مدیران ارشد کرمانشاه روز یکشنبه (۲۹ دی ماه) در نشست کارگروه اجتماعی که در استانداری برگزار شد، بر این موضوع تاکید کردند و خواهان افزایش برنامه های آموزشی در این زمینه شدند.
به گزارش ایرنا، پدیده خودکشی یکی از آسیب های اجتماعی جدی امروز به اعتقاد این کارشناسان نیازمند بررسی دلایل زیست شناختی، ژنتیکی، روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی است تا بتوان با اطلاع رسانی و آگاهی بخشی، جامعه و خانواده ها از این معضل روزافزون جامعه آگاهی داد.
کارشناسان و روان شناسان تاکید دارند که خودکشی یک مساله پیچیده است و دلایل متعددی مانند زیست شناختی، ژنتیک، روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی دارد و لازم است عوامل و سرنخ های آن به خوبی به اطلاع مردم و خانواده ها برسد تا بتوان از این معضل پیشگیری کرد.
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، خودکشی پانزدهمین علت مرگ در جهان به شمار می‌آید و ۱۴ درصد از کل مرگ و میرهای جهان را تشکیل می‌دهد.
بر پایه همین گزارش در سال ۲۰۱۶ میانگین جهانی خودکشی ۱۰.۶ و در ایران ۴.۱ در هر صد هزار نفر بوده است اما این آمار در سال ۲۰۱۸ روند افزایشی داشته است.
بر اساس گزارش ارایه شده از سوی سازمان پزشکی قانونی بیشترین میزان خودکشی از سال های ۸۷ تا ۹۶ در استان های تهران، کرمانشاه، فارس و خوزستان و کمترین میزان مربوط به خراسان جنوبی، سمنان و یزد بوده است.
بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، گروه های در معرض خطر خودکشی را دانش آموزان، زنان خانه دار متاهل بین ۱۵ تا ۳۰ سال ، دانشجویان ، بچه های طلاق یا بی سرپرست، خانواده های معتاد و بیکار، زنان بی سرپرست، بیماران صعب العلاج، حاشیه نشین ها، مهاجران و بازنشستگان تشکیل می دهند.
گروه های پرخطر در زمینه خودکشی نیز بیماران افسرده یا دارای سایر اختلالات روانپزشکی، اقدام کنندگان به خودکشی با سابقه قبلی، سابقه فامیلی خودکشی و افراد دارای افکار خودکشی هستند.
اختلالات روانپزشکی از نظر خطر خودکشی نیز به ترتیب شامل افسردگی، اختلالات شخصیت (ضد اجتماعی ، مرزی ، صفات تکانشگری ، پرخاشگری و تغییرات خلقی)، سوء مصرف مواد مخدر و الکل، اسکیزوفرنیا و اختلالات روانپزشکی ناشی از علل عضوی است.
اهمیت آموزش در مقابله با خودکشی
معاون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استاندار کرمانشاه در این نشست با بیان اینکه آمار خودکشی در این استان روبه کاهش است، اظهارداشت: با انجام کارهای علمی و آموزشی می توانیم آمار خودکشی را کاهش دهیم.
«محمد ابراهیم الهی تبار» افزود: به عنوان نمونه در سال ۹۶ با وجود وقوع بحران زلزله با انجام کارهای علمی میزان وقوع خودکشی در کرمانشاه ۱۶ درصد کاهش یافت.
وی با بیان اینکه فرهنگ دینی مرجع مناسبی برای مقابله با خودکشی است، گفت: آموزش را باید در زمینه مقابله با خودکشی جدی بگیریم.
معاون سیاسی استاندار کرمانشاه تاکید کرد: براساس اسناد تهیه شده باید تا پایان برنامه ششم توسعه هر سال پنج درصد از آمار خودکشی کاسته شود.
طیف خودکشی
بر اساس مطالعات اجتماعی انجام شده خودکشی تنها اقدام به خودکشی نیست، بلکه طیفی شامل خودکشی کامل، اقوام به خودکشی، میل به مرگ و فکر به خودکشی تقسیم می شود.
در این نشست مدیرکل بهزیستی کرمانشاه در رابطه با این طیف گفت: باید به عوامل و نشانه هایی که فرد پیش از اقدام به خودکشی دارد، توجه و با این آسیب مقابله کنیم.
«فاطمه رضوان مدنی» با تاکید بر اینکه باید از ظرفیت خانواده ها برای مقابله با خودکشی استفاده کرد، یادآور شد: خانواده در صورت آشنایی با نشانه ها و بیماری‌هایی که منجر به خودکشی می شوند، اعضای خود را حمایت کرده و از بروز این آسیب جلوگیری می کنند.
وی به وظایف بهزیستی در زمینه مقابله با خودکشی اشاره کرد و گفت: به دنبال اجرای طرح های محله محور و بومی برای مقابله با خودکشی هستیم و در این راستا از نگهبانان سلامت محله استفاده می کنیم.
مدیرکل بهزیستی کرمانشاه افزود: تاکنون این طرح در هشت محله استان اجرایی شده است و در صورت تامین اعتبار در ۳۵ محله گسترش پیدا خواهد کرد.
رضوان مدنی، همچنین بر اهمیت کاهش دسترسی به ابزارهای خودکشی اشاره کرد و گفت: با کمک رسانه ها باید در زمینه آموزش مقابله با خودکشی اقدام کنیم.
دلایل اصلی خودکشی در کرمانشاه شناسایی شود
استاندار کرمانشاه نیز در این نشست با بیان اینکه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی متولی مقابله با آسیب خودکشی است، گفت: دانشگاه علوم پزشکی باید با کارهای تحقیقاتی دلایل اصلی خودکشی در استان را شناسایی کند و برای آنها راهکار ارایه دهد.
