چیزهایی که شرکت‌های رهگیری مبتی بلاک چین نمی‌خواهند شما بدانید!

فناوری بلاک چین می‌تواند برای رهگیری مرسوله‌ها و محموله استفاده شود تا روند ارسال و دریافت کالاها نیز از قابلیت‌های یک دفتر کل غیرقابل سانسور بهره‌مند باشد. با این حال نقطه آسیب پذیر استفاده از فناوری بلاک چین در رهگیری مرسوله‌ها را می‌توان این مسئله دانست که انجام چنین کاری، بر پایه اعتبار داده‌های اولیه‌ای است که با دارایی‌های رهگیری‌شده در ارتباطند.

در علوم رایانه هنگامی‌که داده‌های ورودی کاربردی ندارند از آنها با عنوان «زباله‌های ورودی» یاد می‌شود و در مواقعی که خروجی بلا استفاده باشد از عبارت «زباله‌های خروجی» استفاده می‌شود. در شرایطی مشابه یک دفتر کل بلاک چینی وظیفه نگه‌داری و پشتیبانی از داده‌های ورودی را دارد و این مسئله صرف‌نظر از اعتبار و صحبت داده‌ها صورت می‌گیرد.

رهگیری یک کالا یا دارایی به‌وسیله بلاک چین آسان است، اما ابهام اصلی زمانی شکل می‌گیرد که کالا وارد بلاک چین می‌شود. یک دفتر کل که ادعا می‌کند قابلیت رهگیری الماس‌ها را دارد، تنها از زمانی موفق به انجام این کار خواهد شد که الماس‌ها به کاربری که اطلاعات لازم را وارد می‌کند برسد. از همین رو، سفر الماس‌ها از زمانی که کشف می‌شوند آغاز می‌شوند؛ یعنی درست زمانی که یک معدنچی الماس‌های فیزیکی را پیدا کرده و آن را به مسئول معدن می‌دهد.

در اکتبر سال ۲۰۱۱، «جان وست فود»، یک شرکت غذای دریایی بریتانیایی، اعلام کرد که چرخه تأمین خود را به‌صورت کاملاً شفاف در خواهد آورد. در این طرح قرار بود تا مصرف‌کنندگان، مبدأ و سفری که هر یکی از غذاها طی کرده‌اند را به‌وسیله قابلیتی با عنوان «کنسرو یاب» در وب‌سایت این شرکت مشاهده نمایند. در نهایت مشتری‌های این شرکت متوجه شدند که اطلاعات به نمایش درآمده در این وب سایت درست نیستند. درحالی‌که اطلاعات این وب‌سایت نشان می‌دادند که ماهی‌های تن از سیشل، غنا و پرتغال صید می‌شوند، ماهی‌های فروخته شده توسط شرکت عموماً از تایلند بودند. وقتی‌که فاش شدن این مسئله باعث رسوایی این شرکت شد، آنها اعلام نمودند که این موضوع تنها یک محدودیت ساده از جانب وب‌سایت بوده است. نکته جالب در این باره این است که قابلیت ذکرشده همچنان در وب‌سایت این شرکت وجود دارد.

اینکه شرکت جان وست فود از بلاک چین استفاده می‌کرده یا نه همچنان مشخص نیست، اما داستان بالا نشان می‌دهد که رهگیری اطلاعات یک زنجیره تأمین، کاملاً مبتنی بر واردکردن اطلاعات درست بر روی سیستم است. یک بلاک چین یا هر پایگاه داده دیگر می‌تواند به‌خودی‌خود دست‌نخورده و ایمن باقی بماند، اما همچنان خطر ورود اطلاعات نادرست و جعلی و به طبع آن نمایش چنین اطلاعاتی نیز آنها را تهدید می‌کند.

استارت آپ های فعال در این زمینه باید به فکر راه‌حلی باشند که چگونگی ورود اطلاعات، قبل از رهگیری آن به‌وسیله بلاک چین، را به نحوی اصلاح نمایند که  نمایش آنها نیز به درستی انجام گیرد و داده‌های اعتبار کافی را دارا باشند.

«لوجستیکس» (Logistics) ازجمله بزرگ‌ترین شرکت‌هایی است که در زمینه استفاده بلاک چین در رهگیری کالاها فعالیت می‌کند. «پرونانس» (Provenance) و «اورلجر» (Everledger) از دیگر شرکت‌های موفقی هستند که در این زمینه فعالیت می‌کنند. پرونانس، منابع و کالاها را رهگیری کرده و اطلاعات واردشده را در بستری بلاک چینی ذخیره می‌کند. این سرویس به گونه‌ای طراحی‌شده که در آن هر فردی می‌تواند مبدأ و نحوه ارسال یک آیتم خاص را بررسی و از آن اطلاع پیدا نماید.

