مردمان حاشیه تالاب جازموریان با آبگیری این تالاب دوباره سرزنده و شاداب می‌شوند، دیرسالی خشکی این تالاب غُبار بر زندگی آنها نشانده بود و امروز کسی نیست که نداند استان کرمان بیشترین سطح غبارخیزی کشور را دارد. طی خشکسالی‌های اخیر همواره شاهد موجی از تبعات زیست محیطی تالاب جازموریان بوده‌ایم و امروز با بارش رحمت الهی و آبگیری تالاب شاهد از بین رفتن آن تبعات هستیم چرا که بارش باران همچو جاری شدن خون در رگ‌های خشکیده این سرزمین است. درواقع با هر بار بارش خونی تازه در رگ‌های جازموریان به جریان افتاده و همچون انسان زنده‌ای به حیات خود ادامه می‌دهد.
جازموریان در زندگی مردمان حاشیه این تالاب خصوصا افرادی که در جنوب کرمان و سیستان و بلوچستان ساکن هستند نقش زیادی داشته و امروز با ورود آب‌های فرآوان شاهد موجی از شادی در میان مردم این مناطق هستم اگر چه طی روزهای اخیر سیلاب خسارت هنگفتی به زیرساخت‌ها وارد کرد اما این موضوع چیزی از اصل زنده شدن جازموریان نکاسته و مردم از این موضوع خوشحال هستند.
طی سال‌های اخیر با ایجاد سدهایی در جیرفت، رابر و بالادستِ سرشاخه‌های هلیل شاهد خشک شدن تالاب جازموریان بوده‌ایم به طوری که این تالاب، فصلی شده بود و عده‌ای هم که از پیشینه آن خبر نداشتند اصل وجود تالاب را زیر سوال بردند و در فصل گرم سال هیچ اثری از آب در تالاب نبود اما با لطف پروردگار شاهد زنده شدن جازموریان هستیم که این موضوع یعنی زندگی، چرا که زنده شدن تالاب یعنی سرزندگی مردم و خشکسالی تالاب به معنی مرگ حیات منطقه است.
بیش از ۶۰ درصد تالاب جازموریان آبگیری شد
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: طبق بررسی نخستین تالاب جازموریان در مقایسه با سال گذشته، شاهد آبگیری بیش از ۶۰ درصد این تالاب هستیم.
مرجان شاکری افزود: با باز شدن دریچه‌های سد و ورود سامانه بارشی پیش‌بینی آبگیری ۱۰۰ درصدی تالاب جازموریان دور از انتظار نیست.
وی بیشترین ورودی آب را به تالاب جازموریان در شهرستان رودبار جنوب عنوان کرد و اظهار داشت: همچنین میزان قابل توجهی آب از سمت شهرستان قلعه‌گنج به این تالاب وارد شده است.
کرمان بیشترین سطح غبارخیزی کشور را دارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: این استان بیشترین میزان غبارخیزی کشور را دارد که منشاء بخشی از این غبارها، تالاب جازموریان است.
وی با بیان اینکه هنوز به طور قطع نمی‌توان اعلام کرد که بارش‌های اخیر چه میزان در کاهش ریزگردها تاثیر دارد، تصریح کرد: یک دستگاه سنجش ارزیابی هوا در شهرستان کهنوج راه‌اندازی شده و چهار دستگاه دیگر برای سایر شهرستان‌های جنوبی خریداری می‌شود.
لزوم رهاسازی حقابه جازموریان در تمامی فصل‌ها
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: حقابه تالاب جازموریان باید در تمامی فصل‌های سال رهاسازی شود نه فقط در فصل بارش باران، از این رو شرکت آب منطقه‌ای استان کرمان باید به این موضوع توجه کرده و در فصول خشک و گرما نیز حقابه را رها کند.
وی با بیان اینکه برخی حتی وجود تالاب جازموریان را کتمان می‌کردند، اظهار داشت: با مستندات لازم به کارشناسان خواستار رهاسازی حقابه این جازموریان شدیم چرا که تالاب جازموریان تاثیرات زیست محیطی مهمی نه تنها بر استان‌های همجوار تالاب بلکه بر کشور می‌گذارد.
