به گزارش خبرنگار ایرنا، هورامان شامل منطقه ای تاریخی و باستانی در میان شهرستان های سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان، شهرستان های پاوه، جوانرود، نودشه و نوسود در استان کرمانشاه و شهرزور و حلبچه در کشور عراق می شود که به هورامان تخت، هورامان لهون، ژاوه رود و هورامان عراق مشهور است.
منظر طبیعی، فرهنگی و معماری خاص این منطقه در دل رشته کوه زاگرس با روستاهای بی نظیری مانند پالنگان، تنگی ور و هورامان تخت و آیین های باستانی همچون پیرشالیار آنچنان سیمای منحصربفردش را به رخ تاریخ کشیده که نمی توان انتظار جهانی شدن و قرار گرفتن این منطقه در میراث جهانی یونسکو را توقعی زیاد یا نامعقول دانست.
در سال 95 تمرکز برای مطالعه، تحقیق و بررسی و جمع آوری مستندات، اسناد معتبر و تهیه پرونده ای علمی و تخصصی در خصوص دارا بودن شاخص ها و دلایل لازم برای قرار گرفتن این منطقه در فهرست میراث جهانی یونسکو از سوی میراث فرهنگی، صنایع دستی و کردشگری کردستان آغاز شد که در نهایت اوایل سال 97 پرونده آن تکمیل و برای تایید و ارسال به یونسکو به دفتر ثبت جهانی آثار در تهران فرستاده شده است.
با اینکه این پرونده با وجود تمام مشکلات و سختی ها، توسط میراث فرهنگی استان تهیه و به ایستگاه آخر برای ثبت نزدیک می شود ولی برای رسیدن به هدف نیازمند اقداماتی از جنس توجه بیشتر رسانه ها برای آگاه سازی مردم از اهمیت این مساله و مطالبه ثبت آن از مسئولان از جمله استاندار و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی است تا برای توسعه استان این موضوع را با جدیت دنبال کنند.
توجه به این مساله تا آنجا حائز اهمیت است که استاندار کردستان چندی پیش در دیدار با مدیرکل امور پایگاه های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از بی توجهی به منطقه هورامان انتقاد کرده بود.
بهمن مردانیا با بیان اینکه منطقه گردشگری اورامان یک پتانسیل بزرگ برای منطقه است که مورد بی توجهی قرار گرفته است، اظهار داشت: ثبت جهانی هورامان نقش مهمی در توسعه و ایجاد اشتغال خواهد داشت.
وی بر برگزاری نشستی در هورامان با حضور مسئولان مرتبط در خصوص بررسی راهکارها و چالش های پیش رو تاکید کرد و افزود: یک همت جمعی برای ثبت جهانی هورامان در کردستان وجود دارد و همه تلاش خود را در راستای تحقق این خواسته به حق بکار گرفته ایم.
استاندار کردستان ثبت جهانی منطقه هورامان را در ایجاد اشتغال برای ساکنان و همچنین کاهش قاچاق کالا موثر دانست و گفت: تمام تلاش خود را بکار می گیریم تا ثبت جهانی هورامان اتفاق بیفتد.
** ثبت جهانی هورامان باید تبدیل به مطالبه استانی شود
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه کار مطالعاتی و تحقیقاتی ثبت جهانی هورامان به پایان رسیده است، گفت: برای تسریع در روند ثبت جهانی هورامان این مساله باید تبدیل به مطالبه استانی شود.
پویا طالب نیا به فرستاده شدن مطالعات و مدارک لازم برای ثبت جهانی هورامان به دفتر ثبت آثار جهانی تهران اشاره کرد و افزود: میراث فرهنگی اقدامات لازم در این راستا را انجام داده و در مرحله بعد نیازمند پیگیری و حمایت استاندار و نمایندگان مجلس کردستان در بُعد کلان است.
