گردشگری حوزه وسیعی است که برای رسیدن به توسعه پایدار از این راه و برخورد علمی با بخش های مختلف آن، نیازمند تحقیق، بررسی و موشکافی مساله، موضوع ها و چالش های پیش روی این صنعت نو پا در کشورمان و به صورت ویژه در کردستان هستیم.
از آنجا که این یادداشت به دنبال بازگو کردن اهمیت آموزش در حوزه بوم گردی و کم توجهی به آن در کردستان است، جا دارد در پلان اول سیمایی از پتانسیل های این حوزه را برای خوانندگان بازگو کنیم.
کردستان یک هزار و 520 اثر تاریخی شناسایی شده شامل آثار باستانی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکان های طبیعی دارد که 878 اثر در فهرست آثار ملی ثبت شده که شامل 773 اثر غیر منقول (آثار تاریخی، تپه، محوطه و بنا)، 20 مورد میراث طبیعی، 62 مورد میراث معنوی و 23 مورد میراث منقول است.
اگر از این آمار کلی گذر کنیم و بخواهیم در این یادداشت نامی از معروف ترین مکان های گردشگری این استان ببریم باید به مکان های چون عمارت خسروآباد، عمارت آصف، پارک جنگلی آبیدر، روستای پالنگان، غار کرفتو، بازار سنتی سنندج، قلعه تاریخی قمچقای بیجار، قرآن نگل، زیارتگاه هاجر خاتون، چشمه آب معدنی و امامزاده بابا گرگر، سراب وینسار قروه، دریاچه زریوار و منطقه بکر اورامان اشاره کرد.
اینها نشان می دهد کردستان منبع غنی از تاریخ، فرهنگ و طبیعت ناب ایرانی است که برای شناخت بیشتر و معرفی آن به جهان نیازمند تبلیغات گسترده رسانه ای و آموزش مردم در بخش های مختلف بویژه گردشگر پذیری است.
صنعت گردشگری از 25 سال قبل با مفهومی جدید به نام بوم گردی آشنا شد که براساس آخرین تعریف ارائه شده توسط جامعه بین المللی اکوتوریسم در سال 2015 بوم گردی یا اکوتوریسم «سفری است مسئولانه به جاذبه های طبیعی - تاریخی - فرهنگی برای لذت بردن، درک و دانستن قدر مواریث طبیعی و اجتماعی همراهی کردن با ویژگی های فرهنگی متعلق به گذشته و حال حاضری که حافظ زیست بوم بوده و سبب پایداری کیفیت زندگی مردم منطقه شده است».
بوم گردی شاخه ای از صنعت گردشگری است که با بنیه ای آموزش محوری سعی می شود گردشگر در فعالیت های سودآور اجتماعی - اقتصادی مردم محلی مشارکت داشته باشد در کنار اینکه با فرهنگ اجتماعی آنها نیز آشنا شود.
از آنجا که ایران نیز از این قافله عقب نمانده و کارهای خوبی در این راستا انجام داده در تعریف خود از بوم گردی به شاخه هایی همچون گردشگری روستایی، عشایری، ماجراجویانه و کشاورزی اشاره کرده است.
براساس شاخه هایی که در کشور برای حوزه بوم گردی در نظر گرفته شده و اقداماتی که تاکنون انجام شده می توان گفت استان کردستان تنها در شاخه گردشگری روستایی موفق به ورود و انجام کارهایی شده است.
از جمله اقدامات مهمی که در این حوزه می توان به آن اشاره کرد، انتخاب 43 روستای کردستان براساس شاخص ها به عنوان روستاهای هدف گردشگری است که هم اکنون 10 روستا از آنها در کانون توجه توریست ها قرار دارد و ایجاد 10 اقامتگاه بوم گردی نیز از دیگر اقدامات در این زمینه است.
آنچه که در حوصله این یادداشت می گنجد بحث آموزش در گردشگری روستایی است از این رو برای ورود به این بحث باید تعریف روشنی از گردشگری روستایی ارائه داد تا بتوان به خوبی براساس این تعریف نقطه ضعف استان کردستان در حوزه آموزش گردشگری روستایی را از بین برد.
بهترین تعریف برای گردشگری روستایی (تجربه زندگی محلی با حفظ زیست بوم منطقه) است به همین دلیل برای توسعه اقتصادی روستاها، آشنایی مردمان دیگر با ادب، فرهنگ و رسوم و حفظ زیست بوم منطقه باید آموزش های لازم را به روستاییان برای آشنایی آنها با ظرفیت و پتانسیل بالای روستای خود در حوزه های طبیعی، فرهنگی و تاریخی داد تا بتوانند به بهترین نحو از این ظرفیت ها استفاده کنند.
