حمیدرضا بهمنی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در سال های اخیر گزارش های متعدد نشان می دهند که جمعیت بز مرخز مرتب در حال کاهش است به طوریکه در سالیان دور در استان های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه پراکنده بود امروزه بیشتردر بخش کوچکی از کردستان وجود دارد.
وی اضافه کرد: در آخرین گزارش معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کردستان، جمعیت در زیستگاه اصلی آن در آرمرده بانه به کمتر از 600 راس در سال 1397 رسیده که در این راستا مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اقدام به تهیه برنامه حفاظت از این گونه در معرض انقراض کرده است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان یادآور شد: برنامه برای بهبود عملکرد حیاتی، تولیدی و تولید مثلی گله‌های بز مرخز، افزایش درآمد پرورش دهندگان این گونه، کنترل همخونی، جلوگیری از فرسایش ژنتیکی جمعیت تدوین شده است.
بهمنی افزود: محافظت از منابع طبیعی و اگرو اکوسیستم موجود در زیستگاه، جلوگیری از پیامدهای فرهنگی - اجتماعی حذف بز مرخز و توسعه پرورش بز مرخز، تجزیه و تحلیل حیاتی جمعیت از دیگر اهداف تدوین این برنامه است.
وی اظهار داشت: در برنامه تهیه شده با مدیریت ژنتیکی گله‌ها از طریق افزایش نسبت دام نر به ماده، جلوگیری از استفاده مکرر نرهای خاص،پیشگیری از تلاقی والدین با درجه خویشاوندی بالا، تشکیل فامیل های متعدد و جلوگیری از نوسانات جمعیتی و مدیریت تولید مثل گله‌ها و افزایش بازده تولید مثل از نتایجی است که می‌توان با اجرای این طرح به آن دست یافت.
بهمنی گفت: با اجرای این طرح مدیریت تغذیه و تغذیه تکمیلی در مراحل حساس جفت گیری، اواخر آبستنی و اوایل شیردهی، مدیریت پرورش گله ها در مراحل مختلف زایش، شیردهی، آبستنی و جفت گیری، مدیریت بهداشتی و پیشگیری و کنترل بیماری ها براساس دستورالعمل تهیه شده، جمعیت و تعداد مولدین نر و ماده افزایش یافته و مخاطرات جمعیتی، جغرافیایی و ژنتیکی به حداقل ممکن خواهند رسید.
وی افزود: اجرای این برنامه تدوین شده نیازمند تامین اعتبار مورد نیاز و مشارکت دستگاه‌های اجرایی ذیربط است.
بز مرخز که در منطقه شمال‌غربی استان کردستان پرورش داده می‌شود تنها بز تک پوششی ایران است؛ الیاف حاصل از این بز در زبان کردی مَرَز نام دارد که از لحاظ خصوصیات کیفی شباهت زیادی به موهر حاصل از بز های آنقوره دارد.
در خصوص منشا بز مرخز اختلاف نظرهایی وجود دارد و عده‌ای آن را زیر نژادی از بز آنقوره ترکیه می‌دانند که در اثر تلاقی با بزهای بومی کوهستان و انتخاب طبیعی به شکل کنونی در آمده است.
براساس تولیدات، بز مرخز دامی سه منظوره بوده که با هدف تولید گوشت، الیاف پوششی نرم و ظریف (معروف به موهر) و شیر پرورش داده می شود.