وی با بیان اینکه هر کشوری در سال فقط می تواند 2 اثر برای ثبت جهانی به یونسکو اعلام کند، اظهار داشت: این مساله نشان می دهد اقدام به موقع مسئولان استانی در سطح کلان برای به نتیجه رساندن تلاش های تیم میراث فرهنگی ضروری است.
طالب نیا به آغاز فعالیت منظر فرهنگی و تاریخی هورامان از اردیبهشت سال 95 اشاره و اضافه کرد: طرح مطالعات این منطقه در زمینه های معماری، تاریخی، باستانی، مردم شناسی، علوم طبیعی و مدیریت است.
وی یادآور شد: توجه به حوزه مدیریت بخش های مختلف از دیگر نکات مورد دقت سازمان آموزشی و فرهنگی یونسکو برای ثبت جهانی هر منطقه ای است که در این حوزه نیز بانک اطلاعاتی 21 روستای هورامان گردآوری شده است.
به گفته وی، در بانک اطلاعاتی روستاهای مورد هدف تمام اطلاعات مربوط به مشخصات ابنیه ها در بخش های معماری، مصالح ساختمانی، نوع مالکیت، تعداد طبقات، قدمت، متراژ و سایر مشخصات آن جمع آوری شده است.
وی با اشاره به اینکه در این راستا برای اولین بار در غرب کشور از 14 روستای این منطقه نقشه برداری سه بُعدی به کمک متخصصان دانشگاه خواجه نصیر انجام شد، تاکید کرد: بانک اطلاعات جی ای اس منطقه نیز تهیه شده است.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان با بیان اینکه با تمام شدن حوزه مطالعاتی این پروژه کارهای مرمت و بازسازی به صورت جدی دنبال می شود، افزود: در این زمینه در منطقه هورامان در حال حاضر 12 پروژه در حال اجرا شدن است.
وی به صرفه جویی 16 میلیارد ریالی در هزینه های مطالعاتی این پروژه با توجه به قراردادهای مشابه در استان های دیگر اشاره و گفت: همه کارهای این پروژه توسط کارشناسان بومی استان انجام و تا زمان اتمام یک میلیارد و 700 میلیون ریال هزینه شده است.
طالب نیا با اشاره به اینکه 76 روستای منطقه هورامان در استان کردستان قرار دارد، افزود: از جمله شاخص های ثبت جهانی منظر فرهنگی این منطقه می توان به گونه های نادر جانوری و گیاهی، اتفاقات زمین شناسی، وجود 500 نسخه و اسناد تاریخی خطی در مورد هورامان، شناسایی 500 سایت باستانی و معماری ویژه این منطقه اشاره کرد.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان به شناسایی و بررسی 30 روستا شاخص این منطقه در کردستان در قالب این مطالعات اشاره و اظهار داشت: در همین راستا نیز اطلس معماری هورامان تهیه شده است.
وی آموزش در حوزه های مختلف و برگزاری دوره های بوم گردی را از دیگر اقدامات میراث فرهنگی در این راستا دانست و تاکید کرد: در سال جاری با همت اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان، پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان، مردم هورامان و مسئولان شهرستان سروآباد و بخش هورامان طرح موزه مردم شناسی در شهر اورامان تخت اجرایی می شود.
طالب نیا نبود مدیریت یک پارچه و زنده بودن سایت باستانی هورامان را 2 عامل که موجب بروز مشکلات مختلفی برای آنها در این راستا شده دانست و یادآور شد: اقدامات ناهماهنگ ارگان های مختلف با میراث فرهنگی در این منطقه و زندگی کردن مردم در آنجا و در معرض دخل و تصرف انسانی بودن منطقه موجب تغییرات بسیاری خواهد شد که می تواند، نگران کننده باشد.
وی با اشاره به اینکه در هورامان علاوه بر اتفاقات طبیعی و اقلیم جغرافیایی در معرض دخل و تصرف انسانی نیز است، افزود: استفاده از مصالح غیر بومی در ساخت و سازها موجب از بین رفتن بافت و معماری ویژه این منطقه می شود و حل این مشکل نیازمند وضع قوانین و مقررات خاص برای ساخت بناهای جدید است.
