بررسی ارزهای رمزگذاری‌شده در بستر بلاک‌چین و رویکرد کشورهای مختلف در خصوص چهارچوب‌های نظارتی

در این مقاله ارزهای دیجیتال به‌ویژه بیت‌کوین از منظر قانونی و چهارچوب‌های نظارتی بررسی شده، و مسائلی اعم از دیدگاه کشورهای مختلف و نحوه تنظیم مقررات در خصوص ارزهای دیجیتال تشریح خواهند شد.

چکیده

در این مقاله سعی بر آن داریم که ارزهای رمزنگاری شده به‌ویژه بیت کوین را از منظر قانونی و چهارچوبهای نظارتی مورد بررسی قرار داده و دیدگاه کشورهای مختلف را در خصوص این ارزها و نحوه‌ی تنظیم مقررات در این کشورها را در صورت وجود تشریح می‌کنیم. در ابتدا توضیح خواهیم داد که بیت کوین چیست و اهمیت آن به چه دلیل است و مزایای آن را به‌عنوان یک ارز جهانی تشریح خواهیم کرد. این مقدمه در نهایت ما را بر آن می‌دارد که برای سؤالات ذیل پاسخی بیابیم:

آیا بیت کوین و سایر ارزهای رمزنگاری شده اصولاً قانونی هستند؟ رویکرد قانونگذاران در رابطه با این ارزها چیست؟ آیا امکان تنظیم مقررات برای آن وجود دارد؟

در این مقاله همچنین به‌وضوح دلیل مورد توجه قرار گرفتن بیت کوین را توضیح خواهیم داد و اینکه از رویکرد کشورهای مختلف چه نکاتی قابل استخراج و اجراست. در نهایت یافته‌هایی را در خصوص کارآیی ارزهای رمزنگاری شده در بستر بلاکچین و تأثیر شگرف بیت کوین بر تحول تکنولوژی بلاکچین در آینده ارائه خواهیم داد.

واژگان کلیدی:

ارزهای رمزنگاری شده، بیت کوین، بلاک‌چین، نظارت، قوانین و مقررات

۱- مقدمه

در سال ۲۰۰۸ سیستم بانکداری جهانی به مرز ورشکستگی رسید و کشورهای مستقل به‌منظور نجات دادن اقتصاد جهانی مجبور به خریدن بانکهای ورشکسته و دادن وامهای بدون بهره و یا با بهره‌های نزدیک به صفر شدند. این پروسه حدود ۶ سال طول کشید و راهکارها بیشتر متمرکز بود بر سه مورد به شرح ذیل:

دادن مشوق‌های محدود از طریق صرف هزینه‌های زیربنایی نظیر قانون سرمایه‌گذاری مجدد و احیای آمریکا در سال ۲۰۰۹ (American Reinvestment and Recovery Act of 2009) حمایت از صنایع زیست پایدار و فعال در زمینه‌ی فناوری ارتباطات و اطلاعات برای ایجاد رشد مجازی جدید در اقتصاد دیجیتال که برخی از آنها وابسته به مورد اول بودند. [منبع] چاپ پول توسط بانکهای مرکزی هر کشور با نرخ بهره‌ی پایین. آمریکا و انگلیس در سال ۲۰۰۹ و ژاپن در سال ۲۰۱۲ در مقیاس وسیع و نهایتاً اتحادیه‌ی اروپا به رغم مخالفت آلمان در اوایل سال ۲۰۱۵ این اقدام را عملی کردند. [منبع]

واکنش‌ها به نجات بانکها توسط دولتها متفاوت بود. برخی در مخالفت با این سیاست اقدام به سرمایه گذاری در طلا یا ملک نمودند که باعث افزایش نرخ آنها تا ۳۵۰% نسبت به قیمت آن در اواخر سال ۲۰۰۶ شد. برخی دیگر نیز عکس العملهای شدیدتری داشتند نظیر ایسلند که تمام بانکهایش را ورشکسته اعلام کرد و ارزش پول خود را به‌شدت کاهش داد. سیاست‌های بعدی ایسلند موجب شد، تا جامعه در رکود شدیدی قرار گیرد. در سال ۲۰۱۵ حزب IPP ایسلند، (Icelandic Pirate Party) پیشنهاد به استفاده از ارزهای دیجیتال را که وابسته به کشورهای مستقل نیست داد. توجه به این نکته ضروری است که در خلال سالهای رکود اقتصادی (بسیاری از کشورهای توسعه یافته پس از ۶ سال به سطح درآمدی سال ۲۰۰۸ رسیدند بجز یونان و ایسلند) بخش مرفه جامعه حجم عظیمی از سرمایه خود را در بازار اپل، نت فلیکس و محصولات آمازون سرمایه گذاری کردند.

