محمدعلی بهمنی که بود؟
شاعری که خیلی از شعرهایش زمزمه لب های شعر دوستان است، در 27 فروردین سال 21 در دزفول به دنیا آمد و شب گذشته نهم شهریور ماه سال 1403 بر اثر عوارض سکته مغزی دار فانی را وداع گفت.
به گزارش خبرنگار جماران، ترانه سرا، غزل سرا، تصنیف سرا و از بنیانگذاران غزل نو نیمایی، محمد علی بهمنی در سن 82 سالگی بر اثر عوارض سکته مغزی دار فانی را وداع گفت. این شاعر بلند آوازه در دزفول به دنیا آمد و استعداد شعری اش به وسیله فریدون مشیری کشف شد. متن زیر مرور کوتاهی بر زندگی این استاد غزل فارسی است.
اطلاعات فردی
محمدعلی بهمنی
زمینهٔ کاری سرایش و تدریس
زادروز ۲۷ فروردین ۱۳۲۱
محل تولد دزفول
محل زندگی تهران
پیشه غزل سرا و ترانه سرا
کتاب‌ها «در بی‌وزنی»، «عامیانه‌ها»، «گاهی دلم برای خودم تنگ می‌شود»، «شاعر شنیدنی است»، «همواره عشق»،... و «غزل زندگی کنیم»
همسر(ها) صدیقه قره‌گزلو
فرزندان ترانک، بهمن، ساده، آیه، غزل و واژه
وفات 9 شهریور 1403
زندگینامه محمد علی بهمنی
بهمنی فرزند هشتم و ته‌تغاری خانواده، ۲۷ فروردین ۱۳۲۱ نخستین گریهٔ زندگی اش را در خانه ای با مادر باسواد و پدر بدون سواد، سرداد. از کودکی به دلیل علاقهٔ بی‌حد مادر و برادران به شعر، در مکتب مادر و در مجاورت برادران شعرخوانش با این کاروان همراه شد. جالب آنکه مادر بر اشعاری که انتخاب می کرد تسلط کامل داشت. درست مثل کسی که کارگردان تئاتر باشد موقع شاهنامه خوانی یا سعدی و حافظ‌خوانی، به بچه‌ها می گفت که کدام بیت‌ها را باید با قدرت و حماسی خواند و کدام بیت ها را آرام و نرم. بهمنی با چنین درس هایی، گام‌به‌گام قد کشید. اما آن سوی دوران کودکی اجبار پدر برای کارکردن بود جای مدرسه رفتن. ده سال کمتر داشت که به چاپخانه قدم گذاشت و سروکارش به حروف سربی و رنگ و جوهر افتاد و البته متن و اثر. «شعری برای مادر» خلق ده‌سالگی بهمنی است آن‌هم وقتی که استادش فریدون مشیری جوهر شعرگویی را در او می‌یابد و مشوقش می شود تا زبان بگشاید. سال های کار و تؤام می شود با شناخت اهالی شعر و آشنایی و دوستی با شاعران بنامی چون بهبهانی، آتشی، نیستانی، منزوی و دیگران. کم‌کم ادبیات و موسیقی درهم می آمیزد و در جمع یارانش محمد نوری، شهداد روحانی و دیگر اهالی موسیقی نیز اضافه می‌شود.
بهمنی سال ۱۳۴۵ با رادیو همکار شد و پس از آن به شغل آزاد روی آورد. تا سال۱۳۵۲ در تهران بود و پس از آن ساکن بندرعباس شد و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مجدداً به تهران بازگشت و یک سال بعد از آن ازدواج کرد. سرانجام نیز سال۱۳۶۳ تصمیم قطعی به سکونت در بندرعباس گرفت و مسئولیت چاپخانه «دنیای چاپ» و مدیریت انتشارات «چی‌چی‌کا» را بپذیرد که همچنان ادامه دارد.
حضور در رادیو و تلویزیون برای برنامه‌های ادبی و نیز همکاری با شورای شعر دفتر موسیقی وزارت ارشاد بخش هایی از فعالیت های فرهنگی‌دولتی اوست؛ هرچند اولی را چندان دنبال نمی کند و دومی را نیز رسماً استعفا می دهد.
شمار آثارش دیروقتی است که از مرز ۲۰ عنوان گذشته است و برخی از آثارش بارها تجدیدچاپ می شوند. جمع‌بندیِ نقدها و نظرهایی که از سوی صاحب‌نظران بر سبک و سیاق بهمنی می شود گویایی بدعت و شگرد و موفقیت پس از عمری تلاش ادبی اوست.
