همه چیز از چین شروع شد، شاید اسم شهر ووهان که پیش از این برای بسیاری از مردم دنیا ناآشنا بود، دیگر هیچوقت از ذهن آنان پاک نشود، شهری که باعث شد امروز بیش از ۱۱۰ هزار نفر در جهان درگیر ویروسی به نام کرونا شوند و جدا از مشکلات اقتصادی و اجتماعی، جان بیش از چهار هزار نفر را نیز بگیرد.
ایران هم از این بحران بی‌بهره نماند و از اولین کشورهایی بود که میزبان مهمان ناخوانده و نامیمون چینی‌ها شد و حالا بیشتر از ۲۰ روز است که علائم بیماری کرونا در کشورمان خود را نشان داده و تاکنون ۱۰ هزار و ۷۵ نفر را درگیر و مبتلا کرده و موجب مرگ ۴۲۹ نفر شده است.
در کردستان هم تاکنون ۹۳ مورد مبتلا به ویروس کرونا مثبت شده که ۳۷ نفر مربوط به سقز، ۲۰ نفر بانه، ۱۲ مورد سنندج، ۴ نفر کامیاران، ۹ مورد قروه، ۲ نفر مریوان، ۳ مورد دیواندره، بیجار ۳ نفر، دهگلان ۲ نفر و یک مورد نیز سروآباد است، ضمن اینکه تاکنون هشت مبتلا نیز جان خود را از دست داده‌اند.
آمارها نشان می‌دهد دچار شدن به ویروس کرونا در کردستان روز به روز سیر صعودی به خود می‌گیرد و با وجود اینکه وزارت بهداشت و پزشکان بارها از طریق رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما، بر لزوم رعایت نکات بهداشتی، عدم تردد در نقاط شلوغ، مراکز خرید و خیابان‌ها و عدم اقدام به مسافرت تاکید دارند اما برخی نسبت به این مقوله بی‌توجه بوده، توصیه‌ها را جدی نگرفته و با بی‌تفاوتی نسبت به این موضوع، جان خود و دیگران را به خطر می‌اندازند.
بعضی از شهروندان سنندجی نیز علیرغم اطلاع‌رسانی‌ها و آگاهی از سرعت انتقال ویروس کرونا و خطرات آن، نسبت به اپیدمی این ویروس بی‌اعتنا بوده و با رفتارهایی غیربهداشتی، ناخواسته راه را برای گسترش شیوع بیماری کرونا باز می‌کنند، بی‌آنکه بدانند با دچار شدن به این ویروس و انتقال آن، مشکلات کنونی چندبرابر، هزینه‌ها و تلفات بیشتر و کار برای بخش درمان نیز دشوارتر خواهد شد، به گونه‌ای که این بحران قابل کنترل نباشد.
تردد و ازدحام در معابر عمومی
این روزها صبح و عصر خیابان‌های مرکزی سنندج چندان فرقی ندارد، کافی است از میدان آزادی به سمت میدان انقلاب این شهر حرکت کنید تا شاهد تردد تعداد قابل توجهی از شهروندان و خودروها باشید.
طبیعی است که در آخرین روزهای سال و در آستانه سال نو شمسی رفت و آمد در بازار و معابر عمومی زیاد باشد اما در شرایط کنونی و با وجود توصیه‌های کارشناسان و وزارت بهداشت، این حجم انبوه از تردد قابل توجیه نیست، آیا مردم نمی‌دانند که خطر سرایت کرونا بالاست؟
این روزها در برخی ساعات به ویژه غروب و اوایل شب، ترافیک و حجم تردد مردم در پیاده‌روها آنقدر بالاست که انگار تفاوتی با روزهای عادی ندارد. انگار هیچ اتفاقی نیفتاده و موضوعی به نام کرونا اصلا مطرح نشده است.
وارد مغازه‌ای شدم. چند نفری بودند و منتظر ماندم نوبتم برسد. از یکی از شهروندان حدودا ۴۰ ساله پرسیدم چرا همراه خانواده سه نفری واسه خرید آماده‌اید، آیا خطر اپیدمی کرونا را نشنیده‌اید؟ که در جواب گفت: اخبار را رصد می‌کنیم اما اینقدرها که می‌گویند خطرناک نیست الکی بزرگش کرده‌اند.