در ژانویه ۲۰۱۱ شخصی بنام راس اولبریکت (Ross Ulbricht) بازاری آنلاین و از هر لحاظ منحصربفرد به نام جاده ی ابریشم (Silk Road) را راه اندازی کرد که تنها بر روی دارک نت [منبع] (نت تاریک – بخشی از اینترنت رمزنگار) قابل دسترس بود که خرید و فروشهای روی این وبسایت بخصوص در مورد کالاهایی که بر روی ebay وجود نداشت از طریق ارز رمزنگاری شده ای بنام بیت کوین انجام می شد که به خریدارها اجازه می داد ناشناس بمانند. اگرچه این وبسایت نهایتا بسته شد و صاحب آن نیز مجرم شناخته شد اما محبوبیتی که نصیب بیت کوین شد باعث شد جامعه آن را بعنوان نشانه ای قوی از ظهور اقتصاد دیجیتال بپذیرد. شخصیتهای مشهور شروع به سرمایه گذاری در بیت کوین کردند و شخصیتهای علمی شروع به نوشتن مقالات متعددی در مورد این ارز کردند. با افزایش بحث ۱۹ مقاله در سال ۲۰۱۳ و ۱۳۵ مقاله از ابتدای ۲۰۱۴، قانون گذاری در زمینه ی ارز رمز نگاری شده، شش مقاله در سال ۲۰۱۲ تا انتهای ۲۰۱۵ و مقالات بسیار بیشتری تاکنون انتشار یافته اند. همچنین کتابهای زیادی نیز چاپ شدند که عنوان برخی آنها عبارتند از: راهنمای کامل امروز برای ارز آینده [منبع]، راهنمایی بیت کوین برای مبتدی ها: آنچه که برای کسب ثروت با بیت کوین نیاز دارید بدانید [منبع]، چگونه ارزهای جایگزین دنیا را تغییر خواهند داد [منبع] عصر ارز رمزنگاری شده، چگونه بیت کوین و پول دیجیتال نظم اقتصاد دنیا را متحول خواهند کرد [منبع]، طلای دیجیتال: بیت کوین و داستان میلیونرهای آن که می خواهند دوباره پول را اختراع کنند[منبع]، بیت کوین، پول آینده؟ [منبع]، بیت کوین، میلیونر ساز یا پول انحصاری؟ [منبع]، مرجع ارز دیجیتال: بیت کوین، خلاقیت، ابزار مالی و داده ها ی عظیم [منبع]، درک بیت کوین، کریپتوگرافی، مهندسی و اقتصاد [منبع]، حقیقت عریان در مورد بیت کوین [منبع] و بسیاری کتابهای دیگر که مجال نام بردن از آنها نیست اما خود حقیقت اهمیت این موضوع را در سالهایی که ما شاید هیچگونه اطلاعی از این ارز و تکنولوژی بلاکچین نداشته ایم برای دیگران دارد. این مقاله بیت کوین را از دیدگاه قانونی و تنظیم مقررات بررسی می کند. ابتدا در مورد اینکه بیت کوین و آلت کوینها چه هستند و اینکه در دسته ی ارزهای مجازی یا دیجیتال قرار می گیرند یا نه توضیحاتی خواهیم داد و سپس در مورد اهمیت آنها بحث خواهیم کرد. سپس قانونی بودن یا نبودن این ارزها، رویکرد قانونگذاران کشورهای مختلف در رابطه با این ارزها، امکان تنظیم مقررات برای این ارزها و نهایتا فواید ارزهای دیجیتال بر بستر بلاکچین شرح داده خواهد شد. نهایتا به این نتیجه خواهیم رسید که ارزهای دیجیتال بعنوان محصول اولیه بلاکچین نیازمند هم بوده و باعث تحول در نظام بانکداری و اقتصادی دنیا خواهد شد که اهمیت و لزوم اتخاذ سیاستهای مدیریتی صحیح و موثر در این زمینه با توجه به عقب بودن کشور از این روند طی سالهای اخیر را صدچندان می کند.

۲- مفاهیم اولیه ۱-۲ مفهوم ارز

بیت کوین اولین سیستم جایگزین پرداخت و یک ارز رمزنگاری شده ی غیرمتمرکز و غیروابسته به دولتی مستقل می باشد. به‌عبارت دیگر یک ارز کاملا شخص به شخص (P2P) مشتری محور و توزیع شده که ارزش آن توسط کاربرهای آن مشخص می شود و عملیاتهای خرید و فروش آن بر روی نرم افزارهای دارای منبع کد باز و قابل نصب بروی هر کامپیوتر و موبایلی انجام می گیرد. سیستمهای پرداخت بصورت کلی و ارزها بطور خاص وابسته به ارزش آنها هستند. ارزش بمعنای میزان تمایلی است که هرشخص به چیزی اختصاص می دهد همانند اقلامی که روزانه لازم داریم نظیر غذا یا مسکن و یا موادی که کمیاب هستند مانند طلا. ما همچنین ارزش مربوط به انرژی را بر اساس کار تعریف می کنیم. نهایتا برای موارد غیرملموس و غیرمشهود همانند تجربه، دانش، خلاقیت و دانش فنی نیز ارزش معادل معرفی می گردد. [منبع]

ارزها ابداع شدند تا بواسطه ی آن ارزش را انتقال دهیم. ابتدا این کار از طریق مبادله ی کالا به کالا صورت می گرفت اما بعدها مردم سکه را ابداع و ارزش گذاری کردند. غالبا سکه ها از فلزات کمیاب ساخته می شدند. در عصر رنسانس اروپا پس از کاهش محبوبیت سکه ها، سیستم منعطف تری به نام پول کاغذی ایجاد شد تا تراکنشهای مالی را در مقایسه با حمل طلا و نقره که غیرایمن و هزینه بر بود تسهیل نماید. [منبع] کارکرد پول کاغذی اولیه بدین صورت بود که دست نوشته ای (اسکناس) به شخصی داده می‌شد حاوی این مضمون که ذخیره ای از فلز موردتوافق طرفین و به میزان ارزش قید شده در دست نوشته موجود و قابل انتقال در هر لحظه می باشد. مشکل این سیستم که بنام استاندارد طلا یا نقره نامگذاری شده است این بود که مقدار محدودی و معادل با همان ذخیره ی فلز موجود در آن لحظه قابل انتقال بود که خود منجر به ایجاد محدودیت اقتصادی برای هر کشور یا امپراطوری می شد که نتیجتا محرک جنگها جهت افزایش ذخایر فلزی از طلا و نقره می شد نظیر آنچه که اسپانیایی ها و پرتغالیها در شمال آمریکا و انگلیس در آفریقای جنوبی انجام دادند. اگر کشوری قصد چاپ پول بیشتری داشت مثلا در طول دوران جنگ، ارزش پول کاهش می یافت زیرا مردم معتقد بودند که ذخیره ی فلزی لازم موجود نیست که پشتوانه ی پول چاپ شده باشد.

در قرن بیستم استاندارد طلا منسوخ گردید و استاندارد جدیدی بر اساس ثروت هر کشور و میزان اعتمادپذیری اقتصادی مرجع ارزش گذاری شد. ارزهای فیات جدید ارزششان را از قدرت اقتصادی کشور چاپ کننده ی آن می گرفتند. افراد آنارشیست و لیبرال معتقدند که ارز فیات فی النفسه بی ارزش است اما فراموش نشود که استاندارد طلا نیز ذاتا فاقد ارزش است و تحت شرایط مناسب تنها می تواند بعنوان محرک و ورودی صنعت مورد استفاده قرار گیرد. ارزش ارز رایج (فیات) از قانون نشات گرفته و حمایت دولتهای مستقل را دارد بنابراین تحت حمایت اقتصاد مرز و بومی می باشد که در آن مورد قبول واقع شده است. دولتهای قابل اعتماد با قدرت ارز خود را حمایت می کنند این در حالی است که تورم بالا باعث از بین رفتن این اعتماد می شود.

