دکتر هومن قصری روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: پیشگیری از مرگ مادران باردار بخاطر توسعه مراکز درمانی، تجهیزات و امکانات مناسب پزشکی بخش زایمان در سراسر استان در قالب طرح تحول نظام سلامت است.
طرح تحول نظام سلامت اوایل اردیبهشت 93 با همت دولت تدبیر و امید اجرایی شد و تجهیز بلوک زایمان مراکز بیمارستانی سراسر کشور از جمله برنامه های این طرح با هدف ارائه خدمات رایگان به مادران بارداری بود که به صورت طبیعی زایمان کنند.
مرگ میر مادران باردار یک اتفاق غم انگیز جوامع از ادوار گذشته تاکنون بود و همه برای کاهش سرانه مرگ مادران باردار و پیامدهای ناشی از آن تلاش می کنند.
بر اساس اهداف توسعه پایدار و آخرین بیانیه سازمان جهانی بهداشت که در سال 2014 میلادی منتشر شد تا سال 2030 میلادی متوسط مرگ مادری (MMR) در جهان باید به کمتر از 70 در 100 هزار تولد برسد که هدف نهایی پایان دادن یا پیشگیری از مرگ های قابل اجتناب مادران است.
کاهش مرگ و میر مادران یکی از شاخص های توسعه است و در کشور مراقبت از مادران باردار در سه مرحله قبل از بارداری، هنگام بارداری و بعد از زایمان انجام می شود.
در کشورمان پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت، توجه خاصی به این موضوع شد و مادران باردار برای انجام زایمان طبیعی که نسبت به سزارین عواقب کمتری دارد، ترغیب شدند که از زمان اجرای این طرح حتی زایمان های طبیعی در مراکز بیمارستانی دولتی به صورت رایگان انجام می شود.
در این طرح، آموزش و تدوین پروتکل های آموزشی برای دستیاران، پزشکان عمومی و ماماها و افزایش سطح مراقبت از مادران از زمان بارداری تا زایمان و 42 روز پس از زایمان از مهمترین مداخلات درمانی برای کاهش مرگ زنان باردار است.
در گذشته مرگ و میر مادران باردار در کردستان بخاطر مولفه های مختلفی از جمله تمایل برخی مادران برای زایمان در منزل، سخت گذر بودن محورهای مواصلاتی، عدم توجه کافی به سلامت مادران باردار و بیماری های زمینه ای بیشتر از میانگین کشوری بود.
پس از اجرایی طرح تحول نظام سلامت، این مولفه ها تغییرات اساسی پیدا کرد و در کنار افزایش امکانات و تجهیزات بلوک های زایمان در مراکز بیمارستانی، بکارگیری 42 متخصص زنان و زایمان و 432 ماما در بیمارستان های تابعه نتیجه بخش بود و سرانجام سال 1396 در این استان سال بدون مرگ و میر مادران باردار نام گرفت.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کردستان می گوید: سال های گذشته در کشور از هر 2 نوزاد یک نفر در اتاق عمل و معمولا قبل از هفته 40 بارداری به دنیا می آمد و بالطبع مشکلات و بیماری هایی که با استفاده از روش سزارین برای نوزادان حاصل می شود، مانند آسم، دیابت و ... نسبت به زایمان طبیعی بیشتر بود.
قصری گفت: پس از اجرای طرح تحول سلامت در استان کردستان شاخص های زایمان طبیعی افزایش و شاخص های سزارین کاهش پیدا کرد و سال گذشته (1396) به سبب کاهش شاخص های سزارین و ارتقای سلامت مادران از دانشگاه های برتر کشور انتخاب شد.
وی اظهار داشت: قبل از طرح تحول نظام سلامت، شاخص سزارین در استان 39 درصد بود ولی در سال 96 این شاخص به 34 درصد کاهش یافت و همچنین مرگ مستقیم مادر باردار در سال گذشته به کمترین حد در سال های گذشته رسید.
قصری اضافه کرد: رایگان شدن زایمان طبیعی در تمام مراکز دولتی از ابتدای طرح تحول سلامت و در نظر گرفتن کارانه تشویقی زایمان طبیعی برای ماماها و احیای کارانه مذکور از ابتدای سال 97 در جهت تضمین سلامت مادران و نوزادان در مناطق دور افتاده، تامین نیروی متخصص زنان و زایمان و ماما در مراکز درمانی و شهرستان ها به کاهش مرگ و میر مادران باردار کمک کرده است.
