همه چیز درباره ETF بیت کوین صندوق قابل معامله در بورس (ETF) چیست؟

تاکنون برای بیت کوین چندین طرح پیشنهادی یک صندوق قابل معامله در بورس (ETF) به کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) ارسال شده است. از یک طرف در جامعه ارزهای دیجیتال هم تقاضا برای یک ETF خوب برای پادشاه ارزهای دیجیتال روز به روز افزایش می‌یابد. در این مقاله سعی شده تا با بیانی ساده به هر آنچه که باید از ETFهای بیت کوین بدانید بپردازیم.

یک ETF چیست؟ یک ETF در قیمت بیت کوین چه تاثیری خواهد داشت و چه زمانی پذیرفته خواهد شد؟

با توجه به بحث و جدل‌های زیاد درباره ETF برای ارزهای دیجیتال ابتدا لازم است که بدانیم دقیقا ETF چیست و چه کاربردی دارد.

ای‌تی‌اف‌ها اساسا نوعی دارایی برای سرمایه‌گذاری هستند و به عنوان اوراق بهادار دسته‌بندی می‌شوند. ای‌تی‌اف‌های سنتی امروزه در دارایی‌های مهمی مانند طلا، نفت و بسیاری از کالاهای کاربردی نسبت به قیمت آن‌ها، خرید و فروش می‌شوند.

سرمایه‌گذارانی که دارای ای‌تی‌اف هستند از سود و زیان یک دارایی بدون داشتن واقعی آن بهره‌مند می‌شوند.

به عنوان مثال به جای خرید، انتقال و نگهداری طلا می‌توانید به سادگی یک ای‌تی‌اف بخرید که با قیمت طلا بالا و پایین می‌شود. به این ترتیب شما از سود و زیان طلا بدون اینکه واقعا آن را داشته باشید بهره‌مند می‌گردید.

یک ETF همچنین می‌تواند به عنوان یک صندوق دارای سهام در نظر گرفته شود و سهام آن نیز به خرید و فروش در آید. ای‌تی‌اف‌ها معمولا به صورت روزانه و فعالانه معامله می‌شوند و قیمت آنها در طول روز تغییر می‌کند.

حد مشخصی برای سرمایه گذاری در ETF‌ها وجود ندارد و نقدینگی آن‌ها به شدت بالاست. برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Fund) معمولا به جای خریدوفروش از واژه صدور و ابطال استفاده می‌کنند. به این ترتیب که در هنگام خرید، یک واحد برای شما صادر می‌شود. وقتی شما واحد خود را می‌فروشید این واحد را باطل می‌کنند. پولی که برای صدور می‌پردازید اندکی بیشتر از هزینه ابطال در همان روز است.

در صندوق‌های ETF لازم نیست برای صدور و ابطال به کارگزاری مراجعه کنید. بلکه در بورس می‌توانید یک یا چند واحد سرمایه‌گذاری بخرید.

معافیت مالیاتی از مهم‌ترین ویژگی‌های ETF است. در هنگام فروش، بر خلاف سهام لازم نیست مالیات پرداخت کنید و برخلاف سرمایه‌گذاری مشترک هزینه صدور و ابطال نمی‌پردازید !

یک ETF بیت کوین صندوقی است که داخل آن مقدار زیادی بیت کوین قرار دارد و سهام‌های آن صندوق براساس قیمت بیت کوین بالا و پایین می‌شوند و سرمایه گذاران می‌توانند بدون فرایندهای پیچیده صرافی‌ها و تجارت‌های بدون قانون، با استفاده از ETF خرید و فروش خود را انجام دهند.

همچنین با سهام ETF سرمایه‌گذاران نیازی ندارند تا مستقیما بیت کوین بخرند و درگیر خطرات امنیت و نگهداری آن شوند. از سوی دیگر یک ETF بیت کوین به عنوان یک دارایی رسمی قابل به ارث رسیدن در نظر گرفته می‌شود که این مشکل بیت کوین را هم حل می‌کند.

