در پی درگذشت حجت الاسلام و المسلمین داود فیرحی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و پژوهشگر حوزه اندیشه سیاسی، برخی چهره های سیاسی و دانشگاهی به این خبر واکنش نشان دادند.
به گزارش جماران، در پی درگذشت حجت الاسلام و المسلمین داود فیرحی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و پژوهشگر حوزه اندیشه سیاسی، برخی چهره های سیاسی و دانشگاهی به این خبر واکنش نشان دادند:
سید حسن خمینی: مرحوم فیرحی مخلصانه در امر پیرایش دین و انقلاب اسلامی از تحجّر و جمود همت می گماشت
در پی درگذشت دکتر داود فیرحی اندیشمند برجسته علوم سیاسی، یادگار امام این ضایعه را تسلیت گفت.
به گزارش جماران، متن پیام حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در پی می آید:
بسمه تعالی
درگذشت عالم جلیل القدر و اندیشمند فکور برادر عزیزمان حضرت حجت الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی رحمت الله و رضوانه علیه موجب تأثر بسیار برای همه کسانی است که از نزدیک با ایشان آشنا بودند و با کمالات علمی و شخصی آن مرحوم آشنایی داشتند.
مرحوم فیرحی از جمله عالمانی بود که از جوانی با درک صحیح از نیاز روزگار خود در کنار علوم متداول حوزوی، به مطالعاتی فراتر از مباحث رایج در حوزه های علمیه روی آورد و در این امر به یکی از سرآمدان حوزه های مطالعاتی خویش بدل شد.
سلامت نفس او و ارادت خالصانه اش به امام و ارزش های اصیل انقلاب همواره او را به عالمی دردآشنا با هویت دینی مبدل کرده بود که مخلصانه در امر پیرایش دین و انقلاب اسلامی از تحجّر و جمود و هر ناخالصی زائد همت می گماشت.
خدای متعال آن مرحوم را با اولیاء خویش محشور دارد و به بازماندگان عزیزش صبر و اجر مرحمت دارد و رضوان واسع خود را بر این فقید سعید ارزانی نماید.
سید حسن خمینی
پیام تسلیت سیدمحمد خاتمی
متن پیام بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
چه تاب‌سوز و جان‌فرسا است شنیدن خبر درگذشت عزیزی که وجودش حجت موجه بود بر سازگاری سنت (اگر دلیری نقد و نه نفی آن را داشته باشیم) و جهان نوپدید انسان روزگار (اگر بر نقد و نه نفی آن دلیری کنیم)؛ و چه خسارت‌بار است فقدان این بزرگ برای عالم اندیشه و ایمان.
روان پاک و تابناک حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر داوود فیرحی در جوار رحمت گسترده الهی آرام گرفت، ولی جان آنان را که انسان را آزاد و عزیز و برخوردار می‌خواهند و می‌دانند و دین خدا را برای فراهم آوردن چنین زندگانی برای انسان می‌فهمند و تفسیر می‌کنند آشوب‌زده و سوزان کرد.
او فقیهی بود متبحر و عالمی متأمل و خیراندیشی متخلق به اخلاق الهی و سیاست شناسی نواندیش و انسان‌دوستی بی‌ریا.
من این مصیبت بزرگ را به همه اصحاب علم و فضیلت و همکاران و همراهان و ارادتمندان به او، بخصوص به خاندان شریف فیرحی، به همسر باوفایش و فرزندان خوب و گرانقدرش و همه بستگان عزادار تسلیت می گویم و از پیشگاه حضرت پروردگار علو درجات این فقید سعید و سلامتی و صبر و اجر بازماندگان معزز را مسألت میکنم.
یادش گرامی و راه او پر رهرو باد
سیدمحمد خاتمی
٢١ آبان ١٣٩٩
مسیح بروجردی: فیرحی یکی از برجسته ترین محققین در تبیین زوایای پنهان اندیشه سیاسی اسلام بود
انا لله و انا الیه راجعون
ارتحال جانسوز اندیشمند متخلق، جناب حجة الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی، لطمه ای جبران ناپذیر بر روند رو به رشد نو اندیشی روشمند دینی است. او یکی از برجسته ترین محققین در تبیین زوایای پنهان اندیشه سیاسی اسلام بود. فیرحی فرزند حوزه بود و همچنان خاستگاه خویش را فراموش نکرد، اخلاق و سیاست، و اندیشه و عمل را در کنار هم داشت و از جمله کسانی بود که آبروی حوزه برای نسل متفکر و متعمق امروز به حساب می آیند.
خداوند تلاش های مخلصانه وی را اجر بی پایان دهد.
اینجانب این ضایعه غمبار را به خانواده و شاگردان و دیگر دوستان ایشان تسلیت عرض کرده، از پروردگار رضوان و رحمت خاصه برای آن عزیز خواهانم.
