به گزارش ایرنا، نقش موثر پروژه های آبخیزداری و آبخوان داری در پیشگیری از وقوع سیل و خسارات ناشی از آن در بارندگی های اخیر استان کرمان می تواند دلیلی مهم برای اجرای اصولی و گسترده اینگونه طرح ها در مناطق مختلف کشور باشد.
هر چند اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری با تغذیه سفره های آب زیرزمینی و جلوگیری از هدررفت منابع آبی راهگشای حیات دوباره زمین است اما در کنار این مهم جلوگیری از جاری شدن سیلاب و تخریب زیرساخت های زندگی بشر عملکرد مهم این طرح ها است.
با اجرای هر هکتار عملیات آبخوان داری سالانه هزار مترمکعب آب در زمین ذخیره و از خسارات ناشی از سیل و فرونشست زمین کاسته می شود.
بهره برداری های نادرست از منابع طبیعی آب منجر به تخلیه آبخوان ها و فرونشست دشت ها در بسیاری از مناطق شده و در صورت نبود مدیریت در این بخش، امنیت غذایی و حیات اقتصادی و اجتماعی جامعه به مخاطره خواهد افتاد.
غفلت از مدیریت منابع آبی می تواند توازن عرصه های طبیعی و تعادل اکولوژیک و هیدرولوژیک حوزه های آبخیز را با چالش جدی مواجه کند در حالی که اجرای این طرح ها سبب افزایش آبدهی قنوات می شود.
حفظ و پایداری آب در چرخه اکوسیستم های طبیعی کشور کم آبی چون ایران و استان کویری کرمان، که از طرفی بواسطه سیل خیز بودن با وقوع سیل های شدید مواجه بوده و از سوی دیگر خشکسالی های طولانی مدت را تجربه می کند، از مسائل مهم و اساسی است که باید مد نظر قرار گیرد.
حال آنکه آبخوان داری با شیوه های بهره برداری مناسب از باران در سطح حوزه های آبخیز، ضمن کاستن از شدت وقوع سیلاب های مخرب از طریق افزایش زمان تمرکز سیلاب و ایجاد فرصت نفوذ جریان های سطحی، کاهش تبخیر و تغذیه آبخوان های زیرزمینی، علاوه بر احیای عرصه های طبیعی، امکان دستیابی به آب را به صورت پایدار با استفاده از روش های ساده و بومی میسر می کند.
پایداری تولیدات کشاورزی و عرصه های طبیعی کشور در شرایط تنگنای آب موجود، سازگاری با کم آبی، استمرار تولید آب در سطح حوزه های آبخیز و جلوگیری از مهاجرت های اقلیمی مستلزم اعمال رویکردهای جامع نگر و بهره برداری اصولی و بهینه از ظرفیت بارش ها و سیلاب ها در راستای مدیریت خشکسالی و کم آبی است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان گفت: انجام پروژه های آبخیزداری و آبخوان داری در این استان، نقش موثری در مدیریت روان آبها و تغییر رفتار سیلاب ها در زمینه جلوگیری و پیشگیری از وقوع سیل داشته است.
مهدی رجبی زاده، تغییرات اقلیمی، شرایط جغرافیایی و توپوگرافی کشور و انجام نشدن عملیات آبخیزداری در بالادست را مهمترین عامل وقوع سیل و خسارات ناشی از آن در روستاها و شهرها دانست.
وی اظهار داشت: در سیلاب های ویرانگر چند روز گذشته کشور، نقش و ضرورت پروژه های آبخیزداری و ضرورت تخصیص اعتبارات ویژه در این حوزه، بیش از هر زمان دیگر احساس شد.
وی تصریح کرد: بارانی که رحمت الهی است و می توانست به سفره های زیر زمینی آب نفوذ و آبخوان ها را تغذیه کند، زحمت و خسارات جبران ناپذیری برای مردم و کشور بوجود آورد و خانواده هایی را داغدار و عزادار کرد.
رجبی زاده گفت: اعتباراتی که این روزها در قالب تسهیلات و جبران بخشی از خسارات وارده به مردم داده خواهد شد، در حقیقت اعتباراتی است که سیل با خود برده است و اگر همین اعتبارات برای پروژه های پیشگیرانه در قالب انجام پروژه های آبخیزداری و آبخوان داری اختصاص داده شود، شاهد این همه خرابی و ویرانی نخواهیم بود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان افزود: با توجه به اثربخشی انجام پروژه های آبخیزداری طی 30 سال گذشته در استان کرمان، در سطح پوشش هزار و 125 هزار هکتار که منجر به کاهش وقوع سیل تا میزان 50 تا 70 درصد شده است.
