به گزارش خبرنگار ایرنا، هشت سال بیشتر ندارد، کنار پیاده رو یکی از خیابان های پر تردد شهر سنندج نشسته و در مقابلش ترازویی دیجیتالی دارد و با نگاهی کودکانه و شیطنت آمیز هر از گاهی می گوید: وزن - وزن دقیق - وزن فقط هزار تومان.
خانمی با دو بچه از پیاده رو می گذرد به بهانه کمک به این کودک، اسکناسی پنج هزار تومانی از کیفش در می آورد و دختر بچه‌اش که هم سن و سال کودک وزن چی کنار خیابان است بر روی ترازو می رود در این هنگام نگاه های هر دو کودک به هم گره می خورد.
پس از کمی مکث خانم بدون آنکه بقیه پولش را بگیرد دور می شود اما همچنان نگاه های این دو کودک به هم گره خورده است در این هنگام مردی میانسال با نگاهی خیره به سمت کودک وزن چی می آید و مبلغی پول را به او می دهد بدون آنکه وزن کند از کنارش رد می شود.
خانمی دیگر در مقابل کودک می نشیند و حرف می زند قبل از آنکه از کنارش دور شود چند کلوچه و کیک به او می دهد و کودک نیز آن را در کیسه ای که در کنارش دارد، می گذارد و در پاسخ محبت زن، لبخند می زند.
در این هنگام دختری دیگر می آید 2 هزار تومان به کودک برای وزن کردن خود می دهد و کودک هم هزار تومان باقی مانده پول را به او بر می گرداند.
اینها تنها چند دقیقه نظاره کردن وضعیت کاسبی کودک هشت ساله سنندجی در یکی از خیابان های پر تردد و شلوغ این شهر است که اکنون بجای فکر کردن در مورد آرزوها و بازی هایش، در پیاده رو نشسته و به دنبال کسب روزی حلال به قیمت آرزوهایش است تا با فروختن رویاهایش بر روی ترازوی زیاده خواهی یا سهل انگاری بزرگترها است.
نامش را نمی پرسم، هشت ساله است و می گوید: 6 ماه است در این خیابان کار می کنم و هر چه عایدم شود را شب ها به خانواده ام می دهم تا کمک خرجی باشد برای هزینه زندگی و درمان پدرم که دیسک کمر دارد.
او ادامه می دهد: یک برادر و یک خواهر دیگر هم دارم که آنها هم کار می کنند برادرم در مکانیکی مشغول است و خواهرم نیز در خانه با مادرم سبزی پاک می کنند در این هنگام با احساسی غرورمندانه ادامه می دهد آنها از من قوی تر هستند اما من درآمدم از همه شان بیشتر است.
در پاسخ سئوالم که مدرسه می روی یا نه می گوید: آره کلاس امسال باید دوم ابتدایی را بخوانم البته کار کردنم به این دلیل است که بتوانم مثل برادر بزرگم به خانواده کمک کنم.
چند حبه انگور از کیسه ای که در کنارش گذاشته بر می دارد و به دهان می گذارد، در مقابل زن و مردی که از خیابان می گذرند می گوید: وزن هزار تومان آقا. پس از آنکه آنها را وزن کرد پولش را می گیرد و در پاسخ سئوالم که روزی چقدر درآمد داری گفت: روزی 20 ، 30، 50 هزار تومان درآمد دارم و بعضی وقت ها تا 70 هزار تومان هم می رسد با خنده ادامه می دهد: در ضمن روز اول 100 تومان درآمد داشتم.
او درباره آرزوهایش اینگونه گفت: بزرگ که شدم اینقدر پول داشته باشم که مجتاج کسی نباشم و هر چه خواستم برای خودم و خانواده ام بخرم
در پاسخ به اینکه دوست داشتی الان در کوچه با دوستانت بازی کنی با لبخندی می گوید: آره دوست دارم و قبل از ظهر با آنها بازی می کنم و بعد سرکار می آیم تا بتوانم خانواده ام را کمک کنم.
وی در پاسخ به سئوالم که کار کردن را خودت دوست داشتی یا کسی به تو گفته که کار کنی؟ گفت: ترازو را برادرم برایم خریده و گفته هر دو باید مثل بزرگترها برای خانواده کار کنیم.
این کودک کار در مورد درآمدش نیز می گوید: برای خودم چیزی نمی خرم اما خرج خانه می کنم تا وسایل و لوازم و مایحتاج ضروری را بخریم.