برخی سرمایه‌گذاران بزرگ به دلیل شرایط پیچیده قانون‌گذاری، از سرمایه‌گذاری در این حوزه امنتاع می‌کنند.

با یک ETF آن‌ها به صورت رسمی و قانونی مالک بیت کوین خواهند شد که مشروعیت آن به هیچ عنوان قابل رد کردن نیست.

یکی دیگر از مزایای مهم ETF بیت کوین قابلیت فروش استقراضی از کارگزاران بورس است که امکان کسب سودهای فراوان را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان می‌آورد. صندوق‌‌های قابل معامله در بورس می‌توانند زمینه را برای ایجاد اسکناس‌های مبتنی بر بیت کوین فراهم نمایند.

تقریبا تمام سرمایه گذاران عادی بیت کوین منتظر اعلام تایید ETF هستند تا دوباره بتوانند شاهد افزایش ارزش روزافزون دارایی‌های خود باشند. این افراد نمودارهای قیمتی طلا بعد از ETF را به عنوان اثبات به منتقدان نشان می‌دهند.

پس از عرضه ETF طلا در سال ۲۰۰۰ قیمت این دارایی که با پیش از این با سقوط مواجه شده بود در کمتر از چند سال به رشد چند برابری رسید که می‌تواند برای بیت کوین هم رخ دهد البته نه ۱۰۰ درصد.

با معرفی ETF های بیت کوین، شانس اضافه شدن سرمایه گذاران بزرگ به شدت بالا خواهد رفت و این یعنی تزریق میلیون‌ها دلار پول به بازار. سرمایه گذاران نهادی با ETF به صورت رسمی مالک بیت کوین می‌شوند و دیگر از بابت قانون و مقررات، به ارث رسیدن و همچنین نگهداری امن بیت کوین‌ها نگرانی نخواهند داشت.

اما این یک روی سکه بود. باید درباره ETF‌های بیت کوین روی دیگر سکه را در نظر گرفت که حتی می‌تواند باعث رکود قیمت بیت کوین شود.

تا زمان اجرا نشدن این طرح و مشخص نشدن نحوه اجرا آن نمی‌توان به طور قطع از معایب آن سخن گفت.

طرح ETF برای بیت کوین شاید موجب از بین رفتن هدف اصلی این ارز دیجیتال شود. ساتوشی ناکاموتو خالق این ارز دیجیتال، شبکه بیت کوین را به منظور جدایی از نهادهای متمرکز و دادن قدرت به مردم ایجاد کرده بود یا حداقل مدعی آن شده بود.

آندرس آنتونوپولوس که یکی از افراد سرشناس و فعال در حوزه ارزهای دیجیتال است، عقیده دارد که اگر بیت کوین جزئی از این بازار شود، ایده اصلی و دلیل به وجود آمدن آن فراموش شده و تنها قیمت آن مورد توجه قرار می‌گیرد.

شاید بگویید که برای من هم فقط قیمت مهم است اما اگر هدف اصلی بیت کوین از بین برود، طرفدارانش را از دست خواهد داد و همین موضوع به احتمال فراوان موجب نابودی قیمت هم خواهد شد.

آقای آنتونوپولوس اذعان داشت که پیشنهاد صندوق مورد معامله بیت کوین در بازار بورس ایده‌ای هولناک است. چراکه این صندوق متولی و صاحب سرمایه تمام بیت کوین‌ها خواهد بود. صاحبان سهام هر کدام بخشی از این صندوق را در اختیار خواهند داشت، اما به‌طور واضح مالک واقعی بیت کوین‌هایی که بر روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند نخواهند بود. در واقع کسی صاحب بیت کوین‌هایش است که کلید خصوصی آن را داشته باشد و هرکسی این کلیدها را در اختیار داشته باشد، صاحب بیت کوین و مالک آن است.

