هرچند در سال های اخیر اقدام هایی برای ساماندهی این رودخانه انجام شده اما این طرح نیز مانند بسیاری دیگر از طرحهای توسعه ای در استان روند بسیار کندی دارد.
منشا این رودخانه که سراب قنبر در جنوب غرب کرمانشاه است با عبور از دل محلات شهر راهش را تا رودخانه قره سو در ضلع شمال شرقی کرمانشاه ادامه می دهد و با این رودخانه یکی می شود.
اما این رودخانه نه تنها باعث آبادانی و زیبایی شهر نشده است بلکه با ریزش بخش زیادی از فاضلاب شهر به داخل آن به تهدیدی بزرگ برای ساکنان محلات اطراف آن تبدیل شده و نه تنها چهره شهر را زشت کرده است بلکه بوی تعفنش نیز باعث آزار عابران و ساکنان اطراف آن می شود.
شاید اگر شهر کرمانشاه در ابتدای مسیر توسعه خود از نعمت مدیریت صحیح برخوردار بود امروز به جای اینکه شاهد معضلی به نام آبشوران باشیم ساکنان و گردشگران این شهر از زیباییش لذتی وصف ناپذیر می بردند.
آبشوران سالهاست که در انتظار ساماندهی است و با اینکه طرحی نیز به همین نام بر روی میز مدیریت این شهر قرار دارد اما این طرح هنوز عاقبت به خیر نشده است.
آنچه که در طرح ساماندهی آبشوران بسیار حائز اهمیت است موضوع جدا سازی فاضلاب شهر از آن است هرچند خود تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمانشاه نیز طرحی نیمه تمام است و کمتر از یک سوم فاضلاب این شهر را می تواند تصفیه کند.
آبشوران در زیر بخش بزرگی از خیابان های کرمانشاه بخصوص در قسمت محلات تاریخی و قدیمی شهر مدفون است و ظاهرا مسئولان نیز تصمیم گرفته اند که از خیر بیرون آوردن رودخانه از دل شهر بگذرند و کار را در همان لایه های زیرین خیابان ها دنبال کنند؛ تصمیمی که شاید به مذاق بسیاری از افراد خوش نیاید.
** 2.5 کیلومتر از طرح آبشوران سرپوشیده است
رضا بیگوند مجری طرح ساماندهی آبشوران در خصوص چگونگی اجرای این طرح به ایرنا می گوید: طرح آبشوران به صورت روباز اجرا می شود اما قسمت هایی مانند چهار راه اجاق ، پارکینگ، خیابان حداد عادل ، سه راه برق تا میدان وزیری و همچنین بالادست خیابان فاطمی در مجموع به طول 2.5 کیلومتر چون شاهراه های ترافیکی کرمانشاه محسوب می شوند به صورت سرپوشیده اجرا خواهد شد.
به باور عده ای می توان پروژه آبشوران را به گونه ای طراحی کرد که یک رودخانه از دل شهر کرمانشاه بیرون بیاید و این موضوع زیبایی و طراوت خاصی به چهره این شهر می دهد.
اما مهرداد سالاری معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری کرمانشاه در گفت و گو با ایرنا این موضوع را منتفی اعلام کرد چرا که به باور او آبشوران اصلا رودخانه نیست که تمام ایام سال آب داشته باشد بلکه محلی است برای جمع آوری آب های سطحی و جریان های سیلابی، او حتی موضوع انتقال بار ترافیکی خیابان هایی که آبشوران از زیر آنها می گذرد را نیز منتفی اعلام کرد.
سالاری ادامه داد: برای اینکه مردم در ترددشان دچار مشکل نشوند بخصوص در قسمت هایی از خیابان حدادعادل و داخل بازار قرار است این پروژه به صورت ترانشه باز نباشد و از زیر و از داخل خیابان کار اجرا شود به این صورت که از بالا سطح را برای بتن ریزی سوراخ و اسکلت زیر خیابان فعلی ایجاد می شود.
او تاکید کرد: اگر پروژه به صورت ترانشه باز اجرا شود ، باید کف خیابان را جمع و 2 طرف نیز تملک شود در حالی که بخشی از آبشوران در خیابان حدادعادل و خیابان کاشانی رو به بالا سرپوشیده است و به صورت خیابان از آن استفاده می شود و برای جلوگیری از ایجاد مشکل کار از داخل پیش می رود.
بیگوند مجری طرح آبشوران نیز بر این نظر است که چون آبشوران پتانسیلی مانند زاینده رود اصفهان ندارد لذا بیرون آوردن یک رودخانه در دل شهر در راستای زیباسازی کرمانشاه منتفی است.
اما به باور کسری آشوری کارشناس شهرسازی می توان با لایروبی آبشوران رودخانه زیبایی از دل شهر در آورد که از مرکز تاریخی شهر عبور کند و این موضوع جلوه زیبایی به شهر کرمانشاه می دهد.
او شهر سئول در کره جنوبی را مثال می زند که با صرف چهار میلیارد دلار عملیات لایروبی، رودخانه این شهر را احیا کرده است.