این کودک یکی از قربانیانی است که در اثر مسائل مختلفی از جمله فقر و نداری خانواده ها باعث شده تلخی مشکلات زندگی زودتر به سرغشان برود تا شیرینی دنیای کودکی را از آنها بگیرد.
یک فعال در حوزه مسایل اجتماعی خانواده ها را منشا اصلی بروز کودکان کار می داند و در تعریف این پدیده می گوید: کودکان کار شامل کودکانی است که زیر سن قانونی و بدلیل مشکلاتی مجبور به کار می شوند.
مهدی گلباغی اظهار داشت: خانواده کودکان کار که مجبور به فعالیت در خیابان ها هستند علاوه بر فقر مالی از آسیب های مختلف اجتماعی مانند اعتیاد نیز رنج می برند و با وادار کردن فرزندشان به کار در بیرون، آنان را در معرض انواع آسیب ها قرار می دهند.
وی افزود: پرورش یافتن در چنین محیط هایی آسیب هایی برای این کودکان رقم می زند و پس از اینکه وارد بازار کار می شوند آسیب های جدی تری دامن شان را می گیرد.
مدیر موسسه خیریه ئاسوی زانیاران با اشاره به اینکه فراهم کردن زیرساخت های برای کاهش برخی از مشکلات اقتصادی این خانواده ها ضروری است، گفت: اگر بتوان مشکلات اقتصادی آنان را کاهش داد کودکان کار نیز کاهش می یابد.
گلباغی گفت: همه اعم از سازمان های مردم نهاد، دستگاه های دولتی، مردم و خیرین باید تلاش کنند به صورت تیمی زمینه کاهش آسیب های مختلف اجتماعی از جمله کودکان کار و خیابان را فراهم کنند.
وی یادآور شد: این موسسه نیز به عنوان تنها موسسه فعال در حوزه ساماندهی کودکان کار استان در زمینه توانمند سازی کودکان و خانواده های آنان فعالیت ها و اقدامات زیادی انجام داده اما کافی نیست و جای کار در این حوزه زیاد است.
یک روانشاس مسایل فرهنگی نیز در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: تعداد زیادی از کودکان کار در خانواده های پرجمعیت و منازلی اسیتجاری که محل مناسبی برای زندگی نیست سکونت دارند و همین مشکلات آنان را در معرض آسیب های اجتماعی قرار داده است.
سعدی زارعی افزود: با بررسی های انجام شده بین 110 کودک کار شناسایی شده در استان مشخص شد 30 درصد کودکان کار بدسرپرست هستند و 20 درصد هم والدین خود را از دست داده اند که آنها برای تامین مخارج زندگی مجبور به کار در بیرون می شوند.
مسئول فنی مرکز حمایتی کودک و خانواده زانیاران با بیان اینکه افزایش این کودکان در خیابان منجر به افزایش آسیب های اجتماعی می شود، یادآور شد: براساس قانون نهادهای مختلفی در بحث کودکان کار باید مشارکت داشته باشند اما به جز بهزیستی سایر نهادها همکاری در این ارتباز ندارد.
زارعی تاکید کرد: از بین کودکان شناسایی شده به غیر از چند مورد مورد که مشکلات اقتصادی زیادی داشتند سایر خانواده ها برای جلوگیری از کار فرزندشان قانع شدند.
وی گفت: البته مواردی از این کودکان کار که در خیابان ها و چهار راه ها می بینیم یا سن شان از این محدوده بیشتر است و یا اینکه خود حاضر به همکاری نیستند.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کردستان نیز در این ارتباط معتقد است: کودکان کار در دام انواع آسیب ها و خطرها قرار می گیرند به طوری که بیشتر آنان در دام باندهای مواد مخدر و سایر بزه های اجتماعی گرفتار می شوند.
محسن شجاعی افزود: دستگاه ها و سازمان های زیادی در زمینه ساماندهی کودکان کار و خیابانی وظیفه دارند اما در واقع تنها بهزیستی به صورت رسمی و مستقیم درگیر این مساله اجتماعی است.
وی اظهار داشت: سازمان بهزیستی اقدامات مناسبی در زمینه ساماندهی و شناسایی کودکان کار و خیابان انجام داده اما از سایر سازمان ها و نهادها نیز انتظار می رود به این حوزه ورود پیدا کنند.