با او راجع به تعداد مرگ و میرها و سرعت بالای سرایت ویروس کرونا صحبت کردم که با نیشخندی پاسخ داد: طاقتمان در منزل به سر رسیده است، نزدیک سال جدید هستیم، باید وسایل و ملزومات منزل را خریداری کنیم اگر قرار است بمیریم که بگذار همین الان کارمان تمام شود.
از دستفروشانی که بساط خود را گوشه پیاده‌رو پهن و بانوانی که ازدحام کرده و با شور و شوق مشغول خرید از آنان بودند تا کسانی که تنهایی یا دو سه نفری با خیالی آسوده در حال قدم زدن بودند، ذهنم را درگیر کرده بودند. به راستی چرا اینقدر بی‌توجه به توصیه‌های پزشکی؟
دو جوان دست روی نرده کنار پیاده‌رو و جنب دستگاه خودپرداز ایستاده و در حال گپ و گفت بودند، نه ماسکی به دهان و نه دستکشی بدست داشتند، مشخص بود که برای گذران وقت به خیابان آمده‌اند. اتفاقا بحثشان کرونا و اخبار مربوط به این بیماری بود که به نوعی آن را به تمسخر می‌گرفتند.
احساس کردم سکوت جایز نیست. به بهانه برداشت پول از خودپرداز با آنان هم صحبت شدم و دلایل عدم توجه به نکات بهداشتی و حضورشان در خیابان را جویا شدم که پاسخ دادند: زیاد به اخبار توجه نکنید و جدی نگیرید، کسی که بخاطر یک سرماخوردگی فوت کند همان بهتر که بمیرد!
آنان را از جدید بودن ویروس کرونا و نبود درمان برای آن آگاه کردم که باز هم بی‌توجه و به حالت شوخی ادامه دادند: ما که ورزشکار هستیم و ترسی از ویروس نداریم، کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند باید بترسند.
مشخص بود که کرونا را اصلا جدی نگرفته‌اند.
جایگاه‌های سوخت و بی‌توجهی به رعایت نکات بهداشتی
از جمله اماکنی که کارشناسان حوزه پزشکی بارها بر لزوم رعایت نکات بهداشتی در آن تاکید کرده‌اند، جایگاه‌های عرضه سوخت است که به گفته آنان، یکی از آلوده‌ترین و مستعدترین مکان‌ها برای گسترش شیوع ویروس کرونا است.
براساس اعلام شرکت ملی نفت، جایگاه‌داران و پرسنل خود باید اقدام به سوختگیری برای رانندگان کنند و اجازه ندهند رانندگان به نازل‌ها دست بزنند، چرا که میزان آلودگی نازل‌ها به دلیل دست به دست شدن، بسیار بالا است اما این موارد در اغلب جایگاه‌های کردستان رعایت نمی‌شود.
جایگاه‌داران می‌گویند با وجود درخواست از رانندگان برای دست نزدن به نازل‌ها و واگذاری کار سوختگیری به اپراتورها، خیلی از شهروندان به آن بی‌توجه بوده و خود اقدام به سوختگیری می‌کنند یا حتی گفته شده با وجود توزیع دستکش در پمپ‌بنزین‌ها، رانندگان کمتر از آن استفاده می‌کنند و خطر شیوع کرونا را آنچنان جدی نگرفته‌اند.
زمانی که برای رصد وضعیت سوختگیری به یکی از جایگاه‌های پمپ بنزین سنندج مراجعه کردم. از نزدیک شاهد بودم که اغلب رانندگان خود و بدون داشتن دستکش اقدام به سوختگیری می‌کردند که وقتی از آنها دلیل کارشان را پرسیدم، با خنده و به حالت مسخره پاسخ دادند، زیاد جدی نگیرم.
البته ذکر این نکته هم لازم است که جایگاه‌داران به دلیل محدودیت پرسنل، توان ارائه خدمات و سوختگیری برای همه خودروها را ندارند، چرا که باعث ایجاد ترافیک و معطل شدن رانندگان می‌شود، پس همراه داشتن دستکش توسط رانندگان ضروری است، موضوعی که اعتنای چندانی به آن نمی‌شود.