طالب نیا اضافه کرد: از زمانی که هورامان تخت تبدیل به شهر شده سرعت این دگرگونی ها و تغییرات نیز افزایش چشمگیری داشته است.
وی به بیان اینکه در حال حاضر مشغول نوشتن ضوابط بافت این منطقه هستند، گفت: بعد از اتمام نوشتن آن، ضوابط مقرر شده، مصوبه شورای عالی مسکن و شهرسازی استان و میراث فرهنگی کشور خواهد شد.
طالب نیا کار در هورامان را به دلیل وسعت و نیازمندی به مرمت و بازسازی پایان نیافتنی دانست و اظهار داشت: توجه ویژه به این منطقه نیازمند این است که مطبوعات و رسانه ها به صورت تخصصی و حرفه ای مسئولان را درگیر آن کنند.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان افزود: ثبت جهانی یک اثر تنها ثبت یک نام نیست، بلکه یک پروسه علمی و تخصصی است و در کنار فعالیت های تدوین پرونده باید اقدامات تخصصی و استاندارد حفاظت و مرمت در تمام ابعاد شکل گیرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان هم در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: با ثبت جهانی این منطقه علاوه بر اینکه همه دنیا با این نوع معماری و فرهنگی حاکم در این منطقه آشنا می‌شوند، موجب توجه جهانی به این منطقه، رونق گردشگری و توسعه استان خواهد شد.
سید محسن علوی با بیان اینکه ایران تاکنون توانسته 23 آثار را در میراث جهانی یونسکو ثبت کند، اظهار داشت: وجود آثار ثبت شده جهانی می تواند برای کشور صاحب اثر منشا تاثیرات بسیاری در حوزه های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین مزایایی آثار ثبت شده بین المللی قرار گرفتن این آثار توسط مراکز بین المللی به صورت دائمی در معرض معرفی به گردشگران خارجی است، افزود: میزان آثار ثبت شده جهان هر کشوری به معنای تاثیر آن کشور در ساخت تمدن های بشری است.
علوی با اشاره به اینکه منطقه هورامان در استان کردستان داری یک شهر (هورامان تخت) و 76 روستا است، تاکید کرد: تاکنون 13 روستای این منطقه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و پرونده ثبت 22 روستای دیگر نیز در حال پیگیری است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان در دستور کار است، یادآور شد: در زمینه ثبت آثار در یونسکو محدودیتی یا سهمیه ای از نظر تعداد آثار برای کشورها وجود ندارد.
علوی ادامه داد: حفظ شرایط کنونی توسط مردم هورامان مسئله مهمی است که تلاش شده در این راستا نتایج و بهره های ثبت جهانی برای آنها توضیح داده شود.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان با اشاره به اینکه 22 روستای این منطقه در استان کرمانشاه قرار دارد، اضافه کرد: در محدود کردستان مطالعات و اقداماتی که در راستای ثبت جهانی هورامان نیاز بوده انجام و تکمیل شده است.
وی با اشاره به اینکه ثبت منظر فرهنگی هورامان در آثار جهانی یونسکو از اولویت های میراث فرهنگی کشور است، گفت: با تمام شدن کارهای استان کرمانشاه در این راستا سعی می شود این اثر در کمترین زمان ممکن برای ثبت به یونسکو ارسال شود.
علوی با اشاره به اینکه استان کردستان دارای یک هزار و 519 اثر تاریخی شناسایی شده دارد، اظهار داشت: شامل آثار باستانی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکان های طبیعی می شود و هم اکنون 828 مورد از این تعداد شامل 763 اثر تاریخی، هشت مورد میراث طبیعی، 49 مورد میراث معنوی و هشت مورد میراث منقول است.