اقداماتی مانند آموزش 400 دهیار و عضو شورای روستاها در سال 96 توسط میراث فرهنگی کردستان در روستاهای پنج شهرستان انجام شد اما اهمیت این موضوع در توسعه اقتصادی، زیستی و فرهنگی روستاها نشان می دهد این اقدام قطره ایی در دریای عظیم استفاده از این پتانسیل بزرگ است.
در صورت ارائه آموزش های لازم به روستاییان بر این مبنا که آنها می توانند از کوچکترین ابزارشان چون یک خانه بازمانده از گذشته های دور و یا نحوه برخوردشان با گردشگران بهره اقتصادی ببرند، می توان توسعه یافتگی را برای آینده روستاهای استان تصور کرد.
زنان و مردان روستایی باید بدانند نحوه زندگی کردن آنها، غذاهایشان، کارها و فعالیت کشاورزی و دام داری شان، نحوه برگزاری مراسم مختلف، خانه های قدیمی، لباس های محلی که به تن می کنند همگی فرهنگ ها و ارزش هایی است که گردشگران را از کیلومترها دورتر برای دیدن آنها به آنجا می کشاند تا بتوانند آنگونه که باید شرایط را برای لذت بردن و کسب تجربه هر چه بهتر گردشگران فراهم کنند.
به دلیل وسعت و اهمیت حوزه گردشگری نمی توان تمام کارها را تنها برعهده میراث فرهنگی گذاشت بلکه سازمان های دیگری همچون محیط زیست، جهاد کشاورزی و سازمان های مردم نهاد و بخش خصوصی باید بنا به فراخور ماموریت های خود به میراث فرهنگی کمک کنند و آنگونه که باید برای توسعه استان تلاش کنند.
براساس این تعاریف و از آنجا که کلمه آموزش در این حوزه از گردشگری بسیار مهم و مورد تاکید کارشناسان است باید گفت سرعت حرکت برای رسیدن به توسعه بوم گردی در کردستان لاک پشتی است و نیازمند ورود جدی تر مسئولان میراث فرهنگی استان و توجه ویژه استاندار و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی است.
*خبرنگار ایرنا
انتهای پیام از آنجا که این یادداشت به دنبال بازگو کردن اهمیت آموزش در حوزه بوم گردی و کم توجهی به آن در کردستان است، جا دارد در پلان اول سیمایی از پتانسیل های این حوزه را برای خوانندگان بازگو کنیم.
کردستان یک هزار و 520 اثر تاریخی شناسایی شده شامل آثار باستانی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکان های طبیعی دارد که 878 اثر در فهرست آثار ملی ثبت شده که شامل 773 اثر غیر منقول (آثار تاریخی، تپه، محوطه و بنا)، 20 مورد میراث طبیعی، 62 مورد میراث معنوی و 23 مورد میراث منقول است.
اگر از این آمار کلی گذر کنیم و بخواهیم در این یادداشت نامی از معروف ترین مکان های گردشگری این استان ببریم باید به مکان های چون عمارت خسروآباد، عمارت آصف، پارک جنگلی آبیدر، روستای پالنگان، غار کرفتو، بازار سنتی سنندج، قلعه تاریخی قمچقای بیجار، قرآن نگل، زیارتگاه هاجر خاتون، چشمه آب معدنی و امامزاده بابا گرگر، سراب وینسار قروه، دریاچه زریوار و منطقه بکر اورامان اشاره کرد.
اینها نشان می دهد کردستان منبع غنی از تاریخ، فرهنگ و طبیعت ناب ایرانی است که برای شناخت بیشتر و معرفی آن به جهان نیازمند تبلیغات گسترده رسانه ای و آموزش مردم در بخش های مختلف بویژه گردشگر پذیری است.
صنعت گردشگری از 25 سال قبل با مفهومی جدید به نام بوم گردی آشنا شد که براساس آخرین تعریف ارائه شده توسط جامعه بین المللی اکوتوریسم در سال 2015 بوم گردی یا اکوتوریسم «سفری است مسئولانه به جاذبه های طبیعی - تاریخی - فرهنگی برای لذت بردن، درک و دانستن قدر مواریث طبیعی و اجتماعی همراهی کردن با ویژگی های فرهنگی متعلق به گذشته و حال حاضری که حافظ زیست بوم بوده و سبب پایداری کیفیت زندگی مردم منطقه شده است».