مسیح بروجردی
محمد جواد ظریف: آثار و کتب و تحقیقات این معلم فرزانه چراغی روشنگر خواهد ماند
بسم الله الرحمن الرحیم
« الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعونَ »
از شمار دو چشم یک تن کم
وز شمار خرد هزاران بیش
با کمال تاسف و تاثر مطلع شدم دوست و برادر گرانقدرم حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر داود فیرحی دعوت حق را لبیک گفت و به دیدار معبود شتافت.
هجرت نابهنگام و فقدان این یار فرهیخته و نواندیش، عالم اندیشمند و متفکر و استاد بزرگ و متواضع حوزه و دانشگاه و پژوهشگر حوزه های علوم سیاسی و اندیشه سیاسی در اسلام، ضایعه ای غمبار و جبران ناپذیر برای این حقیر و جامعه فرهیخته علمی و دانشگاهیان و اساتید و معلمان دلسوز و سخت کوش این مرز و بوم است.
تلاش ها و زحمات دیرینه این استاد اندیشه سیاسی دانشگاه تهران و عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم در عرصه پژوهش و تحقیق علوم سیاسی کشور در دو خواستگاه دانشگاهی و حوزوی پیوندی عمیق بین این دو نهاد ارزشمند علمی کشور برقرار کرده بود که ثمره آن آموزش و تعلیم صدها استاد و دانشجو و طلبه مشتاق فراگیری و دانش اندوزی در ایران عزیز اسلامی بود.
بطور قطع آثار و کتب و تحقیقات این معلم فرزانه چراغی روشنگر در مسیر تفکر و دانش اندوزی همه محققان و اساتید و دانشجویان به یادگار خواهد ماند.
اینجانب از صمیم قلب مصیبت فقدان آن عالم اندیشمند و فرهیخته را به بیت محترم ایشان، اساتید و همکاران خدوم و دانشجویان و دوستداران ایشان در حوزه و دانشگاه به خصوص دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و آحاد اقشار جامعه دانشگاهی سیاسی کشور تسلیت عرض می کنم و از درگاه خداوند عالم حکیم برای ایشان صبر جمیل و اجر جزیل و برای آن استاد فرزانه غفران و رحمت واسعه الهی و همجواری با صلحاء و علماء مسئلت می نمایم.
محمد جواد ظریف
زیدآبادی: سوگ دکتر فیرحی و زبانی که لال می‌ماند!
محمود زید آبادی نوشت: برخی مصیبت‌ها چنان سنگین و جگرخراشند که هیچ کلامی نمی‌تواند تسلی بخش آدمی باشد. رحلت دکتر داود فیرحی از این نوع مصیبت‌هاست. تأثر من از مرگ نابهنگام این دوست فرهیخته و متفکر و زحمتکش و متواضع و با صفا به اندازه‌ای است که چشمم درست صفحۀ مانیتور را نمی‌بیند.
نمیدانم به چه زبانی باید به خانواده و دوستان و شاگردان و خوانندگانِ آثار گرانقدرش تسلیت بگویم جز اینکه از خداوند بخواهم تحمل این مصیبت را بر آنان آسان و با اجر فراوان همراه کند و او در جوار مهر خود بهترین پاداش‌ها دهد.
هجرت زودهنگام دکتر فیرحی مصیبتی بزرگ برای دانش و علم سیاسی در کشورمان هم به حساب می‌آید. او که تلاش فکری خود را بنا به خاستگاه دوگانۀ دانشگاهی و حوزویش در جهت ایجاد پیوندی معقول بین سنت مأثور و دستاوردهای عصر تجدد صرف کرد تا بدینوسیله گذرگاهی برای خروج از بن بست شرایط سیاسی ایران بگشاید، جایش در جغرافیای دانش سیاسی ایران خیلی خالی خواهد ماند. باشد که مرگ جانگدازش رجوع به آثار متعددش را در بین دانشجویان و اهل اندیشه صد چندان کند و بدین وسیله، اثر و خاطره‌اش تا ابد در این کشور زنده بماند.
محمدجواد کاشی: هنوز پیام مرا ندیده است
از رونده نپرسید کجا می‌رود، از راهی که می‌رود معلوم است رهسپار کجاست. اما فیرحی خود راه بود. باید منتظر می‌ماندی ببینی به کجا می‌رسد. دست روزگار بوته زندگی او را این همه بی ملاحظه کنده است. چشم‌های روشن زندگی شیشه‌ای شده‌اند. چندانکه گویی نمی‌شناسمش. تمام دغدغه‌های شخصی و جمعی‌ام را به حاشیه اتاقم پرتاب میکنم.