از آنجا که این گزارش نیازمند بیان تاریخ هورامان به صورت خلاصه است، بررسی های خبرنگار ایرنا در این زمینه با توجه به وجود مطالب فراوانی از کارهای تحقیقی و پژوهشی توسط افراد خبره و آگاه داخلی و خارجی درباره هورامان منجر به یافتن دیدگاه هایی در خصوص قباله های هورامان شد که به آنها اشاره می کنیم.
سی. جی. ادموندز کارگزار بریتانیا در عراق در کتابی تحت عنوان (کردها ، ترک ها و عرب ها) گفته است: در اوایل قرن بیستم، هنگامی که دکتر سعید خان کردستانی چشم پزشک اهل سنندج برای معالجه چشم عباسقلی خان به مریوان عزیمت می کند، اسناد یاد شده پیش از جنگ جهانی اول از غاری بر فراز قله کوسالان در هورامان پیدا شده بود در اختیار دکتر سعید خان قرار می گیرند.
قباله های مذکور که (کهن ترین سندهای کردی به زبان های یونانی و پارتی که زبان ایران میانه‌ای شمالی است) هستند در سال 1913 بە وسیلە دکتر سعیدخان و توسط پروفسور ادوارد براون بدست دکتر میس متخصص زبان یونانی و پرفسور کاولی متخصص زبان آرامی می رسد، قباله های سه گانه هورامان هم اکنون در موزه لندن نگهداری می شوند.
موضوع قباله های سه گانه هورامان درباره اجاره یک تاکستان یا باغ انگور بوده و علی الظاهر هر سه قباله مربوط به یک باغ انگور است. شیوه‌‌ی اجاره نیز به خودی خود، شایان توجه بوده و حاکی از نوعی مالکیت مشروط است.
بر پایه تحقیقات متخصصین زبان شناسی، قباله یکم به خط و زبان یونانی نگاشته شده و تاریخ آن به سال 87 تا 88 پیش از میلاد و عصر فرمانروایی مهرداد دوم اشکانی باز می گردد.
قباله دوم نیز به خط و زبان یونانی به رشته تحریر در آمده و به سال 21 تا 22 پیش از میلاد و عصر فرمانروایی فرهاد چهارم پسر پاکوس اشکانی تعلق دارد و اما قباله سوم به الفبای آرامی دست کاری شده تحریر گشته و مربوط است به سال 11 تا 12 پیش از میلاد و باز مربوط به عصر امپراتوری فرهاد چهارم اشکانی است.
نکته بسیار مهم درباره سند سوم این است که زبان و رسم الخط قباله سوم زبان برجای مانده مادی یا کردی کهن است که با واژه‌های یونانی و هزوارش های آرامی آمیخته شده است.
بررسی اسناد هورامان از دیدگاه ها زبان شناسی، تاریخ مناسبات اجتماعی، اقتصادی و مطالعه ادیان و باورهای کهن در حوزه جغرافیایی خاورمیانه و به ویژه منطقه هورامان کردستان، حائز اهمیت بود بطوریکه این قباله ها از زوایای مبهم و گوشه های ناشناخته و ناسفته مجموعه فرهنگی قوم کرد را روشن می سازد.
اما برای سخن آخر می توان گفت رسانه ها به عنوان چشم بینا، گوش شنوا و زبان گویای مردم شناخته می شوند و قدرت تاثیرگذاری آنها بر جامعه و حاکمیت برای پذیرش یا عدم پذیرش مساله های مختلف در ستا های گذشته به خوبی آشکار شده است.
با بیان این مساله و مروری بر گزارش بالا به خوبی در خواهیم یافت که ثبت جهانی منظر فرهنگی و تاریخی هورامان به عنوان یکی از موارد مهم در راستای توسعه کردستان مورد کم توجهی رسانه های استان قرار دارد به طوری که این کم توجهی ها موجب عدم توجه کافی مسئولان و مردم استان به این مساله بسیار مهم شده است.