وی یادآور شد: تامین یک دستگاه بالگرد اختصاصی جهت ارجاع فوری مادران باردار با شرایط ویژه و نیازمند ارجاع اورژانسی، حضور فعال تیم های تخصصی و فوق تخصصی درمانی در ارتباط با مادران نیازمند مراقبت های خاص، آموزش و دوره های بازآموزی نیروهای تخصصی زنان و زایمان و مامایی، فعال شدن کلینیک مشترک قلب و بارداری در مرکز استان برای مادران باردار نیازمند مراقبت ویژه از اقدامات علوم پزشکی کردستان در این راستا بوده است.
معاون درمان علوم پزشکی کردستان افزود: در این مدت ایجاد مرکز مهارت آموزی زایمان طبیعی جهت آموزش عملی اورژانس های زایمانی، فعال سازی انجام زایمان بی درد و استفاده از روش های کاهش درد دارویی و غیر دارویی در بیشتر مراکز درمانی استان، ایجاد مراکز مشاوره مامایی جهت آموزش ورزش های بارداری و امکان حضور مامای همراه حین زایمان در راستای کاهش زایمان سزارین انجام شده است.
وی با اشاره به تغییر و تحول در بلوک های زایمان پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت در کردستان گفت: ایجاد اتاق های زایمان تک نفره و اختصاصی برای هر مادر در شهرستان های سنندج 12 اتاق، بیجار هفت اتاق، بانه 6 اتاق و توسعه بلوک های زایمان در شهرستان های کامیاران، دیواندره، سقز و مریوان، برگزاری جشنواره ترویج زایمان طبیعی در مراکز درمانی دولتی و غیردولتی، تقدیر از مادران دارای تجربه موفق در امر زایمان طبیعی و اهدای جوایز به آنها، سیر کاهنده شاخص سزارین و بالطبع کاهش مرگ و میر مادران باردار در سال های اخیر بویژه در سال 96 موید این امر است.
**ارائه خدمات به مادران قبل از بارداری، هنگام بارداری و بعد از زایمان
خدمات دانشگاه علوم پزشکی کردستان تنها هنگام زایمان نیست و مراکز مراقبین سلامت و خانه های بهداشت روستایی در سه مرحله قبل از بارداری، هنگام بارداری و بعد از زایمان نیز مراقبت های مختلفی از مادران باردار انجام می دهند.
کارشناس مسئول سلامت مادران شبکه بهداشت و درمان سنندج می گوید: در مرحله نخست و سه ماه قبل از بارداری، مادرانی که تمایل به بارداری دارند، ضمن دریافت قرص های اسید فولیک، آزمایش های قبل از بارداری از جمله تست پاپ اسمیر (دهانه رحم)، آزمایش های قند خون و بیماری های زمینه ای را انجام می دهد.
رزیتا یاسمن پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این مادران واکسیناسیون شده و در این مدت خدمات مامایی و دیگر مراقبت های مورد نیاز را دریافت و پس از مثبت بودن تست حاملگی وارد مراقبت های دوران بارداری می شوند.
وی تاکید کرد: در این مرحله نیز مراقبت ها با تشکیل پرونده بارداری بررسی عوارض زایمان های قبلی، وضعیت توده بدنی، معاینه فیزیکی دهان و دندان و آزمایش های تکمیلی انجام می شود.
یاسمن پور گفت: در این مرحله طرح پیشگیری از انتقال HIV، غربالگری سلامت روان و ارزیابی سلامتی جنین نیز بررسی و مادرانی که افزایش وزن ندارند و یا احتمال دیابت بارداری دارند به کارشناسان تغذیه ارجاع داده می شوند.
وی اضافه کرد: مادرانی که دارای علائم خطر بارداری باشند با توجه به علائم به کلینیک های مادران پرخطر در دیگر مراکز درمانی معرفی می شوند.
کارشناس مسئول سلامت مادران شبکه بهداشت و درمان سنندج می گوید: در هفته 20 بارداری به بعد نیز مادران در کلاس های آمادگی برای زایمان و انجام تمرین های ورزشی مخصوص بمدت هشت جلسه شرکت می کنند.
