امیرمؤمنان على (ع) براساس آموزه هاى قرآنى بخشش گرایى را در زندگى و حکومتدارى، اصلى بنیادى دانسته و بناى روابط و مناسبات حکومتى را بر آن اعلام کرده است.
استاد دلشاد تهرانی در یادداشتی تلگرامی بخشش گرایى در زندگى و حکومتدارى را بر اساس آموزه هاى قرآنى، اصلى بنیادى و بناى روابط و مناسبات حکومتى دانسته است.
به گزارش جماران، در این یادداشت آمده است:
امیرمؤمنان علی (ع) در عهدنامۀ مالک اشتر در آموزه ای بسیارگرانقدر فرموده است : «وَ لاَ تَنْدِمَنَّ عَلَى عَفْوٍ، وَ لاَ تَبْجَحَنَّ بِعُقُوبَةٍ، وَ لاَ تُسْرِعَنَّ إِلَى بَادِرَةٍ وَجَدْتَ مِنْهَا مَنْدُوحَةً.» و هرگز از بخشش نمودن پشیمان مشو، و بر کیفر دادن شادى مکن؛ و هرگز به سوى خشمى که ناگهان تو را دربرمى گیرد و مى توانى از آن رهایى یابى، شتاب مَوَرز.
امیرمؤمنان على (ع) براساس آموزه هاى قرآنى بخشش گرایى را در زندگى و حکومتدارى، اصلى بنیادى دانسته و بناى روابط و مناسبات حکومتى را بر آن اعلام کرده است. در منطق قرآن کریم پوشاندن بدى و بخشش گرایى، به ویژه آن جا که توانمندى هست، تا آن جا که به گستاخى منجر نشود، اصلى اساسى است، که چنین رفتار کردن متصف شدن به کمالات الهى است که خداوند قادر متعال با وجود قدرتش، بخشش گرا است. بخشش، آن جا که برترى وجود دارد، جاى پشیمانى ندارد، که این، زمینه اصلاح اشخاص و پیوندهاى اجتماعى را فراهم مى کند. در آیۀ ۱۴۹ سورۀ نساء آمده :
« إِنْ تُبْدُوا خَیْرًا أَوْ تُحْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللّهَ کَانَ عَفُوًّا قَدِیرًا. »
اگر خیرى را آشکار کنید یا پنهانش دارید، یا از بدى درگذرید، پس خدا درگذرنده تواناست.
درگذشتن از بدى ها و بر مدار بخشش حکومت کردن، هنرى والا و کمالى الهى است؛ حتّى آن جا که اجازه مقابله و مجازات وجود دارد، سفارش الهى و روش تربیت یافتگان مدرسۀ نبوى، بخشش و فراهم کردن زمینه اصلاح و بسامانى است. در آیۀ ۴۰ سورۀ شوری خداوند فرموده است :
« وَ جَزَاءُ سَیِّئَةٍ سَیِّئَةٌ مِثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللّهِ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الظَّالِمِینَ »
و جزاى بدى، مانند آن، بدى است. پس هرکه درگذرد و نیکوکارى کند، پاداش او بر عهد خداست. بى گمان او ستمگران را دوست نمى دارد.
همچنین در آیۀ ۱۳۴ سورۀ آل عمران فرموده است :
« الَّذِینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَ الْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ »
پرواپیشگان کسانى اند که در فراخى و تنگى انفاق مى کنند؛ و خشم خود را فرو مى برند، و از مردم درمى گذرند؛ و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.
بخششگرایى، کمالى انسانى است که در اداره مردمان و رهبرى آنان به سوى اهداف، ضرورتى اساسى است. در غررالحکم آموزه هایی در خور توجّه در این باره وارد شده است ، از جمله :
«الْعَفْوُ تَاجُ الْمَکَارِمِ.»
بخشش، تاجِ خصلت هاى والاى انسانى است.
«الْعَفْوُ زَکَاةُ الْقُدْرَةِ.»
بخشش، زکات قدرت است.
«أَحْسَنُ أَفْعَالِ الْمُقْتَدِرِ الْعَفْوُ.»
زیباترین کارهاى شخصِ قدرتمند، بخشش است.
از لوازم مهم این بخشش گرایى، پشیمان نشدن از بخشش است ، چنان که امیرمؤمنان در عبارت آغازین این آموزه گرانقدر فرمود : «وَ لاَ تَنْدِمَنَّ عَلَى عَفْوٍ» وهرگز از بخشش نمودن پشیمان مشو .
خداوند به ما توفیق فهم درست عهدنامۀ مالک اشتر و استفادۀ از آن را در عمل عنایت کند . إن شاء الله
