فریدون جنیدی فردوسی پژوه و اسطوره شناس ایرانی در سفر به شهرکرد اعلام کرد، رخدادهای درون شاهنامه فردوسی حقیقی بوده اند و اژدهایی که فردوسی در شاهنامه از آن یاد می کند همان کوه های آتشفشان هستند و تمامی رخدادهای شاهنامه بیانگر رخدادهای ایران باستان است و در دوره باستان چهار دوره سرما و پدیده های یخبندان بوجود می آید.
این به منزله آن است که در دوره های مختلف مردم با پدیده هایی مانند خشکسالی و بی آبی مواجه بوده اند و گاهی نیز از این پدیده ها به عنوان نمادین یاد می کردند و آن را بسان دیو و اژدها
می انگاشته اند.
' گجسته ' به معنای ناخوشایند است و این واژه در برابر ' خجسته ' قرار می گیرد و بدون شک خشکسالی، واژه ناخجسته و نامیمون است.
از این رو در ادبیات پارسی ایران نبرد بین اژدها و پهلوانان نبرد بین خجستگان که همان باران و برف بوده با گجستگان که همان خشکسالی بوده تعمیم می یافته است.
این روزها، خشکسالی بدگون، دست از سر چهارمحال و بختیاری بر نمی دارد و باعث شده است اثرات آنها حتی تا پهنه فلات مرکزی ایران نیز کشیده شود.
این خشکسالی 9 ساله که البته وارد دهمین سال قدرت نمایی خویش شده است، بر روی زندگی مردم این منطقه تاثیر گذاشته و حتی سبک و سیاق زندگی بخشی از مردم را تغییر داده است.
در بخشی از استان چهارمحال و بختیاری، روستاها به دلیل خشکسالی فرسایشی در حال خالی شدن از سکنه است و برخی از فرزندان کشاورزان و باغداران نیز روستا را ترک کرده اند و به استانهای دیگر مهاجرت کرده اند.
این گرمایش دمایی و خشکسالی به قدری اثر گذار است که حتی بی دلیل مردم دو استان چهارمحال و بختیاری و اصفهان از نظر فکری دچار چالش و تنش های آبی شده اند و حتی گاهی کارشناسان حوزه آب و کشاورزی استانهای همجوار را در خصوص تنش های آبی مورد کرنش قرار می دهند.
معصومه ابتکار معاون رئیس جمهوری در ابتدای دهه سوم تیرماه در شهرکرد اعلام کرد مباحث اقلیم یک بحث جدی در جهان است و افزایش دما در کل جهان بیش از یک درجه و کشور ایران از اوایل قرن بیستم تاکنون حدود 1.8 درجه سانتیگراد بوده است.
وی این را هم گفت که نگاه یارانه‌ای و ارزان قیمت به منابع آبی از عواملی کاهش منابع آبی است که باعث شده که مصرف کننده نسبت به مصرف این مواد بی‌توجه بوده و در صرفه جویی آن کوشا نباشد.
حالا خشکسالی دیگر یک پدیده زیست محیطی یا کشاورزی نیست بلکه یک معضل اجتماعی در بستر جامعه شناختی است که به واسطه آن، این دیو و اژدها تاریخی بر زندگی مردمان متکی به آب و خاک، اثر گذاشته است.
دیو و اژدهای سه سر خشکسالی علاوه تبعات اجتماعی جامعه شناخت محور، بر روی روان و فکر افراد نیز اثرگذار است و گاهی پرخاشگری ها ناشی از خشکسالی نیز مشاهده شده است.
از منظر کارشناسان، خشکسالی یکی از پدیده‌های هواشناختی و جدایی ناپذیر از شرایط اقلیمی است که ویژگی‌ها و اثرات خشکسالی از قبیل شدت، مدت و بزرگی آن از محلی به محل دیگر متفاوت است و در مناطق خشک و نیمه خشک، اثرات کمبود بارندگی بر روی منابع آب به سرعت آشکار می‌شود.
براساس آمار ثبت شده سازمان هواشناسی کشور، بارش سال زراعی 95-94 نسبت به سال گذشته حدود 17 درصد افزایش یافت، این درحالی است که این رقم نسبت به دوره بلند مدت حدود 2 درصد کاهش را نشان می دهد.
این خشکسالی مستمر حتی به گفته کارشناسان، باعث افت زمین تا یک متر شده است که معاون اول رئیس جمهوری در سفر به چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه کشور در تب خشکسالی دارد می سوزد، آن را تایید کرد.
براساس اعلام وزیر نیرو در شهرکرد، به دلیل بروز خشکسالی و کاهش بارندگی ها، هم اکنون آب شرب 5هزار روستا با تانکر تامین می شود.