ما رونده بودیم و البته هر روز در یک راه تازه. یک روز فوکویی بودیم، یک روز هابرماسی. یک روز چپ بودیم یک روز راست. بستگی داشت به اینکه آخرین مطالعاتمان چه بود. فیرحی همه این مباحث را می‌خواند اما با هیچ کدام تماماً همدلی نمیکرد. بهتر از ما می‌دانست، اما با هیچ کدام این سو و آن سو نمی‌شد. کنارمان همیشه نشسته بود، اما مثل هیچ کداممان نبود. بعدها فهمیدم در حوزه هم وضعیتی مشابه داشت. مطابق راه‌های استاندارد پیش روی طلاب، معلوم نبود کجاست و به کجا می‌رود.
تبدیل شده بود به یک دانشگاهی باسواد، و همزمان یک روحانی باسواد، اما خودش را که می‌شناختی، می‌دانستی او نه دانشگاهی است نه یک آخوند استاندارد.
فکر می‌کرد جامعه یک چرخ دنده اصلی دارد. وقتی نمی‌چرخد، جامعه راکد است. پر از بلاهت و سکون و گسیختگی و بی اخلاقی. اگر آن چرخ نچرخد، همه گمراه و مبتذل‌اند. حاکمان دست به کار چپاول سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی وتاریخی می‌شوند و مردم هم در همین کار با هم مسابقه می‌گذارند. علائم زوال همه جا پدیدار می‌شود. یکبار از او پرسیدم دکتر چه می‌شود؟ گفت هیچ چیز شدنی در کار نیست. آرام آرام همه چیز در حال فروریختن است. مثل یک ساختمان کهنه که هر روز سنگی یا آجری از این سو یا آن سو کنده می‌شود.
به نظرش کلام روشنفکران نیز در افزایش این زوال بی تاثیر نیست. می‌گفت سخن باید با چرخ دنده‌های ساکن این جامعه نسبتی برقرار کند تا چرخ به چرخیدن بیافتد. او هم سواد دینی کسب می‌کرد، هم سواد دانشگاهی. هم به عرصه سیاست نظر داشت، هم به بگومگوهای روشنفکرانه. پروژه‌های فکری گوناگون را می‌خواند اما با هیچ کدام همراه نبود. او در حال پیشبرد کاری بود که عزم آن را کرده بود. چگونه می‌توان این چرخ را به حرکت واداشت. می‌دانست که این کار بدون دین امکان پذیر نیست. اما حوزویان را به اعتبار صنف بیش از همه ناتوان می‌دید. بنابراین در دانشگاه حضوری فعال‌تر از حوزه داشت.
او راه بود. باید ظرف زمان به سوی سودای او گشوده می‌ماند تا مقصدی را که پی می‌گرفت بسازد. اما چند روز بیشتر به طول نیانجامید، کنده شدن بوته زندگی‌اش از دنیای ما.
وقتی خبر بیماریش را شنیدم، نگران شدم به سرعت پیامی برای واتس اپ او فرستادم: دکتر خبرهای بدی شنیدم، چطوری؟؟؟ روزی چندبار به آن پیام می‌نگرم. او هنوز پیام مرا ندیده است. هنوز هم منتظرم.
او راه بود. از راهی نمی‌رفت که دیگران راه نیمه تمامش را تمام کنند. فقط او شایستگی تمام کردن آن راه را داشت. اما آنکه می‌چیند، نه صدای ما را می‌شنود و نه ملاحظات ما زندگان را دارد. کار خود را می‌کند و می‌رود. به هیچ کس پاسخگو نیست و رازش را با هیچ کس در میان نمی‌گذارد.
محمد قوچانی: باورم نمی شود
محمد قوچانی نوشت: باورم نمی شود . استاد دکتر فیرحی از دستمان رفت . مصداق عینی پیوند حوزه و دانشگاه بدون ذره ای ادعا یا پروپاگاندای حکومتی و استفاده از بودجه های کلان که برای پروژه وحدت حوزه و دانشگاه خرج می شود . مردی که از روشنفکری دینی فراتر رفت و بی ادعا نماد جمع تفکر دینی و تفکر عقلی در جمع استادان علوم سیاسی بود . به نظرم آینده علم سیاست در ایران بود . کسی که برخلاف اکثریت روشنفکران به تاسی از استادانش در علم فقه و علم سیاست ، اهمیت گذار از فقه به حقوق را فهمید . گرچه خود استاد و اسوه اخلاق و نماد مدارا و صبر و حلم بود اما دین را محدود به اخلاق و عرفان نمی کرد . فقه را دانش حقوق و قانون می دانست و قانون را مهم ترین رکن آزادی می دانست . در اهمیت پژوهشهای فیرحی هر چه بگویم کم است . کتابهایش در فقه مشروطه بی سابقه بود . امروز روز عزای عمومی همه دانشجویان علوم سیاسی است . در مهرنامه و در سیاست نامه در خدمتش بودیم و بارها از محضرش استفاده کردیم . نباید بگذاریم راهی که او پژوهشگر آن بود بی رهرو بماند . لعنت به کرونا ... امروز روز خیلی بدی بود ...
