همزمان با فصل بهار و کاهش تعداد مبتلایان به کرونا، برنامه‌های طبیعت‌گردی و گردشگری کوهستانی در چهارمحال و بختیاری با استقبال بالایی رو به رو شده است، استقبالی که گاه ممکن است با حوادث ناگواری نیز همراه شود که اصل تامین سلامت در این نوع از سفرها را بیشتر از گذشته یادآوری می‌کند.
به گزارش جماران، ایرنا نوشت: طبیعت چهارمحال و بختیاری در فصل بهار، بهشت گردشگران است. آبشارهای کوچک و بزرگ، گذرگاه‌های سرسبز کوهستانی، سواحل رودخانه‌ها و باغ‌ها و کشتزارها در این فصل جان تازه‌ای گرفته و مخاطبان را مجذوب خود می‌کنند.
این روزها به واسطه همین زیبایی‌ها چشم‌نواز، تبلیغ برای برگزاری برنامه‌های طبیعت‌گردی و کوهنوردی و جذب گردشگران نیز در فضای مجازی به طور قابل توجهی افزایش یافته است به ویژه آنکه با پوشش حداکثری واکسیناسیون، شیوع ویروس کرونا نیز نسبت به گذشته کاهش یافته است و دیگر موانع گذشته ناشی از شیوع این ویروس، برای برنامه‌های گردشگری و مسافرتی به شمار نمی‌رود.
اگر چه لذت سفر در طبیعت و گذراندن یک روز به دور از هیاهوهای شهر و زندگی ماشینی جذابیت های خاصی دارد و در این روزها جمعی از مردم به فکر بهره‌بردن از طبیعت زیبا و گشت‌وگذار در پرآوازه‌ترین مناطق طبیعی چهارمحال و بختیاری هستند، اما خبرهای ناخوشایند از حوادثی که در ۲ هفته اخیر برای طبیعت‌گردان در برخی مناطق این استان روی داد و چند فوتی و مصدوم برجای گذاشت، موجب شد تا بین برخی از کارشناسان و کاربران فضای مجازی ، بحث‌ها و گفت‌وگوهای مختلفی درباره علت وقوع این حوادث شکل گیرد.
از ناآشنایی افراد به اصول کوهنوردی و چگونگی حضور در طبیعت تا نبود راهنمایان تخصصی، غیرمجاز بودن برخی برنامه‌های طبیعت‌گردی، شرکت صدها نفر در یک گروه طبیعت‌گردی و ناتوانی برگزارکنندگان برنامه در کنترل و هدایت افراد و همچنین موارد قانونی در خصوص پیگیری ماجرا از جمله مباحثی بود که در این باره مطرح شد.
طبیعت با وجود زیبایی‌هایش، خشن است
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه حضور گردشگران و کوهنوردان در مناطق طبیعی استان، امسال به دلیل برداشته شدن محدودیت‌های کرونایی با رشد فزاینده‌ای رو به رو شده است، می‌گوید: متاسفانه ناآشنایی افراد با جغرافیای مناطق، نداشتن آمادگی جسمانی کافی و نبود مهارت‌های لازم برای حضور در طبیعت موجب شده است تا آمار حوادث نیز بالا برود.
ایرج کیانی با تاکید بر اینکه گردشگر و کوهنورد دارای مفاهیم متفاوتی است و هر گردشگری نمی‌تواند در کوهستان به گشت‌وگذار بپردازد، می‌افزاید: همه افراد چه گردشگر و چه کوهنورد برای رفتن به مناطق زیبای طبیعی به ویژه آبشارهای چهارمحال و بختیاری که بیشتر آن‌ها در مسیرهای سخت‌گذر واقع شده‌اند باید ایمنی را در اولویت سفر خود قرار دهند.
وی ادامه می‌دهد: گروه‌ها، باشگاه‌ها و گاهی برخی اشخاص در این فصل برای برگزاری برنامه‌های طبیعت‌گردی، تبلیغات مختلفی را انجام می‌دهند اما توصیه می‌شود افراد علاقه‌مند به شرکت در این برنامه‌ها ابتدا از مجوزدار بودن برنامه، جزییات برگزاری و چگونگی مسیر، مهارت برگزارکنندگان در شناخت مسیر و توان امدادرسانی در مواقع اضطراری و از همه مهمتر پوشش بیمه‌ای برنامه مطمئن شوند.
کیانی استفاده از راهنمایان محلی را در اجرای برنامه‌های کوه‌پیمایی مهم می‌داند و می‌گوید: اطلاع از شماره‌های امدادی همچون ۱۱۰، ۱۱۲، ۱۱۵، ۱۲۵ که قابلیت برقراری تماس بدون آنتن دهی را نیز دارد می‌تواند در مواقع بروز حادثه در دورترین مناطق طبیعی چاره‌ساز باشد.