نانوایی‌ها و کرونا
نانوایی‌ها به لحاظ ارتباط مستقیمی که با سلامتی مردم دارند، این روزها حساسیت‌ها روی آنان زیاد است اما با وجود تذکرات و توصیه‌های داده شده از سوی مسوولان، برخی از آنها هنوز رعایت موارد بهداشتی را در دستور کار قرار نداده و کرونا را جدی نگرفته‌اند.
در برخی نانوایی‌های سنندج که تعدادشان هم کم نیست، کارگری که نان را از تنور بیرون می‌آورد از دستکش استفاده نمی‌کند یا در صورت استفاده با همان دست پول را از مردم دریافت می‌کند و در واقع نان آلوده به انواع میکروب‌ها تحویل مراجعه‌کنندگان می‌دهد.
هنوز در تعداد قابل توجهی از خبازی‌ها دستگاه کارت‌خوان وجود ندارد و مردم بابت خرید نان پول نقد پرداخت می‌کنند، این موضوع را نباید نادیده گرفت که بعضی از مشتریان نیز بدون استفاده از دستکش و رعایت نکات بهداشتی و پیشگیرانه اقدام به خرید نان کرده و بسیار راحت به قضیه نگاه می‌کنند، صحنه‌ای که بارها آن را مشاهده کردیم.
تاکسی‌ها و شوخی با کرونا
یکی دیگر از جاهایی که می‌تواند در همه‌گیر شدن و سرایت ویروس کرونا بسیار موثر باشد، داخل تاکسی‌ها و اتوبوس‌هاست براساس اعلام شهرداری اتوبوس‌های واحد در سنندج روزانه ضدعفونی و گندزدایی می‌شود اما تاکسی‌ها آنگونه که شایسته است در این زمینه مورد توجه قرار نگرفته‌اند.
این موضوع البته باعث نمی‌شود که رانندگان تاکسی نسبت به ضدعفونی کردن داخل خودرو و دستگیره‌های در بی‌توجه باشند اما این روزها رانندگانی که به این مقوله بی‌اعتنا هستند، کم نیستند، همچنانکه چندین بار خود مشاهده کردم که رانندگان بدون استفاده از دستکش اقدام به دریافت و رد و بدل کردن پول با مسافران می‌پردازند.
با یکی از رانندگان تاکسی راجع به عدم رعایت نکات بهداشتی با توجه به حساسیت موضوع و کارشان صحبت کردم که علیرغم قبول خطرات بی‌توجهی به این موضوع، حوصله نداشتن و وقت‌گیر بودن را دلیل بی‌توجهی خود به رعایت موارد بهداشتی عنوان کرد.
طبق اعلام کارشناسان حوزه پزشکی، یکی از آلوده‌ترین و مستعدترین راه برای انتقال ویروس کرونا، سطوح آلوده از جمله دستگیره درهای خودرو و پول نقد است که در صورت عدم استفاده از دستکش یکبار مصرف به راحتی می‌تواند ده‌ها نفر را آلوده کند.
کار خودشان است، این جمله راننده تاکسی بود که وقتی از او پرسیدم چرا دستکش و ماسک استفاده نمی‌کند، اینگونه جوابم را داد، پاسخی که با پرسش دوباره من ادامه پیدا کرد.
او شیوع ویروس کرونا را شایعه می‌دانست و ادامه داد: دولت و مسوولان با شایع کردن این بیماری، می‌خواهند اذهان عمومی را از مشکلات اقتصادی و اوضاع داخلی منحرف کنند. جوابش برایم غیرمنتظره بود. ترجیح دادم ادامه ندهم.
بی‌توجه روستاییان و سفر به شهر
براساس تقویم و هرساله در چنین مواقعی سفر روستاییان به شهرها برای خرید لوازم و مایحتاج نوروز و سال جدید در استان کردستان بسیار معمول است و این روزها همچنان این موضوع پابرجاست و به نظر می‌رسد به توصیه‌های پزشکی مبنی بر عدم مسافرت توجه نشده است.
به طور قطع این مسافرت تنها به حضور چند ساعته در خیابان‌ها و بازار شهر ختم نمی‌شود، بلکه بسیاری از روستاییان به دلیل دوری راه و عدم امکان بازگشت به روستا تا آخر روز، خانه اقوام را در شهر در پیش می‌گیرند و شب را مهمان آنان می‌شوند.