نادر نورایی کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز در گفت و گو با ایرنا گره کار پروژه آبشوران را 2 و نیم کیلومتر حد فاصل سه راه برق تا میدان وزیری عنوان کرد و ادامه داد: این منطقه با آسفالت پوشیده شده است و یا باید به سختی از زیر آسفالت کار پیش برود و یا اینکه این مسیر شکافته و به صورت یک رودخانه روباز کار انجام شود.
به باور او در خصوص بحث ترافیکی نیز می توان طراحی ترافیکی داشت و بار ترافیکی را به خیابان های دیگر منتقل کرد.
نورایی با اشاره به اینکه آبشوران محل جمع آوری آبهای سطحی است پیشنهاد داد که اگر آب داخل آبشوران پمپاژ و سپس برگردانده شود می تواند باعث تحولی شگرف در چهره شهر کرمانشاه بشود.
** کرمانشاه پیاده راه ندارد
در گفت و گویی که با آشوری کارشناس شهرسازی داشتم موضوع پیاده راه نداشتن کرمانشاه را مطرح کرد که شاید بتوان در کنار طرح ساماندهی آبشوران آن را نیز ایجاد کرد.
او می گوید: بسیاری از مراکز استان های اطراف ما پیاده راه دارند اما شهر کرمانشاه هنوز از این زیبایی بی بهره است.
آنچنان که آشوری گفت: در محور نوبهار و نیز خیابان های حدادعادل و مدرس می توان پیاده راه ساخت؛ او تاکید کرد که پیاده راه شدن آبشوران، دسترسی به مرکز تاریخی شهر کرمانشاه که یادگار چهار دوره تاریخی و مانند شناسنامه ایران است را نیز فراهم می کند.
نورایی کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز تاکید کرد که در صورت کارکرد صحیح با بودجه ای که آبشوران دارد می توان رودخانه زیبایی را از دل شهر کرمانشاه بیرون آورد و اطراف آن نیز پیاده راه زیبایی ایجاد کرد.
این کارشناس عنوان کرد که بسیاری از استان های اطراف در مرکزشان پیاده راه دارند اما کرمانشاه از این زیبایی بی بهره است.
به باور او اگر دانشگاه رازی کرمانشاه از گذشته رشته شهرسازی می داشت شاید چهره شهر کرمانشاه به گونه دیگری بود.
اما سالاری معاون عمرانی استانداری کرمانشاه در این خصوص می گوید: چون بخش بیشتر رودخانه آبشوران از دل منازل مردم و از زیر خیابان عبور می کند و اینکه قسمت های روباز نیز در مناطقی از شهر است که دسترسی برای استفاده مردم ندارد لذا طرح ایجاد پیاده راه برای اطراف آبشوران جواب نمی دهد.
هرچند او اجرا کردن طرح پیاده راه را برای رودخانه قره سو اجرایی دانست.
** مراحل انجام کار و وضعیت پیمانکاران
بیگوند مجری طرح ساماندهی آبشوران از پیشرفت 47 درصدی این طرح خبر داد و گفت: از چهار پیمانکار این طرح 2 پیمانکار هم اکنون فعال است و با 2 پیمانکار دیگر نیز برای آغاز عملیات اجرایی مذاکراتی انجام شده است.
او به مشخص شدن پیمانکار طرح در حدفاصل سه راه برق تا میدان وزیری اشاره کرد و افزود: این پیمانکار مشغول تجهیز کارگاه است و ظرف یک ماه آینده عملیات اجرایی خود را نیز آغاز می کند.
بیگوند با اشاره بودن فعال بودن پروژه در محوطه ساختمان دادگستری افزود: در قسمت میدان آزادگان به دلیل رفت و آمد خودروها کار در قالب 2 خط لوله پیش رفته است که در مجموع 10 درصد کار در این بخش باقی مانده است.
مروت قبادی سرپرست شرکت آب منطقه ای استان نیز به ایرنا گفت: این طرح از قبل سه پیمانکار داشته است که در بخش هایی از آن مشغول به کار بوده اند منتهی در مقاطعی به دلیل کمبود بودجه عملیات اجراییشان متوقف شده و به طور کلی سرعت اجرایی طرح متناسب با تامین اعتبار آن بوده است.
قبادی توضیح داد که ساماندهی آبشوران از 2 شاخه یکی از طرف سراب قنبر و دیگری از طرف میدان آزادگان انجام می شود و ضمن اینکه بخش عمده طرح به صورت روباز است اما بخش خیابان حدادعادل به صورت سرپوشیده خواهد بود.
آنچنان که نورایی کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز اعلام کرد: کل این پروژه 15 کیلومتر است که از 2 مسیر به رودخانه قره سو می رسد.
او بر لزوم نصب روزشمار برای این پروژه مهم شهر کرمانشاه تاکید کرد و گفت: این حق مردم است که بدانند این پروژه مهم شهری چند روز طول می کشد تا به بهره برداری برسد.
در عین حال این کارشناس به پیشرفت 50 درصدی پروژه نیز اشاره کرد و گفت: این پیشرفت در نتیجه هزینه 90 میلیارد تومانی بوده که تاکنون تخصیص داده شده است.