۲-۲ مفهوم ارز رمزنگاری‌شده

اگرچه ارزهای رمزنگاری شده بعنوان روشی آسان برای سرمایه گذاری و سودآوری رواج یافته اند اما اساسا در قیاس با پرداخت سنتی از طریق ارز فیات روشی جایگزین برای پرداخت هستند. معروفترین این ارزها بیت کوین می باشد که توسط شخص یا گروهی برنامه نویس ناشناس با عنوان ساتوشی ناکاموتو مفهوم اولیه آن در سال ۲۰۰۸ ارایه گردید تا تبادلات مالی شخص به شخص را آسان و نیاز به متمرکز بودن و مقامات نظارتی را حذف نماید. [منبع] در عوض تمام تراکنشها در بستر بلاکچین توسط فرآیندی بنام معدن کاوی ثبت می گردد. دیگر ارزهای دیجیتال نیز عموما بر همین اساس ساخته شدند اما با شاخصهای متفاوت نظیر زبان برنامه نویسی، زمان بلوک و هدف و کاربری آن.

با توجه به توضیحات فوق، طبقه بندی این ارزها بعنوان ارز دیجیتال یا ارز مجازی خود امروزه موضوعی بحث برانگیز است. برای تمیز دادن این دو مفهوم افزودن پسوند اقتصاد به الفاظ دیجیتال و مجازی تاحدودی می تواند مشکل را حل نموده و مفاهیم را تبیین نماید. اقتصاد دیجیتال تمام تجارتها، افراد و خدماتی را توصیف میکند که در یک حالت دیجیتال فعالیت می کنند. این تجارتها می توانند آنلاین باشند و یا خدمات ساخت نرم افزار باشد. در مقابل، اقتصاد مجازی عبارتند از اقتصاد غیر واقعی همانند اقتصادهای خرد درون بازی فارم وایل (Farmville) یا اجتماعات دنیای وارکرفت (World of Warcraft) . از این رو تفاوت بین ارز مجازی و ارز دیجیتال نیز با همین روش قابل درک است. ارزهای دیجیتال در واقع نماد غیرفیزیکی همان ارزهای فیات هستند و ارزهای دیجیتال نماد سرمایه های آنلاین هستند که تنها در دنیای دیجیتال ارزش گذاری می شوند و نه خارج از آن. مثال بارز ارز مجازی همان اعتبارات فیس بوک (Facebook Credits) است که برای تبلیغات و بازیهای درون پلتفرمی استفاده می شوند. در این مثال ارز فیات در فرم دیجیتال آن بایستی تبدیل به ارز مجازی شود و نکته ی قابل توجه در این حالت گردش یکطرفه ی پول می باشد، زیرا توسط اعتبارات فیس بوک شما امکان خرید ماشین نخواهید داشت. بنابراین ارزش ارز مجازی تنها درون پلتفرمی است که در آن شکل گرفته است. در واقع ارز دیجیتال نماد دیجیتال یک سرمایه ی فیزیکی است مانند پولی که در کیف پول پی پال و یا در حساب بانکی آنلاین شماست که بوسیله ی آن اعتبارات فیس بوک خریداری می کنید.

یکی دیگر از تفاوتهای بارز این دو ارز سطح متمرکز بودن و مالکیت آن است. در حالیکه ارز دیجیتال تحت مالکیت و کنترل بانکهای مرکزی و حکومتها می باشد، ارز مجازی غیرمتمرکز بوده و می تواند توسط هر شرکتی همانند فیس بوک یا سازندگان اپلیکیشن ها و افراد ساخته شوند.
بطور عام، ارزهای رمزنگاری شده را نمی توان در هیچ کدام از این دو گروه دسته بندی کرد چرا که شباهتهایی به هردو گروه دارد. از آن جهت به ارزهای دیجیتال شباهت دارند که غیرمتمرکز هستند و تحت مالکیت و کنترل هیچ بانک یا دولتی نیستند و وابستگی به هیچ ارز فیاتی بعنوان سرمایه ی پشتیبان ندارند. اما همانند ارز دیجیتال می توان از آنها برای خرید کالای واقعی نظیر اتومبیل استفاده کرد. بسیاری از ارائه دهندگان محصولات در حال حاضر پرداخت با بیت کوین یا برخی ارزهای رمزنگاری شده ی دیگر را جهت خرید محصولاتشان می پذیرند. همچنین ارزهای رمزنگاری شده محدود به پلتفرم یا نرم افزار خاصی نیستند و همین امر تنظیم مقررات را برای ارزهای رمزنگاری شده سخت کرده است. در حال حاضر برخی کشورها نظیر سوئیس و ژاپن ارزهای دیجیتال را بعنوان روش پرداخت قانونی پذیرفته اند در ذیل خلاصه ای از تفاوتهای ارز رمزنگاری شده با فلزات گرانبها (Commodity) و ارزهای فیات (پولی رایج) ارایه گردیده است:

جدول ۱: مقایسه‌ی ارز پولی با ارز رمزنگاری شده و فلزات گرانبها بعنوان کالا

فلزات گرانبهاارز رمزنگاری شدهارز پولی رایج

۳-۲ مفهوم کمیاب بودن در بیت‌کوین

بخش مهم مفهوم نهان در بیت کوین کمیاب بودن ذاتی آن بدلیل دشوار شدن معدن کاوی با گذشت زمان و رشد بازار می باشد. الگوریتمی که بیت کوین را تولید می کند میزان توان پردازش را برای تولید هر بلوک جدید افزایش می دهد بنابراین تولید هر کوین جدید سخت تر از قبل خواهد شد. این دشواری در سیستم منتج به تولید یا استخراج تعداد محدود بیت کوین به مقدار ۲۱ میلیون عدد می گردد. اولین بلوک با سختی ۱ استخراج شد که بنام بلوک منشاء نامگذاری شد. [منبع]