این در حالی است که بارها بر لزوم ماندن در خانه، عدم مسافرت در شرایط کنونی و اجتناب از برگزاری مهمانی و تجمع، تاکید شده است، چراکه ویروس کرونا به شدت واگیردار بوده و با مبتلا شدن یک نفر، بقیه افراد حاضر در اطراف او دچار این بیماری می‌شوند.
به نظر می‌رسد باید اطلاع‌رسانی‌ها با قدرت بیشتری ادامه پیدا کند، چراکه هنوز برخی‌ها از تهدیدهای ویروس کرونا آگاهی کامل ندارند، پس نیاز است با نصب بنرها و پوسترهای بزرگ هشدار دهنده در معابر و خیابان‌های مرکزی شهر، نسبت به آگاه‌سازی جامعه گام‌های جدی‌تری برداشت.
شاید لازم باشد برخی اوقات، از قاب تلویزیون تصاویری هرچند ناخوشایند از افراد جان باخته در اثر بیماری کرونا پخش شود، بلکه مردم خطر این ویروس را جدی‌تر گرفته و همکاری لازم را با دستگاه‌های مسوول به ویژه علوم پزشکی داشته باشند، همچنین دهیاران در روستاها نیز باید در زمینه اطلاع رسانی به مردم کوشا بوده و لزوم ماندن در خانه و خطرات مسافرت در چنین روزهایی را به آنان گوشزد کنند.
ماندن در خانه و شستن مرتب دست‌ها، یک اصل مهم برای پیشگیری از کرونا
براساس اعلام وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی کردستان مردم باید به صورت ویژه مسائل مرتبط با بهداشت فردی را در اولویت قرار داده و به طور مرتب دست‌های خود را با آب گرم و صابون یا مایع دستشویی شستشو دهند.
ماندن در خانه و عدم حضور در مکان‌های پر تردد و پر جمعیت، دیگر درخواست مهم دانشگاه علوم پزشکی از مردم است و انتظار می‌رود این مهم به عنوان یک اصل دیگر به صورت جدی رعایت شود.
همچنین تاکید شده است شهروندان به هیچ عنوان در مکان‌های شلوغ حضور پیدا نکرده و از تجمع در پارک‌ها و اماکن تفریحی به شدت پرهیز کنند، چراکه اگر رعایت بهداشت فردی و توصیه های پزشکی مورد توجه قرار نگیرد امکان گسترش روز افزون این ویروس وجود دارد و در نتیجه این روند می‌تواند وضعیت خدمت رسانی به مردم در مراکز بهداشتی و درمانی را نیز با مشکل مواجه کند.
عدم مسافرت در این روزها به عنوان یک ضرورت جدی باید مورد توجه قرار گیرد و اینکه خانواده‌ها از دوستان و اقوام خود که در سایر استانهای کشور ساکن هستند، درخواست کنند تا از مسافرت به استان کردستان پرهیز کنند.
بر اساس بروشورهای آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، «کرونا» خانواده بزرگی از ویروس‌هاست که هفتمین رده جدید آن در شهر «ووهان» چین پیدا شد. علایم ابتلا به این ویروس شامل تب، سرفه، کوتاهی تنفس، علایم گوارش و در موراد شدید، عفونت ریه ( پنومونی)، سندرم تنفسی حاد شدید و نارسایی کلیه است.
انتقال این ویروس به صورت فرد به فرد امکان‌پذیر و راه‌های احتمالی انتقال آن از طریق انتشار از راه هوا، تماس نزدیک با انسان مبتلا و دست زدن به وسایل آلوده میسر است.
بر اساس اطلاعات فعلی راه‌های انتقال ویروس جدید همانند سایر کوروناویروس‌ها و آنفلوانزاست؛ یعنی از تماس دست آلوده به ترشحات تنفسی با چشم، بینی و دهان، از راه قطره‌های تنفسی (عطسه، سرفه و صحبت کردن چهره به چهره به مدت طولانی) است بنابراین شست‌وشوی مکرر دست‌ها بسیار توصیه می‌شود.