شجاعی یادآور شد: یکی از اقداماتی که طی سال های گذشته در زمینه کودکان کار انجام شده واگذاری بحث ساماندهی این کودکان از طرف بهزیستی به بخش خصوصی در قالب مراکز حمایتی - آموزشی است.
وی افزود: این کودکان تا 18 سالگی در این مراکز مورد حمایت و آموزش قرار می گیرند اما پس از آن بنا بر نیازی که دارند با خود آنها و خانواده های شان ارتباط حفظ می شود و به نوعی همچنان تحت حمایت هستند.
وی با بیان اینکه هدف از راه اندازی این مراکز حمایت صرف مادی و کمک ماهیانه نیست بلکه بدنبال توانمند سازی این کودکان و رسیدن آنان به استقلال مالی است، اضافه کرد: هدف اصلی در ابن است که آنان شرایط عادی در زندگی خود همچون ادامه تحصیل را داشته و از آسیبب های اجتماعی که در خیابان در کمین شان است، دور باشند.
وی با بیان اینکه بیشترین تعداد کودک کار استان در سنندج است، گفت: آمار کودکان کار و خیابان هیچگاه به صفر نمی رسد و مددکاران ما همواره برای شناسایی و ساماندهی این افراد در سطح شهر حضور دارند.
شجاعی افزود: تمام تلاش ما ساماندهی کودکان کار و خیابان و جلوگیری از ورود آنان به انواع آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی است که امیدواریم دستگاه ها و سازمان های مختلف در این زمینه ما را یاری دهند.
به گزارش ایرنا، رفع چالش کودکان کار نیازمند همکاری مشترک و همکاهنگ مردم، دستگاه ها و سازمان های مردم نهاد است که همزمان با نجات این کودکان از آسیب های اجتماعی در راستای فقر فرهنگی موجود جامعه نیز تلاش کنند.
ایران مثل هر کشور دیگری در قبال کودکان وظایف و مسئولیت های طبیعی خود را دارد و در این راستا پیمان نامه جهانی حقوق کودک را در سال 1373 پذیرش کرده است.
هم اکنون در استان 13 مرکز شبانه روی بهزیستی وجود دارد که 10 مورد آن در سنندج، 2 مورد در سقز و یک مورد در قروه فعالیت می کنند.
گزارش از حسن حسین زاده
3034/9102
انتهای پیام خانمی با دو بچه از پیاده رو می گذرد به بهانه کمک به این کودک، اسکناسی پنج هزار تومانی از کیفش در می آورد و دختر بچه‌اش که هم سن و سال کودک وزن چی کنار خیابان است بر روی ترازو می رود در این هنگام نگاه های هر دو کودک به هم گره می خورد.
پس از کمی مکث خانم بدون آنکه بقیه پولش را بگیرد دور می شود اما همچنان نگاه های این دو کودک به هم گره خورده است در این هنگام مردی میانسال با نگاهی خیره به سمت کودک وزن چی می آید و مبلغی پول را به او می دهد بدون آنکه وزن کند از کنارش رد می شود.
خانمی دیگر در مقابل کودک می نشیند و حرف می زند قبل از آنکه از کنارش دور شود چند کلوچه و کیک به او می دهد و کودک نیز آن را در کیسه ای که در کنارش دارد، می گذارد و در پاسخ محبت زن، لبخند می زند.
در این هنگام دختری دیگر می آید 2 هزار تومان به کودک برای وزن کردن خود می دهد و کودک هم هزار تومان باقی مانده پول را به او بر می گرداند.
اینها تنها چند دقیقه نظاره کردن وضعیت کاسبی کودک هشت ساله سنندجی در یکی از خیابان های پر تردد و شلوغ این شهر است که اکنون بجای فکر کردن در مورد آرزوها و بازی هایش، در پیاده رو نشسته و به دنبال کسب روزی حلال به قیمت آرزوهایش است تا با فروختن رویاهایش بر روی ترازوی زیاده خواهی یا سهل انگاری بزرگترها است.
نامش را نمی پرسم، هشت ساله است و می گوید: 6 ماه است در این خیابان کار می کنم و هر چه عایدم شود را شب ها به خانواده ام می دهم تا کمک خرجی باشد برای هزینه زندگی و درمان پدرم که دیسک کمر دارد.
