بخش گردشگری یکی از بخش‌هایی بود که پس از همه گیری ویروس کرونا بیشترین آسیب را متحمل شد تا جایی که بازار فعالیت شاغلان در این عرصه تا ماه‌ها تعطیل بود و استان کردستان نیز به تبع از این قضیه مستثنی نبود.
به گزارش جماران، ایرنا نوشت: کردستان به واسطه دارا بودن جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و معنوی متعدد یکی از گردشگرپذیرترین استان‌های کشور است که این جاذبه‌ها در نوع خود منحصربفرد بوده و زبانزد خاص و عام است.
طبیعت چشم نواز کردستان در فصول مختلف زیبایی‌های خاص خود را دارد و جشن‌ها و آداب و رسوم خاص آن همچون جشن نوروز همراه با شادی و پایکوبی مردم و یا جشن شکرگزاری محصولات کشاورزی تا مراسم‌های معنوی همچون عروسی پیرشالیار همه از جاذبه‌های گردشگری خاص این استان محسوب می‌شود.
عمارت‌ها و خانه‌های تاریخی، موزه‌ها، بازارهای تاریخی، صنایع دستی و جاذبه‌های طبیعی همچون دریاچه زریبار، غارها و آبشارها، کوهستان‌ها و اماکن مذهبی همچون آرامگاه امامزادگان، بخشی دیگر ظرفیت‌های گردشگری این استان است.
روستاهای کردستان هم از جمله دیگر مزیت‌های گردشگری استان محسوب می‌شوند که در چند سال گذشته تعدادی از آنها به ثبت ملی رسیده و جزو مقاصد گردشگری قرار گرفته‌اند سال گذشته نیز شهر آرمرده بانه بە عنوان شهر شالبافی، روستای کاکو دهگلان بە عنوان روستای گلیم بافی و روستای دیوزناو سروآباد بە عنوان روستای ارغوان بافی به ثبت ملی رسیدند.
صنایع دستی کردستان نیز یکی دیگر از جاذبه‌های این استان است که از جمله آن "کلاش" (یک نوع کفش محلی) که بیشتر در شهرها و روستاهای سروآباد و مریوان بافته می‌شود، چهار سال پیش به ثبت جهانی رسید؛ علاوه بر این، شهر سنندج نیز سال ۱۳۹۸ به عنوان شهر خلاق موسیقی جهان از سوی یونسکو انتخاب شد و امسال هم منطقه هورامان با توجه به دارا بودن ویژگی‌های منحصربفرد به ثبت جهانی رسید که این منطقه روستاهای بسیاری را در دل خود جای داده و دارای معماری، طبیعت، فرهنگ و آداب و رسوم و صنایع دستی خاص خود است.
وجود ۲ هزار اثر تاریخی و گردشگری در کردستان
در مجموع ۲ هزار اثر شامل آثار تاریخی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول (آثاری که قابلیت جابجایی دارند، مانند سکه‌ها و اسناد)، قنات و اماکن طبیعی در استان کردستان شناسایی شده که از این تعداد ۹۳۰ اثر آن به ثبت ملی رسیده است.
از ۹۳۰ اثر ثبت شده استان در فهرست آثار ملی، ۷۹۳ اثر غیرمنقول (شامل آثار تاریخی، تپه، محوطه و بنا)، ۲۹ اثر منقول، ۲۵ اثر میراث طبیعی و ۹۳ اثر میراث معنوی است.
اما با شیوع همه گیری ویروس کرونا از ۲ سال گذشته، لایه‌ها و بخش‌های مختلف گردشگری در کشورمان و به طبع آن در استان کردستان تحت تاثیر قرار گرفتند، چون رونق گردشگری بر پایه ورود مسافر و گردشگر می چرخد و تعطیلی اماکن گردشگری و ممنوعیت مسافرت و ترددهای بین استانی، به این بخش ضرر و زیان‌های بسیاری را وارد کرد.
در حال حاضر که واکسیناسیون همگانی کرونا صورت گرفته و محدودیت‌ها تا حدودی کمتر شده است، فعالان بخش گردشگری کم کم فعالیت‌های خود را از سر گرفته و امیدوار به رونق سفرها و ورود گردشگران هستند تا بتوانند بخشی از خسارت‌های خود در دوران کرونا را جبران کنند.
در این گزارش ضرر و زیان‌های دفاتر خدمات مسافرتی، جامعه هتلداران و به صورت کلی بخش گردشگری استان کردستان را در پی شیوع ویروس کرونا بررسی کردیم و اقدامات حمایتی برای جبران این خسارت‌ها را از زبان دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی، رییس جامعه هتلداران و معاون گردشگری و سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی کردستان جویا شدیم.