اشاره مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان بر لزوم رعایت نکات ایمنی در سفر به کوهستان و اطمینان از همراه شدن با افراد آشنا و مسلط به کوهنوردی از یک طرف و چگونگی اطلاع یافتن از شرایط لازم برای انتخاب گروه در سفر به مناطق زیبای طبیعی به ویژه مناطق سخت‌گذر از طرفی دیگر، موجب شد تا موضوع را از دید یکی از باتجربه‌ترین مربیان راهنمای کوهستان در چهارمحال و بختیاری بررسی کنیم.
باشگاه کوهنوردی به جای «گروه کوهنوردی»
به گفته مربی باسابقه کوهستان که در دوره‌های گذشته مسئولیت هیات کوهنوردی و صعودهای ورزشی چهارمحال و بختیاری را نیز برعهده داشته است، چندین سال است که دستورالعمل تبدیل گروه‌های کوهنوردی به باشگاه ابلاغ شده است و دیگر گروهی با این عنوان در استان و کشور فعالیت نمی‌کند.
فرهاد بهمنی در این باره می‌افزاید: برخی گروه‌های آزاد به عنوان گروه طبیعت‌گردی فعالیت می‌کنند که بارها از طرف مراجعی همچون ادارات ورزش و جوانان و میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی به آنان تذکر داده شده است اما با تصور اینکه اتفاقی نخواهد افتاد، به کار خود ادامه می‌دهند.
وی با تاکید بر اینکه بهتر است مردم با هر گروهی برای طبیعت‌گردی همراه نشوند، تصریح می‌کند: متاسفانه وقتی بحث کسب درآمد در این حوزه پیش می‌آید، دیگر کمتر کسی به اصول حضور در طبیعت دقت می‌کند و این مردم و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی هستند که باید مجوزها و بیمه‌های سفر را بررسی و کنترل کنند.
این مربی راهنمای کوهستان درباره چگونگی امکان بررسی مجوزها و بیمه‌ها در سفرهای طبیعت‌گردی یادآور می‌شود: تنها باشگاه‌های مجوزدار زیرمجموعه هیات کوهنوردی و صعودهای ورزشی اجازه برگزاری برنامه کوهنوردی در مسیرها و مکان‌های خارج از کانون‌های گردشگری زیر نظر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را دارند و افرادی می‌توانند در برنامه‌های آن‌ها شرکت کنند که بیمه ورزشی داشته باشند.
بهمنی می‌افزاید: بر اساس دستورالعمل‌ها در هر گروه نیز باید به ازای هر ۱۲ نفر حاضر در برنامه، یک مربی کوهنوردی در هدایت گروه مشارکت کند از این رو مردم می‌توانند با کنترل این موارد در هماهنگی با مسوولان هیات کوهنوردی و صعود ورزشی از این شرایط اطلاع کافی به دست آوردند.
وی به نکته دیگری نیز در رابطه با افزایش حوادث در مناطق طبیعی استان در فصل بهار اشاره و تصریح می‌کند: این‌گونه حوادث تبعات منفی را نیز به همراه دارد به طوری که به شهرت و آوازه منطقه صدمه می‌زند و احتمال جذب کوهنوردان از استان‌های دیگر در این مناطق و درآمدهای احتمالی برای جوامع محلی را تا حدی کاهش می‌دهد.
جذب گردشگران با استفاده از معرفی مناطق طبیعی بکر و چشم‌نواز کشور و استانی چون چهارمحال و بختیاری و همچنین موضوع تورها و گروهای مجاز برگزارکننده برنامه‌های طبیعت‌گردی و کوهنوردی سال‌هاست که از بحث‌های مهم در حوزه گردشگری به شمار می‌رود و تا حدودی نیز با ترکیب مرزهای فعالیت شرکت‌های خدمات مسافرتی و راهنمایان گردشگری سازماندهی شده است اما اینکه در حوزه طبیعت‌گردی و برپایی تورهای این چنینی چه مرز مشخصی میان وزارت ورزش و زیرمجموعه‌های آن چون فدراسیون‌ها با وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وجود دارد، همچنان نیاز به تحلیل بررسی دارد ، نیازی که در صحبت با معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نیز می‌توان آن را دریافت.
شرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری مجوز برگزاری تورهای کوهنوردی را ندارند
معاون گردشگری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نیز با انتقاد از اینکه برخی افراد بدون هیچ‌گونه مجوزی با عنوان گروه کوهنوردی در فضای مجازی تبلیغ تورهای طبیعت‌گردی را منتشر می‌کنند و افراد را بدون گزینش در جمع اعضای تور می‌پذیرند، می‌گوید: این اقدامات تنها برای کسب درآمد است و این افرادی که به طور غیرقانونی عنوان لیدر و راهنما را نیز برای خود برگزیده‌اند، از عواقب خطرناک اقدام خود آگاهی ندارند.
فرجام سمیعی در گفت‌وگو با ایرنا می‌افزاید: از آنجایی که هیچ شرکت خدمات مسافرتی و گردشگری اجازه برگزاری تورهای کوهنوردی را ندارد، بسیاری از افرادی که به سمت گروه‌های غیرمجاز کشیده می‌شوند افرادی هستند که کمترین آشنایی را با جغرافیای منطقه دارند و بدون شناخت از آمادگی‌های جسمانی لازم در این برنامه‌ها شرکت می‌کنند.
وی تصریح می‌کند: متاسفانه این دست اقدامات سودجویانه، گردشگری را نیز زیر سوال می‌برد در حالی که مجموعه اداری مسوول گردشگری، تعریف مشخصی از گردشگر و تور و کانون گردشگری دارد.
سمیعی در خصوص این موضوع که برخی شرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری با عنوان استفاده از لیدر محلی و مربی کوهنوردی به نوعی تورهای خود را تبلیغ می‌کنند، یادآور می‌شود: شرکت‌ها و تورگردانان مجاز به خوبی از شرایط قانونی برگزاری تور گردشگری آگاهی دارند و می‌دانند که هرگونه آسیب به افراد شرکت‌کننده در تور می‌تواند آنان را به پرداخت خسارت‌های سنگین مجبور کند به همین دلیل برگزاری تورهای کوهنوردی را بر عهده نمی‌گیرند.
وی در پاسخ به این سوال که با این توضیحات، مردم علاقه‌مند به استفاده از تورهای طبیعت‌گردی چگونه باید از مهیا بودن شرایط لازم در تور و مجوزدار بودن آن اطلاع پیدا کنند، می‌گوید: در تمامی تبلیغات تورهای مسافرتی چه طبیعت‌گردی و چه تاریخی و دیگر انواع تورها، نام شرکت برگزارکننده در بسته(پکیج) تعریف شده باید قید شود که به راحتی با تماس با مجموعه اداری گردشگری و یا مراجعه با پایگاه‌های اینترنتی ادارات کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان‌ها نیز قابل استعلام است.
مجموعه گردشگری در تجهیز و ایمن‌سازی کانون‌های طبیعی ویژه کوهنوردان نقشی ندارد
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری همچنین درباره طرح این دیدگاه که چرا این اداره برای ایمن‌سازی مناطق طبیعی پر خطر که این روزها با استقبال علاقه‌مندان رو به رو شده است، اقدام نمی‌کند، نیز می‌افزاید: این مجموعه اداری موظف است درباره بهسازی و ایجاد امکانات برای کانون‌هایی که گردشگرپذیر است با همکاری دیگر دستگاه‌ها اقدام کند، ولی جایی که کوهنورد حاضر می‌شود در حیطه اختیارات و وظایف این اداره نیست.
سمیعی ادامه می‌دهد: با این وجود مجموعه گردشگری استان حاضر است با متولیان ساماندهی ورزش کوهنوردی برای تقویت برخی زیرساخت‌ها در مناطق پر بازدید، همکاری کند.
هماهنگی در اجرای برنامه‌ها برای جلوگیری از ازدحام در مناطق لازم است
وی با تاکید بر اینکه برخی مناطق طبیعی چهارمحال و بختیاری با وجود زیبایی‌های بی‌شمار و تبلیغات بسیار، جای مناسبی برای افراد ناآشنا و غیر کوهنورد نیست، تصریح می‌کند: لازم است باشگاه‌های دارای مجوز نیز که برای دیدار از این مناطق به ویژه آبشارها و کوهستان‌ها برنامه‌های گروهی را در نظر می‌گیرند با یکدیگر هماهنگی داشته باشند.
سمیعی می‌گوید: ازدحام جمعیت در برخی مناطق در هفته‌های اخیر به نحوی است که احتمال بروز حوادث را نیز افزایش می‌دهد.
معاون گردشگری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری به برنامه‌ریزی برای برگزاری نشستی مشترک با مسوولان برگزاری برنامه‌های کوهنوردی، قایقرانی و آفرودسواری در آینده‌ای نزدیک نیز اشاره می‌کند و یادآور می‌شود: نباید اجازه داد برخی اتفاقات چهره گردشگری را خدشه‌دار کند و طبیعت زیبای استان نیز در مسیر نابودی قرار دهد.