از نگاه دیگران
منوچهر آتشی
محمدعلی بهمنی در غزل، در ردیف معدود شاعرانی است که از همان اول کار «غزل دیگر» گفتند. بهمنی شاعری است که تعمد دارد غزل را نیمایی و نیمایی را متغزل کند. از همین جا بهمنی صاحب سبک و شیوه و شگرد می شود.
محمدرضا روزبه
محمدعلی بهمنی از حلقه های اصلی و اصیل زنجیرهٔ نو غزل‌سرایی در روزگار ماست. وی در تکوین و تکامل این جریان شعری، طی دهه های اخیر نقشی بسزا ایفا کرد و آثاری ماندگار از خود برجای گذاشت. حضور بهمنی در عرصهٔ غزل دهه های اخیر در کنار حضور دیگر نام‌آوران این میدان موجب شد که غزل در غبار تک‌تازی و ترک‌تازی نوپردازان چه اصیل و چه بدلی گم نشود و بتواند با جذب تابش و تلألو آفاق پیش‌رو، رقصان و رخشان به پیش بتازد.
عمران صلاحی
جنس بهمنی از بلور و آینه است؛ هم جنس خودش و هم جنس شعرش. همان‌طورکه حرف می زند، شعر می گوید و همان‌طورکه شعر می گوید، زندگی می کند. مفاهیم اشعارش بدون پیچ‌وخم و دست‌انداز به خواننده می رسد.
محمدکاظم کاظمی
به‌گمان من، غالباً حالات سادهٔ عاشقانه منبع الهام و سازندهٔ تصویرهای شعر بهمنی است. به‌واقع این نوعی مکتب نوین است. آنچه با همهٔ کم‌رنگی تخیل و کم‌توجهی به پشتوانه های فرهنگی، شعر بهمنی را مقبول و مطلوب ساخته، توانایی شاعر است در تصویرگری هنرمندانهٔ «حالات عاشقانه» و این،البته هنرمندیِ اندکی نیست.
نگاه شاعر به خود و آثارش
« من آزادانه شعر می نویسم و خود را ادامه‌دهندهٔ راه نیما می دانم. وقتی کسی کتابم را بخواند متوجه خواهد شد که شاعر زمانهٔ خودم هستم. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که تنها بخشی از پتانسیل شاعر برای زمانه خودش است و ظرفیت های اصلی او برای آیندگان به جای خواهد ماند. »
مهم‌ترین ویژگی شاعر
به‌نظرم مهم‌ترین ویژگی یک شاعر این است که نشان دهد در عمق شعرش برای نسل‌های بعد چه دارد.
دیدگاه بهمنی به دیگران
سهراب سپهری
به سهراب در گذشته انتقادهای فراوانی می شد؛ اما همه به چشم دیدیم که او ماندگار شد و امروز همهٔ مردم او را می شناسند. این خاصیت هنر است که در زمانهٔ خودش تجزیه و تحلیل نمی شود.
حسین منزوی
به‌اعتقاد من حسین منزوی هنوز هم فراترین دیدگاه را به شعر و غزل دارد؛ اما مطمئنم اگر او هم الان زنده بود حرف های من را تأیید می‌کرد و نظرش با من دربارهٔ شعر مشترک بود.
آثار
باغ لال
در بی‌وزنی
عامیانه ها
گیسو، کلاه، کفتر
گاهی دلم برای خودم تنگ می‌شود
شاعر شنیدنی است
همواره عشق
هوا دونفره هم که باشد در من جمعیتی است
یه حرف یه حرف حرفای من کتاب شد
من زنده‌ام هنوز غزل فکر می‌کنم
گزیده‌ای از پنج کتاب در یک کتاب
گزیده اشعار محمدعلی بهمنی
مجموعه اشعار
صبح زود یه قاصدک سوار باد خنک
عشق است
خیال که خیس نمی شود چتر برای چه؟
چشمه صبح
خوب‌ترین حادثه می‌دانمت
دوستت دارم
تنفس آزاد با محمدعلی بهمنی
جسمم غزل است؛ اما روحم همه نیمایی است
امانم بده
این خانه واژه‌های نسوز دارد
غزل زندگی کنیم
وفات
محمدعلی بهمنی بر اثر عوارض سکته مغزی شب گذشته نهم شهریور ماه سال 1403 در سن 82 سالگی در گذشت.
دیدگاه تان را بنویسید