یاسمن پور افزود: در این مرحله مادران باردار ضمن دریافت قرص های مولتی ویتامین، به صورت منظم از سوی ماماها و کارشناسان مراکز بهداشتی و درمانی شهری و روستایی مراقبت می شوند.
وی یادآور شد: بعد از زایمان نیز این مادران در سه مرحله یک تا سه روز بعد از زایمان، 10 تا 15 روز و 30 تا 42 روز از نظر عوارض بعد از زایمان و دریافت مکمل های دارویی تحت مراقبت هستند.
وی اظهار داشت: در این مرحله نیز مادران مورد معاینه بالینی (پستان، شکم و رحم) و مشاوره قرار می گیرند و از نظر سلامت دهان و دندان، تغذیه و شیردهی و آزمایش های خاص مراقبت می شود.
**بیمه سلامت کردستان 48 هزار و 198 میلیارد ریال برای هزینه زایمان پرداخت کرده است
یکی دیگر از دلایل مراجعه مادران باردار به مراکز بیمارستانی برای زایمان، کاهش میزان پرداختی های مردم در مراکز بیمارستانی است.
با اجرای طرح تحول نظام سلامت تمامی هزینه های زایمان طبیعی رایگان بوده و در زایمان های سزارین کمتر از 10 درصد هزینه های توسط مردم پرداخت می شود.
مدیرکل بیمه سلامت کردستان گفت: این صندوق بیمه ای سال گذشته در مجموع 48 هزار و 198 میلیارد و 746 میلیون ریال برای هزینه زایمان های طبیعی و سزارین به مراکز بیمارستانی پرداخت کرده است.
سیدانور اسماعیلی با اشاره به اینکه هزینه های زایمان در مراکز بیمارستانی درجه یک و 2 متفاوت است، افزود: از این مبلغ، 30 هزار و 726 میلیارد و 437 میلیون ریال برای زایمان های طبیعی و 17 هزار و 931 میلیارد و 327 میلیون ریال برای زایمان های سزارین هزینه شده است.
طبق اعلام اداره کل ثبت احوال کردستان سال گذشته در مجموع 29 هزار و 838 تولد جدید در استان ثبت شده که از این تعداد، 14 هزار و 435 نوزاد دختر و 15 هزار و 403 نوزاد پسر بودند.
تعداد این تعداد تولد جدید در سال (روزانه 80 تولد) نشان می دهد که بلوک های زایمان مراکز بیمارستانی استان در طول سال با حجم زیادی از مراجعه کنندگان روبرو بود که مراقبت و نگهداری از این حجم زیاد مراجعه کار بسیار دشواری است.
این موفقیت ثبت سالی بدون مرگ مادران باردار در دانشگاه علوم پزشکی کردستان می تواند سرآغاز خوبی در ارتقای سلامت و افزایش امید به زندگی در جامعه و دلیلی برای موفقیت اجرای طرح تحول نظام سلامت و نتیجه بخش بودن این طرح باشد.
در استان کردستان 15 مرکز بیمارستانی فعالیت می کنند که از بین بیمارستان های استان پنج بیمارستان کوثر، توحید و بعثت سنندج و فجر و بوعلی مریوان واحد بین المللی (IPD) هستند.
سرانه کشوری بهره مندی از تخت های بیمارستان 1.58 تخت برای هر یک هزار نفر است که این میزان در کردستان 1.93 تخت یعنی کمی بیشتر از میانگین و سرانه کشوری است.
بر اساس اعلام دانشگاه علوم پزشکی کردستان طبق برنامه ریزی های انجام شده تا سال 1404 در مجموع سه هزار و 316 تخت دیگر به تخت های بیمارستانی اضافه شود و سرانه بهره مندی استان به 2.4 تخت برای هر هزار نفر برسد.
در مراکز بیمارستانی کردستان 96 تخت مراقبت های ویژه راه اندازی شده که مازاد بر نیاز استان است و 54 پایگاه فوریت های پزشکی شامل 18 پایگاه شهری، 29 پایگاه جاده ای، 2 پایگاه روستایی، چهار پایگاه 2 کد (2 آمبولانس) و یک پایگاه هوایی در استان خدمات رسانی می کنند.