وی ادامه داد: دستاوردهای این مهم شامل مدیریت و کنترل رواناب ها به میزان 290 میلیون متر مکعب سالانه، که منجر به نفوذ آب به میزان 174 میلیون متر مکعب در سال به سفره آب زیرزمینی و همچنین 11 میلیون تن کنترل فرسایش آبی و چهار میلیون متر مکعب کنترل رسوب شده است.
رجبی زاده به دستور مقام معظم رهبری در سال 1397 مبنی بر تخصیص اعتبار به مبلغ 25 میلیارد تومان از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی به منظور اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در 14 شهرستان و 27 حوزه آبخیز سطح استان کرمان اشاره کرد.
وی گفت: انجام پروژه های آبخیزداری در سال 97 در سطح پوشش 26.5 هزار هکتار، نقش موثری در مدیریت رواناب ها و جلوگیری از وقوع سیل و خسارت ناشی از آن به شهرها و روستا ها در بارندگی های اخیر داشته و به خوبی اثربخشی پروژه ها و ضرورت انجام اقدامات آبخیزداری و آبخوانداری را نشان می دهد. رجبی زاده مهمترین دستاوردهای پروژه های انجام شده را مدیریت و کنترل 21 میلیون متر مکعب رواناب در سطح حوزه های آبخیز استان عنوان کرد و گفت: این طرح ها منجر به نفوذ 5.1 میلیون متر مکعب آب به سفره آب زیرزمینی، 93 هزار متر مکعب کنترل رسوب و 266 هزار تن کنترل فرسایش شده است .
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان گفت: در حال حاضر باید بیش از هر زمان دیگر با انجام عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در حوزه های آبخیز مشرف به شهرها و روستاها و حوزه های آبخیز بالادست، اقدامات پیشگیرانه از وقوع سیل انجام شود تا علاوه بر کنترل و مدیریت روانابها، تغذیه سفره های زیر زمینی آب، جلوگیری از فرسایش آبی و کنترل رسوب، شاهد سیراب شدن آبخوان ها باشیم.
منابع طبیعی و آبخیزداری از نقشی مهم و انکارناپذیر در توسعه کشورها برخوردار است در حالی که تهدیدهای طبیعی و غیرطبیعی این منابع ارزشمند را در معرض خطر نابودی قرار می دهد لذا اجرای طرح آبخیزداری با هدف حفاظت از آب، خاک و جلوگیری از بیابانزایی و سیلاب از نیازهای اساسی عرصه های طبیعی با توجه به ادامه خشکسالی ها، تهدید و تخریب عرصه ها است اما آنطور که باید جدی گرفته نمی شود.
آبخیزداری (Watershed Management)، به اعتقاد کارشناسان علم و هنر برنامه ریزی مستمر و اجرای اقدام های لازم برای مدیریت منابع حوزه های آبخیز اعم از طبیعی، کشاورزی، اقتصادی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک است که می تواند به صورت مکانیکی یا بیولوژیکی باشد.
از مجموع 60 میلیون هکتار از عرصه های بیابانی و مرتعی کشور حدود 25 میلیون هکتار مستعد عملیات آبخیزداری است.
در سه دهه اخیر برای رفع معضل خشکسالی ، جلوگیری از فرسایش بادی و هدر رفت آب حدود 2 هزار طرح آبخیزداری در هشت میلیون هکتار از عرصه های طبیعی کشور انجام شده است.
اقدامات بیولوژیکی (ایجاد یا تقویت پوشش گیاهی از طریق نهال‌کاری، بذرکاری، کپه‌کاری)، مکانیکی (پخش سیلاب، بندخاکی، بندهای رسوبگیر ملاتی، گابیونی و خشکه‌چین)، بیومکانیکی (سکوبندی، تراس‌بندی، بانکت‌بندی همراه با تقویت پوشش گیاهی) و مدیریتی (حفاظت و قرق، کشاورزی حفاظتی) از جمله فعالیت ها در حوزه آبخیزداری است.
براساس برنامه ششم توسعه برای اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در کشور 10 میلیون هکتار هدف گذاری شده است که طبق این برنامه باید هر ساله در سطح 2 میلیون هکتار این پروژه اجرایی شود.