فضل الله رنجبر فرماندار کرمانشاه نیز در گفت و گو با ایرنا اعلام کرد: برای پروژه های مهم شهری و نیز پروژه آبشوران با دیدگاه بسیار مثبتی که استاندار کرمانشاه دارد کمیته ویژه ای با عضویت معاون عمرانی استانداری، فرماندار، شورای شهر، شهردار و برخی از دستگاه های ذیربط تشکیل شده است.
آنچنان که او خبر داد یک پیمانکار خوب برای آبشوران تعیین شده است و این کمیته نیز به خوبی روند پیشرفت کار را رصد می کند.
** وضعیت بودجه طرح آبشوران
بیگوند مجری طرح ساماندهی آبشوران نیز در خصوص اعتبارات پیش بینی شده طرح و میزان جذب این اعتبارات نیز توضیح داد: در سال 91 اعتبار 200 میلیارد تومانی برای طرح آبشوران پیش بینی شده بود که این پیش بینی تا قبل از تورم سه ماهه اول امسال به 255 میلیارد تومان رسیده است.
او تاکید کرد: با شرایط تورمی فعلی دوباره باید بودجه مورد نیاز بررسی شود.
نورایی کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز سنگ بنای پروژه آبشوران را مربوط به سال 90 همزمان با سفر رهبری به استان کرمانشاه بیان کرد و افزود: در این سفر مقرر شد که 150 میلیارد تومان از محل بودجه عمومی و 50 میلیارد تومان نیز با کمک شهرداری برای تملک و آزادسازی حریم رودخانه به این طرح اختصاص داده شود.
نورایی افزود: در سال 96، مبلغ 15 میلیارد تومان اعتبار از طرف دفتر رهبری به پروژه اختصاص داده شده ضمن اینکه به این پروژه از محل قانون استفاده متوازن از امکانات کشور نیز 10 میلیارد تومان دیگر اختصاص داده شده است.
او در ادامه گفت: هقت میلیارد و 548 میلیون تومان هم از بودجه عمومی استان برای این طرح در نظر گرفته شده که در مجموع بودجه مصوب طرح آبشوران در سال 96 مبلغ 32 میلیارد و 548 میلیون تومان می شود.
نورایی توضیح داد که هر بودجه مصوبی تخصیص خاص خودش را دارد که در مورد این طرح اعتبار دفتر رهبری به صورت صددر صد تخصیص داده شده اما از تخصیص بودجه محل توازن هنوز خبری نشده است.
کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان 31 تیر ماه را پایان سال مالی 96 اعلام کرد و افزود: اگر عملیات اجرایی طرح برای جذب بودجه زودتر شروع نشود ترس از برگشت بودجه وجود دارد این در حالی است که ما باید برای جذب بودجه در سال 98 از الان برنامه ریزی داشته باشیم.
نورایی همچنین بودجه مصوب پروژه آبشوران در سال 97 را 9 میلیارد و 750 میلیون تومان اعلام کرد و گفت: اگر پروژه خوب پیش برود از دفتر مقام معظم رهبری نیز قول جذب 15 میلیارد تومان دیگر را نیز گرفته ایم که در مجموع اعتبارات سال های 96 و 97 پروژه آبشوران حدود 50 تا 60 میلیارد تومان می شود.
** جداسازی فاضلاب از آبشوران و قره سو
اما مساله مهم در طرح ساماندهی آبشوران جداسازی فاضلاب شهری از آن است؛ موضوعی که سالاری معاون عمرانی استانداری نیز بر آن تاکید دارد و می گوید: در طرح ساماندهی آبشوران 2 مسیر شبکه فاضلاب طراحی شده که به تصفیه خانه فاضلاب شهر هدایت می شود.
آنچنان که سالاری خبر داد: طبق تصمیم استاندار کرمانشاه برای سالجاری 90 میلیارد تومان از محل اعتبارات سفر رهبری به استان برای جدا سازی فاضلاب از قره سو و آبشوران اختصاص داده شده است.
او ادامه داد: رودخانه قره سو نیز مانند آبشوران، مشکل بزرگ فاضلاب را دارد که نقاط اصلی ریزش فاضلاب به این رودخانه شناسایی شده است.
سالاری وعده داد در صورت تامین اعتبار برنامه اجرایی طرح قره سو حتما امسال شروع خواهد شد و حدود هشت ماه نیز برای اجرای آن پیش بینی می شود که در صورت تامین اعتبار تا خرداد 98 ممکن است پروژه به اتمام برسد.
رضا داوودی معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب شهری کرمانشاه نیز در خصوص طرح جدا سازی فاضلاب از آبشوران به ایرنا توضیح داد: این طرح با کارگذاشتن 2 خط فاضلاب در 2 طرف طرح انجام خواهد شد که از 25 کیلومتر طرح 17 کیلومتر باقی مانده است.
او از درخواست استاندار کرمانشاه به نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه برای اختصاص 90 میلیارد تومان به طرح جدا سازی فاضلاب از قره سو و آبشوران خبر داد و گفت: در صورت تخصیص این اعتبار 60 میلیارد تومان آن هزینه آبشوران و مابقی خرج رودخانه قره سو می شود.
داوودی به شناسایی 19 نقطه ریزش فضلاب به رودخانه قره سو اشاره کرد و افزود: یکی از این نقاط آبشوران است.
