به گزارش ایرنا، سند آمایش سرزمین به عنوان یک سند بالادستی زمینه اصلی تهیه برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی منطقه ای را فراهم می آورد و ابزار اصلی تلفیق برنامه ریزی های اقتصادی و اجتماعی با برنامه ریزی های فیزیکی و فضایی خواهد بود.
کاهش نابرابری ها و گسترش عدالت سرزمینی در بستر گفتمان توسعه، اهمیت مطالعات آمایش سرزمین را دو چندان می کند.
در این شیوه از برنامه ریزی سعی می شود با برقراری تعادل میان عناصر انسان، فضا و فعالیت، بهترین چیدمان برای آن ها پیشنهاد شود و مهمترین و پایه ای ترین جهت گیری های توسعه با شناسایی امکانات، استعدادها و قابلیت ها از یکسو و محدودیت ها و تنگناها از سوی دیگر تعیین شود.
گرچه در نظام برنامه ریزی ایران مبحث آمایش سرزمین بارها مورد توجه قرار گرفته است، اما به سبب غفلت از این سند در دوره هایی، تکمیل آن با وقفه مواجه شد. ایران با سابقه نزدیک به 50 سال برنامه ریزی تاکنون 2 بار تهیه برنامه های بلندمدت آمایشی را تجربه کرده است.
تجربه نخست مربوط به مطالعات دهه 50 است که با وقوع انقلاب اسلامی مسکوت ماند و تجربه دوم به سال 61 بازمی گردد که به دلیل وقوع جنگ تحمیلی و افزایش مشکلات و مسائل اقتصادی ناشی از آن به مرحله اجرا نرسید.
مرحله جدید مطالعات آمایش سرزمین در کشور از سال 76 شروع شد و اینک پس از گذشت 21 سال برش استانی این مطالعات به مرحله تکمیل رسیده است.
بگفته معاون امور برنامه ریزی و نظارت آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه تاکنون سند آمایش سرزمین 26 استان کشور تدوین شده و سند 5 استان دیگر نیز تا پایان دی ماه تکمیل می شود.
سعید وکیلی افزود: سند آمایش سرزمین دارای سه برش ملی، منطقه ای و استانی است که با تکمیل مرحله استانی بزودی برش های ملی و منطقه ای آن نیز تدوین و وارد مرحله اجرا می شود.
وی تصریح کرد: تاکنون یکهزار و 89 جلد مطالعات سند آمایش سرزمین در کشور تهیه شده که به 2 دسته اسناد راهبردی و اجرایی تقسیم می شود.
وکیلی با بیان اینکه سند آمایش سرزمین پایه ای برای برنامه ها و طرح های مطالعاتی ملی و استان هاست، خاطرنشان کرد: بدنبال ایجاد مدلی هستیم که بر اساس آن بین سندهای آمایش سرزمین و طرح های عمرانی و توسعه ای ارتباط معناداری ایجاد کنیم.
در این بین مطالعات سند آمایش سرزمین چهارمحال و بختیاری نیز به تازگی تدوین و پس از تصویب در شورای برنامه ریزی به شورای آمایش سرزمین کشور ارسال می شود.
مطالعات آمایش سرزمین استان چهارمحال و بختیاری در مهرماه سال 1395 به کارفرمایی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان و مشاورت مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران از سر گرفته شد و در مدت زمان کمتر از 2 سال به پایان رسید.
مطالعات آمایش سرزمین استان که مشتمل بر 5 هزار صفحه است از 2 بخش تشکیل می شود. بخش نخست به بررسی و تحلیل وضع موجود می پردازد و با معرفی نقاط قوت و ضعف و تهدید و فرصت ناظر بر وضع موجود و همچنین تعارض ها و عدم تعادل های استان پایان می یابد و بخش دوم نگاه به آینده دارد و بر اساس تحلیل اهداف، چشم انداز و سناریوهای توسعه به طراحی و تدوین برنامه آمایش استان و نظام مدیریت آن می پردازد.
فریبرز دولت آبادی مدیرعامل مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران و سرپرست گروه مجری طرح آمایش سرزمین استان در همین خصوص گفت: برنامه آمایش سرزمین سندی فرادستی و راهبردی است که امکان تشخیص و شناسایی تمام طرح ها در آن عملا نه ممکن است و نه امر منطقی بلکه نظام مدیریتی استان می بایست در چارچوب سازمان فضایی پیشنهادی، راهبردها، سیاست ها و برنامه های تعیین شده اقدام به تعریف طرح ها کند.
وی ادامه داد: با این وجود مهمترین اقدامات و طرح هایی که می تواند نقش اساسی در دستیابی به اهداف و چشم انداز استان داشته باشد در هفت حوزه کشاورزی، صنعت و معدن، خدمات تخصصی و عمومی، سکونت و استقرار جمعیت، انرژی، ارتباطات، فناوری اطلاعات، آب و منابع طبیعی و مدیریت و تصمیم گیری شناسایی و تشریح شده است.