به گفته حمید چیت چیان، در برخی مناطق چاه آب خشک شده است و امکان تامین آب از سفره های زیرزمینی وجود ندارد و خشکسالی مشکل اصلی وزارت نیرو در تامین منابع ابی است.
حالا دامنه این خشکسالی فرسایشی به کنار رودخانه زاینده رود و کارون نیز رسیده است و حتی بخشی از رودخانه زاینده رود در بالادست به شن زاری شسته تبدیل شده است.
کارشناسان هواشناسی اعلام کرده اند، با توجه به روند تغییر اقلیم در کشور و تشدید آن در سالهای اخیر، گرمتر شدن دمای هوا و کاهش بارندگی ها در سطح کشور رخ داده است، که این روند منجر به افزایش 1 تا 1.5 درجه ای دمای هوا و کاهش 10 تا 20 درصدی بارش ها می شود.
این کارشناسان اعلام می کنند، در این سالها روند بارشی کشور با آهنگ 1.2 میلیمتر در سال منفی بوده است و میانگین دمای کشور با آهنگ 3 دهم درجه سلسیوس در سال روند افزایشی داشته است.
چهارمحال و بختیاری که زمانی به اشتباه اعلام می کردند بین 10تا 11میلیارد مترمکعب روان آب دارد حالا در نهایت خوش بینی دارای 6میلیارد مترمکعب منابع آبی است و با توجه به خشکسالی های اخیر این منابع سال به سال کاهش می یابد.
در چهارمحال و بختیاری، بررسی ها نشان می دهد از سال 1347تا سال 1395 میزان تبخیر و تعریق آب 10میلیمتر افزایش یافته و در این مدت میزان تبخیر از یکهزار و 181میلیمتر به یکهزار و 800 میلیمتر در سال رسیده است.
بارش های چهارمحال و بختیاری در سال زراعی جاری 93 درصدی کاهش یافته است و در مجموع بارش های پاییزی با کاهش 35 درصدی همراه است.
با این اوصاف باید چکار کرد، آیا باید دست روی دست گذاشت و زندگی تر سالی کشاورزان را به در هم پیچیدگی خشکسالی بر دور آنها مشاهده کرد.
راهکار این است که بخشی از مزارع ، الگوی کشت خود را از محصولات آب بر به محصولات سازگار با کم آبی تغییر دهند، مردم تا می توانند در مصرف آب پیشقدم باشند و بهینه مصرف کنند و بخش اقتصادی کشور نیز در حمایت از مردم و کشاورزان، نسبت به استمهال بدهی بانکی اقدام کنند.
**خبرنگار ایرنا در شهرکرد
2097/1042
انتهای پیام این به منزله آن است که در دوره های مختلف مردم با پدیده هایی مانند خشکسالی و بی آبی مواجه بوده اند و گاهی نیز از این پدیده ها به عنوان نمادین یاد می کردند و آن را بسان دیو و اژدها
می انگاشته اند.
' گجسته ' به معنای ناخوشایند است و این واژه در برابر ' خجسته ' قرار می گیرد و بدون شک خشکسالی، واژه ناخجسته و نامیمون است.
از این رو در ادبیات پارسی ایران نبرد بین اژدها و پهلوانان نبرد بین خجستگان که همان باران و برف بوده با گجستگان که همان خشکسالی بوده تعمیم می یافته است.
این روزها، خشکسالی بدگون، دست از سر چهارمحال و بختیاری بر نمی دارد و باعث شده است اثرات آنها حتی تا پهنه فلات مرکزی ایران نیز کشیده شود.
این خشکسالی 9 ساله که البته وارد دهمین سال قدرت نمایی خویش شده است، بر روی زندگی مردم این منطقه تاثیر گذاشته و حتی سبک و سیاق زندگی بخشی از مردم را تغییر داده است.
در بخشی از استان چهارمحال و بختیاری، روستاها به دلیل خشکسالی فرسایشی در حال خالی شدن از سکنه است و برخی از فرزندان کشاورزان و باغداران نیز روستا را ترک کرده اند و به استانهای دیگر مهاجرت کرده اند.
این گرمایش دمایی و خشکسالی به قدری اثر گذار است که حتی بی دلیل مردم دو استان چهارمحال و بختیاری و اصفهان از نظر فکری دچار چالش و تنش های آبی شده اند و حتی گاهی کارشناسان حوزه آب و کشاورزی استانهای همجوار را در خصوص تنش های آبی مورد کرنش قرار می دهند.
معصومه ابتکار معاون رئیس جمهوری در ابتدای دهه سوم تیرماه در شهرکرد اعلام کرد مباحث اقلیم یک بحث جدی در جهان است و افزایش دما در کل جهان بیش از یک درجه و کشور ایران از اوایل قرن بیستم تاکنون حدود 1.8 درجه سانتیگراد بوده است.