تالاب جازموریان زیستگاه هوبره
کارشناس محیط زیست نیز گفت: تالاب جازموریان زیستگاه هوبره پرنده زیبا و منحصر به فرد بوده که بنا به گفته ریش‌سفیدان در زمان قدیم عده‌ای از کشورهای حاشیه خلیج فارس برای شکار این پرنده به تالاب جازموریان سفر می کرده‌اند.
حسین عبدالله‌زاده با بیان اینکه پرنده هوبره گونه‌ای نادر و در معرض خطر انقراض است، افزود: این پرنده در دشت‌های وسیع کویری با اندکی پستی و بلندی زندگی می‌کند و پرنده‌ای بیابانگرد، خجالتی و از لحاظ ترکیب و شکل ظاهر به بوقلمون شبیه است.
وی ادامه داد: طول بال‌های این پرنده به ۱۴۰ سانتیمتر می‌رسد که به ندرت آب می‌نوشد و اصولا آب مورد نیاز خود را از برگ‌های آبدار گیاهی به نام شور تامین می‌کند.
کارشناس محیط زیست افزود: این پرنده در فهرست گونه‌های در معرض خطر (Aucn) به عنوان یک گونه در حال انقراض قرار گرفته است.
وی گفت: هوبره در کشور ایران از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان گونه حمایت شده اعلام شده است.
وی ادامه داد: یکی مکان‌های اصلی مهاجرت این پرنده استان کرمان به ویژه حوزه شهرستان قلعه‌گنج و دشت‌های تالاب جازموریان و محدوده شمالی منطقه حفاطت شده مارز است.
رییس اداره محیط زیست کهنوج اظهار داشت: امسال جوامع محلی در حاشیه تالاب جازموریان و منطقه حفاطت شده مارز میزبان خوبی برای هوبره هستند.
دریچه‌های سد جیرفت باز شد
مدیر امور سد جیرفت از آبگیری ۹۰ درصدی این سد خبر داد و گفت: هم اکنون دریچه‌های سد باز شده و مردم از تردد در حاشیه رودخانه هلیل خودداری کنند تا شاهد حوادث ناگوار نباشیم.
مسعود افشاری‌پور افزود: در نشست کمیته مدیریت بحران شرکت آب منطقه‌ای کرمان با موضوع تعادل بخشی حجم آب مخازن سدهای استان با توجه به بارندگی‌های اخیر مقرر شد دریچه‌های سد جیرفت باز شود.
وی تصریح کرد: با توجه به گزارش‌های هواشناسی در زمینه بارندگی‌های روزهای آتی و احتمال سیلاب، رهاسازی آب سد جیرفت برنامه‌ریزی و اجرا شد.
وی با بیان اینکه طی بارش‌های اخیر سد جیرفت ۳۰۱ میلیون متر مکعب آب آبگیری شد، تصریح کرد: با توجه به اینکه گنجایش سد جیرفت ۳۳۶ میلیون متر مکعب بوده لذا این میزان حجم آب حاکی از آبگیری ۹۰ درصدی این سد است.
جازموریان میزبان پرندگان مهاجر
شهروند قلعه‌گنجی گفت: تالاب جازموریان در پی بارندگی‌های اخیر جان دوباره گرفت و به زودی پرندگان مهاجر زیادی بر فراز این تالاب پرواز می‌کنند.
علی احمدی افزود: با آبگیری تالاب شاهد افزایش گونه‌های جانوری همچون گراز، گربه وحشی و جنگلی، خرگوش، خدنگ و پرندگان آبزی و کنار آبزی از قبیل فلامینگو، گلاریول، انواع مرغابی‌سانان، گیلانشاه، فالاروپ، آبچلیک، سلیم، تلیه، چاخ لق، دیدومک، چوپ پا، آووست و کاکایی خواهیم بود.