محمود صادقی:غم و اندوه و بهت ناشی از خبر چنان سنگین است
به نام خدا
انا لله و انا الیه راجعون
استاد اندیشمند و دانش‌پژوه نظریه‌پرداز دکتر داود فیرحی در اثر ابتلا به ویروس مرگبار کرونا دار فانی را وداع گفت؛
غم و اندوه و بهت ناشی از خبر چنان سنگین است که دستم برای نگارش چند سطر پیام تسلیت به سختی به قلم می‌رود.
حجةالاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی نمونه‌ای مثال زدنی از ظهور نسلی نو در جامعه‌ی علمی ما بود که ضمن بهره‌گیری از میراث علمی دو سنت حوزوی و دانشگاهی در حوزه‌ی علوم انسانی مواجهه‌ای نقادانه و جسورانه با آنها داشت. او هم در عرصه‌ی آموزش، هم در عرصه‌ی پژوهش بسیار پرکار و پربار بود و در عمر نسبتا کوتاه خود آثار بسیار ارزشمندی را، بویژه در حوزه‌ی نوپیدای فقه سیاسی، تقدیم جامعه علمی کرد.
دکتر فیرحی حقیقتا از زمره‌ی عالمانی بود که هیچ چیز خلأ ناشی از فقدانشان را پر نخواهد کرد.
اینجانب با اندوه فراوان این مصیبت بزرگ را به فرزندان و خانواده‌ی صبور و بازماندگان آن مرحوم و جامعه‌ی دانشگاهی و حوزوی و دوستان و دوستداران پرشمارش تسلیت میگویم و
از درگاه خداوند متعال برای آن عزیز وارسته رحمت و مغفرت و همنشینی با ارواح اولیا و علمای سلف و برای خانواده و فرزندان داغدارش شکیبایی مسألت می نمایم.
محمود صادقی
دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاهها
سیدضیاء مرتضوی: این عالم وارسته که نمونه ای ستودنی از پیوند عملی علم و اخلاق بود
الذین اذا اصابتهم مصیبة قالوا
انا لله و انا الیه راجعون
خبر تاسفبار و تاثرانگیز درگذشت دوست عزیزمان، جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر فیرحی رضوان الله علیه، اندوهی سنگین بر دلهای علاقه مند به این انسان فرهیخته و متخلق و اندیشمند فرزانه گذاشت. این عالم وارسته که نمونه ای ستودنی از پیوند عملی علم و اخلاق بود و در این روزها امید به شفای او بسته بودیم، شمع جمع دوستان بود و افسوس که بسی زود خاموش شد و ما را سوگوار فقدان خود کرد. این مصیبت اندوهبار را به خانواده گرامی، دوستان ارجمند و شاگردان ایشان تسلیت می گویم و از خداوند مهربان برای آن مرحوم رحمت و رضوان و برای همه داغدیدگان به ویژه خانواده ارجمند ایشان پاداش صابران را درخواست می کنم.
اللهم اغفر له و لنا و لجمیع المومنین و المومنات
سیدضیاء مرتضوی
سید جواد ورعی: تلاش و مجاهدت علمی، و سلوک اخلاقی او ستودنی بود.
انا لله و انا الیه راجعون
درگذشت اندوهبار دوست عزیز، فاضل ارجمند، و استاد دانشگاه تهران موجب تاسف و تاثر شد. تلاش و مجاهدت علمی، و سلوک اخلاقی او ستودنی بود. این مصیبت را به خانواده محترم و دوستان و علاقمندان ایشان تسلیت عرض می کنم و برای او از خداوند متعال رحمت و مغفرت، و همنشینی با اولیا، و برای بازماندگان و داغدیدگان صبر و اجر خواستارم.
سید جواد ورعی
فاضل میبدی: کاروان شهید برفت از پیش /وآن ما هم رفته گیر و می اندیش/ وز شمار دوچشم یک تن کم / وزشمار خرد هزاران بیش
والسلام علیه یوم ولد و یوم مات و یوم یبعث حیا .