برای حل این مشکل باید قبل از هر چیزی بتوان به این سوال که شرایط، رسانه ها، مسئولان و مردم این استان در کجا بی توجهی به این منطقه کرده اند، پاسخ داد.
گزارش از ژاله گرگانی
7349/9102
انتهای پیام منظر طبیعی، فرهنگی و معماری خاص این منطقه در دل رشته کوه زاگرس با روستاهای بی نظیری مانند پالنگان، تنگی ور و هورامان تخت و آیین های باستانی همچون پیرشالیار آنچنان سیمای منحصربفردش را به رخ تاریخ کشیده که نمی توان انتظار جهانی شدن و قرار گرفتن این منطقه در میراث جهانی یونسکو را توقعی زیاد یا نامعقول دانست.
در سال 95 تمرکز برای مطالعه، تحقیق و بررسی و جمع آوری مستندات، اسناد معتبر و تهیه پرونده ای علمی و تخصصی در خصوص دارا بودن شاخص ها و دلایل لازم برای قرار گرفتن این منطقه در فهرست میراث جهانی یونسکو از سوی میراث فرهنگی، صنایع دستی و کردشگری کردستان آغاز شد که در نهایت اوایل سال 97 پرونده آن تکمیل و برای تایید و ارسال به یونسکو به دفتر ثبت جهانی آثار در تهران فرستاده شده است.
با اینکه این پرونده با وجود تمام مشکلات و سختی ها، توسط میراث فرهنگی استان تهیه و به ایستگاه آخر برای ثبت نزدیک می شود ولی برای رسیدن به هدف نیازمند اقداماتی از جنس توجه بیشتر رسانه ها برای آگاه سازی مردم از اهمیت این مساله و مطالبه ثبت آن از مسئولان از جمله استاندار و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی است تا برای توسعه استان این موضوع را با جدیت دنبال کنند.
توجه به این مساله تا آنجا حائز اهمیت است که استاندار کردستان چندی پیش در دیدار با مدیرکل امور پایگاه های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از بی توجهی به منطقه هورامان انتقاد کرده بود.
بهمن مردانیا با بیان اینکه منطقه گردشگری اورامان یک پتانسیل بزرگ برای منطقه است که مورد بی توجهی قرار گرفته است، اظهار داشت: ثبت جهانی هورامان نقش مهمی در توسعه و ایجاد اشتغال خواهد داشت.
وی بر برگزاری نشستی در هورامان با حضور مسئولان مرتبط در خصوص بررسی راهکارها و چالش های پیش رو تاکید کرد و افزود: یک همت جمعی برای ثبت جهانی هورامان در کردستان وجود دارد و همه تلاش خود را در راستای تحقق این خواسته به حق بکار گرفته ایم.
استاندار کردستان ثبت جهانی منطقه هورامان را در ایجاد اشتغال برای ساکنان و همچنین کاهش قاچاق کالا موثر دانست و گفت: تمام تلاش خود را بکار می گیریم تا ثبت جهانی هورامان اتفاق بیفتد.
** ثبت جهانی هورامان باید تبدیل به مطالبه استانی شود
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه کار مطالعاتی و تحقیقاتی ثبت جهانی هورامان به پایان رسیده است، گفت: برای تسریع در روند ثبت جهانی هورامان این مساله باید تبدیل به مطالبه استانی شود.
پویا طالب نیا به فرستاده شدن مطالعات و مدارک لازم برای ثبت جهانی هورامان به دفتر ثبت آثار جهانی تهران اشاره کرد و افزود: میراث فرهنگی اقدامات لازم در این راستا را انجام داده و در مرحله بعد نیازمند پیگیری و حمایت استاندار و نمایندگان مجلس کردستان در بُعد کلان است.
وی با بیان اینکه هر کشوری در سال فقط می تواند 2 اثر برای ثبت جهانی به یونسکو اعلام کند، اظهار داشت: این مساله نشان می دهد اقدام به موقع مسئولان استانی در سطح کلان برای به نتیجه رساندن تلاش های تیم میراث فرهنگی ضروری است.