او ادامه می دهد: یک برادر و یک خواهر دیگر هم دارم که آنها هم کار می کنند برادرم در مکانیکی مشغول است و خواهرم نیز در خانه با مادرم سبزی پاک می کنند در این هنگام با احساسی غرورمندانه ادامه می دهد آنها از من قوی تر هستند اما من درآمدم از همه شان بیشتر است.
در پاسخ سئوالم که مدرسه می روی یا نه می گوید: آره کلاس امسال باید دوم ابتدایی را بخوانم البته کار کردنم به این دلیل است که بتوانم مثل برادر بزرگم به خانواده کمک کنم.
چند حبه انگور از کیسه ای که در کنارش گذاشته بر می دارد و به دهان می گذارد، در مقابل زن و مردی که از خیابان می گذرند می گوید: وزن هزار تومان آقا. پس از آنکه آنها را وزن کرد پولش را می گیرد و در پاسخ سئوالم که روزی چقدر درآمد داری گفت: روزی 20 ، 30، 50 هزار تومان درآمد دارم و بعضی وقت ها تا 70 هزار تومان هم می رسد با خنده ادامه می دهد: در ضمن روز اول 100 تومان درآمد داشتم.
او درباره آرزوهایش اینگونه گفت: بزرگ که شدم اینقدر پول داشته باشم که مجتاج کسی نباشم و هر چه خواستم برای خودم و خانواده ام بخرم
در پاسخ به اینکه دوست داشتی الان در کوچه با دوستانت بازی کنی با لبخندی می گوید: آره دوست دارم و قبل از ظهر با آنها بازی می کنم و بعد سرکار می آیم تا بتوانم خانواده ام را کمک کنم.
وی در پاسخ به سئوالم که کار کردن را خودت دوست داشتی یا کسی به تو گفته که کار کنی؟ گفت: ترازو را برادرم برایم خریده و گفته هر دو باید مثل بزرگترها برای خانواده کار کنیم.
این کودک کار در مورد درآمدش نیز می گوید: برای خودم چیزی نمی خرم اما خرج خانه می کنم تا وسایل و لوازم و مایحتاج ضروری را بخریم.
این کودک یکی از قربانیانی است که در اثر مسائل مختلفی از جمله فقر و نداری خانواده ها باعث شده تلخی مشکلات زندگی زودتر به سرغشان برود تا شیرینی دنیای کودکی را از آنها بگیرد.
یک فعال در حوزه مسایل اجتماعی خانواده ها را منشا اصلی بروز کودکان کار می داند و در تعریف این پدیده می گوید: کودکان کار شامل کودکانی است که زیر سن قانونی و بدلیل مشکلاتی مجبور به کار می شوند.
مهدی گلباغی اظهار داشت: خانواده کودکان کار که مجبور به فعالیت در خیابان ها هستند علاوه بر فقر مالی از آسیب های مختلف اجتماعی مانند اعتیاد نیز رنج می برند و با وادار کردن فرزندشان به کار در بیرون، آنان را در معرض انواع آسیب ها قرار می دهند.
وی افزود: پرورش یافتن در چنین محیط هایی آسیب هایی برای این کودکان رقم می زند و پس از اینکه وارد بازار کار می شوند آسیب های جدی تری دامن شان را می گیرد.
مدیر موسسه خیریه ئاسوی زانیاران با اشاره به اینکه فراهم کردن زیرساخت های برای کاهش برخی از مشکلات اقتصادی این خانواده ها ضروری است، گفت: اگر بتوان مشکلات اقتصادی آنان را کاهش داد کودکان کار نیز کاهش می یابد.
گلباغی گفت: همه اعم از سازمان های مردم نهاد، دستگاه های دولتی، مردم و خیرین باید تلاش کنند به صورت تیمی زمینه کاهش آسیب های مختلف اجتماعی از جمله کودکان کار و خیابان را فراهم کنند.
وی یادآور شد: این موسسه نیز به عنوان تنها موسسه فعال در حوزه ساماندهی کودکان کار استان در زمینه توانمند سازی کودکان و خانواده های آنان فعالیت ها و اقدامات زیادی انجام داده اما کافی نیست و جای کار در این حوزه زیاد است.
یک روانشاس مسایل فرهنگی نیز در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: تعداد زیادی از کودکان کار در خانواده های پرجمعیت و منازلی اسیتجاری که محل مناسبی برای زندگی نیست سکونت دارند و همین مشکلات آنان را در معرض آسیب های اجتماعی قرار داده است.