اورلجر نیز کارکردی مشابه به پرونانس دارد با این تفاوت که تمرکز اصلی آن بر روی رهگیری الماس‌هاست و ادعا می‌کند که برنامه‌های کاربردی دیگری نیز دارد که می‌توانند در دنیای واقعی مورداستفاده قرار گیرند و فقط مختص کتاب‌های فانتزی نیستند!

با وجود اینکه در هر دو پلتفرم معرفی شده، قابلیت‌های بسیار مناسب و قابل قبولی برای رهگیری کالاها و دارایی‌ها فراهم‌شده است، اما همچنان صحت داده‌های ورودی بر روی بلاک چین یکی از چالش‌های امنیتی پیش روی این پایگاه‌های داده است.

حتی اگر یک ماده غذایی یا سنگی قیمتی را بتوان ازنقطه‌نظر زمانی رهگیری نمود تا به مبدأ آن برسیم، چه چیزی می‌تواند مانع از تطابق این اطلاعات با ماده غذایی یا یک سنگ قیمتی متفاوت، توسط فردی دیگر شود؟

«دستگاه تعیین اصالت به‌وسیله فرکانس رادیویی» (Radio Frequency Identification Device) یکی از پاسخ‌هایی است که می‌توان به این سؤال داد. یک سیستم RFID شامل برچسب‌ها، وسیله خوانش و ثبت، جمع‌آوری اطلاعات و سیستم ذخیره سازی است. RFIDهایی که منبع انرژی مخصوص به خود را دارند «برچسب‌های فعال» (active tags) و آن دسته که منبع انرژی مخصوص به خود را ندارند، «برچست های غیرفعال» (passive tags) نامیده می‌شوند. هزینه هر یک از این برچسب‌ها از ده سنت تا پنجاه دلار متغیر است که به‌صرفه‌ترین آنها را می‌توان با قیمتی حدود پانزده سنت خریداری نمود. امروزه شاهد جایگزینی این برچسب‌ها با بارکدها، در سطح وسیعی هستیم.

بیشتر بخوانید: نقش بلاک چین در زنجیره تولید کالا و ارائه خدمات پس از فروش چیست؟

به‌وسیله اطلاعاتی که با استفاده از برچسب‌های RFID به‌دست می‌آید و تلفیق آن سیستم‌های لجستیک می‌تواند ما را به کوتاه کردن دست افرادی که قصد وارد کردن اطلاعات اشتباه در یک زنجیره تأمین را دارند، نزدیک‌تر کند.

برای مثال، می‌توان قبل از اینکه یک محصول خط تولید را ترک کند، برچسب بر روی آن زده شده و کالا پلمپ شود و در دیگر نقاط بازرسی در طول مسیر طی شده تا مشتری، ثبت گزارش‌های لازم صورت گیرد. در این صورت، تا زمانی که بسته‌بندی دست نخورده باقی بماند می‌توان از صحبت داده‌های مهیا شده توسط برچسب‌ها اطمینان حاصل نمود.

با این حال، استفاده از چنین راه حل‌هایی موجب حل شدن کامل مشکل نمی‌شود، بلکه تنها شفافیت مسیر طی شده را بیشتر و تکیه بر اطلاعات واردشده توسط انسان‌ها را کاهش خواهد داد.

در بیشتر سیستم‌ها، مرحله ورود اطلاعات به سیستم، نقطه آسیب‌پذیر کار است. علیرغم اینکه یک کالا بر روی بلاک چین قرار می‌گیرد، اطلاعاتی که قبل از ورود آن بر روی بلاک چین وارد می‌شود، کاملاً در اختیار شرکت یا افرادی است که اقدام به ساخت محصول می‌کنند و اطلاعات را بر روی سیستم بارگذاری می‌نمایند. و تنها این افراد و شرکت‌ها هستند که می‌توانند صحبت اطلاعات را تائید نمایند. در صورتی که شرکت‌ها رویکردی جامع به مسئله رهگیری‌های آنلاین به‌وسیله برچسب‌های RFID یا … را داشته باشند و عزم خود را برای کاهش و به حداقل رساندن خطاهای انسانی در واردکردن اطلاعات جزم کنند، می‌توان امیدوار بود که رهگیری به‌وسیله بلاک چین می‌تواند به موفقیت دست یابد.