در ژوئیه ی ۲۰۱۱ تعداد ۱۳۱۳۰۱ بلوک که معادل ۶۵۶۰۰۰۰ بیت کوین بود وجود داشت و سطح سختی ۸۷۷۲۲۷ بود. در ژوئیه ی ۲۰۱۴ تعداد بلوکها ۳۰۳۱۶۲ بود و تعدا بیت کوین ۱۲۸۰۰۰۰۰ و سختی ۱۰ میلیارد شده بود. در ژوئیه ی ۲۰۱۵ تعداد بلوکها ۳۵۹۶۵۷ و تعداد بیت کوینها ۱۴ میلیون و سختی کار ۴۷,۵ میلیارد بود. در زمان نوشتن این مقاله تعداد بلوکها ۵۰۸۶۸۱ و تعداد بیت کوینها ۱۶۸۴۵۴۹۸ و سختی کار ۲۸۷۴ میلیارد می باشد که به معنای افزایش سختی معدن کاوی به میزان ۲۸۷۴ میلیارد برابری نسبت به روز اول می باشد. این مدل بدینگونه کمیاب بودن را در بازار شبیه سازی می کند.

۴-۲ مزایای اصلی ارزهای رمزنگاری‌شده

اگرچه می توان گفت که ارزهای رمزنگاری شده بویژه بیت کوین در مجامع تکنولوژیک شناخته شده تر هستند اما همچنان راه طولانی برای شناخت عمومی تر در پیش دارد با توجه به این نکته که در کل دنیا در حال حاضر تنها ۱۱ میلیون آدرس کیف پول وجود دارد و این خود نشان دهنده ی قرارداشتن در مراحل اولیه ی فرآیند پذیرش و اقبال عمومی می باشد. برخی از مزایای این ارز و دیگر ارزهای رمزنگاری شده که موجب محبوبیت آنها در میان مردم شده عبارتند از:

شفافیت: تمام تراکنشها بصورت عمومی قابل مشاهده و تایید در دفتر حسابرسی الکترونیکی بنام بلاکچین هستند که شفافیتی را ارائه می دهد که قبلا تجربه نشده است. [منبع] ایمنی: بیت کوین نسخه ی ۲۵۶ بیتی الگوریتم هش امن (SHA256) را بکار می گیرد که پروتکلی رمزنگاری شده و طراحی شده توسط آژانس امنیت ملی آمریکا می باشد. این پروتکل یکپارچگی بلاکچین را نه تنها حفظ می کند بلکه برای امضا و ایمن سازی کیف پول های بیت کوین نیز استفاده می گردد. هزینه پایین تراکنش: از لحاظ تئوری تمامی تراکنشهای بیت کوین بایستی رایگان باشد اما معمولا هزینه ای لحاظ می گردد که در صرافیهای دیجیتال مختلف متفاوت می باشد و بعنوان مشوق به معدن کاوها داده می شود و رابطه ی مستقیمی با سختی معدون کاوی دارد. حتی با لحاظ این هزینه ها، بیت کوین نسبت به روشهای پرداخت سنتی با میزان ۱% تا ۵% مبلغ کل تراکنش هزینه های بسیار پایین تری دارد. ناشناس ماندن: در تئوری بیت کوین و صاحب آن ناشناس است. اگرچه این خصوصیت بیت کوین می تواند در کاربردهای غیرقانونی مورد استفاده قرار گیرد اما بر اساس آخرین تحقیقات تنها ۱% از تراکنشهای بیت کوینی به این امور اختصاص یافته که در قیاس با سایر ارزهای پولی قابل صرف نظر کردن است. انعطاف پذیری و مقاوم بودن: بیت کوین غیرمتمرکز است بدین معنا که هیچ مقام و سازمانی مسئول چاپ و تولید آن نیست و نمی تواند مورد حمله یا هجوم قرار گیرد و یا ساقط گردد.
محرک خلاقیت در آینده: تولید و معرفی ارزهای رمزنگاری شده بویژه بیت کوین باعث ایجاد خلاقیت و تغییر در نگاه انسانها به پول و نظام بانکداری شده است که خود مسیر را برای خلاقیتها و ابتکارات آینده در این خصوص باز می گذارد. ۳- مساله‌ی قانونی بودن بیت‌کوین و تنظیم مقررات

طبیعت غیر متمرکز بیت کوین و سایر ارزهای رمزنگاری شده و عدم وجود عوامل شفاف و واضح و مرجع یا نهاد مرکزی برای نظارت بر این سیستم پرداختی شاید این ذهنیت را ایجاد کند که امکان اینکه مقرراتی برای این ارز تعیین گردد وجود ندارد و یا انجام این امر مطلوب نخواهد بود. با این حال کاربردهای گوناگون بیت کوین و سایر ارزهای رمزنگاری شده تنظیم مقررات را در صورت گسترش یافتن نظام آن در جهان الزامی خواهد کرد. بحث بر سر اینکه آیا بیت کوین یک ارز است یا کالا یا اوراق بهادار و در نهایت قانونی بودن بیت کوین همچنان داغ است و در آخرین جلسه ی CFTC (یا Commodity Futures Trading Commission) و SEC آمریکا (یا Securities and Exchange Commission) همچنان نظر قطعی در این خصوص اعلام نشد. بصورت کلی از لحاظ قانونی دو نوع ارز وجود دارد، پول رایج و ارز قانونی. پول رایج در واقع ارزی است که منعی جهت انجام پرداخت بواسطه ی آن وجود ندارد و ارز قانونی نیز پولی است که توسط دولت بعنوان روش پرداخت قانونی برای خرید کالا و خدمات شناخته می شود. در بسیاری از کشورها پول رایج و ارز قانونی یکی هستند البته استثناء هایی نیز وجود دارد. بطور مثال در برخی کشورها ارز محلی نیز تعریف شده است که بعنوان روش پرداخت قابل قبول در یک ناحیه تعریف شده است. مثلا در اکثر نقاط انگلیس اسکناس های بانک انگلیس بعنوان پول رایج لحاظ می گردند اما در اسکاتلند و ایرلند شمالی اسکناس هایی توسط چندین بانک چاپ می شوند که بعنوان ارز قانونی در نظر گرفته می شوند. همچنین در کشورهای با ارز محلی ضعیف ارزهای مرجع بین المللی نظیر دلار و یورو را بعنوان ارز قانونی نیز قبول می کنند.