گزارش از: نجمه حسنی
3029/ 5054
انتهای پیام هر چند اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری با تغذیه سفره های آب زیرزمینی و جلوگیری از هدررفت منابع آبی راهگشای حیات دوباره زمین است اما در کنار این مهم جلوگیری از جاری شدن سیلاب و تخریب زیرساخت های زندگی بشر عملکرد مهم این طرح ها است.
با اجرای هر هکتار عملیات آبخوان داری سالانه هزار مترمکعب آب در زمین ذخیره و از خسارات ناشی از سیل و فرونشست زمین کاسته می شود.
بهره برداری های نادرست از منابع طبیعی آب منجر به تخلیه آبخوان ها و فرونشست دشت ها در بسیاری از مناطق شده و در صورت نبود مدیریت در این بخش، امنیت غذایی و حیات اقتصادی و اجتماعی جامعه به مخاطره خواهد افتاد.
غفلت از مدیریت منابع آبی می تواند توازن عرصه های طبیعی و تعادل اکولوژیک و هیدرولوژیک حوزه های آبخیز را با چالش جدی مواجه کند در حالی که اجرای این طرح ها سبب افزایش آبدهی قنوات می شود.
حفظ و پایداری آب در چرخه اکوسیستم های طبیعی کشور کم آبی چون ایران و استان کویری کرمان، که از طرفی بواسطه سیل خیز بودن با وقوع سیل های شدید مواجه بوده و از سوی دیگر خشکسالی های طولانی مدت را تجربه می کند، از مسائل مهم و اساسی است که باید مد نظر قرار گیرد.
حال آنکه آبخوان داری با شیوه های بهره برداری مناسب از باران در سطح حوزه های آبخیز، ضمن کاستن از شدت وقوع سیلاب های مخرب از طریق افزایش زمان تمرکز سیلاب و ایجاد فرصت نفوذ جریان های سطحی، کاهش تبخیر و تغذیه آبخوان های زیرزمینی، علاوه بر احیای عرصه های طبیعی، امکان دستیابی به آب را به صورت پایدار با استفاده از روش های ساده و بومی میسر می کند.
پایداری تولیدات کشاورزی و عرصه های طبیعی کشور در شرایط تنگنای آب موجود، سازگاری با کم آبی، استمرار تولید آب در سطح حوزه های آبخیز و جلوگیری از مهاجرت های اقلیمی مستلزم اعمال رویکردهای جامع نگر و بهره برداری اصولی و بهینه از ظرفیت بارش ها و سیلاب ها در راستای مدیریت خشکسالی و کم آبی است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان گفت: انجام پروژه های آبخیزداری و آبخوان داری در این استان، نقش موثری در مدیریت روان آبها و تغییر رفتار سیلاب ها در زمینه جلوگیری و پیشگیری از وقوع سیل داشته است.
مهدی رجبی زاده، تغییرات اقلیمی، شرایط جغرافیایی و توپوگرافی کشور و انجام نشدن عملیات آبخیزداری در بالادست را مهمترین عامل وقوع سیل و خسارات ناشی از آن در روستاها و شهرها دانست.
وی اظهار داشت: در سیلاب های ویرانگر چند روز گذشته کشور، نقش و ضرورت پروژه های آبخیزداری و ضرورت تخصیص اعتبارات ویژه در این حوزه، بیش از هر زمان دیگر احساس شد.
وی تصریح کرد: بارانی که رحمت الهی است و می توانست به سفره های زیر زمینی آب نفوذ و آبخوان ها را تغذیه کند، زحمت و خسارات جبران ناپذیری برای مردم و کشور بوجود آورد و خانواده هایی را داغدار و عزادار کرد.
رجبی زاده گفت: اعتباراتی که این روزها در قالب تسهیلات و جبران بخشی از خسارات وارده به مردم داده خواهد شد، در حقیقت اعتباراتی است که سیل با خود برده است و اگر همین اعتبارات برای پروژه های پیشگیرانه در قالب انجام پروژه های آبخیزداری و آبخوان داری اختصاص داده شود، شاهد این همه خرابی و ویرانی نخواهیم بود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان افزود: با توجه به اثربخشی انجام پروژه های آبخیزداری طی 30 سال گذشته در استان کرمان، در سطح پوشش هزار و 125 هزار هکتار که منجر به کاهش وقوع سیل تا میزان 50 تا 70 درصد شده است.