او معتقد است که صندوق ETF برای بیت کوین می‌تواند مکانیزم‌های اساسی آن را تغییر داده و قابلیت «رأی دادن» در شبکه را به‌عنوان یک دارنده بیت کوین از سرمایه‌گذاران بگیرد. با اینکه هر صندوق ETF مشتریان و سرمایه‌گذاران زیادی خواهد داشت اما این مدیر صندوق خواهد بود که تصمیمات اساسی را مثلاً درباره کوین‌های فورک شده خواهد گرفت. یک مکانیزم بازخورد حیاتی احتمال دارد که در این جریان از بین برود.

مشکل دیگری که وجود دارد، متمرکز شدن است. مدیر صندوق کلید این دارایی‌ها را در اختیار خواهد داشت و دفتر کار متمرکزی برای صندوق به وجود خواهد آمد که مدیریت آن به‌صورت غیرمستقیم بر آن تاثیرگذار است. با اینکه آقای آنتونوپولوس اطمینان دارد که این پایان بیت کوین نیست آن را عاملی برای دست‌کاری قیمت‌ها و مذاکرات پشت پرده که مکانیزم بیت کوین را در آینده تغییر می‌دهند، می‌داند.

نظر دیگری که آقای آنتونوپولوس دارد این است که فورک جدیدی از بیت کوین اجتناب ناپذیر خواهد بود و اگر صندوق‌های ETF بر بیت کوین حاکم شوند، در اینصورت با همکاری همدیگر می‌توانند بر فورک جدید ارائه شده تسلط کامل یابند و یک نسخه شرکتی از بیت کوین (Corpocoin) بسازند.

چیزی که او درباره آن نگران است، شنیده نشدن صدای دوست‌داران واقعی بیت کوین خواهد بود. او همچنین درباره بدتر شدن امنیت و حریم خصوصی در بلاک چین بیت کوین مثال‌هایی می‌زند. برای مثال اگر توسعه‌دهندگان راهی برای اینکه حریم خصوصی در این بلاک چین بیشتر رعایت شود پیدا کنند، مدیران صندوق‌ها و دیگر حامیان مالی ETF از اینکه این نسخه بهبودیافته عملی نخواهد شد اطمینان خواهند یافت تا خاطر دوستانشان را در دولت آزرده نسازند.

آقای آنتونوپولوس با این حرف صحبت خود را به اتمام رساند که درباره فریب خوردگانی که از ETF بیت کوین حمایت می‌کنند، نگران است. چرا که آن‌ها کلید بیت‌ کوین‌هایشان را در اختیار نخواهند داشت و در صورتی که اختلافی بین سرمایه‌داران اصلی و بقیه به وجود آید، مدیران صندوق‌ها پشت سرمایه‌داران اصلی خواهند ایستاد و بقیه را تنها خواهند گذاشت.

پذیرش ETF به احتمال فراوان موجب افزایش قیمت در بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال خواهد شد زیرا حداقل از نظر روانی و احساسی باعث افزایش تقاضا می‌شود اما ۲۰ درصد یا ۱۰۰۰ درصد بودن این افزایش قیمت را نمی‌توان به سادگی حدس زد.

پذیرش ETF راه را برای سرمایه گذاری سرمایه داران بزرگ باز خواهد کرد اما آیا آن‌ها وارد این سرمایه گذاری خواهند شد؟

از نظر تئوری یک صندوق ETF‌ می‌تواند حاوی ۲۰ میلیون حشره مرده باشد. آیا سرمایه گذاری در حشرات مرده که ارزشی ندارند سرمایه گذاری خواهد کرد؟ یا آیا صندوق‌های ETF برای حشرات مرده گسترش خواهند یافت.