خسارت ۲ هزار میلیارد ریالی کرونا به دفاتر خدمات مسافرتی کردستان
دفاتر خدمات مسافرتی یکی از بخش‌هایی هستند که در رونق گردشگری فعالیت خوبی را به خود اختصاص داده‌اند، اما در دوران شیوع ویروس کرونا متحمل ضرر و زیان های میلیاردی شدند و به گفته دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی کردستان، بر اساس برآوردهای صورت گرفته این دفاتر طی ۲ سال اخیر به طور میانگین حدود یک هزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار میلیارد ریال ضرر و زیان دیدند.
هوشنگ جواهری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه ۵۸ دفتر خدمات مسافرتی در کردستان دارای مجوز فعالیت هستند، گفت: حدود ۷۰ درصد کارکنان و فعالان این بخش در این دوران بیکار شدند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه بیشتر فعالیت دفاتر استان به تورهای ورودی بویژه از مرز باشماق و کردستان عراق مرتبط است به دلیل شیوع ویروس کرونا در این ۲ سال بیشتر مواقع مرز باشماق مریوان بسته بود و فعالیت ما در این بخش بسیار تحت تاثیر قرار گرفت.
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی کردستان فعالیت تورهای غیرمجاز در دوران شیوع ویروس کرونا را نیز یکی از دیگر از آسیب‌های این بخش برشمرد و افزود: در این ۲ سال به دلیل ضعف نظارت‌ها و کنترل‌ها، تورهای غیرمجاز کارکرد دفاتر گردشگری را تحت تاثیر قرار دادند و برخی از افراد سودجو در قالب تورهای گروهی و با نام‌های ورزشی، تفریحی و بومگردی فعالیت کرده و اجازه فعالیت را به دفاتر مجوزدار ندادند.
اعطای تسهیلات ۱۲ درصدی هم دردی را دوا نکرد
وی حمایت دولتی از دفاتر خدمات گردشگری را در قالب اعطای وام با بهره ۱۲ درصد اعلام کرد که تعدادی از دفاتر آن را دریافت کردند، اما با توجه به اینکه در مدت این ۲ سال تقریبا تمامی فعالیت‌های آنها تعطیل شده بود بیشتر به بانک‌ها مقروض شده و در بازپرداخت اقساط آن با مشکل روبرو شدند.
جواهری اضافه کرد: در این مدت بخشنامه‌های ستاد کرونا هم نادیده گرفته می‌شد و ما از سوی ادارات امور مالیاتی و بیمه تحت فشار قرار می گرفتیم چون تفاسیر خاص خود را از قوانین ستاد مقابله با کرونا داشتند و ما حمایت خاصی را ندیدیم.
وی در پایان این مطالبه را هم مطرح کرد که نظارت بر ورود گردشگران خارجی و تورهای گروهی به داخل کشور از طریق دفاتر خدمات مسافرتی صورت گیرد که اخیرا دستورالعمل آن در وزارت میراث فرهنگی و گردشگری هم با این عنوان "درخواست صدور ویزا برای گردشگران از طریق دفاتر خدمات مسافرتی انجام می شود و گردشگران پس از ورود به ایران تنها مجاز به سکونت در واحدهای اقامتی دارای پروانه هستند" در نظر گرفته شده است که اگر این مسئله اتفاق بیفتد نویدبخش روزهای خوبی برای دفاتر خدمات مسافرتی استان است و اگر به سرانجام نرسد، خطر تعطیلی بیشتر دفاتر استان را تهدید می‌کند.
کرونا ۴۰۰ میلیارد ریال به هتل‌های کردستان آسیب وارد کرد
جامعه هتلداران استان کردستان هم از دیگر بخش‌هایی بودند که ضرر و زیان زیادی را این دوران دیدند و به دلیل ممنوعیت مسافرت‌ها و محدودیت تردد نتوانستند همچون سال های قبل به فعالیت خود ادامه دهند.
رییس جامعه هتلداران کردستان، خسارت وارد شده به بخش هتلداری استان را در ۲ سال اخیر تاکنون حدود ۴۰۰ میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: در این مدت ۲۲۰ نفر از کارکنان هتل‌های استان بیکار و پنج مهمانپذیر نیز تعطیل شدند.
عبدالحمید حمیدی با اشاره به فعالیت ۳۲ هتل، ۲ هتل آپارتمان، ۲۴ مهمانپذیر و ۲۶ واحد اقامتی بوم گردی در استان، افزود: برای جبران خسارت کرونا در این واحدها، از طرف وزارت میراث فرهنگی و گردشگری تسهیلاتی با بهره ۱۴ درصد اختصاص یافت، اما بجز سه یا چهار واحد مابقی تمایلی به استفاده از آن نداشتند، چرا که در دوره شیوع کرونا و بیکاری هتل‌ها بهره ۱۴ درصد غیرمنطقی و از عهده و توان پرداخت این واحدها خارج بود.
