همین نام یا نام دیگری مانند اتاق مدیریت خبری و غیره پیشنهاد می گردد تا آمار و اطلاعات، با صحت و سرعت و از منابع موثق انتشار یابد.
رسیدن به این هدف، نیاز به تمرین مستمر و برگزاری مانورهای اطلاع رسانی در بحران دارد. مانورهایی که باید بسیار جدی، دقیق، هدفمند و حرفه ای برگزار شوند و اگر جنبه تزئینی و نمایشی پیدا کنند و دست کم گرفته شوند بسان ساختمانی شیک اما نامقاوم در زمان حادثه، ترک برمی دارند و فرومی ریزند.
حوادث در عین تشابه، تفاوت هایی نیز دارند. بر همین اساس اطلاع رسانی کارآمد و موثر در سیل، زلزله، طوفان،شیوع بیماری های مسری، حوادث رانندگی، حملات نظامی و تروریستی و... نیاز به تیم های خبری آماده، متخصص و حرفه ای دارد تا بهترین و کاملترین واکنش را با بالاترین صحت و شفافیت در سریع زمان با انتشار اخبار موثق و مورد اطمینان از منابع معتبر نشان دهند.
مانورهای اطلاع رسانی می توانند مدیران را در شناسایی بهترین سخنگو، بهترین خبرنگاران و روابط عمومی ها، کارآمدترین شیوه ساماندهی رسانه ها، خبرنگاران و تعامل رسانه ای، موثرترین راه های ارتباط مردمی و اعتمادسازی کمک کنند.
نبود تمرین های اطلاع رسانی در بحران، منجر به آشفتگی خبری، رهاشدن و سردرگمی خبرنگاران در محیط و اطلاع یابی از منابع نامرتبط و بروز شایعات در زمان حادثه و بحرانی شدن اوضاع می گردد.
همچنین ضروری است دانشگاه های دارای رشته های روزنامه نگاری، مدیریت رسانه و ارتباطات هم به روزآمد و کارآمد کردن واحدهای درسی و ایجاد رشته های مورد نیاز اقدام کنند.
لازم است سازمان های مرتبط با حوادث و بحران نیز آموزش ها، تجهیزات و دسترسی های لازم و سریع را در اختیار رسانه های معتبر قرار دهند تا آنها بتوانند اطلاع رسانی خود را با بهترین عملکرد انجام دهند. سرمایه گذاری برای تجهیز رسانه های معتبر، عملیات امداد و نجات را تسهیل و سرعت عمل نیروهای عمل کننده را افزایشو اعتماد عمومی را ارتقا می دهد.
دکتری علوم ارتباطات
کپی شد