وی این را هم گفت که نگاه یارانه‌ای و ارزان قیمت به منابع آبی از عواملی کاهش منابع آبی است که باعث شده که مصرف کننده نسبت به مصرف این مواد بی‌توجه بوده و در صرفه جویی آن کوشا نباشد.
حالا خشکسالی دیگر یک پدیده زیست محیطی یا کشاورزی نیست بلکه یک معضل اجتماعی در بستر جامعه شناختی است که به واسطه آن، این دیو و اژدها تاریخی بر زندگی مردمان متکی به آب و خاک، اثر گذاشته است.
دیو و اژدهای سه سر خشکسالی علاوه تبعات اجتماعی جامعه شناخت محور، بر روی روان و فکر افراد نیز اثرگذار است و گاهی پرخاشگری ها ناشی از خشکسالی نیز مشاهده شده است.
از منظر کارشناسان، خشکسالی یکی از پدیده‌های هواشناختی و جدایی ناپذیر از شرایط اقلیمی است که ویژگی‌ها و اثرات خشکسالی از قبیل شدت، مدت و بزرگی آن از محلی به محل دیگر متفاوت است و در مناطق خشک و نیمه خشک، اثرات کمبود بارندگی بر روی منابع آب به سرعت آشکار می‌شود.
براساس آمار ثبت شده سازمان هواشناسی کشور، بارش سال زراعی 95-94 نسبت به سال گذشته حدود 17 درصد افزایش یافت، این درحالی است که این رقم نسبت به دوره بلند مدت حدود 2 درصد کاهش را نشان می دهد.
این خشکسالی مستمر حتی به گفته کارشناسان، باعث افت زمین تا یک متر شده است که معاون اول رئیس جمهوری در سفر به چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه کشور در تب خشکسالی دارد می سوزد، آن را تایید کرد.
براساس اعلام وزیر نیرو در شهرکرد، به دلیل بروز خشکسالی و کاهش بارندگی ها، هم اکنون آب شرب 5هزار روستا با تانکر تامین می شود.
به گفته حمید چیت چیان، در برخی مناطق چاه آب خشک شده است و امکان تامین آب از سفره های زیرزمینی وجود ندارد و خشکسالی مشکل اصلی وزارت نیرو در تامین منابع ابی است.
حالا دامنه این خشکسالی فرسایشی به کنار رودخانه زاینده رود و کارون نیز رسیده است و حتی بخشی از رودخانه زاینده رود در بالادست به شن زاری شسته تبدیل شده است.
کارشناسان هواشناسی اعلام کرده اند، با توجه به روند تغییر اقلیم در کشور و تشدید آن در سالهای اخیر، گرمتر شدن دمای هوا و کاهش بارندگی ها در سطح کشور رخ داده است، که این روند منجر به افزایش 1 تا 1.5 درجه ای دمای هوا و کاهش 10 تا 20 درصدی بارش ها می شود.
این کارشناسان اعلام می کنند، در این سالها روند بارشی کشور با آهنگ 1.2 میلیمتر در سال منفی بوده است و میانگین دمای کشور با آهنگ 3 دهم درجه سلسیوس در سال روند افزایشی داشته است.
چهارمحال و بختیاری که زمانی به اشتباه اعلام می کردند بین 10تا 11میلیارد مترمکعب روان آب دارد حالا در نهایت خوش بینی دارای 6میلیارد مترمکعب منابع آبی است و با توجه به خشکسالی های اخیر این منابع سال به سال کاهش می یابد.
در چهارمحال و بختیاری، بررسی ها نشان می دهد از سال 1347تا سال 1395 میزان تبخیر و تعریق آب 10میلیمتر افزایش یافته و در این مدت میزان تبخیر از یکهزار و 181میلیمتر به یکهزار و 800 میلیمتر در سال رسیده است.
بارش های چهارمحال و بختیاری در سال زراعی جاری 93 درصدی کاهش یافته است و در مجموع بارش های پاییزی با کاهش 35 درصدی همراه است.
با این اوصاف باید چکار کرد، آیا باید دست روی دست گذاشت و زندگی تر سالی کشاورزان را به در هم پیچیدگی خشکسالی بر دور آنها مشاهده کرد.
راهکار این است که بخشی از مزارع ، الگوی کشت خود را از محصولات آب بر به محصولات سازگار با کم آبی تغییر دهند، مردم تا می توانند در مصرف آب پیشقدم باشند و بهینه مصرف کنند و بخش اقتصادی کشور نیز در حمایت از مردم و کشاورزان، نسبت به استمهال بدهی بانکی اقدام کنند.
**خبرنگار ایرنا در شهرکرد
2097/1042
کپی شد
