هیچهایک یا رایگان‌سواری نوعی مسافرت مجانی است که فرد مسافر معمولاً با ایستادن کنار جاده و نشان دادن یک کاغذ که روی آن مقصد خود را نوشته یا انگشت شست و یا اشارات مختلف خواهان آن می‌شود تا رانندگانی که مایل به سوار کردن او باشند، متوقف شوند.
برای شروع یک سفر به سبک هیچهایک شاید داشتن یه ذهن ماجراجو و یه کوله پشتی ِ سبک کافی نباشد و این نوع سفر نیازمند مهارتهای برای مقابله با شرایطی همچون احتمال بروز خطراتی نظیر برخورد با راننده ی خطرناک یا ماندن در شرایط سخت آب و هوایی، پیدا نکردن ماشین، راهپیمایی های طولانی مدت است.
سفر ارزان، امکان ماجراجویی بی حد و حصر، پیدا کردن دوست های جدید، افزایش اعتماد به نفس، پذیرش ریسک در زندگی، یادگیری مدیریت بحران و گرفتن بهترین تصمیم ها در سخت ترین شرایط و همچنین آشنایی با نقشه جغرافیا و مسیریابی های حرفه ای نیز از جمله مزایای این نوع سفر کردن است.
این نوع از گردشگری علاوه بر اینکه از دید هیچهایکرها بسیار مقرون به صرفه و اقتصادی است سبب می شود تا گردشگر فرهنگ‌ها و مردمان مختلف بسیاری را در طول مسیر خود تجربه کرده و از نزدیک با نوع زندگی آنها آشنا شود.
زن و مرد جوانی کنار جاده با ۲ کوله پشتی و کاغذی در دست مرد که روی آن نوشته ما را ببرید سنندج، سر راه ماشین‌های عبوری که از کامیاران به سمت سنندج در حرکت هستند ایستاده‌اند تا این مساله بهانه‌ای برای این نوشته شود.
همسفر شدن با آنها خالی از لطف نبود چرا که علی و مینا از دل کوله‌هایشان تجربه‌ها بیرون کشیدند و ناگفته‌های اعتیادشان به هیچهایک را بیان کردند، هیچهایک تجربه‌ای جدید در حوزه گردشگری است که علاقمندان به آن بدون هیچ برنامه از پیش تعیین شده‌ای فقط با یک کوله‌پشتی که در آن تمام مایحتاج یک سفر را می‌گذارند دل به جاده می‌زنند و تجربه‌های جدید برای زندگی و سفر بهتر را در کوله ذهن‌شان جمع می‌کنند.
کوله پشتی همه چیز من است
علی از گردشگران حرفهای هیچهایکر در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: اهل مشهدم و پنج ساله که سفر به سبک هیچهایک را آغاز کردم از آن زمان تاکنون کوله‌پشتی همه چیز من شده است.
وی با اشاره به اینکه از طریق یک گردشگر خارجی در شهر مشهد با این نوع سفر آشنا شده است، اضافه کرد: در هم صحبتی با این گردشگر متوجه شدم نوعی گردشگری به اسم هیچهایک در جهان رواج پیدا کرده که گردشگران این حوزه به صورت پیاده فقط با یک کوله‌پشتی و بدون هیچ برنامه از پیش تعیین شده‌ای اقدام به سفر می‌کنند.
این هیچهایکر که فوق لیسانس شیمی دارد و در کارخانه‌ای در محل سکونت خود مشغول کار است، افزود: در این نوع سفر گردشگر مسافت بین شهری را بیشتر با خودروهای باری و در برخی موارد که ماشین باری آنها را سوار نکنند با خودروهای سواری به صورت رایگان طی و تمام مسیرهای داخل شهرها را نیز برای آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مردم پیاده طی می‌کند.
گردشگری هیچهایک مجموعه‌ای از سختی‌ها، لذت‌ها، تجربیات و خاطرات بیاد ماندنی بسیاری بوده و در آن گردشگر هیچ برنامه و تعهدی ندارد.
وی یادآور شد: گردشگری هیچهایک مجموعه‌ای از سختی‌ها، لذت‌ها، تجربیات و خاطرات بیاد ماندنی بسیاری است و در آن گردشگر هیچ برنامه و تعهدی ندارد.
علی با بیان اینکه هرگونه اقدام هیچهایکر کاملا در جهت مقرون به صرفه بودن سفر است، گفت: آنان هر کجا که احساس گرسنگی کرده سفره خود را پهن می کنند چ. ن در این نوع سفر خبری از غذا خوردن در رستوران‌ها با امکانات رفاهی نیست.
