بلاک چین فناوری پرطرفدار این روزها محسوب میشود که نفوذ خود را در بازارهای مختلف اعم از بازاریابی و تبلیغات تثبیت کرده است.
شاید بزرگترین مشکلی که با ظهور تبلیغات دیجیتال و آنلاین به وجود آمد، کلاهبرداری در این بازار باشد. انواع مختلف راهکارهای کلاهبرداری در سالهای حضور این نوع تبلیغات ایجاد شدهاند که از همه مهمتر، اندازهگیری ترافیک جذبشده توسط آنها را با مشکل مواجه کردهاند. این روشها باعث میشوند برخی تبلیغدهندگان هزینهای بیش از مقدار واقعی پرداخت کنند.
بلاک چین یکی از فناوریهای جدید این سالها است که با ادعای شفافسازی، جلوگیری از تقلب و غیر متمرکز کردن فرآیندهای تأیید اعتبار پا به عرصهی حضور گذاشت. سؤال این که آیا این فناوری پرطرفدار میتواند در حوزهی تبلیغات آنلاین نیز خدمات ارائه کند؟
تعدادی استارتاپ مبتنی بر بلاک چین، با هدف شفافسازی بازار تبلیغات آنلاین تأسیس شدهاند که با ابزارهای متنوع، سعی در برطرف کردن این مشکلات دارند؛ از دفتر کل مشترک برای تأیید اعتبار و حفظ دادههای تبلیغاتی تا صرافیهای شفاف برای خرید و فروش تبلیغات آنلاین و مرورگرهای مخصوص که به کاربران برای مشاهدهی تبلیغات پول پرداخت میکنند.
یکی از استانداردهای مرسوم جهانی برای قیمتگذاری تبلیغات آنلاین، CPM نام دارد که ترکیب سرواژههای عبارت «هزینهی هر ۱۰۰۰ بازدید» است. کلاهبرداران این بازار از ترفندهای گوناگون مانند رباتها و بازدیدهای غیر واقعی، سعی در افزایش تعداد بازدید تبلیغات خود دارند و با این روش، قیمت آنها را نیز افزایش میدهند.
مبلغ کلاهبرداری تبلیغات آنلاین در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۴ میلیارد دلار بوده است.
شرکت تحقیقاتی Juniper Research مبلغ کلاهبرداری در این بازار را در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۴ میلیارد عنوان کرده است و پیشبینی میکند که این رقم در سال جاری به ۱۹ میلیارد دلار برسد. طبق آمار این مؤسسه، حدود ۱۶ درصد از ترافیک ناشی از کلیک در اینترنت، کلاهبرداری هستند. از طرفی آمار ارائهشده از سازمانهای درگیر با این ارقام یکسان نیست و همین، یکی از مشکلات اساسی این بازار است. به بیان دیگر استانداردی اساسی برای به اشتراک گذاشتن دادههای تبلیغاتی وجود ندارد. علاوه بر آن محلی مناسب برای ارتباط و تبادلات مالی میان تبلیغدهندگان، کارگزاران و ناشران نیز طراحی نشده است. در نهایت ردیابی این دادهها تقریبا غیر ممکن است.
استارتاپ MetaXاستارتاپ متاایکس یک شرکت آمریکایی مستقر در سانتا مانیکا کلیفرنیا است. مدیرعامل این شرکت، کن بروک، در مورد تبلیغات آنلاین میگوید:
به خاطر اختلافات موجود در این صنعت، اعتماد به اعداد و ارقام منتشرشده از طرف فعالان بازار تبلیغات آنلاین غیر ممکن است. به بیان دیگر این اعداد برای دریافت هزینه و دستمزد بیشتر، عموما دستکاری میشوند.
این استارتاپ در حال توسعهی پلتفرمی با نام adChain است. این پلتفرم قابلیت ثبت تبلیغدهندگان و ناشران تأییدشده را میدهد. تأیید اعتبار این شرکتها نیز توسط پلتفرم غیر متمرکزی انجام میشود که توسط خود کاربران اداره خواهد شد. شرکتهای تبلیغدهندهی این سرویس از یک توکن رمزنگاری شده با نام adToken برای پرداخت هزینهها استفاده میکنند. در حال حاضر بزرگانی همچون فیسبوک، پاندورا و هارست در این پلتفرم عضو هستند. این سرویس از یک سیستم تأیید اعتبار بر مبنای رأیدهی به اعضا نیز استفاده میکند تا اعضای جدید، برای کسب اعتبار تلاش بیشتری داشته باشند؛ در نتیجه اعتبار کل سیستم بهمرور افزایش پیدا میکند.
در این سرویس، کاربران اعتبار تبلیغ دهندگان و ناشران را تعیین میکنند.