وی ادامه داد: همچنین پرندگان خشک‌زی همچون هوبره، انواع باقرقره، شبگرد بلوچی، انواع چک چک و چکاوک، فاخته، قمری و گونه‌های مختلف خزندگان را بیشتر خواهیم دید.
وی اظهار داشت: خشک شدن این تالاب طی چند سال اخیر آسیب های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی زیادی را برای مردم ساکن در حاشیه این تالاب ایجاد کرده است.
احمدی با بیان اینکه تالاب جازموریان همچون هامون منبع کشاورزی و دامپروری مردم جنوب سیستان و بلوچستان و استان کرمان بوده که بر اثر سیاست‌های نادرست در حوضه آبریز روز به روز رو به افول رفت، تصریح کرد: تالاب جازموریان به علت پدیده تغییر اقلیم در سنوات اخیر و همچنین احداث سدهای متعدد بر حوضه آبریز آن همچون سد جیرفت استان کرمان بر روی هلیل رود و سد کارواندر در سیستان و بلوچستان، دچار خشکسالی شده و به عنوان یکی از کانون های گرد و غبار جنوب شرق کشور شناسایی شده است.
وی ادامه داد: امروز شاهد باران رحمت الهی هستیم و این بارش باعث آبگیری تالاب شده است.
جازموریان منشاء ۲۵ درصد گرد و غبار کشور
فعال محیط زیستی با بیان اینکه جازموریان منشاء ۲۵ درصد گرد و غبار کشور است، گفت: باید به این تالاب توجه ویژه ای شود.
علی مویدی افزود: متاسفانه رهاسازی آب به تالاب در فصل بارش باران است که این موضوع هیچ تاثیری ندارد.
وی اظهار داشت: امسال با توجه به حجم بارش زیاد به لطف پروردگار شاهد آبگیری خوب تالاب جازموریان بوده‌ایم که این موضوع تاثیرات مهمی در ابعاد مختلف زندگی مردم و شرایط زیست محیطی کشور می‌گذارد.
وی بیان داشت: رهاسازی حقابه تالاب جازموریان باید در فصل‌های خشک انجام شود که متاسفانه این مهم محقق نمی‌شود.
آبگیری تالاب جازموریان؛ ایجاد رونق در زندگی مردم
شهروند رودبار جنوب هم به ایرنا گفت: بارش باران باعث تقویت رونق دامداری و کشاورزی مردم منطقه به ویژه مناطق حاشیه تالاب جازموریان می‌شود.
محمد رودباری افزود: آبگیری تالاب موجب سرسبزی مناطق حاشیه‌ای تالاب و رونق دامداری شده و قطعا این مساله خوشحالی عشایر و دامداران حاشیه تالاب را به همراه دارد.
تالاب جازموریان با مساحت سه هزار و ۳۰۰ کیلومتر مربع بر اثر فرونشست زمین با ساختی جوان به عنوان یکی از تالاب های فصلی مشترک بین سیستان و بلوچستان و کرمان است.
سهم استان کرمان از این حوضه آبی حدود ۵۱ درصد و سهم سیستان و بلوچستان ۴۹ درصد تخمین زده شده است.
تالاب جازموریان در جنوب استان کرمان و بخشی از سیستان و بلوچستان مهمترین حوزه آبریز کرمان است که زمانی، یکی از بکرترین عرصه های طبیعی نیز محسوب می‌شد اما به دلیل احداث سدهای متعدد بر روی هلیل رود، وسعت آن کاهش یافت.
حوضه آبریز جازموریان با وسعت ۶۹ هزار و ۶۰۰ کیلومتر مربع، از لحاظ تقسیم‌بندی، بخشی از حوضه میانی ایران به شمار می‌رود که نیمه باختری آن به وسعت ۳۵ هزار و ۶۰۰ کیلومتر مربع در جنوب استان کرمان و نیمه خاوری آن به وسعت ۳۴ هزار کیلومتر مربع در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است.