این هیچهایکر با اشاره به اینکه یکی از لذت‌های این نوع سفر این است که گردشکران برای استراحت و اقامت خود دغدغه‌ای ندارند، تاکید کرد: هر کجا که نیاز به استراحت داشته باشیم یا در دل طبیعت چادر زده یا در خانه‌های محلی اقامت می‌کنیم.
وی اظهار داشت: تجربه‌ها و لذت این نوع سفر را حاضر نیست با هیچ چیز دیگری در دنیا عوض کند به طوری که با پیش آمدن کوچکترین فرصتی و یا ایام تعطیلی اقدام به مسافرت به نزدیکترین تا دورترین نقطه کشور می‌کند.
علی که به گفته خودش حاضر نیست به هیچ وجه این نوع از سفر را در زندگیش کنار بگذارد، افزود: سال گذشته با مینا ازدواج کرده و همسرش نیز به دلیل ورزشکار بودن توانسته به راحتی با سختی‌های این نوع سفر کردن کنار بیاید و آنها اکنون باهم در جاده‌ها، کوه‌ها، بیابان‌ها، شهرها و روستاها در حال کسب تجربه‌های جدید زندگی هستند.
این هیچهایکر یادآور شد: از نزدیک دیدن و آشنایی با فرهنگ‌ها، اقوام، سنت‌ها و آداب و رسوم مناطق مختلف کشور و اتفاقاتی جالب و کسب تجربه‌های متفاوت از هر سفر، ما را برای ادامه این نوع سفر مشتاق‌تر می‌کند.
علی با اشاره به اینکه یکی دیگر از مزایایی این نوع سفر همسفر شدن با رانندگان کامیون‌ها و ماشین‌های باری است، اضافه کرد: این افراد به واسطه حضور زیادشان در جاده‌ها، دیدن اتفاقات مختلف و اغلب بالا بودن سن‌شان دارای تجربیات و حرفهای شنیدنی زیادی هستند که شاید در هیچ کتابی نشود آنها را یافت.
وی اظهار داشت: نباید سختی‌های این سفر را به عنوان معایب برای آن در نظر گرفت چه بسا این نوع سفر فرصتی بسیار بزرگ برای آنهایی است که علاقمند به مسافرت هستند اما توان مالی ندارند.
هیچهایک فرصت بزرگ زندگیم
مینا نیز که در یک سال گذشته سومین سفرش از نوع هیچهایک را تجربه کرده است، هم گفت: این نوع سفر کردن بزرگترین فرصت برای زندگیم است به طوری که هربار که از سفر برمیگردم دیدم نسبت به زندگی تغییرهای مثبت زیادی می‌کند که تاثیر آنها را در رفتار و زندگی خودم به طور عینی میبینم.
این نوع سفر کردن بزرگترین فرصت برای زندگیم است به طوری که هربار که از سفر برمیگردم دیدم نسبت به زندگی تغییرهای مثبت زیادی می‌کند که تاثیر آنها را در رفتار و زندگی خودم به طور عینی میبینم.
وی با اشاره به اینکه بزرگترین سختی این نوع سفر برای یک زن پیاده روی زیاد است، اظهار داشت: به دلیل ورزشکار بودن در این زمینه هیچ مشکلی ندارد و این مساله لذت سفر را برایش دوچندان کرده است.
این هیچهایکر اضافه کرد: شاید سفر کردن بدون مشخص بودن مقصد، با کامیون‌های غریبه و ماشین‌های بین راهی، اطراق در طبیعت، نبود غذاهای خانگی و امکانات رفاهی برای هر زنی ترسناک و غیر قابل درک باشد اما کسانی که عاشق سفر و ماجراجویی هستند به راحتی می‌توانند با این نوع سفر کنار بیایند و از آن لذت ببرند.
مینا با بیان اینکه لذت این نوع سفر برای او در کنار همسرش برایش قابل توصیف نیست، یادآور شد: قبل از ازدواجش با علی به صورت مختصر با هیچهایک آشنایی داشته و همیشه مشتاق تجربه کردن این نوع سفر بوده است.
وی تجربه کردن هیچهایک را برای همه علاقمندان به سفر لازم دانست و گفت: قدم گذاشتن در این راه دل بزرگ، صبر، استقامت، عشق به هیجان و ماجراجوی، دل و جرات و انعطاف پذیری بالا می‌خواهد.