بوم گردی شاخه ای از صنعت گردشگری است که با بنیه ای آموزش محوری سعی می شود گردشگر در فعالیت های سودآور اجتماعی - اقتصادی مردم محلی مشارکت داشته باشد در کنار اینکه با فرهنگ اجتماعی آنها نیز آشنا شود.
از آنجا که ایران نیز از این قافله عقب نمانده و کارهای خوبی در این راستا انجام داده در تعریف خود از بوم گردی به شاخه هایی همچون گردشگری روستایی، عشایری، ماجراجویانه و کشاورزی اشاره کرده است.
براساس شاخه هایی که در کشور برای حوزه بوم گردی در نظر گرفته شده و اقداماتی که تاکنون انجام شده می توان گفت استان کردستان تنها در شاخه گردشگری روستایی موفق به ورود و انجام کارهایی شده است.
از جمله اقدامات مهمی که در این حوزه می توان به آن اشاره کرد، انتخاب 43 روستای کردستان براساس شاخص ها به عنوان روستاهای هدف گردشگری است که هم اکنون 10 روستا از آنها در کانون توجه توریست ها قرار دارد و ایجاد 10 اقامتگاه بوم گردی نیز از دیگر اقدامات در این زمینه است.
آنچه که در حوصله این یادداشت می گنجد بحث آموزش در گردشگری روستایی است از این رو برای ورود به این بحث باید تعریف روشنی از گردشگری روستایی ارائه داد تا بتوان به خوبی براساس این تعریف نقطه ضعف استان کردستان در حوزه آموزش گردشگری روستایی را از بین برد.
بهترین تعریف برای گردشگری روستایی (تجربه زندگی محلی با حفظ زیست بوم منطقه) است به همین دلیل برای توسعه اقتصادی روستاها، آشنایی مردمان دیگر با ادب، فرهنگ و رسوم و حفظ زیست بوم منطقه باید آموزش های لازم را به روستاییان برای آشنایی آنها با ظرفیت و پتانسیل بالای روستای خود در حوزه های طبیعی، فرهنگی و تاریخی داد تا بتوانند به بهترین نحو از این ظرفیت ها استفاده کنند.
اقداماتی مانند آموزش 400 دهیار و عضو شورای روستاها در سال 96 توسط میراث فرهنگی کردستان در روستاهای پنج شهرستان انجام شد اما اهمیت این موضوع در توسعه اقتصادی، زیستی و فرهنگی روستاها نشان می دهد این اقدام قطره ایی در دریای عظیم استفاده از این پتانسیل بزرگ است.
در صورت ارائه آموزش های لازم به روستاییان بر این مبنا که آنها می توانند از کوچکترین ابزارشان چون یک خانه بازمانده از گذشته های دور و یا نحوه برخوردشان با گردشگران بهره اقتصادی ببرند، می توان توسعه یافتگی را برای آینده روستاهای استان تصور کرد.
زنان و مردان روستایی باید بدانند نحوه زندگی کردن آنها، غذاهایشان، کارها و فعالیت کشاورزی و دام داری شان، نحوه برگزاری مراسم مختلف، خانه های قدیمی، لباس های محلی که به تن می کنند همگی فرهنگ ها و ارزش هایی است که گردشگران را از کیلومترها دورتر برای دیدن آنها به آنجا می کشاند تا بتوانند آنگونه که باید شرایط را برای لذت بردن و کسب تجربه هر چه بهتر گردشگران فراهم کنند.
به دلیل وسعت و اهمیت حوزه گردشگری نمی توان تمام کارها را تنها برعهده میراث فرهنگی گذاشت بلکه سازمان های دیگری همچون محیط زیست، جهاد کشاورزی و سازمان های مردم نهاد و بخش خصوصی باید بنا به فراخور ماموریت های خود به میراث فرهنگی کمک کنند و آنگونه که باید برای توسعه استان تلاش کنند.
براساس این تعاریف و از آنجا که کلمه آموزش در این حوزه از گردشگری بسیار مهم و مورد تاکید کارشناسان است باید گفت سرعت حرکت برای رسیدن به توسعه بوم گردی در کردستان لاک پشتی است و نیازمند ورود جدی تر مسئولان میراث فرهنگی استان و توجه ویژه استاندار و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی است.
*خبرنگار ایرنا
کپی شد