کاروان شهید برفت از پیش /وآن ما هم رفته گیر و می اندیش/ وز شمار دوچشم یک تن کم / وزشمار خرد هزاران بیش/
سی سال بود که با مرحوم استاد دکتر فیرحی حشر و نشر داشتم . اخلاق و تواضع علمی ومتانتش مرا جذب شیفته خود ساخته بود ؛همگان را شیفته می ساخت .کم سخن می گفت و هر وقت لب می گشود مهربانانه ، عالمانه و سنجیده سخن می گفت . دره نادره ناشناخته بود . خبر مرگش به باور نمی نشیند . نابهنگام از این خاکدان پر کشید و به صالحان و صدیقان پیوست . کاش می ماند و درخت دانش را بر و بهر بیشتری میداد. وتشنگان دانش را بیشتر سیراب می کرد . در هر صورت بی وداع با دوستان از میان ما رفت . باید در غم فقدان این انسان فرهیخته صبوری کرد . امید است خداوند به خانواده شریف و بزرگوارش و به سایر بازمندگان و دوستان و دانشگاهیان و شاگردان و همفکران این فکور فرزانه صبر و صحت و شکیایی بیشتر عنایت نماید و او را نزد ملیک مقتدر و ودر جویبار رحمت و رضوانش جای دهد . عسی ان تکرهو شیئا و هو خیرلکم .
در طریقت پیش سالک هر چه آید خیر اوست / در صراط مستقیم ایدل کسی گمراه نیست
محمد جواد ارسطا
انا لله و انا الیه راجعون
از شمار دو چشم، یک تن کم
وز شمار خرد هزاران بیش
نمیدانم شدت تاثر و تاسف خود را از ارتحال این اندیشمند متواضع و دوست صمیمی قدیمی و انسان شریف و سلیم النفس جناب حجة الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی چگونه و با چه زبانی بیان کنم.
خدایش بیامرزد و در جنت رضوان خود جایش دهد و به خانواده داغدار او صبر و اجر و عافیت، عطا فرماید.
محمد جواد ارسطا
حسن پویا
بسمه تعالی
انا لله و انا الیه راجعون
درگذشت دوست بزرگوار استاد فیرحی، اسوه اخلاق و نیک خویی و انسانیت و تواضع، دردی ناتمام بر دلمان گذاشت.
مردی از تبار حوزه و دانشگاه، استادی دارای ایده های روشنگرانه و بروز، دردآشنا، فرهیخته و دارای تواضعی از جنس اولیاء الهی، بویژه شخصیتی در جهت نیاز امروز جوانان این مرز و بوم.
روحش شاد و جایگاهش در جوار رحمت الهی بلند باد.
برای همه دوستدارانش، بویژه خانواده گرامی اش شکیبایی طلب می کنم.
حسن پویا
کاظم قاضی زاده
بسمه تعالی
انا لله و انا الیه راجعون
اندیشور گرامی و محقق برجسته و دوست بسیار عزیزمان
حجه الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی آسمانی شد
به همه کسانی که از اندیشه های وی در طول سالیان درس دین و سیاست آموختند و به همه دوستانی که او را به تواضع و وارستگی می شناختند و به حوزه علمیه و دانشگاه و خانواده اش تسلیت عرض می کنم و برای او آرامش ابدی و اجر کثیر برای یک عمر تلاش علمی و سربازی امام زمان را می طلبم
کاظم قاضی زاده
سید صادق قادری
انا لله وانا الیه راجعون،غم فراغ اندیشمند فرزانه،استادبرجسته،محقق توانمندحضرت حجه الاسلام والمسلمین دکترفیرحی رضوان الله علیه رابه همه خویشاوندان ودوستان وشاگردان آن عزیزسفرکرده تسلیت عرض مینمایم، صفات حمیده ایکه قرآن کریم درمرتبه اعلا پیامبرش را بدان ستود"لو کنت فظا غلیظ القلب لانفضوا من حولک"وامثال این کریمه،دکتر فیرحی درصقع وجودی خود به عنوان عالم دین ازآن برخورداربود،متانت،آرامش،خوش خوئی،تواضع،گوش شنوابودن،تلاش برای فهم بیشتر وبهتر،دغدغه دین ومردم داشتن وجمع بین آداب مسلمانی وزیست آین زمانی،توان بسیاربالادرانتقال دانسته ها همه وهمه ازاو شخصیتی ساخت که جز باعنوان"دکترفیرحی "نمی توان توصیف کرد،خدایش با پیامبر وآل صلوات الله علیهم اجمعین محشورفرماید.
هادی سروش
بسمه تعالی
شخصیت بافضیلت و اندیشمند پرتوان جناب حجت الاسلام والمسلمین دکتر فیرحی در دارالسلام مآوای گرفت.
او شخصیتی بود که اخلاق را نه فقط در چهره ، بلکه در رفتار ، و خصوصا در قلم و بیان خود نهادینه نموده بود. دارای آنچه گفتار دلنشینی بود که انسان را از شنیدن خسته نمیکرد. اندیشه های دینی و نوگرایانه اش گرچه راسخ بود ولی چون بوی تندی نمیداد آدمی را به تفکر وا میداشت .