مینا با بیان اینکه زمان در سفرهای کوله پشتی معنایی ندارد، افزود: گردشگران در اینگونه سفرها از یک روز تا چند ماه را بسته به مسیر و شرایط خارج از خانه سپری می‌کنند.
این هیچهایکر زن با اشاره به اینکه این نوع سفر در ایران از امنیت خاصی برخوردار است، تاکید کرد: با توجه به رابطه آنها با هیچهایکرها دیگر در سایر نقاط کشور امنیت این نوع سفر در ایران بسیار بالا بوده و این شاید به دلیل فرهنگ غنی ایران‌ها باشد.
مقصد باید از گردشگر منتفع شود
معاون گردشگری، اداره کل میراث فرهنگی، گرشگری و صنایع دستی کردستان نیز با بیان اینکه وقتی از گردشگری بحث به میان می‌آید انتظار می رود به جامعه نفع برساند، گفت: در صورتی که این فعالیت منفعت اقتصادی نداشته باشد بیشتر مصرف اموال عمومی و استفاده از زیرساخت‌ها بدون آنکه منفعتی برای مقصد سفر خود داشته باشد، است.
حمید اسکندری افزود: گردشگران فعال در حوزه رایگان سفر یا هیچایک (کوچ‌سرفینگ) بیشتر توسط شبکه های اجتماعی با هم لینک می‌شوند و به سفر می پردازند و ایاب و ذهاب خود را با دوست خود در مقصد شریک می‌شوند.
نهادهای رسمی گردشگری دنیا موافق این نوع گردشگری نیستند چراکه معتقد هستند علاوه بر اینکه نفعی برای صنعت گردشگری ندارند موجب چالش‌هایی نیز در جامعه می‌شود.
وی اضافه کرد: در این فعالیت خود گردشگر با استفاده از خدمات گردشگری لذت خود را از سفر می برد ولی آن شهر، استان و یا آن کشور منفعتی کسب نمی‌کند.
معاون گردشگری، اداره کل میراث فرهنگی، گرشگری و صنایع دستی کردستان این نوع گردشگری همانند گردشگری کوله پشتی عملا خیر و نفع خاصی برای شهر مقصد خود نداشته و به نظرم نمی‌تواند نفعی برای صنعت توریسم از جمله تحول اقتصادی و اشتغال‌زایی داشته باشد، گفت: افزایش تعداد آن مسایل و مشکلاتی ایجاد می‌کند.
اسکندری افزود: این گردشگری از کشورهای اروپایی سرچشمه گرفته و شرایط آن به این شکل بوده که گردشگرانی که قدرت سفر نداشته‌اند از آن بهره‌مند می‌شدند.
وی یادآور شد: متاسفانه در برخی موارد از این نیت خارج شده و برخی مشکلات امنیتی برای گردشگران و میزبانان آن را پیش آورده و چون از سوی نهادها و دستگاه ها به صورت اصولی کنترلی نمی‌شود و به صورت مخفی و زیر پوستی دنبال می‌شود باعث ایجاد برخی آسیب ها خواهد شد.
اسکندری گفت: در کل نهادهای رسمی گردشگری دنیا موافق این نوع گردشگری نیستند چرا که معتقدند علاوه بر اینکه نفعی برای صنعت گردشگری ندارند موجب چالش‌هایی نیز در جامعه می‌شود.
هیچهایک مثل هر مساله دیگری موافقان و مخالفان خودش را دارد موافقان این روش سفر کردن معتقدند صرفه اقتصادی، آشنایی با فرهنگ‌های بومی هر منطقه و انتقال آن به سایر نقاط کشور، کسب تجربه‌های مختلف در رابطه با افراد مختلف و تجربه زندگی و سفر متفاوت از جمله عوامل مهم برای توسعه این نوع سفر است اما در مقابل مخالفان این نوع سفر کردن می‌گویند این نوع سفر هیچ گونه صرفه اقتصادی برای شهر، کشور و مقصد مورد نظر گردشگر ندارد و در بعضی موارد موجب آسیب‌های در جامعه و زیان به صنعت گردشگری می‌شود.
در هر حال موافقان و مخالفان باید برای این مساله در کنار هم قرار گیرند و با همفکری همدیگر چالش‌های این نوع سفر را رفع کنند چرا که این نکته قابل چشم‌پوشی نیست که سفر به روش هیچهایک به سرعت در حال گسترش است.