این مقام مسئول با اشاره به ظرفیت محدود تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمانشاه که فقط 35 درصد فاضلاب این شهر را می تواند تصفیه کند در خصوص سرنوشت فاضلاب جدا شده از آبشوران می گوید: ساماندهی کامل فاضلاب کرمانشاه 800 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد و چون تاکنون اعتباری به این طرح اختصاص داده نشده فقط می توانیم فاضلاب را از محیط زندگی مردم دور بکنیم.
هرچند داوودی اذعان کرد که رها کردن فاضلاب در طبیعت نیز به محیط زیست آسیب می رساند.
او در خصوص چگونگی همکاری آب و فاضلاب شهری با آب منطقه ای برای جداسازی فاضلاب آبشوران نیز توضیح داد: 2 کیلومتر قسمت سرپوشیده طرح انجام خواهد شد اما برای قسمت های روباز طرح هنوز اعتباری دریافت نشده است.
** وضعیت بنای تاریخی تکیه معاون الملک
از آنجایی آبشوران از کنار بنای تاریخی و ارزشمند تکیه معاون الملک می گذرد گویا این همسایگی بدون تاوان نبوده و رطوبت به آن نفوذ کرده است موضوعی که می تواند تهدیدی جدی برای این بنای ارزشمند باشد.
آنچنان که سالاری معاون عمرانی استانداری در این خصوص توضیح داد: به دلیل ارتفاع پایین، کف این بنا با کف آبشوران هم سطح است و به هنگام جریان سیلابی چون دیواره آبشوران سنگی است آب به تکیه معاون الملک نفوذ می کند.
او افزود: مشکل اصلی این است که طرح آبشوران به صورت سنتی با دیواره های سنگی اجرا شده است و این دیواره ها شسته شده اند و کاری که الان در آبشوران می خواهد انجام شود ایجاد دیواره بتنی برای جلوگیری از نفوذ جریان آب به بدنه این بنا و زیرزمین خانه های اطراف است.
حفظ تکیه معاون الملک در مسیر اجرای پروژه آبشوران نکته ای است که نورایی کارشناس منابع آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی بر آن تاکید دارد و می گوید: با بارندگی ها در مسیر این بنای تاریخی تا یک متر آب بالا می آید و در مسیر عبور آب مانع ایجاد شده است.
او افزود: دلیل این موضوع که آیا خود بنای تکیه مانع عبور آب است یا اجرای پروژه آبشوران در دست بررسی کارشناسی است.
بیگوند مجری طرح ساماندهی آبشوران در خصوص حساسیت ها نسبت به وضعیت تکیه معاون الملک نیز تاکید کرد: طرح ساماندهی آبشوران در راستای ایمن سازی این بنای تاریخی خواهد بود و با توجه به گمانه زنی ها در خصوص منشاء نفوذ آب به ساختمان اگر این موضوع به دلیل نشر آب از کانال آبشوران باشد با اجرای این طرح نشر آب به صفر می رسد.
هرچند به گفته او گمانه زنی هایی نیز در خصوص نفوذ آب به دلیل چشمه ها و قنات های اطراف و یا فاضلاب ها و آب های سرگردان اطراف ساختمان نیز مطرح است.
** آب منطقه ای یا شهرداری؟
آبشوران با اینکه از داخل شهر کرمانشاه می گذرد و به تبع متولی ساماندهی طرح آن نیز باید شهرداری باشد اما این مسئولیت به شرکت آب منطقه ای واگذار شده است.
سالاری معاون عمرانی استانداری کرمانشاه در این خصوص توضیح داد: درست است که به طور قانونی اجرای مسیرهای داخل شهر بر عهده شهرداری است اما چون این پروژه اعتبار سنگینی می خواهد چند سال پیش به آب منطقه ای واگذار شده است.
سالاری اجرای پروژه آبشوران توسط آب منطقه ای را یک مزیت اعلام کرد چرا که در این صورت می توان از اعتبارات دولتی نیز استفاده کرد در حالی که اجرای این پروژه توسط شهرداری به معنای دریافت پول از مردم است.
با این وجود او تاکید کرد که شهرداری در زمینه تامین فضاهای تجهیز کارگاه، همکاری با پیمانکار و لایروبی در صورت نیاز باید همکاری داشته باشد.
هرچند نورایی کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی معتقد است که شهرداری به طور کامل با پروژه آبشوران غریبه است در حالی که باید خودش را صاحب این پروژه بداند.
سرانجام با اینکه همواره مسئولان استان بر موضوع ساماندهی آبشوران، قره سو و سیستم تصفیه فاضلاب شهر کرمانشاه تاکید داشته اند و کار را نیز تا حدی پیش برده اند اما طولانی شدن این پروژه ها به طور قطع باعث ایجاد فضای یاس در روند توسعه شهر کرمانشاه شده است.
اجرای هرچه سریعتر پروژه های شهری جدای از اینکه نیازمند تامین به موقع اعتبار است؛عزم جدی مدیران شهری و استانی را نیز می طلبد هرچند بی ثباتی مدیریت شهری و استانی خود عامل ایجاد بی انگیزگی در پیگیری امور و پیوستگی روند توسعه محسوب می شود.