استان کردستان یک میلیون و 603 هزار نفر جمعیت دارد که در 10 شهرستان، 29 شهر و بیش از یک هزار و 680 روستای زندگی می کنند.
3020/9102
انتهای پیام طرح تحول نظام سلامت اوایل اردیبهشت 93 با همت دولت تدبیر و امید اجرایی شد و تجهیز بلوک زایمان مراکز بیمارستانی سراسر کشور از جمله برنامه های این طرح با هدف ارائه خدمات رایگان به مادران بارداری بود که به صورت طبیعی زایمان کنند.
مرگ میر مادران باردار یک اتفاق غم انگیز جوامع از ادوار گذشته تاکنون بود و همه برای کاهش سرانه مرگ مادران باردار و پیامدهای ناشی از آن تلاش می کنند.
بر اساس اهداف توسعه پایدار و آخرین بیانیه سازمان جهانی بهداشت که در سال 2014 میلادی منتشر شد تا سال 2030 میلادی متوسط مرگ مادری (MMR) در جهان باید به کمتر از 70 در 100 هزار تولد برسد که هدف نهایی پایان دادن یا پیشگیری از مرگ های قابل اجتناب مادران است.
کاهش مرگ و میر مادران یکی از شاخص های توسعه است و در کشور مراقبت از مادران باردار در سه مرحله قبل از بارداری، هنگام بارداری و بعد از زایمان انجام می شود.
در کشورمان پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت، توجه خاصی به این موضوع شد و مادران باردار برای انجام زایمان طبیعی که نسبت به سزارین عواقب کمتری دارد، ترغیب شدند که از زمان اجرای این طرح حتی زایمان های طبیعی در مراکز بیمارستانی دولتی به صورت رایگان انجام می شود.
در این طرح، آموزش و تدوین پروتکل های آموزشی برای دستیاران، پزشکان عمومی و ماماها و افزایش سطح مراقبت از مادران از زمان بارداری تا زایمان و 42 روز پس از زایمان از مهمترین مداخلات درمانی برای کاهش مرگ زنان باردار است.
در گذشته مرگ و میر مادران باردار در کردستان بخاطر مولفه های مختلفی از جمله تمایل برخی مادران برای زایمان در منزل، سخت گذر بودن محورهای مواصلاتی، عدم توجه کافی به سلامت مادران باردار و بیماری های زمینه ای بیشتر از میانگین کشوری بود.
پس از اجرایی طرح تحول نظام سلامت، این مولفه ها تغییرات اساسی پیدا کرد و در کنار افزایش امکانات و تجهیزات بلوک های زایمان در مراکز بیمارستانی، بکارگیری 42 متخصص زنان و زایمان و 432 ماما در بیمارستان های تابعه نتیجه بخش بود و سرانجام سال 1396 در این استان سال بدون مرگ و میر مادران باردار نام گرفت.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کردستان می گوید: سال های گذشته در کشور از هر 2 نوزاد یک نفر در اتاق عمل و معمولا قبل از هفته 40 بارداری به دنیا می آمد و بالطبع مشکلات و بیماری هایی که با استفاده از روش سزارین برای نوزادان حاصل می شود، مانند آسم، دیابت و ... نسبت به زایمان طبیعی بیشتر بود.
قصری گفت: پس از اجرای طرح تحول سلامت در استان کردستان شاخص های زایمان طبیعی افزایش و شاخص های سزارین کاهش پیدا کرد و سال گذشته (1396) به سبب کاهش شاخص های سزارین و ارتقای سلامت مادران از دانشگاه های برتر کشور انتخاب شد.
وی اظهار داشت: قبل از طرح تحول نظام سلامت، شاخص سزارین در استان 39 درصد بود ولی در سال 96 این شاخص به 34 درصد کاهش یافت و همچنین مرگ مستقیم مادر باردار در سال گذشته به کمترین حد در سال های گذشته رسید.
قصری اضافه کرد: رایگان شدن زایمان طبیعی در تمام مراکز دولتی از ابتدای طرح تحول سلامت و در نظر گرفتن کارانه تشویقی زایمان طبیعی برای ماماها و احیای کارانه مذکور از ابتدای سال 97 در جهت تضمین سلامت مادران و نوزادان در مناطق دور افتاده، تامین نیروی متخصص زنان و زایمان و ماما در مراکز درمانی و شهرستان ها به کاهش مرگ و میر مادران باردار کمک کرده است.