از خدای مهربان ؛ برایش جایگاه "رضوان من الله اکبر" را خواستاریم.
محمدرضا واعظ مهدوی
انالله واناالیه راجعون
حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر داوود فیرحی روحانی نو اندیش و استاد اندیشه سیاسی دانشگاه تهران که حضور او یادآور اندیشه های شهیدان مطهری و بهشتی بود، سحر گاه امروز در اثر بیماری کرونا به دیار باقی شتافت. اینچنین ضایعات معنوی و فقدان سرمایه های عظیم انسانی کرونا بسیار بیشتر از صدمات اقتصادی و اجتماعی بیماری است.
خدا ایشان را رحمت کند. این ضایعه غیر قابل جبران را به فرهیختگان و استادان دانشگاههابه ویژه دانشکده های حقوق دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت مدرس، و به موسسات خیریه و فرهنگی عضو شورای عالی هاسب؛ موسسات محسنون و احیاء فضلیت که از افتخار همکاری ایشان بهره مند بودند، صمیمانه تسلیت عرض میکنم و برای خانواده محترم و بازماندگان معنوی و شاگردان مکتب فکری ایشان ، صبر ، و توفیق ادامه راه آن متفکر فرهیخته را آرزو می کنم.
محمدرضا واعظ مهدوی
انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه های کشور
انا لله و انا الیه راجعون
اذا مات العالم، ثلم فی الاسلام ثلمه لا یسُدُّها شیء الی یوم القیامه
با درد و اندوه، درگذشت متفکر عالیقدر، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران مرحوم حجه الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی را به جامعه علمی کشور و اصحاب اندیشه و نیز خانواده ارجمند ایشان تسلیت می‌گوییم.
آن بزرگ‌مرد مجمع نجابت اخلاقی و نواندیشی دینی بود و در تمامتِ عمر پربرکت خویش کوشید تا با الهام از میراث معنوی اسلام در پرتو دستاوردهای نوین علوم انسانی، بنیادی‌ترین چالش‌های جامعه ایران را بشناسد و با تأمل در رابطه دین و قدرت بر اساس مبانی فقه سیاسی، افق‌های تازه‌ای به روی اصحاب اندیشه بگشاید.
امیدواریم دادار دانا ایشان را غریق رحمت و قرین اولیای خویش گرداند و سیره عملی و اندیشه‌های متعالی او را چراغ راه جویندگان حقیقت قرار دهد.
انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه های کشور
جمشید انصاری:
مرگ چنین خواجه نه کاری است خرد! در فقدان برادر ، رفیق و همشهری اندیشمند و نواندیش استاد داوود فیرحی که سرمایه بزرگی برای حوزه و دانشگاه بود سخنی جز تاسف و دریغ و دردنیست ! خدایش بیامرزد و با انبیاء و اولیاء الهی محشور باشد
عارف: مرحوم فیرحی محبوب قلب‌ها بود
رییس بنیاد امید ایرانیان در پیامی درگذشت حجت الاسلام فیرحی را تسلیت گفت.
محمدرضا عارف رییس بنیاد امید ایرانیان و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با صدور پیامی درگذشت حجت‌الاسلام داوود فیرحی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران را تسلیت گفت.
متن این پیام به شرح ذیل است:
انا لله وانا الیه راجون
رحلت عالم نو اندیش و دین شناس مؤمن و انسان دوست و استاد ارجمند دانشگاه، حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر داوود فیرحی ضایعه ای خسارت بار بود.
اینجانب سالها توفیق بهره بردن از بیانات شیوا و سخنرانی بیلغ و فصیح ایشان در مجامع مختلف ازجمله در حسینیه بنیاد امید ایرانیان در ایام ماه محرم را داشتم .دکتر فیرحی الحق دانشمندی اخلاق مدار بودند که همین ویژگی ایشان باعث شده بود محبوب دلها شوند.
من این مصیبت سنگین را به همه دین باوران فضیلت دوست و به همه آزادگان حقیقت جو و به همه دوستداران و ارادتمندان این عزیز، و به همسر گرانقدر ایشان و به فرزندان خوب و گرامی ایشان و همه بستگان داغدار تسلیت عرض می کنم و برای آنان از پیشگاه پروردگار منان صبر و اجر و سلامتی و برای روان پاک آن فقید سعید آمرزش و رحمت الهی و علو درجات مسألت می کنم. از خداوند منان می خواهم که همه جانباختگان بیماری کرونا را مشمول رحمت خود قرار دهد و بیماران را شفای عاجل عنایت فرماید. عاش سعیداً و مات سعیداً.