بروک در ادامه به این نکته اشاره میکند که شرکت فعال در رأیگیریها و حضور در سیستم، لازمهی بقا در آن است و صِرف عضویت اولیه، اعتبار هیچ شرکتی را برای همیشه تأیید نخواهد کرد. در حال حاضر هزینهی عضویت در این سرویس ۱۵۰۰ توکن است که با نرخ تبدیل کنونی حدود ۳۰ دلار میشود. متا ایکس امیدوار است که جامعهی در حال تشکیل بهعنوان مرجع اعتباری برای اعضای جدید تبدیل شود. در حال حاضر تعداد اعضای این سرویس ۵۰ شرکت است.
بههرحال این استارتاپ مانند هر سرویس دیگر با مشکلات اولیهی متعددی روبرو است. برخی کاربران از عضو نبودن وبسایتهای مشهور مانند اسپاتیفای شکایت داشتهاند. علاوه بر آن برخی از آنها تنها سایتهای خود را برای افزایش بازدید ثبت کردهاند و تمایلی برای نمایش تبلیغات ندارند. البته شرکت در حال توسعه و نگارش قانونی کلی برای پذیرفتن وبسایتهایی جدید است.
استارتاپ NYIAXاستارتاپ نیویورکی NYIAX با همکاری سازمان بورس نزدک محلی برای تبادل قراردادهای تبلیغاتی ایجاد کرده است. مؤسس این استارتاپ میگوید هدف آنها ایجاد زبانی مشترک بوده است تا تبلیغات را مانند یک کالای مالی مد نظر قرار دهد. این سرویس که در ماه جولای رونمایی میشود، به ناشران اینترنی و تبلیغدهندگان این امکان را میدهد که درخواست برای تبلیغات، پیشنهاد قیمت و جزئیات قراردادهای کاملشده را مانند یک بازار سهام سنتی مشاهده کنند.
تمامی جزئیات این تبادلات در یک دفتر کل مبتنی بر بلاک چین نگهداری میشود. این امکان، قابلیت شفافسازی را به سرویس این استارتاپ میدهد و در نتیجه همهی طرفهای درگریر در تبادلات تبلیغاتی، از نمایش صحیح تبلیغات و صحت اعداد و ارقام آماری آنها مطمئن خواهند بود.
معاملات آتی، یکی از اهداف این صرافی تبلیغات آنلاین است.
این سرویس علاوه بر امکانات شفافسازی، قابلیت معاملات آتی را نیز به تبلیغات اضافه خواهد کرد. این نوع از معاملات آتی شبیه معاملات مالی سنتی هستند و به ناشران این امکان را میدهند که با عرضهی آتی امکانات خود، درآمد را تضمین کنند. علاوه بر آن تبلیغدهندگان با رزرو امکانات ناشران، بهتر میتوانند برای کمپینهای تبلیغاتی خود برنامهریزی کنند.
نکتهی مهم این که استارتاپهای واردشده به صنعت تبلیغات، با چالشهای متعددی روبرو خواهند بود. آنها بازیگرانی جوان در صنعتی قدیمی هستند که غولهایی همچون گوگل و فیسبوک در آن فرمانروایی میکنند. این دو شرکت سال گذشته ۷۴ درصد از تبلیغات آنلاین را به خود اختصاص دادهاند. از طرفی گوگل خود به دنبال پیادهسازی سیستمی برای اصلاح کلاهبرداری در این بازار است. آنها سرویس ads.txt را به این منظور توسعه دادهاند.
استارتاپ Braveاستارتاپ بریو یکی دیگر از این بازیگران جوان است که با هدف شفافسازی در تبلیغات آنلاین فعالیت میکند. این شرکت مرورگری به کاربران عرضه میکند که تنها تبلیغات مورد پسند آنها را نمایش میدهد و در عوض به آنها پول پرداخت میکند. سیستم بلاک چین داخل این شرکت، بازدید دریافتشده توسط هر تبلیغ را بررسی و تأیید میکند و با امنیت کامل، هزینهی طرفین را میپردازد.
مؤسس استارتاپ بریو، برندان آیک (توسعهدهندهی زبان محبوب جاوااسکریپت) است. او اعلام کرده که مرورگر آنها بر خلاف گوگل و فیسبوک، برای آنالیز علاقه، اطلاعات کاربران را به اینترنت ارسال نمیکند و آنالیز آنها را داخل خود انجام میدهد. البته اطلاعات این مرورگرها بهصورت ماهیانه و ناشناس با پلتفرم بلاک چین همگامسازی میشوند.
توکن این استارتاپ با نام Basic Attention Token ا (BAT) معرفی شده است که بهعنوان ابزار پرداختی بین تبلیغدهندگان و ناشران مورد استفاده قرار میگیرد. کاربرانی که تبلیغات مشاهده میکنند نیز ارز دیجیتال BAT دریافت میکنند. آنها از این ارز میتوانند برای خرید بازی یا گیفت کارت در شبکهی بریو استفاده کنند. کاربران توانایی تبدیل ارزهای خود را ندارند؛ اما ناشران میتوانند به کمک شرکت واسط آن را به پول معمولی تبدیل کنند. مرورگر بریو تا تابستان سال جاری عرضه خواهد شد.