برای بیت کوین هم همین امر صدق می‌کند. راه برای سرمایه‌گذاران بزرگ باز می‌شود اما آیا آن‌ها قطعا پول‌های عزیز خودشان را به سرمایه گذاری در بیت کوین اختصاص خواهند داد؟ یا آیا به جز یک یا دو صندوق کوچک، صندوق‌های دیگری پس از آن راه‌اندازی می‌شود؟

اگر بیت کوین کاربردی نباشد و آینده ای نتوان برایش متصور بود مانند همان مگس‌های مرده نمی‌تواند بزرگان را مجاب به سرمایه گذاری کند.

در مورد ETF طلا که باعث افزایش قیمت شدید این دارایی شد، تفاوت وجود دارد. این فلز گران بها در صنایع الکتریکی و جواهرسازی بسیار کاربردی و سرمایه‌گذاران نگرانی زیادی درباره آینده آن نداشتند.

شاید باور کردنش سخت باشد اما درباره ETF بیت کوین حتی می‌توانیم احتمال سقوط قیمت این ارز دیجیتال در بلند مدت را هم بدهیم. یکی از سناریوهای سقوط احتمالی این است که البته احتمال بسیار کمی دارد:

پس از ETF، هدف و آرمان‌های بیت کوین تا حد زیادی به خطر می‌افتد و اعتماد مردم به این ارز دیجیتال تضعیف می‌شود. ارزهای دیجیتال جایگیزن رخ نمایی می‌کنند. از طرف دیگر تراکنش‌های بیت کوین هنوز بسیار کند و پر هزینه هستند و کاربردپذیری برای آن اتفاق نیفتاده است. افزایش فروش ETF‌های بیت کوین و سقوط قیمت که در نتیجه بی اعتمادی طولانی مدت را در پی دارد.

هر چند که این یک سناریو کلی و با احتمال بسیار پایین بود، باید برای سرمایه گذاری در نظر گرفته شود. نکته کلی اینجاست که قیمت بیت کوین پس از ETF به احتمال فراوان افزایش خواهد یافت اما این افزایش می‌تواند ناچیز باشد یا در بلند مدت حتی باعث سقوط شود زیرا ETF‌ می‌تواند هدف بیت کوین را زیر سوال ببرد. کاربرد پذیری بیت کوین هم قطعا موثر است ارز دیجیتالی که نتواند کاربرد داشته باشد، بی ارزش خواهد بود.

هیچ‌کس واقعا نمی‌داند. تنها چیزی که می‌دانیم یک مشت احتمالات است اما به نظر می‌رسد به پذیرش آن نزدیک هستیم.

از سال ۲۰۱۳ تا اواسط ۲۰۱۸ طرح‌های مختلف ای‌تی‌اف به کمیسیون بورس ایالات متحده (SEC) ارسال شد که بلافاصله با نظر مخالف این سازمان تنظیم کننده روبرو شدند. اولین بار در سال ۲۰۱۳ طرح ETF توسط برادران ثروتمند وینکلواس ارائه شد که همان موقع به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های مناسب توسط SEC رد شد.

سپس شرکت مدیریت دارایی VanEck  پیشنهاد خود را ارائه کرد که بازهم به دلیل عدم وجود قراردادهای آتی بیت کوین و ساختار نامنظم صرافی‌ها در ژانویه ۲۰۱۷ رد شد.

برادران وینکلواس بازهم برای ETF بیت کوین اقدام کردند که این دو درخواست هم به ترتیب در مارس ۲۰۱۷ و جولای ۲۰۱۸ از طرف کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا رد شده‌اند.

چهارمین طرح مهم و اساسی این بار با اصلاحات فراوان در ژوئن ۲۰۱۸ ارائه شد.

شرکت VabEck که قبلا یک طرح ای‌تی‌اف ناموفق ارائه کرده بود، با شرکت خدمات مالی SolidX اعلام همکاری کرد و طرح دیگری که مدعی بود کاملا تضمین شده است، ارائه داد. با گذشت ماه‌ها از ارائه طرح این طرح همچنان کمیسیون بورس نتوانسته دلیلی برای رد کردن آن پیدا کند و زمان تصمیم‌گیری نهایی درباره آن را عقب و عقب‌تر می‌اندازد. ابتدا گفته شد که تصمیم نهایی در آگوست اعلام خواهد شد و سپس دوباره تا پایان سپتامبر به تعویق افتاد.

