گزارش تصویری
- عکس: اسامه قادری
- کدخبر: 1663615
ایران، سرزمین زیبای من - 159
آرامگاه بوعلی سینا همدان
به گزارش جماران، طبق کتب تاریخی، ابوعلی سینا که از پزشکان مخصوص دربار ساسانی بود، پس از سقوط پادشاه ساسانی و با به سلطنت رسیدن سلطان محمود غزنوی از شهر بخارا مهاجرت کرد و در مسیر این مهاجرت در شهرهای زیادی اقامت داشت که یکی از آن‌ها اصفهان بود. در میان این سفرهای طولانی، ابوعلی سینا در سفری که از اصفهان به همدان داشت، به شدت بیمار شد و در شهر همدان در خانه یکی از دوستان خود به‌نام ابوسعید دخدوک سکونت گزید. اما پس از مدتی بیماری شدت گرفت و این پزشک محبوب و مشهور دار فانی را وداع گفت. مکانی که در حال حاضر به آرامگاه بوعلی سینا شناخته می‌شود، در واقع محل زندگی ابوسعید دخدوک بوده است. پس از مرگ بوعلی سینا او را در حیاط خانه ابوسعید دخدوک به خاک سپردند و مدتی بعد نیز ابوسعید دخدوک دار فانی را وداع گفت. در نتیجه قبر این دو دوست در کنار یکدیگر قرار گرفت. تا اواخر قرن سیزدهم هجری روی مزار چهارطاقی کوچکی ساخته شده بود که به مرور زمان تخریب شد و حتی بخش عمده‌ای از مزارها نیز تخریب شدند.با تخریب چارطاقی و مزار ابوعلی سینا، یک از شاهزاده‌های قجری (نگار خانم، دختر شاهزاده عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه قاجار) برای مرمت این بنا اقدام کرد. در نتیجه به دستور شاهزاده نگار خانم چهارطاقی قدیمی تخریب و برداشته شد و به جای آن گنبدی آجری ساختند. مزار ابن سینا و ابوسعید دخدوک نیز با سنگ‌های جدید جایگزین شد. پس از اینکه ساخت بنا به اتمام رسید، سنگ قبرهای قدیمی ابوعلی سینا و ابوسعید به عنوان یک اثر تاریخی در سرسرای آرامگاه بوعلی سینا قرار گرفت. در ادامه مرمت این بنای تاریخی و مهم، در سال ۱۲۹۹ محمدحسین فریدالدوله گلگون همدانی برای دیوار کشی دور محوطه مقبره بوعلی سینا اقدام کرد. در نهایت نیز در کنار آرامگاه تالار کوچکی به عنوان کتابخانه ساخت. در آن زمان کتابخانه آرامگاه ابن سینا دارای ۶۴۹ جلد کتاب بود و این کتابخانه به قرائت‌خانه آرامگاه ابوعلی سینا تبدیل شد. در خرداد ماه سال ۱۳۲۴ طراحی نقشه بنای آرامگاه ابن سینا به مناقصه گذاشته شد. از میان تمامی طرح‌های ارائه شده، طرح یکی از مهندسان ایرانی به نام مهندس “هوشنگ سیحون” پذیرفته شد. این طرح که بسیار مورد استقبال مهندس محسن فروغی، آندره گدار (رئیس اداره باستان شناسی وقت ایران) و مدیر کل فنی موزه باستان شناسی ایران قرار گرفته بود به‌عنوان طرح اصلی پذیرفته شد و در نهایت نیز اجرای پروژه به مهندس هوشنگ سیحون واگذار شد. در اولین مرحله و به منظور ساخت بنای جدید، باید مقبره‌های قدیمی بوعلی سینا و ابوسعید دخدوک تخریب می‌شد. بنابراین مسئولان پس از نبش قبر، جمجمه‌ها و استخوان‌های باقیمانده را در حضور افراد معتمد در جعبه‌هایی مخصوص قرار دادند و مهر و موم کردند. بنای آرامگاه در سال ۱۳۳۰ آماده شد و سازندگان، مقبره بوعلی سینا را در بهمن سال ۱۳۳۰ به انجمن آثار ملی تحویل دادند. پس از اتمام کار و در یازدهم اردیبهشت ۱۳۳۱ هجری شمسی، جعبه حاوی جمجمه و استخوان‌های ابوعلی سینا و ابوسعید دخدوک به آرامگاه بوعلی سینا منتقل و در مقبره جدید قرار گرفت.از آن زمان به بعد، آرامگاه ابن سینا به نمادی از شهر همدان تبدیل شد و هر ساله گردشگران ایرانی و خارجی بسیاری از مقبره‌ها، بنای اصلی برج، کتابخانه و موزه این آرامگاه بازدید می‌کنند. معماری آرامگاه بوعلی سینا از یکی از آثار مهم و تاریخی دوران ابن‌سینا یعنی «گنبد قابوس» الهام گرفته شده است. البته سبک معماری بنای آرامگاه ابن سینا و گنبد قابوس تفاوت‌هایی با یکدیگر دارد. به عبارتی ساده‌تر می‌توان گفت که ایده اولیه طرح بنای مقبره بوعلی سینا برداشتی مدرن از معماری گنبد قابوس است. بنای آرامگاه ابن سینا داری ۱۲ ستون است که نشانه ۱۲ دانشی است که دانشمند بزرگ بوعلی سینا بر آن‌ها مسلط بود. ستون‌ها از سنگ گرانیت ساخته شده و در بخش بالایی مقبره قرار دارند. این اثر زیبا در ۲۱ اردیبهشت سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