سرپرست گروه مجری طرح آمایش سرزمین استان همچنین به یافته های این طرح اشاره کرد و افزود: وجود کانونهای آبگیری و سرشاخه های اصلی رودهای زاینده رود، کارون و دز، چشمه های آب معدنی، پوشش جنگلی، مرتعی و گیاهان دارویی، وجود مواهب طبیعی بکر و غنی و تنوع اقلیمی از نقاط قوت استان در حوزه طبیعی است.
دولت آبادی تصریح کرد: بالا بودن شیب زمین در نیمه غربی استان، فرسایش خاک، افت شدید آب های زیرزمینی، نبود شهر بزرگ و کمیاب بودن خدمات، تمرکز جمعیت در شهرهای شهرکرد و لردگان، بالا بودن نرخ بیکاری، پایین بودن درآمدسرانه، ناکافی بودن زیرساخت ها، عدم دسترسی به شبکه ریلی و انزوای نسبی استان از نقاط ضعف شناسایی شده در استان به شمار می رود.
وی افزود: با این وجود با بهره گیری صحیح از فرصت ها و مزیت نسبی در بخش های گردشگری، کشاورزی، دامپروری و آبزی پروری می توان ضمن سازگاری با کاستی های موجود زمینه توسعه و شکوفایی همه جانبه استان را فراهم کرد.
می توان گفت یکی از مهمترین کاربردهای سند آمایش سرزمین توسعه متوازن و متعادل بین استانهای محروم و محرومیت زدایی از استانهای توسعه نیافته است.
این موضوع برای استان چهارمحال و بختیاری که با وجود ظرفیت های بیشمار در سطوح نامناسب توسعه یافتگی قرار دارد از اهمیت بالایی برخوردار است.
کشاورزی نیمه سنتی، واحدهای صنعتی نیمه فعال، دامداری سنتی، نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی و ناتوانی در بهره گیری از ظرفیت های گردشگری استان در کنار چالش های دیگر سبب شده تا چهارمحال و بختیاری در ردیف بیکارترین، پرهزینه ترین و کم درآمدترین استان های کشور جای گیرد.
از همین رو انتظار می رود با تدوین هرچه سریع تر برش های منطقه ای و ملی سند آمایش سرزمین کشور بتوان چشم انداز روشنی برای توسعه استانهای کشور بویژه استانهای توسعه نیافته متصور شد.
گزارش از : خاطره حسین زاده
7363/6021
انتهای پیام کاهش نابرابری ها و گسترش عدالت سرزمینی در بستر گفتمان توسعه، اهمیت مطالعات آمایش سرزمین را دو چندان می کند.
در این شیوه از برنامه ریزی سعی می شود با برقراری تعادل میان عناصر انسان، فضا و فعالیت، بهترین چیدمان برای آن ها پیشنهاد شود و مهمترین و پایه ای ترین جهت گیری های توسعه با شناسایی امکانات، استعدادها و قابلیت ها از یکسو و محدودیت ها و تنگناها از سوی دیگر تعیین شود.
گرچه در نظام برنامه ریزی ایران مبحث آمایش سرزمین بارها مورد توجه قرار گرفته است، اما به سبب غفلت از این سند در دوره هایی، تکمیل آن با وقفه مواجه شد. ایران با سابقه نزدیک به 50 سال برنامه ریزی تاکنون 2 بار تهیه برنامه های بلندمدت آمایشی را تجربه کرده است.
تجربه نخست مربوط به مطالعات دهه 50 است که با وقوع انقلاب اسلامی مسکوت ماند و تجربه دوم به سال 61 بازمی گردد که به دلیل وقوع جنگ تحمیلی و افزایش مشکلات و مسائل اقتصادی ناشی از آن به مرحله اجرا نرسید.
مرحله جدید مطالعات آمایش سرزمین در کشور از سال 76 شروع شد و اینک پس از گذشت 21 سال برش استانی این مطالعات به مرحله تکمیل رسیده است.
بگفته معاون امور برنامه ریزی و نظارت آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه تاکنون سند آمایش سرزمین 26 استان کشور تدوین شده و سند 5 استان دیگر نیز تا پایان دی ماه تکمیل می شود.
سعید وکیلی افزود: سند آمایش سرزمین دارای سه برش ملی، منطقه ای و استانی است که با تکمیل مرحله استانی بزودی برش های ملی و منطقه ای آن نیز تدوین و وارد مرحله اجرا می شود.
وی تصریح کرد: تاکنون یکهزار و 89 جلد مطالعات سند آمایش سرزمین در کشور تهیه شده که به 2 دسته اسناد راهبردی و اجرایی تقسیم می شود.