در روز ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۸، کمیسیون بورس بازهم خواستار توضیحات بیشتری درباره این ای‌تی‌اف شد و در نتیجه زمان تصمیم نهایی با چند بار تعویقه به فوریه ۲۰۱۹ موکول شد. کمیسیون بورس آمریکا می‌توانست تا فوریه ۲۰۱۹ تصمیمش را به تعویق بیندازد اما پس از آن دیگر زمانی برای تصمیم‌گیری نخواهد داشت و مجبور به رد کامل یا پذیرش آن خواهد شد.

این صندوق به شاخص MVIS متعلق به شرکت VanEck مرتبط است که قیمت آنی و واقعی بیت کوین را بر اساس درخواست‌های خرید و فروش برگرفته از بازارهای فرابورس ارز دیجیتال واقع در آمریکا محاسبه می‌کند. شرکت SolidX هم به عنوان حامی و اسپانسر این پروژه فعالیت خواهد کرد. انتظار می رود که صندوق مزکور در بورس اوراق بهادار شیکاگو راه‌اندازی شود.

برخلاف طرح ای‌تی‌اف برادران وینکلواس و همچنین ۹ ای‌تی‌اف دیگری که توسط SEC رد شده بودند، طرح دو شرکت VanEck وSolidx بر روی بیمه تاکید بسیاری دارد. از آنجایی که شرکت‌ها بیت‌ کوین را خریداری و ذخیره می‌کنند از سرقت اوراق و متضرر شدن جلوگیری می‌شود. هر سهم قرارداد تراست این دو شرکت با قیمت قابل توجه ۲۰۰ هزار دلار عرضه خواهد شد. دانیل اچ گلنسی (Daniel H. Gallancy)، مدیرعامل SolidX پیش از این در شبکه‎‏ی تلویزیونی CNBC اعلام کرده بود قیمت این ارز به علت جذب سرمایه‌گذاران بزرگ به جای خرده‌فروشان، بالا در نظر گرفته شده است.

همانطور که گفتیم SEC مجاز است تا ماه فوریه ۲۰۱۹ تصمیم نهایی خود را اعلام نکند، اما پس از آن راه دیگری جز پذیرش یا رد ای‌تی‌اف شرکت‌های VanEck و Solidx با دلیل موجه ندارد. این نهاد همچنان درباره وضعیت آینده بازار ارزهای دیجیتال مردد است.

این سازمان کاملا مخالف با ETF‌ها نیست. به عنوان مثال زمانی که ۹ طرح پیشنهادی ETF را رد کرد بلافاصله روز بعد با انتشار اصلاحیه‌ای عنوان داشت که در آینده این طرح‌ها قابل بازبینی خواهند بود اما زمانی برای آن مشخص نکرد.

در تمام رد کردن‌های قبلی کمیسیون بورس دلایل قانع کننده‌ای را ارائه کرده بود و قطعا برای رد کردن طرح پیش‌رو هم نیاز به دلایل منطقی دارد.

برایان کلی، تحلیلگر مطرح حوزه ارز دیجیتال در مصاحبه‌ای با برنامه Fast Money شبکه CNBC، پیش‌بینی کرد که صندوق قابل معامله در بورس (ETF) بیت کوین محمتل‌ترین اتفاق ممکن است و نزدیک‌ترین آن در فوریه ۲۰۱۹ خواهد آمد.