وی یادآور شد: تامین یک دستگاه بالگرد اختصاصی جهت ارجاع فوری مادران باردار با شرایط ویژه و نیازمند ارجاع اورژانسی، حضور فعال تیم های تخصصی و فوق تخصصی درمانی در ارتباط با مادران نیازمند مراقبت های خاص، آموزش و دوره های بازآموزی نیروهای تخصصی زنان و زایمان و مامایی، فعال شدن کلینیک مشترک قلب و بارداری در مرکز استان برای مادران باردار نیازمند مراقبت ویژه از اقدامات علوم پزشکی کردستان در این راستا بوده است.
معاون درمان علوم پزشکی کردستان افزود: در این مدت ایجاد مرکز مهارت آموزی زایمان طبیعی جهت آموزش عملی اورژانس های زایمانی، فعال سازی انجام زایمان بی درد و استفاده از روش های کاهش درد دارویی و غیر دارویی در بیشتر مراکز درمانی استان، ایجاد مراکز مشاوره مامایی جهت آموزش ورزش های بارداری و امکان حضور مامای همراه حین زایمان در راستای کاهش زایمان سزارین انجام شده است.
وی با اشاره به تغییر و تحول در بلوک های زایمان پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت در کردستان گفت: ایجاد اتاق های زایمان تک نفره و اختصاصی برای هر مادر در شهرستان های سنندج 12 اتاق، بیجار هفت اتاق، بانه 6 اتاق و توسعه بلوک های زایمان در شهرستان های کامیاران، دیواندره، سقز و مریوان، برگزاری جشنواره ترویج زایمان طبیعی در مراکز درمانی دولتی و غیردولتی، تقدیر از مادران دارای تجربه موفق در امر زایمان طبیعی و اهدای جوایز به آنها، سیر کاهنده شاخص سزارین و بالطبع کاهش مرگ و میر مادران باردار در سال های اخیر بویژه در سال 96 موید این امر است.
**ارائه خدمات به مادران قبل از بارداری، هنگام بارداری و بعد از زایمان
خدمات دانشگاه علوم پزشکی کردستان تنها هنگام زایمان نیست و مراکز مراقبین سلامت و خانه های بهداشت روستایی در سه مرحله قبل از بارداری، هنگام بارداری و بعد از زایمان نیز مراقبت های مختلفی از مادران باردار انجام می دهند.
کارشناس مسئول سلامت مادران شبکه بهداشت و درمان سنندج می گوید: در مرحله نخست و سه ماه قبل از بارداری، مادرانی که تمایل به بارداری دارند، ضمن دریافت قرص های اسید فولیک، آزمایش های قبل از بارداری از جمله تست پاپ اسمیر (دهانه رحم)، آزمایش های قند خون و بیماری های زمینه ای را انجام می دهد.
رزیتا یاسمن پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این مادران واکسیناسیون شده و در این مدت خدمات مامایی و دیگر مراقبت های مورد نیاز را دریافت و پس از مثبت بودن تست حاملگی وارد مراقبت های دوران بارداری می شوند.
وی تاکید کرد: در این مرحله نیز مراقبت ها با تشکیل پرونده بارداری بررسی عوارض زایمان های قبلی، وضعیت توده بدنی، معاینه فیزیکی دهان و دندان و آزمایش های تکمیلی انجام می شود.
یاسمن پور گفت: در این مرحله طرح پیشگیری از انتقال HIV، غربالگری سلامت روان و ارزیابی سلامتی جنین نیز بررسی و مادرانی که افزایش وزن ندارند و یا احتمال دیابت بارداری دارند به کارشناسان تغذیه ارجاع داده می شوند.
وی اضافه کرد: مادرانی که دارای علائم خطر بارداری باشند با توجه به علائم به کلینیک های مادران پرخطر در دیگر مراکز درمانی معرفی می شوند.
کارشناس مسئول سلامت مادران شبکه بهداشت و درمان سنندج می گوید: در هفته 20 بارداری به بعد نیز مادران در کلاس های آمادگی برای زایمان و انجام تمرین های ورزشی مخصوص بمدت هشت جلسه شرکت می کنند.