سعدی زارعی افزود: با بررسی های انجام شده بین 110 کودک کار شناسایی شده در استان مشخص شد 30 درصد کودکان کار بدسرپرست هستند و 20 درصد هم والدین خود را از دست داده اند که آنها برای تامین مخارج زندگی مجبور به کار در بیرون می شوند.
مسئول فنی مرکز حمایتی کودک و خانواده زانیاران با بیان اینکه افزایش این کودکان در خیابان منجر به افزایش آسیب های اجتماعی می شود، یادآور شد: براساس قانون نهادهای مختلفی در بحث کودکان کار باید مشارکت داشته باشند اما به جز بهزیستی سایر نهادها همکاری در این ارتباز ندارد.
زارعی تاکید کرد: از بین کودکان شناسایی شده به غیر از چند مورد مورد که مشکلات اقتصادی زیادی داشتند سایر خانواده ها برای جلوگیری از کار فرزندشان قانع شدند.
وی گفت: البته مواردی از این کودکان کار که در خیابان ها و چهار راه ها می بینیم یا سن شان از این محدوده بیشتر است و یا اینکه خود حاضر به همکاری نیستند.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کردستان نیز در این ارتباط معتقد است: کودکان کار در دام انواع آسیب ها و خطرها قرار می گیرند به طوری که بیشتر آنان در دام باندهای مواد مخدر و سایر بزه های اجتماعی گرفتار می شوند.
محسن شجاعی افزود: دستگاه ها و سازمان های زیادی در زمینه ساماندهی کودکان کار و خیابانی وظیفه دارند اما در واقع تنها بهزیستی به صورت رسمی و مستقیم درگیر این مساله اجتماعی است.
وی اظهار داشت: سازمان بهزیستی اقدامات مناسبی در زمینه ساماندهی و شناسایی کودکان کار و خیابان انجام داده اما از سایر سازمان ها و نهادها نیز انتظار می رود به این حوزه ورود پیدا کنند.
شجاعی یادآور شد: یکی از اقداماتی که طی سال های گذشته در زمینه کودکان کار انجام شده واگذاری بحث ساماندهی این کودکان از طرف بهزیستی به بخش خصوصی در قالب مراکز حمایتی - آموزشی است.
وی افزود: این کودکان تا 18 سالگی در این مراکز مورد حمایت و آموزش قرار می گیرند اما پس از آن بنا بر نیازی که دارند با خود آنها و خانواده های شان ارتباط حفظ می شود و به نوعی همچنان تحت حمایت هستند.
وی با بیان اینکه هدف از راه اندازی این مراکز حمایت صرف مادی و کمک ماهیانه نیست بلکه بدنبال توانمند سازی این کودکان و رسیدن آنان به استقلال مالی است، اضافه کرد: هدف اصلی در ابن است که آنان شرایط عادی در زندگی خود همچون ادامه تحصیل را داشته و از آسیبب های اجتماعی که در خیابان در کمین شان است، دور باشند.
وی با بیان اینکه بیشترین تعداد کودک کار استان در سنندج است، گفت: آمار کودکان کار و خیابان هیچگاه به صفر نمی رسد و مددکاران ما همواره برای شناسایی و ساماندهی این افراد در سطح شهر حضور دارند.
شجاعی افزود: تمام تلاش ما ساماندهی کودکان کار و خیابان و جلوگیری از ورود آنان به انواع آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی است که امیدواریم دستگاه ها و سازمان های مختلف در این زمینه ما را یاری دهند.
به گزارش ایرنا، رفع چالش کودکان کار نیازمند همکاری مشترک و همکاهنگ مردم، دستگاه ها و سازمان های مردم نهاد است که همزمان با نجات این کودکان از آسیب های اجتماعی در راستای فقر فرهنگی موجود جامعه نیز تلاش کنند.
ایران مثل هر کشور دیگری در قبال کودکان وظایف و مسئولیت های طبیعی خود را دارد و در این راستا پیمان نامه جهانی حقوق کودک را در سال 1373 پذیرش کرده است.
هم اکنون در استان 13 مرکز شبانه روی بهزیستی وجود دارد که 10 مورد آن در سنندج، 2 مورد در سقز و یک مورد در قروه فعالیت می کنند.
گزارش از حسن حسین زاده
3034/9102
کپی شد