محمدرضا عارف
جهانگیری: درگذشت فیرحی ضایعه‌ای بزرگ برای جامعه علمی کشور است
معاون اول رییس جمهور در پیامی درگذشت حجت الاسلام داود فیرحی را تسلیت گفت.
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور با صدور پیامی درگذشت حجت الاسلام داوود فیرحی را تسلیت گفت.
جهانگیری در این پیام نوشت افزود: مصیبت فقدان این روحانی نواندیش و وارسته که عمر پر برکت خود را صرف توسعه علمی کشور و پژوهشگری در حوزه‌های علوم سیاسی و اندیشه سیاسی در اسلام کرد و در این مسیر آثار متعدد علمی نیز از خود به یادگار گذاشت، به جامعه دانشگاهی کشور، اساتید و دانشجویان، علاقه مندان و بستگان به ویژه خانواده محترم ایشان صمیمانه تسلیت میگویم و از خداوند بزرگ برای آن فقید سعید غفران و رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان ارجمند صبر و اجر مسألت دارم.
علی اعطا:
استاد بی بدیل اخلاق و سیاست بود و نماد بارز عقلانیت دینی. اعتقاد داشت جهان دارد کوچک می‌شود. آدم‌ها بدون اینکه احتیاج به قرابت زمانی داشته باشند؛ به لحاظ فکری و ذهنی با هم نوعی نزدیکی پیدا می‌کنند. اگر تخیل کنیم جهان در حال تبدیل شدن به یک روستای کوچک است
داوود فیرحی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و پژوهشگر برجسته حوزه اندیشه سیاسی با یادمانی پربهره از نظریه، پژوهش، تدریس و تالیف آن سوی مرز هستی شتافت و دوستدانش را در این روستای کوچک تنها گذاشت!
روحش شاد و یادش گرامی.
واعظی درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین فیرحی را تسلیت گفت
رئیس دفتر رئیس جمهور در پیامی با تسلیت درگذشت اندیشمند متعهد، مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین داوود فیرحی، اظهار داشت که یقینا خدمات ارزنده و درخشان آن عالم وارسته همواره در یاد و خاطره جامعه علمی کشور باقی خواهد ماند.
متن پیام تسلیت دکتر محمود واعظی به این شرح است:
انالله و انا الیه راجعون
درگذشت اندیشمند متعهد، مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین داوود فیرحی، موجب تأثر فراوان گردید.
اینجانب با عرض تسلیت این ضایعه به خانواده محترم، استادان و دانشجویان حوزه و دانشگاه کشور، از درگاه خداوند متعال برای آن سفر کرده که با همت والا و تلاش عالمانه خود، منشاء خدمات علمی ماندگاری گردید، علو درجات و برای عموم بازماندگان صبر و اجر مسألت دارم.
به یقین خدمات ارزنده و درخشان آن عالم وارسته همواره در یاد و خاطره جامعه علمی کشور باقی خواهد ماند.
محمود واعظی
مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم: فقدان حجت الاسلام والمسلمین دکتر فیرحی خسارتی بزرگ برای جریان اصلاح‌طلبی است
مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم درگذشت حجت الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی را تسلیت گفت.
به گزارش شفقنا، متن پیام این نهاد حوزوی به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع): إِذَا مَاتَ الْمُؤْمِنُ الْفَقِیهُ ثُلِمَ فِی الْإِسْلَامِ ثُلْمَهٌ لَا یَسُدُّهَا شَیْ‌ءٌ (الکافی، ۱، ۳۸).
دست تقدیر دردانه‌ای کمیاب، استادی فرزانه، اندیشمندی والا و نواندیشی کم‌نظیر را از جامعه ما ربود که جای خالی وجود نازنینش پرناشدنی است. جناب حجت الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی که سرمایه زندگی خود را وقف فهم و گسترش تفسیری روزآمد و کارآمد از دین کرده بود، ناباورانه زمانی از جهان خاکی رخت بربست که جامعه بیش از پیش تشنه دریافت روایت رحمانی او از اسلام و تشیع بود.
امتیاز و برجستگی او تنها به اندیشه‌ورزی و دانشوری محدود نمی‌شد؛ بلکه در وادی اخلاق و ادب نیز ممتاز بود. او با کوششی خستگی‌ناپذیر در عرصه حوزه و دانشگاه و با بهره‌بردن از زبان و قلم، فروتنانه در تبیین و دفاع از چنین برداشتی از دین تلاش می‌کرد. در زمانه‌ای که خشونت و استبداد در لباس دین، سیمای دین را نزد نسل جدید زشت و باور آنان را به آن سست می‌ساخت، او می‌کوشید با زبانی جذاب، شیوا و دلنشین چهره‌ای زیبا و پذیرفتنی از دین ترسیم کند؛ چهره‌ای که در آن انسانی زیستن و پاسداری از حقوق مردم از تقدم و اهمیت برخوردار است.