گزارش از جواد الماسی
7457/8066
انتهای پیام منشا این رودخانه که سراب قنبر در جنوب غرب کرمانشاه است با عبور از دل محلات شهر راهش را تا رودخانه قره سو در ضلع شمال شرقی کرمانشاه ادامه می دهد و با این رودخانه یکی می شود.
اما این رودخانه نه تنها باعث آبادانی و زیبایی شهر نشده است بلکه با ریزش بخش زیادی از فاضلاب شهر به داخل آن به تهدیدی بزرگ برای ساکنان محلات اطراف آن تبدیل شده و نه تنها چهره شهر را زشت کرده است بلکه بوی تعفنش نیز باعث آزار عابران و ساکنان اطراف آن می شود.
شاید اگر شهر کرمانشاه در ابتدای مسیر توسعه خود از نعمت مدیریت صحیح برخوردار بود امروز به جای اینکه شاهد معضلی به نام آبشوران باشیم ساکنان و گردشگران این شهر از زیباییش لذتی وصف ناپذیر می بردند.
آبشوران سالهاست که در انتظار ساماندهی است و با اینکه طرحی نیز به همین نام بر روی میز مدیریت این شهر قرار دارد اما این طرح هنوز عاقبت به خیر نشده است.
آنچه که در طرح ساماندهی آبشوران بسیار حائز اهمیت است موضوع جدا سازی فاضلاب شهر از آن است هرچند خود تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمانشاه نیز طرحی نیمه تمام است و کمتر از یک سوم فاضلاب این شهر را می تواند تصفیه کند.
آبشوران در زیر بخش بزرگی از خیابان های کرمانشاه بخصوص در قسمت محلات تاریخی و قدیمی شهر مدفون است و ظاهرا مسئولان نیز تصمیم گرفته اند که از خیر بیرون آوردن رودخانه از دل شهر بگذرند و کار را در همان لایه های زیرین خیابان ها دنبال کنند؛ تصمیمی که شاید به مذاق بسیاری از افراد خوش نیاید.
** 2.5 کیلومتر از طرح آبشوران سرپوشیده است
رضا بیگوند مجری طرح ساماندهی آبشوران در خصوص چگونگی اجرای این طرح به ایرنا می گوید: طرح آبشوران به صورت روباز اجرا می شود اما قسمت هایی مانند چهار راه اجاق ، پارکینگ، خیابان حداد عادل ، سه راه برق تا میدان وزیری و همچنین بالادست خیابان فاطمی در مجموع به طول 2.5 کیلومتر چون شاهراه های ترافیکی کرمانشاه محسوب می شوند به صورت سرپوشیده اجرا خواهد شد.
به باور عده ای می توان پروژه آبشوران را به گونه ای طراحی کرد که یک رودخانه از دل شهر کرمانشاه بیرون بیاید و این موضوع زیبایی و طراوت خاصی به چهره این شهر می دهد.
اما مهرداد سالاری معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری کرمانشاه در گفت و گو با ایرنا این موضوع را منتفی اعلام کرد چرا که به باور او آبشوران اصلا رودخانه نیست که تمام ایام سال آب داشته باشد بلکه محلی است برای جمع آوری آب های سطحی و جریان های سیلابی، او حتی موضوع انتقال بار ترافیکی خیابان هایی که آبشوران از زیر آنها می گذرد را نیز منتفی اعلام کرد.
سالاری ادامه داد: برای اینکه مردم در ترددشان دچار مشکل نشوند بخصوص در قسمت هایی از خیابان حدادعادل و داخل بازار قرار است این پروژه به صورت ترانشه باز نباشد و از زیر و از داخل خیابان کار اجرا شود به این صورت که از بالا سطح را برای بتن ریزی سوراخ و اسکلت زیر خیابان فعلی ایجاد می شود.
او تاکید کرد: اگر پروژه به صورت ترانشه باز اجرا شود ، باید کف خیابان را جمع و 2 طرف نیز تملک شود در حالی که بخشی از آبشوران در خیابان حدادعادل و خیابان کاشانی رو به بالا سرپوشیده است و به صورت خیابان از آن استفاده می شود و برای جلوگیری از ایجاد مشکل کار از داخل پیش می رود.
بیگوند مجری طرح آبشوران نیز بر این نظر است که چون آبشوران پتانسیلی مانند زاینده رود اصفهان ندارد لذا بیرون آوردن یک رودخانه در دل شهر در راستای زیباسازی کرمانشاه منتفی است.
اما به باور کسری آشوری کارشناس شهرسازی می توان با لایروبی آبشوران رودخانه زیبایی از دل شهر در آورد که از مرکز تاریخی شهر عبور کند و این موضوع جلوه زیبایی به شهر کرمانشاه می دهد.
او شهر سئول در کره جنوبی را مثال می زند که با صرف چهار میلیارد دلار عملیات لایروبی، رودخانه این شهر را احیا کرده است.
نادر نورایی کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز در گفت و گو با ایرنا گره کار پروژه آبشوران را 2 و نیم کیلومتر حد فاصل سه راه برق تا میدان وزیری عنوان کرد و ادامه داد: این منطقه با آسفالت پوشیده شده است و یا باید به سختی از زیر آسفالت کار پیش برود و یا اینکه این مسیر شکافته و به صورت یک رودخانه روباز کار انجام شود.