طالب نیا به آغاز فعالیت منظر فرهنگی و تاریخی هورامان از اردیبهشت سال 95 اشاره و اضافه کرد: طرح مطالعات این منطقه در زمینه های معماری، تاریخی، باستانی، مردم شناسی، علوم طبیعی و مدیریت است.
وی یادآور شد: توجه به حوزه مدیریت بخش های مختلف از دیگر نکات مورد دقت سازمان آموزشی و فرهنگی یونسکو برای ثبت جهانی هر منطقه ای است که در این حوزه نیز بانک اطلاعاتی 21 روستای هورامان گردآوری شده است.
به گفته وی، در بانک اطلاعاتی روستاهای مورد هدف تمام اطلاعات مربوط به مشخصات ابنیه ها در بخش های معماری، مصالح ساختمانی، نوع مالکیت، تعداد طبقات، قدمت، متراژ و سایر مشخصات آن جمع آوری شده است.
وی با اشاره به اینکه در این راستا برای اولین بار در غرب کشور از 14 روستای این منطقه نقشه برداری سه بُعدی به کمک متخصصان دانشگاه خواجه نصیر انجام شد، تاکید کرد: بانک اطلاعات جی ای اس منطقه نیز تهیه شده است.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان با بیان اینکه با تمام شدن حوزه مطالعاتی این پروژه کارهای مرمت و بازسازی به صورت جدی دنبال می شود، افزود: در این زمینه در منطقه هورامان در حال حاضر 12 پروژه در حال اجرا شدن است.
وی به صرفه جویی 16 میلیارد ریالی در هزینه های مطالعاتی این پروژه با توجه به قراردادهای مشابه در استان های دیگر اشاره و گفت: همه کارهای این پروژه توسط کارشناسان بومی استان انجام و تا زمان اتمام یک میلیارد و 700 میلیون ریال هزینه شده است.
طالب نیا با اشاره به اینکه 76 روستای منطقه هورامان در استان کردستان قرار دارد، افزود: از جمله شاخص های ثبت جهانی منظر فرهنگی این منطقه می توان به گونه های نادر جانوری و گیاهی، اتفاقات زمین شناسی، وجود 500 نسخه و اسناد تاریخی خطی در مورد هورامان، شناسایی 500 سایت باستانی و معماری ویژه این منطقه اشاره کرد.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان به شناسایی و بررسی 30 روستا شاخص این منطقه در کردستان در قالب این مطالعات اشاره و اظهار داشت: در همین راستا نیز اطلس معماری هورامان تهیه شده است.
وی آموزش در حوزه های مختلف و برگزاری دوره های بوم گردی را از دیگر اقدامات میراث فرهنگی در این راستا دانست و تاکید کرد: در سال جاری با همت اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان، پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان، مردم هورامان و مسئولان شهرستان سروآباد و بخش هورامان طرح موزه مردم شناسی در شهر اورامان تخت اجرایی می شود.
طالب نیا نبود مدیریت یک پارچه و زنده بودن سایت باستانی هورامان را 2 عامل که موجب بروز مشکلات مختلفی برای آنها در این راستا شده دانست و یادآور شد: اقدامات ناهماهنگ ارگان های مختلف با میراث فرهنگی در این منطقه و زندگی کردن مردم در آنجا و در معرض دخل و تصرف انسانی بودن منطقه موجب تغییرات بسیاری خواهد شد که می تواند، نگران کننده باشد.
وی با اشاره به اینکه در هورامان علاوه بر اتفاقات طبیعی و اقلیم جغرافیایی در معرض دخل و تصرف انسانی نیز است، افزود: استفاده از مصالح غیر بومی در ساخت و سازها موجب از بین رفتن بافت و معماری ویژه این منطقه می شود و حل این مشکل نیازمند وضع قوانین و مقررات خاص برای ساخت بناهای جدید است.