رونق نسبی هتل‌ها و واحدهای اقامتی با کاهش کرونا
در حال حاضر با توجه به کاهش آمارهای ابتلا به ویروس کرونا و فروکش کردن پیک پنجم، به نظر می‌رسد فعالیت هتل‌ها و واحدهای اقامتی دوباره از سرگرفته شده و بهبود یافته است، موضوعی که رییس جامعه هتلداران استان کردستان هم بر آن صحه گذاشت و گفت: ماه‌های شهریور و مهر امسال نسبتاً وضعیت هتل‌ها و مراکز اقامتی استان بهتر بود اما مراکز اقامتی بانه و مریوان که با معضل خانه‌های استیجاری مواجه هستند، هنوز با چالش مواجه است.
کمک بلاعوض به واحدهای اقامتی خسارت دیده و اختصاص تسهیلات کم بهره جهت تکمیل پروژه‌های در دست اجراء نیز از جمله مطالبات مطرح شده توسط رییس جامعه هتلداران استان بود.
کرونا ۶۹۷ میلیارد ریال به بخش گردشگری کردستان خسارت زد
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و به تبع در زیرمجموعه آن ادارات کل میراث فرهنگی استان‌ها به عنوان متولیان اصلی بخش گردشگری شاید بهتر در جریان رونق و یا رکود این بخش قرار دارند که معاون گردشگری این اداره کل در کردستان، میزان خسارت ویروس کرونا از ابتدا تاکنون بر بخش گردشکری استان را ۶۹۷ میلیارد ریال عنوان کرد.
آرمان وطن دوست در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در این مدت ۵۲۹ نفر از شاغلان در مراکز اقامتی، دفاتر خدمات مسافرتی، راهنمایان گردشگری، شرکت‌های حمل و نقل گردشگری، واحدهای پذیرایی بین راهی و مجتمع‌های گردشگری استان بیکار شدند.
وی اضافه کرد: در حال حاضر ۵۶ دفتر خدمات مسافرتی در سطح استان فعال هستند که از این تعداد، هشت دفتر درخواست تعطیلی داده بودند که سه مورد آنها هنوز به چرخه فعالیت باز نگشته‌اند.
معاون گردشگری و سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی کردستان به تشکیل ۶۶ پرونده درخواست تسهیلات خدمات حمایتی کرونا از سوی خسارت دیدگان بخش گردشگری استان اشاره کرد که میزان تسهیلات درخواستی آنها ۵۰.۳۴ میلیارد ریال بوده اما در کل تاکنون ۲۲.۳۱ میلیارد ریال تسهیلات دریافت شده است.
افزایش بازدید از جاذبه‌های گردشگری کردستان در سال جاری
با توجه به اینکه وضعیت کرونا و محدودیت‌های گردشگری در سال جاری نسبت به سال گذشته تا حدودی کمتر شده بود انتظار می رفت که بازدید از اماکن گردشگری نیز افزایش یابد که این مساله در آماری که معاون گردشگری استان نیز در اختیار ما قرار داد، مشهود بود، هرچند فعالیت هتل ها و مراکز اقامتی در مواقعی با محدودیت مواجه شد و این مساله هم به نظر می رسد بر میزان اقامت در استان تاثیر مستقیم داشته است.
وطن دوست، آمار بازدید گردشگران از جاذبه های گردشگری استان در هشت ماهه نخست امسال را ۲ میلیون و ۵۶۶ هزار و ۵۰۵ نفر اعلام کرد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که یک میلیون و ۵۸ هزار و ۴۲۶ نفر بوده است، رشد ۱۴۲ درصدی را نشان می‌دهد.
وی اما به کاهش میزان اقامت مسافران در سال جاری اشاره و عنوان کرد: امسال ۵۶ هزار و ۹۷۲ نفر مسافر در استان اقامت داشته‌اند، در صورتی که سال گذشته این آمار ۳۰۸ هزار و ۷۲۴ نفر بوده است و ما شاهد کاهش ۸۲ درصدی آمار اقامت کنندگان در استان هستیم.
آنگونه که پیداست رونق دوباره گردشگری به سه عامل مردم و گردشگران، جاذبه‌ها و زیرساخت‌های گردشگری و دولت و ادارات مرتبط بستگی دارد که هرکدام به نوبه خود در این امر دخیل و تاثیرگذار هستند، هرچند جدای از لزوم همکاری این سه بخش با یکدیگر، ریشه کنی کرونا و آسودگی خاطر گردشگران از وضعیت بهداشتی و سلامتی هم مقوله ای انکارناپذیر است.
پارک آبیدر و موزه خانه کُرد سنندج، دریاچه زریبار مریوان، منطقه هورامان، غار کرفتو دیواندره، روستای پالنگان کامیاران، بازار شهرهای سنندج، بانه و مریوان و قرآن تاریخی نگل هرساله بیشترین آمار بازدید گردشگران را به خود اختصاص داده‌اند.
استان کردستان طبق سرشماری سال ۹۵ یک میلیون و ۶۰۳ هزار نفر جمعیت دارد و دارای ۱۰ شهرستان، ۳۲ شهر، ۳۱ بخش، ۸۶ دهستان و یک هزار و ۶۹۷ روستا است.