به باور او در خصوص بحث ترافیکی نیز می توان طراحی ترافیکی داشت و بار ترافیکی را به خیابان های دیگر منتقل کرد.
نورایی با اشاره به اینکه آبشوران محل جمع آوری آبهای سطحی است پیشنهاد داد که اگر آب داخل آبشوران پمپاژ و سپس برگردانده شود می تواند باعث تحولی شگرف در چهره شهر کرمانشاه بشود.
** کرمانشاه پیاده راه ندارد
در گفت و گویی که با آشوری کارشناس شهرسازی داشتم موضوع پیاده راه نداشتن کرمانشاه را مطرح کرد که شاید بتوان در کنار طرح ساماندهی آبشوران آن را نیز ایجاد کرد.
او می گوید: بسیاری از مراکز استان های اطراف ما پیاده راه دارند اما شهر کرمانشاه هنوز از این زیبایی بی بهره است.
آنچنان که آشوری گفت: در محور نوبهار و نیز خیابان های حدادعادل و مدرس می توان پیاده راه ساخت؛ او تاکید کرد که پیاده راه شدن آبشوران، دسترسی به مرکز تاریخی شهر کرمانشاه که یادگار چهار دوره تاریخی و مانند شناسنامه ایران است را نیز فراهم می کند.
نورایی کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز تاکید کرد که در صورت کارکرد صحیح با بودجه ای که آبشوران دارد می توان رودخانه زیبایی را از دل شهر کرمانشاه بیرون آورد و اطراف آن نیز پیاده راه زیبایی ایجاد کرد.
این کارشناس عنوان کرد که بسیاری از استان های اطراف در مرکزشان پیاده راه دارند اما کرمانشاه از این زیبایی بی بهره است.
به باور او اگر دانشگاه رازی کرمانشاه از گذشته رشته شهرسازی می داشت شاید چهره شهر کرمانشاه به گونه دیگری بود.
اما سالاری معاون عمرانی استانداری کرمانشاه در این خصوص می گوید: چون بخش بیشتر رودخانه آبشوران از دل منازل مردم و از زیر خیابان عبور می کند و اینکه قسمت های روباز نیز در مناطقی از شهر است که دسترسی برای استفاده مردم ندارد لذا طرح ایجاد پیاده راه برای اطراف آبشوران جواب نمی دهد.
هرچند او اجرا کردن طرح پیاده راه را برای رودخانه قره سو اجرایی دانست.
** مراحل انجام کار و وضعیت پیمانکاران
بیگوند مجری طرح ساماندهی آبشوران از پیشرفت 47 درصدی این طرح خبر داد و گفت: از چهار پیمانکار این طرح 2 پیمانکار هم اکنون فعال است و با 2 پیمانکار دیگر نیز برای آغاز عملیات اجرایی مذاکراتی انجام شده است.
او به مشخص شدن پیمانکار طرح در حدفاصل سه راه برق تا میدان وزیری اشاره کرد و افزود: این پیمانکار مشغول تجهیز کارگاه است و ظرف یک ماه آینده عملیات اجرایی خود را نیز آغاز می کند.
بیگوند با اشاره بودن فعال بودن پروژه در محوطه ساختمان دادگستری افزود: در قسمت میدان آزادگان به دلیل رفت و آمد خودروها کار در قالب 2 خط لوله پیش رفته است که در مجموع 10 درصد کار در این بخش باقی مانده است.
مروت قبادی سرپرست شرکت آب منطقه ای استان نیز به ایرنا گفت: این طرح از قبل سه پیمانکار داشته است که در بخش هایی از آن مشغول به کار بوده اند منتهی در مقاطعی به دلیل کمبود بودجه عملیات اجراییشان متوقف شده و به طور کلی سرعت اجرایی طرح متناسب با تامین اعتبار آن بوده است.
قبادی توضیح داد که ساماندهی آبشوران از 2 شاخه یکی از طرف سراب قنبر و دیگری از طرف میدان آزادگان انجام می شود و ضمن اینکه بخش عمده طرح به صورت روباز است اما بخش خیابان حدادعادل به صورت سرپوشیده خواهد بود.
آنچنان که نورایی کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز اعلام کرد: کل این پروژه 15 کیلومتر است که از 2 مسیر به رودخانه قره سو می رسد.
او بر لزوم نصب روزشمار برای این پروژه مهم شهر کرمانشاه تاکید کرد و گفت: این حق مردم است که بدانند این پروژه مهم شهری چند روز طول می کشد تا به بهره برداری برسد.
در عین حال این کارشناس به پیشرفت 50 درصدی پروژه نیز اشاره کرد و گفت: این پیشرفت در نتیجه هزینه 90 میلیارد تومانی بوده که تاکنون تخصیص داده شده است.
فضل الله رنجبر فرماندار کرمانشاه نیز در گفت و گو با ایرنا اعلام کرد: برای پروژه های مهم شهری و نیز پروژه آبشوران با دیدگاه بسیار مثبتی که استاندار کرمانشاه دارد کمیته ویژه ای با عضویت معاون عمرانی استانداری، فرماندار، شورای شهر، شهردار و برخی از دستگاه های ذیربط تشکیل شده است.