طالب نیا اضافه کرد: از زمانی که هورامان تخت تبدیل به شهر شده سرعت این دگرگونی ها و تغییرات نیز افزایش چشمگیری داشته است.
وی به بیان اینکه در حال حاضر مشغول نوشتن ضوابط بافت این منطقه هستند، گفت: بعد از اتمام نوشتن آن، ضوابط مقرر شده، مصوبه شورای عالی مسکن و شهرسازی استان و میراث فرهنگی کشور خواهد شد.
طالب نیا کار در هورامان را به دلیل وسعت و نیازمندی به مرمت و بازسازی پایان نیافتنی دانست و اظهار داشت: توجه ویژه به این منطقه نیازمند این است که مطبوعات و رسانه ها به صورت تخصصی و حرفه ای مسئولان را درگیر آن کنند.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی هورامان افزود: ثبت جهانی یک اثر تنها ثبت یک نام نیست، بلکه یک پروسه علمی و تخصصی است و در کنار فعالیت های تدوین پرونده باید اقدامات تخصصی و استاندارد حفاظت و مرمت در تمام ابعاد شکل گیرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان هم در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: با ثبت جهانی این منطقه علاوه بر اینکه همه دنیا با این نوع معماری و فرهنگی حاکم در این منطقه آشنا می‌شوند، موجب توجه جهانی به این منطقه، رونق گردشگری و توسعه استان خواهد شد.
سید محسن علوی با بیان اینکه ایران تاکنون توانسته 23 آثار را در میراث جهانی یونسکو ثبت کند، اظهار داشت: وجود آثار ثبت شده جهانی می تواند برای کشور صاحب اثر منشا تاثیرات بسیاری در حوزه های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین مزایایی آثار ثبت شده بین المللی قرار گرفتن این آثار توسط مراکز بین المللی به صورت دائمی در معرض معرفی به گردشگران خارجی است، افزود: میزان آثار ثبت شده جهان هر کشوری به معنای تاثیر آن کشور در ساخت تمدن های بشری است.
علوی با اشاره به اینکه منطقه هورامان در استان کردستان داری یک شهر (هورامان تخت) و 76 روستا است، تاکید کرد: تاکنون 13 روستای این منطقه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و پرونده ثبت 22 روستای دیگر نیز در حال پیگیری است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان در دستور کار است، یادآور شد: در زمینه ثبت آثار در یونسکو محدودیتی یا سهمیه ای از نظر تعداد آثار برای کشورها وجود ندارد.
علوی ادامه داد: حفظ شرایط کنونی توسط مردم هورامان مسئله مهمی است که تلاش شده در این راستا نتایج و بهره های ثبت جهانی برای آنها توضیح داده شود.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان با اشاره به اینکه 22 روستای این منطقه در استان کرمانشاه قرار دارد، اضافه کرد: در محدود کردستان مطالعات و اقداماتی که در راستای ثبت جهانی هورامان نیاز بوده انجام و تکمیل شده است.
وی با اشاره به اینکه ثبت منظر فرهنگی هورامان در آثار جهانی یونسکو از اولویت های میراث فرهنگی کشور است، گفت: با تمام شدن کارهای استان کرمانشاه در این راستا سعی می شود این اثر در کمترین زمان ممکن برای ثبت به یونسکو ارسال شود.
علوی با اشاره به اینکه استان کردستان دارای یک هزار و 519 اثر تاریخی شناسایی شده دارد، اظهار داشت: شامل آثار باستانی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکان های طبیعی می شود و هم اکنون 828 مورد از این تعداد شامل 763 اثر تاریخی، هشت مورد میراث طبیعی، 49 مورد میراث معنوی و هشت مورد میراث منقول است.
از آنجا که این گزارش نیازمند بیان تاریخ هورامان به صورت خلاصه است، بررسی های خبرنگار ایرنا در این زمینه با توجه به وجود مطالب فراوانی از کارهای تحقیقی و پژوهشی توسط افراد خبره و آگاه داخلی و خارجی درباره هورامان منجر به یافتن دیدگاه هایی در خصوص قباله های هورامان شد که به آنها اشاره می کنیم.