۱-۳ رویکرد قانون‌گذاران آمریکا در مورد بیت‌کوین

در آمریکا تنها دلار بعنوان پول رایج شناخته می شود. همچنین تنها ضرابخانه و خزانه داری آمریکا مسئول ضرب سکه و چاپ پول هستند. بند ۳۱ قانون اساسی آمریکا تفاوتی بین ارز قانونی و پول رایج قائل نیست و آنها را یکسان در نظر می گیرد. این موضوع توسط چندین اسناد رسمی تایید شده است که به وضوح نشان می دهد تنها دلار آمریکا به عنوان ارز اصلی ایالات متحده شناخته می شود. بر اساس قوانین پلیس فدرال ایجاد هر نوع سکه یا سیستم ارزی که بتواند با دلار آمریکا رقابت کند خلاف قانون میباشد. طبق این قانون واضح است که ارزهای محلی که پتانسیل رقابت با دلار را داشته باشند غیرقانونی تلقی می شوند اما سوال اینجاست که آیا بیت کوین را می توان ارز در نظر گرفت یا خیر؟ بنظر اجماع نهایی بر این موضوع که بیت کوین بعنوان ارز تلقیشود و مشمول این قانون گردد وجود ندارد. بعلاوه سالهاست که سیستمهای پرداخت الکترونیک در آمریکا وجود دارد و تاکنون تلاشی برای ممنوع نمودن اینگونه سیستمها توسط قانون انجام نشده است. بنظر طرفداران این ایده که بیت کوین در واقع یک ابزار سرمایه گذاری کوتاه یا بلند مدت می باشد همانند اوراق بهادار، کالا یا املاک بیشتر هستند. بر اساس قانون ایالات متحده آقای یانگ دفاعیه ی قوی در باب قرارگرفتن بیت کوین در دسته بندی اوراق بهادار ارائه می دهد بویژه که تعریف اوراق بهادار در قانون مربوطه ی سال ۱۹۳۳ و قانون بورس اوراق سال ۱۹۳۴ از گستردگی لازم جهت شامل شدن تمام قراردادهای سرمایه گذاری، اوراق قرضه و سایر موارد برخوردار است. دادگاه عالی آمریکا قرارداد سرمایه گذاری را با سه شرط ذیل تعریف می کند:

سرمایه گذاری بصورت پول (نقد) سهامدار بودن در شرکت سود بالقوه که تنها ناشی از کارکرد دیگران باشد

بر این اساس یانگ معتقد است که بیت کوین تمام این شرایط را دارا می باشد بنابراین می توان بیت کوین را بعنوان کلاسی از اوراق بهادار در نظر گرفت مگر اینکه در آینده قانون تصحیح شود و یا تغییر کند. همچنین لحاظ کردن بیت کوین بعنوان کالایی مشابه فلزات گرانبها یا املاک با توجه به تعریف کالا در قانون بورس کالای سال ۱۹۳۶ که شامل لیست بلند بالایی از کالاهای مختلف است و در نهایت اتمام آن با جمله ی ” و تمام کالاها و اشیاء دیگر” بسیار آسان می باشد.

۲-۳ رویکرد قانون‌گذاران اروپا در مورد بیت کوین

وضعیت در اروپا و انگلیس نسبت به ایالات متحده آمریکا ابهام کمتری دارد. اولا، اقبال قانونی قابل توجهی برای ارزهای جایگزین نسبت به ارزهایی که توسط بانکهای مرکزی صادر می شود وجود دارد. ارزهای قانونی ملی در انگلیس مانند بریستول پوند، پوند برکتون و پوند لوئیس نشان دادند که موقعیتشان به طور کلی فراموش شده است. اینگونه ارزها طرح های پرداخت بسیار کوچکی بوده که در آن تعداد کمی از خرده فروشان اسکناسهایی را که بیشتر همانند کوپن (ووچر) عمل می کنند و معمولا گردش سرمایه در آنها بسیار محدود است می پذیرند. این در حالی است که بیت کوین از گردش سرمایه به مراتب بالاتری برخوردار است و بنظر نشانی از سختگیری قانونی از طرف بانکهای مرکزی و مقامات قانون گذار در حال حاضر وجود ندارد. دوما اروپا در حال حاضر چهارچوب قانونی برای ارزهای الکترونیک تحت عنوان دستورالعمل موسسات پولهای الکترونیک ۲۰۰۹٫۱۱۰/EC را دارا می‌باشد که می تواند بیت کوین را نیز شامل شود. این دستورالعمل شامل قوانینی برای انواع کیف پول الکترونیکی است که می توان از آنها برای ذخیره کردن ارزش به صورت الکترونیک چه در کامپیوتر چه در موبایل یا بصورت آنلاین استفاده کرد

۳-۳ اقدامات قانونی انجام شده در رابطه با بیت‌کوین تاکنون [منبع]

با توجه به اینکه مسائل قانونی در مورد بیت کوین و ارزهای رمزنگاری شده هنوز به اجماع نرسیده و شفاف نیست قانونگذاران با احتیاط بیشتری نسبت به بررسی سوالات و ابهامات قانونی این ارزها اقدام می کنند. این بدان معناست که امکان قانونگذاری و تنظیم مقررات برای بیت کوین و سایر ارزهای رمزنگاری شده وجود دارد. بخش جذاب این شبکه ی پرداخت غیرمتمرکز بودن آن است. همانند اشتراک گذاری شخص به شخص فایل که در این صورت می توان سیستمهای واسط بیت کوین را خاموش کرد اما شبکه آن همچنان فعال خواهد بود زیرا وابسته به هیچ سیستم مرکزی نیست. شبکه ی بیت کوین بعنوان یک شبکه ی توسعه یافته قابل توقف نیست. بنابراین این سوال پیش می آید که قانون گذار بایستی چکار کند؟ از نظر ساختاری ۴ راهکار قابل ارائه و انجام است که به اختصار تشریخ خواهند شد:

ناظران مجازی: این روش نوعی قانونگذاری فی النفسه در خود شبکه می باشد که توسط ارائه دهندگان ارزهای رمزنگاری‌شده و طی برقرار ساختن یک سری شرایط قراردادی با کاربران جهت جلوگیری از کلاهبرداری انجام می گیرد. ممنوعیت کلی: کشورها می توانند مانع از استفاده ی شهروندان خود از ارزهای رمزنگاری شده شوند. با این وجود تاکنون هیچ کشوری موفق به ایجاد این محدودیت نشده و اصولا موفقیت در این روش میسر نیست. ممنوعیت های جزئی: برخی دولتها در پی آن هستند که تاثیر این ارزها را در دنیای واقعی تا حد امکان محدود کنند همانند ممنوعیت خرید کالا با این ارزها. این روش شامل ممنوعیت استفاده از این ارز برای خرید و فروش کالاهای غیرقانونی و پولشویی نیز می شود. قانونگذاری جزئی: در این رویکرد قانونگذاران محدودیتهای جزئی نظیر تعریف مالیات و قانونمند سازی محیط‌های واسط نظیر صرافی ها را مدنظر قرار می دهند. تعداد قابل توجهی از کشورها پس از یک بازه ی زمانی مثلا ۵ ساله بدون وضع مالیات این رویکرد را به اجرا گذاشته یا در حال مقدمه چینی برای اجرای آن هستند. این نکته حائز اهمیت است که ایجاد دانش و بستر لازم در جامعه برای این بازار با پتانسیل بالا قبل از هر گونه وضع مالیات به نظر الزامی می باشد در غیر اینصورت بازار مذکور از مسیر صحیح خود خارج می شود. اخیرا بسیاری از کشورها از جمله آمریکا تمایل خود به این راهکار را تحت عنوان خودتنظیمی (Self-regulation) نشان داده اند. قانونمند سازی با همکاری دنیای واقعی: دولتها با حمایت از شرکتهای خصوصی فعال در این زمینه به شکل گیری استانداردهای مورد توافق بین کاربران و مکانیزمهای مجری (شرکتهای خصوصی فعال در زمینه ی ارز دیجیتال) و قوانین مربوطه کمک نمایند.

کشورهایی نظیر تایلند و چین راهکار اول و دوم را همزمان به کار بردند. در سال ۲۰۱۳ شرکت تایلندی بیت کوین (. Bitcoin Co. Ltd) قصد ثبت شرکت در تایلند را جهت تبادل ارز محلی با بیت کوین داشت که با ممانعت سازمان مبادلات ارزی خارجی تایلند مواجه شد. اما پس از ۶ ماه با توجه به اینکه این سازمان مشروعیت لازم برای منع نمودن بانک تایلند را نداشت شرکت مذکور تاسیس شد و فعالیتش را شروع کرد و امروزه تایلند سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار دارد. روسیه نیز رویکرد مشابهی را اعمال نمود اما هرگز عملی نشد و امروزه می بینیم که روسیه یکی از پیشگامان در زمینه ارز رمزنگاری شده و فناوری بلاکچین و معدن کاوی میباشد. بانک خلق چین نیز در سال ۲۰۱۳ در مقابله با کلاهبرداریهای متعدد صورت گرفته بیانه ای صادر کرد که در آن بیت کوین را کالا لحاظ نموده و ارز نمی دانست و تمام موسسات دولتی را از انتقال، استفاده و خرید و فروش محصولات و خدمات بواسطه ی بیت کوین منع کرد. با این حال در حال حاضر یکی از بزرگترین بازارهای دنیا با اکثریت قاطع چین می باشد و تبادلاتی که بین یوان ارز رسمی چین و بیت کوین انجام می گیرد بسیار بیشتر از دلار می باشد. تنها تاثیر این نوع محدودیت ها را می توان اقبال بیشتر مردم به این بازار دانست. کشورهایی نظیر آمریکا و انگلیس از ابتدا رویکرد چهارم را برگزیدند. در آمریکا سازمان مبارزه با جرایم مالی (FINCEN) راهنمایی را صادر کرد که طبق آن فعالیتها در زمینه ی ارزهای رمزنگاری شده می بایست با قوانین ضدپولشویی (AML) مطابقت داشته باشد. در انگلیس سازمان HMRC (گمرکات و درآمدها) دستورالعملی صادر کرد که طی آن رویکردش را در خصوص مالیات ناشی از فعالیتهای مربوط به بیت کوین یا هر ارز رمزنگاری شده بصورت مستقیم و غیرمستقیم اعلام کرد که خلاصه ی آن بشرح ذیل می باشد:

تمامی درآمدهای ناشی از معدن کاوی بیت کوین معاف از مالیات است. درآمدهای معدن کاوان ناشی از تایید تراکنشها طبق بند ۱۳۵ دستورالعمل مالیات بر ارزش افزوده اروپا معاف از مالیات است. تبدیل بیت کوین به ارزهای فیات شامل مالیات بر ارزش بیت کوین نمی شود. کارمزدهای انجام تراکنش بیت کوین طبق بند ۱۳۵ دستورالعمل مالیات بر ارزش افزوده اروپا معاف از مالیات است.

موارد توضیح داده شده در فوق تصور قبول بیت کوین را بعنوان یک ارز خارجی در ذهن آدمی ایجاد می کند اما بارها در بیانیههای این کشورها تکرار شده که بیت کوین ارز نیست و بیشتر در دسته بندی کالا یا اوراق بهادار قرار می گیرد. همین امر باعث شد بیت کوین تحت نظارت کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) و کمیسیون تجارت (بورس) آتی کالا (CFTC) آمریکا قرار می‌گیرد. البته تاکنون این سازمانها اقدامی جهت قانونگذاری ننموده اند و آخرین راهکارشان نظارت بدون آسیب رساندن به بازار ارز رمزنگاری‌شده بوده است.