یاسمن پور افزود: در این مرحله مادران باردار ضمن دریافت قرص های مولتی ویتامین، به صورت منظم از سوی ماماها و کارشناسان مراکز بهداشتی و درمانی شهری و روستایی مراقبت می شوند.
وی یادآور شد: بعد از زایمان نیز این مادران در سه مرحله یک تا سه روز بعد از زایمان، 10 تا 15 روز و 30 تا 42 روز از نظر عوارض بعد از زایمان و دریافت مکمل های دارویی تحت مراقبت هستند.
وی اظهار داشت: در این مرحله نیز مادران مورد معاینه بالینی (پستان، شکم و رحم) و مشاوره قرار می گیرند و از نظر سلامت دهان و دندان، تغذیه و شیردهی و آزمایش های خاص مراقبت می شود.
**بیمه سلامت کردستان 48 هزار و 198 میلیارد ریال برای هزینه زایمان پرداخت کرده است
یکی دیگر از دلایل مراجعه مادران باردار به مراکز بیمارستانی برای زایمان، کاهش میزان پرداختی های مردم در مراکز بیمارستانی است.
با اجرای طرح تحول نظام سلامت تمامی هزینه های زایمان طبیعی رایگان بوده و در زایمان های سزارین کمتر از 10 درصد هزینه های توسط مردم پرداخت می شود.
مدیرکل بیمه سلامت کردستان گفت: این صندوق بیمه ای سال گذشته در مجموع 48 هزار و 198 میلیارد و 746 میلیون ریال برای هزینه زایمان های طبیعی و سزارین به مراکز بیمارستانی پرداخت کرده است.
سیدانور اسماعیلی با اشاره به اینکه هزینه های زایمان در مراکز بیمارستانی درجه یک و 2 متفاوت است، افزود: از این مبلغ، 30 هزار و 726 میلیارد و 437 میلیون ریال برای زایمان های طبیعی و 17 هزار و 931 میلیارد و 327 میلیون ریال برای زایمان های سزارین هزینه شده است.
طبق اعلام اداره کل ثبت احوال کردستان سال گذشته در مجموع 29 هزار و 838 تولد جدید در استان ثبت شده که از این تعداد، 14 هزار و 435 نوزاد دختر و 15 هزار و 403 نوزاد پسر بودند.
تعداد این تعداد تولد جدید در سال (روزانه 80 تولد) نشان می دهد که بلوک های زایمان مراکز بیمارستانی استان در طول سال با حجم زیادی از مراجعه کنندگان روبرو بود که مراقبت و نگهداری از این حجم زیاد مراجعه کار بسیار دشواری است.
این موفقیت ثبت سالی بدون مرگ مادران باردار در دانشگاه علوم پزشکی کردستان می تواند سرآغاز خوبی در ارتقای سلامت و افزایش امید به زندگی در جامعه و دلیلی برای موفقیت اجرای طرح تحول نظام سلامت و نتیجه بخش بودن این طرح باشد.
در استان کردستان 15 مرکز بیمارستانی فعالیت می کنند که از بین بیمارستان های استان پنج بیمارستان کوثر، توحید و بعثت سنندج و فجر و بوعلی مریوان واحد بین المللی (IPD) هستند.
سرانه کشوری بهره مندی از تخت های بیمارستان 1.58 تخت برای هر یک هزار نفر است که این میزان در کردستان 1.93 تخت یعنی کمی بیشتر از میانگین و سرانه کشوری است.
بر اساس اعلام دانشگاه علوم پزشکی کردستان طبق برنامه ریزی های انجام شده تا سال 1404 در مجموع سه هزار و 316 تخت دیگر به تخت های بیمارستانی اضافه شود و سرانه بهره مندی استان به 2.4 تخت برای هر هزار نفر برسد.
در مراکز بیمارستانی کردستان 96 تخت مراقبت های ویژه راه اندازی شده که مازاد بر نیاز استان است و 54 پایگاه فوریت های پزشکی شامل 18 پایگاه شهری، 29 پایگاه جاده ای، 2 پایگاه روستایی، چهار پایگاه 2 کد (2 آمبولانس) و یک پایگاه هوایی در استان خدمات رسانی می کنند.
استان کردستان یک میلیون و 603 هزار نفر جمعیت دارد که در 10 شهرستان، 29 شهر و بیش از یک هزار و 680 روستای زندگی می کنند.
3020/9102
کپی شد