سی. جی. ادموندز کارگزار بریتانیا در عراق در کتابی تحت عنوان (کردها ، ترک ها و عرب ها) گفته است: در اوایل قرن بیستم، هنگامی که دکتر سعید خان کردستانی چشم پزشک اهل سنندج برای معالجه چشم عباسقلی خان به مریوان عزیمت می کند، اسناد یاد شده پیش از جنگ جهانی اول از غاری بر فراز قله کوسالان در هورامان پیدا شده بود در اختیار دکتر سعید خان قرار می گیرند.
قباله های مذکور که (کهن ترین سندهای کردی به زبان های یونانی و پارتی که زبان ایران میانه‌ای شمالی است) هستند در سال 1913 بە وسیلە دکتر سعیدخان و توسط پروفسور ادوارد براون بدست دکتر میس متخصص زبان یونانی و پرفسور کاولی متخصص زبان آرامی می رسد، قباله های سه گانه هورامان هم اکنون در موزه لندن نگهداری می شوند.
موضوع قباله های سه گانه هورامان درباره اجاره یک تاکستان یا باغ انگور بوده و علی الظاهر هر سه قباله مربوط به یک باغ انگور است. شیوه‌‌ی اجاره نیز به خودی خود، شایان توجه بوده و حاکی از نوعی مالکیت مشروط است.
بر پایه تحقیقات متخصصین زبان شناسی، قباله یکم به خط و زبان یونانی نگاشته شده و تاریخ آن به سال 87 تا 88 پیش از میلاد و عصر فرمانروایی مهرداد دوم اشکانی باز می گردد.
قباله دوم نیز به خط و زبان یونانی به رشته تحریر در آمده و به سال 21 تا 22 پیش از میلاد و عصر فرمانروایی فرهاد چهارم پسر پاکوس اشکانی تعلق دارد و اما قباله سوم به الفبای آرامی دست کاری شده تحریر گشته و مربوط است به سال 11 تا 12 پیش از میلاد و باز مربوط به عصر امپراتوری فرهاد چهارم اشکانی است.
نکته بسیار مهم درباره سند سوم این است که زبان و رسم الخط قباله سوم زبان برجای مانده مادی یا کردی کهن است که با واژه‌های یونانی و هزوارش های آرامی آمیخته شده است.
بررسی اسناد هورامان از دیدگاه ها زبان شناسی، تاریخ مناسبات اجتماعی، اقتصادی و مطالعه ادیان و باورهای کهن در حوزه جغرافیایی خاورمیانه و به ویژه منطقه هورامان کردستان، حائز اهمیت بود بطوریکه این قباله ها از زوایای مبهم و گوشه های ناشناخته و ناسفته مجموعه فرهنگی قوم کرد را روشن می سازد.
اما برای سخن آخر می توان گفت رسانه ها به عنوان چشم بینا، گوش شنوا و زبان گویای مردم شناخته می شوند و قدرت تاثیرگذاری آنها بر جامعه و حاکمیت برای پذیرش یا عدم پذیرش مساله های مختلف در ستا های گذشته به خوبی آشکار شده است.
با بیان این مساله و مروری بر گزارش بالا به خوبی در خواهیم یافت که ثبت جهانی منظر فرهنگی و تاریخی هورامان به عنوان یکی از موارد مهم در راستای توسعه کردستان مورد کم توجهی رسانه های استان قرار دارد به طوری که این کم توجهی ها موجب عدم توجه کافی مسئولان و مردم استان به این مساله بسیار مهم شده است.
برای حل این مشکل باید قبل از هر چیزی بتوان به این سوال که شرایط، رسانه ها، مسئولان و مردم این استان در کجا بی توجهی به این منطقه کرده اند، پاسخ داد.
گزارش از ژاله گرگانی
7349/9102
کپی شد