«هوشنگ بازوند» نسبت به عملکرد کمیته پیشگیری از خودکشی در استان انتقاد کرد و گفت: این کمیته تاکنون عملکرد خود در رابطه با پیشگیری را اعلام نکرده است؛ با ارایه آمار نمی توانیم خودکشی را کنترل کنیم.
وی با اشاره به رتبه استان های مختلف کشور در خودکشی گفت: نمی توانیم خودکشی را تنها به مسائل اقتصادی و بیکاری مرتبط کنیم.
استاندار کرمانشاه بر ضرورت حضور تمام دستگاه های اجرایی استان برای مقابله با خودکشی گفت: خودکشی یکی از آسیب‌های جدی اجتماعی است که در تمام بخش‌ها به ما ضربه می‌زند.
مقابله با خودکشی با کمک مردم ممکن است
در ادامه این نشست رییس دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، پیشگیری از وقوع خودکشی را با ارایه آموزش و کمک گرفتن از مردم امکان پذیر دانست و گفت: خودکشی علت‌های محتلفی دارد که مهمترین دلیل بروز آن افسردگی شدید است.
دکتر «محمودرضا مرادی» با تاکید بر اینکه رسانه ها در زمینه امیدآفرینی در جامعه و پیشگیری از خودکشی باید دست به‌کار شوند، افزود: باید با کمک رسانه ها مردم را هوشیار کنیم تا از بروز این آسیب اجتماعی جلوگیری شود.
وی با بیان اینکه سکوت در مواجه با خودکشی جایز نیست، یادآور شد: زمانی برای ایدز نیز محدودیت‌هایی ایجاد کرده بودیم، اما پس از آنکه این محدودیت ها برداشته شد توانستیم از آن پیشگیری کنیم؛ به طور قطع هرجا مردم ورود پیدا کنند موفقیت حاصل می شود.
خودکشی با اقدامات فردی و اجتماعی پیشگیری می شود
به تاکید کارشناسان خروج از معضلات اجتماعی به طور قطع امکانپذیر است و نباید این مشکلات بزرگ نمایی شوند بلکه با تدبیر و اندیشه و استفاده از نظرات کارشناسی باید از مسیر مشکلات گذشت و خودکشی به عنوان یکی از آسیب ها باید مورد توجه قرار گیرد.
اقدام های زیرساختی که باعث شوند افراد از نظر سرمایه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تأمین باشند، می تواند سبب پیشگیری از بروز اختلال های روانی شود و هرچه کمتر دست به خودکشی زنند.
تسهیل شرایط زیستی و فراهم ساختن ساختاری که در آن افراد کنش ورزی اجتماعی و ارتباطی داشته باشند و اعتماد به نفس افراد تقویت شود.
توجه به شخصیت دیگران در یک جامعه باعث می شود که افراد آن جامعه عزت نفس خود را نیز حفظ کنند و از نظر روحی و روانی آسیب پذیری کمتری داشته باشند و باید دقت داشت که افرادی که توان و مهارت مدیریت خود را به‌خوبی ندارند، نقاط کانونی آسیب سازی اجتماع هستند، آن ها همچون مین هایی به شمار می روند که در هر جا وجود دارند و به عنوان تهدید برای خود و جامعه هستند.
ایجاد رفاه اجتماعی حداقلی تنها از عهده دولت و تصمیم گیران اقتصادی کلان کشور بر می آید و باید مسوولان امر در این خصوص اقدام کنند و زمینه های امید و نشاط اجتماعی را فارغ از سلایق سیاسی و فردی و حزبی برای جامعه فراهم سازند.
به اعتقاد کارشناسان امر خودکشی یکی از بزرگترین چالش های سلامت روانی و اجتماعی جوامع است که یکی از مهمترین انواع خشونت نسبت به خود محسوب می‌شود و مهمترین پیش‌بینی کننده خودکشی، سابقه اقدام قبلی است.
به گفته این کارشناسان، عواملی مثل اختلالات روانی به ویژه خلقی، افسردگی و دوقطبی، اختلالات اضطرابی، سوء مصرف مواد و الکل منجر به اقدام به خودکشی می شود و عوامل محیطی و اجتماعی نیز در این راستا موثر هستند.
به باور کارشناسان صحبت مداوم در باره مرگ و نیستی، افت شدید کارکرد شغل و تحصیلی، تغییر در خواب و اشتها، انزوا و کناره گیری از دوستان و فعالیت های اجتماعی و بی انگیزه بودن و بی تفاوتی از جمله علایم هشداردهنده خودکشی به شمار می روند.
افزایش میزان تعلق اجتماعی فرد به جامعه، افزایش انسجام و همبستگی بین افراد جامعه، درک متقابل و همکاری مشترک، احساس مفید بودن، رضایت از پیوندهای اجتماعی از جمله عوامل اجتماعی پیشگیری از خودکشی است که باید مد نظر قرار گیرد.
بنا بر اعلام وزارت بهداشت و درمان، بیشترین سطح تحصیلی اقدام کنندگان به خودکشی دیپلم و کمترین سطح تحصیلی فوق لیسانس بوده است و شایعترین روش اقدام به خودکشی مسمومیت دارویی است و بیشترین اقدام کنندگان به خودکشی در محدوده سنی ۱۵ تا ۲۴ سال قرار داشته و ۳۲ درصد موارد خودکشی مرتبط با مسائل خانوادگی، ۲۶ درصد مشکلات زناشویی و ۱۲ درصد اقتصادی بوده است.