اتخاذ سیاست صبر کن و ببین (wait and see) نیز توسط برخی کشورها نظیر ژاپن و کانادا انجام گرفته است. قانون گذاران ژاپنی بیان می دارند که تنها فعالیتهای غیرقانونی مربوط به ارزهای رمزنگاری شده را رصد خواهند کرد و در حال حاضر تصمیمی برای قانونگذاری بر بازار ارزهای رمزنگاری شده ندارند. قانونگذاران کانادایی نیز در دفاع از سیاست خود توضیحات ذیل را ارائه میدهند:

تنها لازم است به سرمایه گذاران در این بازار ریسکهای بازار ارزهای رمزنگاری شده توضیح داده شود بویژه با توجه به حالت نوسانی شدید بازار و یا امکان ورشکست شدن بازارهای مجازی تبادل ارز رمزنگاری.

فرانسه نیز رویکرد مختص خود را در قبال ارزهای رمزنگاری شده پیشنهاد نمود که بطور خلاصه ارائه می گردد:

محدود کردن ناشناس ماندن کاربران با استفاده از الزام قانون شناخت مشتری (KYC) قبل از افتتاح حساب در پلتفرمهای تبادل ارز رمزنگاری. تعیین مالیات برای ارزهای رمزنگاری طی صدور مجموعه ای از دستورالعمل ها برای کاربران و قانون گذاران. ارائه ی رویکردی برای مالیات بر ارزش افزوده در این بازار در کل اتحادیه ی اروپا تعیین سقف مجاز پرداخت از طریق ارزهای رمزنگاری شده قانونمند کردن پلتفرمهای تبادل ارزهای رمزنگاری مستقر در اروپا البته برخی از بندهای این پیشنهادات با ذات ارزهای رمزنگاری در تضاد می باشد و بایستی دید تا چه حد مورد قبول واقع میشود.

در پایان این بخش نمای کلی تری از رویکرد کشورهای مختلف در برابر بیت کوین بشرح جدول ذیل ارائه می گردد:

جدول ۲: رویکرد قانون‌گذاران کشورهای مختلف در خصوص بیت‌کوین

کشوردسته بندی ارز رمزنگاریقوانین مالیاتیقوانین AML-FATFچهارچوب قانونی

استرالیا	سرمایه	عرضه ی بیت کوین معادل تامین مالی برای مالیات کالا یا خدمات (GST) . با این حال در رابطه با تراکنشهای شخصی شامل مالیات بر درآمد می شود (CGT). اگر فردی در تجارت معدن کاوی بیت کوین باشد هر درآمد حاصل از آن بعنوان درآمد قابل حسابرسی لحاظ خواهد شد.	سنای استرالیا تصمیم بر تقویت قوانین مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریست گرفته است. لایحه ی مربوطه در اکتبر سال توسط سنا منتشر گردید.	دولت استرالیا قصد دارد قوانین مالیات بر ارزهای فیات را بر ارزهای‌رمزنگاری اعمال نماید. قبلا کاربران دوبار مالیات پرداخت می کردند. یکبار برای خرید ارز رمزنگاری شده و یکبار جهت دریافت کالا یا خدمات که از ابتدای جولای اعمال می گردد. این خود نشانه پذیرش بیت کوین و دیگر ارزهای رمزنگاری شده از طرف دولت استرالیا بعنوان ابزار و سیستم پرداخت می باشد.
چین	کالای مجازی، قانونی برای استفاده ی شخصی و غیرقانونی برای اهداف تجاری	تعیین تکلیف نشده	تمام صرافی ها و ICOها در سپتامبر 2017 ممنوع المعافیت شدند.	دولت چین تمام صرافی ها و ICOها را در سپتامبر 2017 ممنوع الفعالیت کرد. در صورتیکه %42 تراکنشهای بیت کوین در ابتدای سال 2016 در چین انجام می شد.
استونی	ارز مجازی غیرمتمرکز، روش جایگزین پرداخت که بعنوان ابزار مالی لحاظ نمی‌گردد.	سود ناشی از خرید و فروش بیت‌کوین و یا درآمدهای ناشی از ICOها شامل مالیات بر درآمد می‌شوند. طبق حکم دادگاه اروپا در سال 2015 خرید و فروش ارزهای رمزنگاری معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند.	سال گذشته سخت‌گیری‌های دولت بر خرید و فروش بیت‌کوین افزایش یافت اما بنظر در حال حاضر این سخت گیریها حذف گردیده است. صرافیهای مربوط به خرید و فروش ارز رمزنگاری تحت نظارت سازمان مبارزه با پولشویی فعالیت می‌کنند.	کشور استونی در سال 2015 بعنوان اولین کشور اعلام کرد که بایستی مالیات بر ارزش افزوده بر بازار بیت‌کوین اعمال گردد. با اینحال از آن زمان تاکنون با توجه به نقاط مثبت و کارایی آن در آینده اقتصاد سیاست های معتدل تری اتخاذ نموده تا جاییکه شایعاتی مبنی بر اولین کوین دولتی بنام ESTCOIN توسط دولت استونی مطرح شد که هنوز عملی نشده است.
گیبرالتار	ارز مجازی و روشی برای پرداخت	گیبرالتار بخاطر سیستم مالی با مالیات پایینش معروف است. هیچ مالیات بر سود ناشی از سرمایه، مالیات بر فروش یا مالیا ت بر افزوده ندارد. تنها 10 درصد مالیات بر سود خالص اعمال می‌گردد.	گیبرالتار چهارچوب جدیدی را برای تنظیم مقررات در ارزهای رمزنگاری‌شده ارائه داده که در ابتدای سال 2018 اجرا می گردد.	گیبر التار اولین کشوری بوده که رویکرد بازی نسبت به ارزهای رمزنگاری شده داشته است.
ژاپن	روشی قانونی برای پرداخت	معاف از مالیات مصرف پول اما شامل مالیات سود حاصل از سرمایه	صرافی ارزهای دیجیتال بایستی فرآیند تایید هویت کاربر را اعمال نماید (KYC) و تراکنشهای مشکوک را به قانونگذاران اعلام نماید. صرافیها امکان خرید و فروش ارزهای مجازی را دارند. همچنین اپراتور ATM نیز راه اندازی شده است.	ژاپن بیت کوین و اتریوم را بعنوان روش قانونی پرداخت قبول دارد اما بعنوان ارز رایج خیر. در آوریل امسال با تایید آژانس خدمات مالی ژاپن این کشور اجازه ی انجام پرداخت با بیت کوین و اتریوم را دادند و آن را معاف از 8% مالیات بر مصرف پول اعلام کردند. البته اجباری بر قبول این ارزها هنگام پرداخت از طرف ارائه دهنده ی خدمات یا کالا وجود ندارد. دیگر قوانین مربوط به صرافی های ارز مجازی عبارتند از: 1- ثبت صرافی در آژانس خدمات مالی ژاپن و دریافت لیسانس. 2- اعمال سختگیرانه ی تاید هویت کاربران صرافی 3- داشتن حداقل 10 میلیون ین ژاپن بعنوان سرمایه ی پشتیبان 4- طراحی و اجرای برنامه ی مدیریت امنیت سایبری جهت جلوگیری از هک شدن و به خطر افتادن سرمایه افراد با اعمال این قوانین در آوریل امسال سهم ژاپن از بازار بیت کوین به 46 % رسید
مالزی	تعیین تکلیف نشده	تعیین تکلیف نشده	بانک نگارای مالزی در اواخر سال 2017 خرید و فروش بیت کوین را تا تصمیم گیریهای بعدی ممنوع اعلام کرد. بنظر می رسد دولت این کشور در حال مطالعه بر روی چهارچوب قانونی لازم در این خصوص می باشد.	مالزی در حال تنظیم مقررات برای ارزهای رمزنگاری شده می باشد که در اواسط سال 2018 اعلام خواهد گردید
روسیه	سرمایه	برنامه برای اعمال مالیات بر معدن کاوان	در حالی که شایعاتی مبنی بر ممنوعیت ارز رمزنگاری شده وجود داشت احتمال قانون گذاری بر این ارزها پس از جلسه ی با پوتین در 10 اکتبر 2017 و دستور به استفاده از تکنولوژی ارز دیجیتال در روسیه را داد.	در ابتدای سال 2017 رویکرد روسیه در خصوص ارزهای رمزنگاری شده بنظر دوقطبی می نمود. از یک طرف گزارشهایی مبنی بر ممنوعیت دسترسی به سایت صرافیها در روسیه از طرف پوتین اعلام شد. از طرف دیگر طبق گفته وزیر اقتصاد آنتون سیلوانف ارزهای رمزنگاری بایستی قانونمند شوند زیرا تحولی عظیم در جامعه ایجاد خواهند کرد. البته این تناقض پس از گزارشی که از جلسه با پوتین در 21 اکتبر 2017 مبنی بر حمایت پوتین از تکنولوژی ارز رمزنگاری شده منتشر شد برطرف شد.
سنگاپور	کالا/ سرمایه	مالیات اعمال نمی گردد	صرافی ارزهای مجازی بایستی فرآیند تایید هویت کاربر را اعمال نمایند (KYC) و تراکنشهای مشکوک را به قانونگذاران اعلام نمایند.	فعلا قانون خاصی در نظر گرفته نشده است.
کره جنوبی	ارز یا پول نیست	مالیات بر درآمد بر آن اعمال می گردد	صرافی ارزهای مجازی بایستی فرآیند تایید هویت کاربر را اعمال نمایند (KYC) و تراکنشهای مشکوک را به قانونگذاران اعلام نمایند. ثبت نام افراد خارجی در صرافیهای مستقر در کره ممنوع می باشد.	مقامات کره جنوبی مصمم هستند که در خصوص ارزهای رمزنگاری شده و ICOها تنظیم مقررات نمایند. صرافیهای کره با 6 شرط مجوز فعالیت دارند: 1- سرمایه ی مشتریها بایستی مجزا نگهداری شوند. 2- ریسکهای سرمایه گذاری بایستی برای سرمایه گذار تشریح شود. 3- اسامس واقعی کاربران و هویت آنها بایستی تایید گردد. 4- سیستم ضد پولشویی بایستی طراحی و استفاده گردد. 5- سیستم ایمنی سایبری جهت محافظت از کلیدهای خصوصی حساب مشتریان بایستی پیاده سازی و استفاده گردد. 6- صرافیها بایستی با انتشار جزئیات تراکنشها بصورت عمومی شفافیت را بالا ببرند. غیر از اقدامات فوق ممنوعیت برای ورود مقامات دولتی، بانکها و خارجی ها در بازارهای داخلی ارزهای رمزنگاری نیز اعمال گردید.
بلغارستان	ابزار مالی	شامل قوانین مالیاتی مشابه با ابزارهای مالی می شود.	صرافی ارزهای مجازی بایستی فرآیند تایید هویت کاربر را اعمال نمایند (KYC) و تراکنشهای مشکوک را به قانونگذاران اعلام نمایند. همچنین صرافیهایی که ارز پولی را به ارزهای رمزنگاری شده تبدیل می کنند و برعکس بایستی مجوز فعالیت بگیرند.	فعلا قانون خاصی در نظر گرفته نشده است.
اوکراین	شبه پول	شامل مالیات بر درآمد می شود	صرافی ارزهای مجازی بایستی فرآیند تایید هویت کاربر را اعمال نمایند (KYC) و تراکنشهای مشکوک را به قانونگذاران اعلام نمایند.همچنین صرافیهایی که ارز پولی را به ارزهای رمزنگاری شده تبدیل می‌کنند و برعکس بایستی مجوز فعالیت بگیرند.	فعلا قانون خاصی در نظر گرفته نشده است.
اتریش	دارایی نامشهود	خرید و فروش و معدن کاوی ارزهای رمزنگاری شده شامل مالیات بر درآمد می شود	صرافی ارزهای مجازی بایستی فرآیند تایید هویت کاربر را اعمال نمایند (KYC) و تراکنشهای مشکوک را به قانونگذاران اعلام نمایند.همچنین صرافیهایی که ارز پولی را به ارزهای رمزنگاری شده تبدیل می‌کنند و برعکس بایستی مجوز فعالیت بگیرند.	فعلا قانون خاصی در نظر گرفته نشده است.
سوئیس	وش قا