کلی در بخشی از صحبت‌های خود اذعان داشت; درحالی که SEC اخیرا اعلام تصمیم خود را برای مهمترین ETF بیت کوین از جانب شرکت‌های VanEck و SolidX تا ماه سپتامبر به تاخیر انداخته است، این نهاد تنظیم کننده امکان تمدید زمان تصمیم ‌گیری خود را تا فوریه ۲۰۱۹ دارد که به چند دلیل، احتمالا این کار را خواهد کرد.

اول، برایان کلی به نگرانی‌های ابراز شده توسط SEC در تمام ETF های مربوط به بیت کوین که تا به امروز رد شده‌اند واکنش نشان داد. به عقیده کلی این کمیسیون در مورد مقاومت بازار بیت کوین و مشتقات آن در برابر دستکاری و کلاهبرداری ترید دارد. او در این خصوص گفت:

وقتی که SEC در مورد دستکاری و کلاهبرداری صحبت کرد، مقصودش جلوگیری از این اقدامات نبود، بلکه چگونگی نظارت آن مهم بود. آیا آنها با صرافی‌های ارز دیجیتال بین‌المللی یا ملی تنظیم شده توافقی حاصل‌ کرده‌اند که امکان نظارت به آنچه که درحال رخداد است را بدهد؟

او سپس استدلال SEC مبنی بر اینکه بازارهای آتی بیت کوین هنوز به حدکافی بالغ نیستند را تصدیق کرد و خاطرنشان کرد که معاملات آتی بیت کوین فقط روی دو بازار بزرگ ایالت متحده یعنی CBOE و CME در دسامبر سال گذشته راه اندازی شد. سپس کلی مدعی شد که بر اساس آمار CME، بازار آتی به سرعت در حال توسعه است و احتمالا تا ۲۰۱۹ شاهد پذیرش ETF خواهیم بود:

قراردادهای آتی CME توجه سرمایه‌داران بزرگ را به خود جلب می کند. مانند ماه آوریل (۲۰۱۸) شاهد یک افزایش بزرگ خواهید بود… حدود ۸۵ درصد نرخ رشد. اگر این را با فوریه ۲۰۱۹ قیاس کنید، یک بازار قدرتمند در انتظار است.

او در پایان به اخبار فوری رد ETFها توسط SEC اشاره کرد و مدعی شد که این کمیسیون قصد دارد تا در موضع خود در طوفان رد کردن ETF‌ها تجدید نظر کند به ویژه اینکه یکی از اعضای برجسته این کمسیسون، هستر ام پیرس به طور رسمی مخالفت خود را با عدم تایید ETF‌های قبلی بیت کوین اعلام کرده است.

از سوی دیگر برخی از کارشناسان مانند دن مورهد دیگر تحلیلگر این بازار معتقدند که با ای‌تی‌اف بیت کوین سال‌ها فاصله داریم.

به عقیده دن مورهد تصویب ای‌تی‌اف آنچنان که مردم تصور می کنند ساده نیست و بیت کوین قدمت کافی برای کسب ETF را ندارد.

افراد اندکی می دانند که آخرین دارایی که مجوز ETF گرفت، مس بود. با اینکه مس قدمتی ۸۰۰۰ ساله دارد، این فرایند سه سال به طول انجامید. به همین دلیل است که فکر می کنم هنوز سال های زیادی پیش رو داریم.

صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) برای هر دارایی معمولا پس از پذیرش توسط کمیسیون بورس آمریکا (SEC) موجب افزایش قیمت شدید آن دارایی می‌شوند اما همیشه این گونه نیست و مخصوصا برای دارایی نوپایی مثل بیت کوین که ذات غیر متمرکز دارد نمی‌توان با اطمینان گفت که ETF مناسب است یا خیر.

باید تا فوریه ۲۰۱۹ صبر کنیم و ببینیم چه می‌شود. آیا ای‌تی‌اف بیت کوین در سال ۲۰۱۹ پذیرفته خواهد شد یا هنوز برای این اتفاق خیلی زود است؟ فقط زمان می‌تواند پاسخ این سوال را بدهد.