وی ادامه داد: دستاوردهای این مهم شامل مدیریت و کنترل رواناب ها به میزان 290 میلیون متر مکعب سالانه، که منجر به نفوذ آب به میزان 174 میلیون متر مکعب در سال به سفره آب زیرزمینی و همچنین 11 میلیون تن کنترل فرسایش آبی و چهار میلیون متر مکعب کنترل رسوب شده است.
رجبی زاده به دستور مقام معظم رهبری در سال 1397 مبنی بر تخصیص اعتبار به مبلغ 25 میلیارد تومان از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی به منظور اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در 14 شهرستان و 27 حوزه آبخیز سطح استان کرمان اشاره کرد.
وی گفت: انجام پروژه های آبخیزداری در سال 97 در سطح پوشش 26.5 هزار هکتار، نقش موثری در مدیریت رواناب ها و جلوگیری از وقوع سیل و خسارت ناشی از آن به شهرها و روستا ها در بارندگی های اخیر داشته و به خوبی اثربخشی پروژه ها و ضرورت انجام اقدامات آبخیزداری و آبخوانداری را نشان می دهد. رجبی زاده مهمترین دستاوردهای پروژه های انجام شده را مدیریت و کنترل 21 میلیون متر مکعب رواناب در سطح حوزه های آبخیز استان عنوان کرد و گفت: این طرح ها منجر به نفوذ 5.1 میلیون متر مکعب آب به سفره آب زیرزمینی، 93 هزار متر مکعب کنترل رسوب و 266 هزار تن کنترل فرسایش شده است .
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان گفت: در حال حاضر باید بیش از هر زمان دیگر با انجام عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در حوزه های آبخیز مشرف به شهرها و روستاها و حوزه های آبخیز بالادست، اقدامات پیشگیرانه از وقوع سیل انجام شود تا علاوه بر کنترل و مدیریت روانابها، تغذیه سفره های زیر زمینی آب، جلوگیری از فرسایش آبی و کنترل رسوب، شاهد سیراب شدن آبخوان ها باشیم.
منابع طبیعی و آبخیزداری از نقشی مهم و انکارناپذیر در توسعه کشورها برخوردار است در حالی که تهدیدهای طبیعی و غیرطبیعی این منابع ارزشمند را در معرض خطر نابودی قرار می دهد لذا اجرای طرح آبخیزداری با هدف حفاظت از آب، خاک و جلوگیری از بیابانزایی و سیلاب از نیازهای اساسی عرصه های طبیعی با توجه به ادامه خشکسالی ها، تهدید و تخریب عرصه ها است اما آنطور که باید جدی گرفته نمی شود.
آبخیزداری (Watershed Management)، به اعتقاد کارشناسان علم و هنر برنامه ریزی مستمر و اجرای اقدام های لازم برای مدیریت منابع حوزه های آبخیز اعم از طبیعی، کشاورزی، اقتصادی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک است که می تواند به صورت مکانیکی یا بیولوژیکی باشد.
از مجموع 60 میلیون هکتار از عرصه های بیابانی و مرتعی کشور حدود 25 میلیون هکتار مستعد عملیات آبخیزداری است.
در سه دهه اخیر برای رفع معضل خشکسالی ، جلوگیری از فرسایش بادی و هدر رفت آب حدود 2 هزار طرح آبخیزداری در هشت میلیون هکتار از عرصه های طبیعی کشور انجام شده است.
اقدامات بیولوژیکی (ایجاد یا تقویت پوشش گیاهی از طریق نهال‌کاری، بذرکاری، کپه‌کاری)، مکانیکی (پخش سیلاب، بندخاکی، بندهای رسوبگیر ملاتی، گابیونی و خشکه‌چین)، بیومکانیکی (سکوبندی، تراس‌بندی، بانکت‌بندی همراه با تقویت پوشش گیاهی) و مدیریتی (حفاظت و قرق، کشاورزی حفاظتی) از جمله فعالیت ها در حوزه آبخیزداری است.
براساس برنامه ششم توسعه برای اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در کشور 10 میلیون هکتار هدف گذاری شده است که طبق این برنامه باید هر ساله در سطح 2 میلیون هکتار این پروژه اجرایی شود.
گزارش از: نجمه حسنی
3029/ 5054
کپی شد