آنچنان که او خبر داد یک پیمانکار خوب برای آبشوران تعیین شده است و این کمیته نیز به خوبی روند پیشرفت کار را رصد می کند.
** وضعیت بودجه طرح آبشوران
بیگوند مجری طرح ساماندهی آبشوران نیز در خصوص اعتبارات پیش بینی شده طرح و میزان جذب این اعتبارات نیز توضیح داد: در سال 91 اعتبار 200 میلیارد تومانی برای طرح آبشوران پیش بینی شده بود که این پیش بینی تا قبل از تورم سه ماهه اول امسال به 255 میلیارد تومان رسیده است.
او تاکید کرد: با شرایط تورمی فعلی دوباره باید بودجه مورد نیاز بررسی شود.
نورایی کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز سنگ بنای پروژه آبشوران را مربوط به سال 90 همزمان با سفر رهبری به استان کرمانشاه بیان کرد و افزود: در این سفر مقرر شد که 150 میلیارد تومان از محل بودجه عمومی و 50 میلیارد تومان نیز با کمک شهرداری برای تملک و آزادسازی حریم رودخانه به این طرح اختصاص داده شود.
نورایی افزود: در سال 96، مبلغ 15 میلیارد تومان اعتبار از طرف دفتر رهبری به پروژه اختصاص داده شده ضمن اینکه به این پروژه از محل قانون استفاده متوازن از امکانات کشور نیز 10 میلیارد تومان دیگر اختصاص داده شده است.
او در ادامه گفت: هقت میلیارد و 548 میلیون تومان هم از بودجه عمومی استان برای این طرح در نظر گرفته شده که در مجموع بودجه مصوب طرح آبشوران در سال 96 مبلغ 32 میلیارد و 548 میلیون تومان می شود.
نورایی توضیح داد که هر بودجه مصوبی تخصیص خاص خودش را دارد که در مورد این طرح اعتبار دفتر رهبری به صورت صددر صد تخصیص داده شده اما از تخصیص بودجه محل توازن هنوز خبری نشده است.
کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان 31 تیر ماه را پایان سال مالی 96 اعلام کرد و افزود: اگر عملیات اجرایی طرح برای جذب بودجه زودتر شروع نشود ترس از برگشت بودجه وجود دارد این در حالی است که ما باید برای جذب بودجه در سال 98 از الان برنامه ریزی داشته باشیم.
نورایی همچنین بودجه مصوب پروژه آبشوران در سال 97 را 9 میلیارد و 750 میلیون تومان اعلام کرد و گفت: اگر پروژه خوب پیش برود از دفتر مقام معظم رهبری نیز قول جذب 15 میلیارد تومان دیگر را نیز گرفته ایم که در مجموع اعتبارات سال های 96 و 97 پروژه آبشوران حدود 50 تا 60 میلیارد تومان می شود.
** جداسازی فاضلاب از آبشوران و قره سو
اما مساله مهم در طرح ساماندهی آبشوران جداسازی فاضلاب شهری از آن است؛ موضوعی که سالاری معاون عمرانی استانداری نیز بر آن تاکید دارد و می گوید: در طرح ساماندهی آبشوران 2 مسیر شبکه فاضلاب طراحی شده که به تصفیه خانه فاضلاب شهر هدایت می شود.
آنچنان که سالاری خبر داد: طبق تصمیم استاندار کرمانشاه برای سالجاری 90 میلیارد تومان از محل اعتبارات سفر رهبری به استان برای جدا سازی فاضلاب از قره سو و آبشوران اختصاص داده شده است.
او ادامه داد: رودخانه قره سو نیز مانند آبشوران، مشکل بزرگ فاضلاب را دارد که نقاط اصلی ریزش فاضلاب به این رودخانه شناسایی شده است.
سالاری وعده داد در صورت تامین اعتبار برنامه اجرایی طرح قره سو حتما امسال شروع خواهد شد و حدود هشت ماه نیز برای اجرای آن پیش بینی می شود که در صورت تامین اعتبار تا خرداد 98 ممکن است پروژه به اتمام برسد.
رضا داوودی معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب شهری کرمانشاه نیز در خصوص طرح جدا سازی فاضلاب از آبشوران به ایرنا توضیح داد: این طرح با کارگذاشتن 2 خط فاضلاب در 2 طرف طرح انجام خواهد شد که از 25 کیلومتر طرح 17 کیلومتر باقی مانده است.
او از درخواست استاندار کرمانشاه به نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه برای اختصاص 90 میلیارد تومان به طرح جدا سازی فاضلاب از قره سو و آبشوران خبر داد و گفت: در صورت تخصیص این اعتبار 60 میلیارد تومان آن هزینه آبشوران و مابقی خرج رودخانه قره سو می شود.
داوودی به شناسایی 19 نقطه ریزش فضلاب به رودخانه قره سو اشاره کرد و افزود: یکی از این نقاط آبشوران است.