وکیلی با بیان اینکه سند آمایش سرزمین پایه ای برای برنامه ها و طرح های مطالعاتی ملی و استان هاست، خاطرنشان کرد: بدنبال ایجاد مدلی هستیم که بر اساس آن بین سندهای آمایش سرزمین و طرح های عمرانی و توسعه ای ارتباط معناداری ایجاد کنیم.
در این بین مطالعات سند آمایش سرزمین چهارمحال و بختیاری نیز به تازگی تدوین و پس از تصویب در شورای برنامه ریزی به شورای آمایش سرزمین کشور ارسال می شود.
مطالعات آمایش سرزمین استان چهارمحال و بختیاری در مهرماه سال 1395 به کارفرمایی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان و مشاورت مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران از سر گرفته شد و در مدت زمان کمتر از 2 سال به پایان رسید.
مطالعات آمایش سرزمین استان که مشتمل بر 5 هزار صفحه است از 2 بخش تشکیل می شود. بخش نخست به بررسی و تحلیل وضع موجود می پردازد و با معرفی نقاط قوت و ضعف و تهدید و فرصت ناظر بر وضع موجود و همچنین تعارض ها و عدم تعادل های استان پایان می یابد و بخش دوم نگاه به آینده دارد و بر اساس تحلیل اهداف، چشم انداز و سناریوهای توسعه به طراحی و تدوین برنامه آمایش استان و نظام مدیریت آن می پردازد.
فریبرز دولت آبادی مدیرعامل مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران و سرپرست گروه مجری طرح آمایش سرزمین استان در همین خصوص گفت: برنامه آمایش سرزمین سندی فرادستی و راهبردی است که امکان تشخیص و شناسایی تمام طرح ها در آن عملا نه ممکن است و نه امر منطقی بلکه نظام مدیریتی استان می بایست در چارچوب سازمان فضایی پیشنهادی، راهبردها، سیاست ها و برنامه های تعیین شده اقدام به تعریف طرح ها کند.
وی ادامه داد: با این وجود مهمترین اقدامات و طرح هایی که می تواند نقش اساسی در دستیابی به اهداف و چشم انداز استان داشته باشد در هفت حوزه کشاورزی، صنعت و معدن، خدمات تخصصی و عمومی، سکونت و استقرار جمعیت، انرژی، ارتباطات، فناوری اطلاعات، آب و منابع طبیعی و مدیریت و تصمیم گیری شناسایی و تشریح شده است.
سرپرست گروه مجری طرح آمایش سرزمین استان همچنین به یافته های این طرح اشاره کرد و افزود: وجود کانونهای آبگیری و سرشاخه های اصلی رودهای زاینده رود، کارون و دز، چشمه های آب معدنی، پوشش جنگلی، مرتعی و گیاهان دارویی، وجود مواهب طبیعی بکر و غنی و تنوع اقلیمی از نقاط قوت استان در حوزه طبیعی است.
دولت آبادی تصریح کرد: بالا بودن شیب زمین در نیمه غربی استان، فرسایش خاک، افت شدید آب های زیرزمینی، نبود شهر بزرگ و کمیاب بودن خدمات، تمرکز جمعیت در شهرهای شهرکرد و لردگان، بالا بودن نرخ بیکاری، پایین بودن درآمدسرانه، ناکافی بودن زیرساخت ها، عدم دسترسی به شبکه ریلی و انزوای نسبی استان از نقاط ضعف شناسایی شده در استان به شمار می رود.
وی افزود: با این وجود با بهره گیری صحیح از فرصت ها و مزیت نسبی در بخش های گردشگری، کشاورزی، دامپروری و آبزی پروری می توان ضمن سازگاری با کاستی های موجود زمینه توسعه و شکوفایی همه جانبه استان را فراهم کرد.
می توان گفت یکی از مهمترین کاربردهای سند آمایش سرزمین توسعه متوازن و متعادل بین استانهای محروم و محرومیت زدایی از استانهای توسعه نیافته است.
این موضوع برای استان چهارمحال و بختیاری که با وجود ظرفیت های بیشمار در سطوح نامناسب توسعه یافتگی قرار دارد از اهمیت بالایی برخوردار است.
کشاورزی نیمه سنتی، واحدهای صنعتی نیمه فعال، دامداری سنتی، نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی و ناتوانی در بهره گیری از ظرفیت های گردشگری استان در کنار چالش های دیگر سبب شده تا چهارمحال و بختیاری در ردیف بیکارترین، پرهزینه ترین و کم درآمدترین استان های کشور جای گیرد.
از همین رو انتظار می رود با تدوین هرچه سریع تر برش های منطقه ای و ملی سند آمایش سرزمین کشور بتوان چشم انداز روشنی برای توسعه استانهای کشور بویژه استانهای توسعه نیافته متصور شد.
گزارش از : خاطره حسین زاده
7363/6021
کپی شد