این مقام مسئول با اشاره به ظرفیت محدود تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمانشاه که فقط 35 درصد فاضلاب این شهر را می تواند تصفیه کند در خصوص سرنوشت فاضلاب جدا شده از آبشوران می گوید: ساماندهی کامل فاضلاب کرمانشاه 800 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد و چون تاکنون اعتباری به این طرح اختصاص داده نشده فقط می توانیم فاضلاب را از محیط زندگی مردم دور بکنیم.
هرچند داوودی اذعان کرد که رها کردن فاضلاب در طبیعت نیز به محیط زیست آسیب می رساند.
او در خصوص چگونگی همکاری آب و فاضلاب شهری با آب منطقه ای برای جداسازی فاضلاب آبشوران نیز توضیح داد: 2 کیلومتر قسمت سرپوشیده طرح انجام خواهد شد اما برای قسمت های روباز طرح هنوز اعتباری دریافت نشده است.
** وضعیت بنای تاریخی تکیه معاون الملک
از آنجایی آبشوران از کنار بنای تاریخی و ارزشمند تکیه معاون الملک می گذرد گویا این همسایگی بدون تاوان نبوده و رطوبت به آن نفوذ کرده است موضوعی که می تواند تهدیدی جدی برای این بنای ارزشمند باشد.
آنچنان که سالاری معاون عمرانی استانداری در این خصوص توضیح داد: به دلیل ارتفاع پایین، کف این بنا با کف آبشوران هم سطح است و به هنگام جریان سیلابی چون دیواره آبشوران سنگی است آب به تکیه معاون الملک نفوذ می کند.
او افزود: مشکل اصلی این است که طرح آبشوران به صورت سنتی با دیواره های سنگی اجرا شده است و این دیواره ها شسته شده اند و کاری که الان در آبشوران می خواهد انجام شود ایجاد دیواره بتنی برای جلوگیری از نفوذ جریان آب به بدنه این بنا و زیرزمین خانه های اطراف است.
حفظ تکیه معاون الملک در مسیر اجرای پروژه آبشوران نکته ای است که نورایی کارشناس منابع آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی بر آن تاکید دارد و می گوید: با بارندگی ها در مسیر این بنای تاریخی تا یک متر آب بالا می آید و در مسیر عبور آب مانع ایجاد شده است.
او افزود: دلیل این موضوع که آیا خود بنای تکیه مانع عبور آب است یا اجرای پروژه آبشوران در دست بررسی کارشناسی است.
بیگوند مجری طرح ساماندهی آبشوران در خصوص حساسیت ها نسبت به وضعیت تکیه معاون الملک نیز تاکید کرد: طرح ساماندهی آبشوران در راستای ایمن سازی این بنای تاریخی خواهد بود و با توجه به گمانه زنی ها در خصوص منشاء نفوذ آب به ساختمان اگر این موضوع به دلیل نشر آب از کانال آبشوران باشد با اجرای این طرح نشر آب به صفر می رسد.
هرچند به گفته او گمانه زنی هایی نیز در خصوص نفوذ آب به دلیل چشمه ها و قنات های اطراف و یا فاضلاب ها و آب های سرگردان اطراف ساختمان نیز مطرح است.
** آب منطقه ای یا شهرداری؟
آبشوران با اینکه از داخل شهر کرمانشاه می گذرد و به تبع متولی ساماندهی طرح آن نیز باید شهرداری باشد اما این مسئولیت به شرکت آب منطقه ای واگذار شده است.
سالاری معاون عمرانی استانداری کرمانشاه در این خصوص توضیح داد: درست است که به طور قانونی اجرای مسیرهای داخل شهر بر عهده شهرداری است اما چون این پروژه اعتبار سنگینی می خواهد چند سال پیش به آب منطقه ای واگذار شده است.
سالاری اجرای پروژه آبشوران توسط آب منطقه ای را یک مزیت اعلام کرد چرا که در این صورت می توان از اعتبارات دولتی نیز استفاده کرد در حالی که اجرای این پروژه توسط شهرداری به معنای دریافت پول از مردم است.
با این وجود او تاکید کرد که شهرداری در زمینه تامین فضاهای تجهیز کارگاه، همکاری با پیمانکار و لایروبی در صورت نیاز باید همکاری داشته باشد.
هرچند نورایی کارشناس آب سازمان مدیریت و برنامه ریزی معتقد است که شهرداری به طور کامل با پروژه آبشوران غریبه است در حالی که باید خودش را صاحب این پروژه بداند.
سرانجام با اینکه همواره مسئولان استان بر موضوع ساماندهی آبشوران، قره سو و سیستم تصفیه فاضلاب شهر کرمانشاه تاکید داشته اند و کار را نیز تا حدی پیش برده اند اما طولانی شدن این پروژه ها به طور قطع باعث ایجاد فضای یاس در روند توسعه شهر کرمانشاه شده است.
اجرای هرچه سریعتر پروژه های شهری جدای از اینکه نیازمند تامین به موقع اعتبار است؛عزم جدی مدیران شهری و استانی را نیز می طلبد هرچند بی ثباتی مدیریت شهری و استانی خود عامل ایجاد بی انگیزگی در پیگیری امور و پیوستگی روند توسعه محسوب می شود.
گزارش از جواد الماسی
7457/8066
کپی شد