در دوران کوتاه اما پر ثمر زندگانی خویش آثاری ارزشمند در حوزه اندیشه سیاسی اسلام و فقه سیاسی از خود برجای نهاد که نقشی پر اهمیت و غیر قابل انکار در نظریه‌پردازی برای گذار از وضعیت نابهنجار کنونی و هموار ساختن راه رهایی و آزادی داشته و خواهد داشت. حضور او در هر محفل و انجمنی مایه نشاط، همبستگی و پیشرفت آن بود و با اخلاق نیک خود هرگونه تیرگی را از روابط اعضا می‌زدود و چونان شمعی فروزان بر روشنایی درخشش آن انجمن می‌فزود. در نشست‌های مهم و تاثیرگذار اصلاح‌طلبانه نیز وجود ارزشمند وی نقشی راهبردی و تعیین‌کننده داشت. بی‌تردید فقدان وی خسارتی بزرگ برای جریان اصلاح‌طلبی، جنبش مدنی و رهایی‌بخش ایران عزیز است.
مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم که سالها افتخار عضویت آن استاد عزیز را داشت و در تمامی برنامه‌ها و نشست‌های خود از نظرات و دیدگاه‌های موثر و سخنرانی‌های آن بزرگوار بهره می‌برد، اینک در غم از دست‌دادن آن بزرگوار به سوگ نشسته است. مجمع درگذشت ایشان را به خانواده، به ویژه همسر و فرزندان آن فقید، شاگردان، دوستداران، حوزه‌های علمیه، دانشگاهیان عزیز و تمامی ملت ایران که او همواره دل در گرو خوشبختی و پیشرفت آنان داشت، تسلیت می‌گوید. همچنین شادی، آرامش و آمرزش بیکران برای روح ایشان و بردباری و پاداش الهی برای همه بازماندگان و داغدیدگان طلب می‌کند.
وآخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین
مجمع مدرسین و مدرسین حوزه علمیه قم
پیام تسلیت بیت آیت الله العظمی صانعی (قدس سرّه) در پی درگذشت حجت الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی (رحمة الله علیه)
بسمه تعالی
درگذشت اندیشمند متعهد، سیاست شناس متخلق مرحوم مغفور حجة الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی (رحمة الله علیه) موجب تأسف و تأثر گردید.
فقدان این اندیشمند متفکر و مصلح که کار سترگ پیوند بین سیاست و اخلاق را در این دوران سیاست زده و منفعت طلبانه با حفظ آرمان های اسلامی، وجهه همت خویش قرار داده بود؛ ثلمه ای بزرگ در حرکت جامعه به طرف آگاهی و کمال است. آن مرحوم روشنفکری دینی را بدون توجه به فقه، ناکارآمد می دانست و سیاستگذاری بدون توجه به وجدان عمومی جامعه را عقیم می پنداشت.
اینجانب ضمن عرض تسلیت به محضر بقیة الله الاعظم (ارواحنا لتراب مقدمه الفداء) ، حوزویان، دانشگاهیان، خانواده معزی آن فقید سعید و کلیه وابستگان نسبی و سببی از خداوند منان برای آن مرحوم رحمت و غفران واسعه الهی و حشر با حضرات معصومین (علیهم السلام) و برای بازماندگان صبر جمیل و اجر جزیل را خواستارم.
قم المقدسة- - ۲۱ آبان ۱۳۹۹- ٢٥ ربیع الاول ١٤٤٢
بیت مرحوم آیت الله العظمی صانعی (قدس سرّه)
فخرالدین صانعی
حسین جابری انصاری:
در سوگ استاد دکتر داود فیرحی
بنام خدا
انا لله و انا الیه راجعون
با درد و آه درگذشت انسان دوست داشتنی، دانشمند پارسا و بی ریا حضرت حجت الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی، نظریه پرداز و استاد ممتاز اندیشه سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و نماد حقیقی و بی مدعای پیوند حوزه و دانشگاه را به خانواده و دوستان و همکاران و شاگردان ارجمند ایشان تسلیت گفته، از خداوند جان و جهان برای آن فقید سعید غفران و رضوان و برای همه بازماندگان صبر و اجر طلب می کنم.
بی تردید آثار و تألیفات ماندگار و جمع بزرگ دوستان و شاگردان و همراهان زنده یاد مرحوم دکتر فیرحی تداوم بخش حضور معنوی آن عزیز سفرکرده در جامعه علمی ایران خواهند بود، اما فقدان شخصیتی چون او که جامع علم و عمل و صاحب خصال نیکویی همچون آرامش آسمانی و تواضع مثال زدنی و دقت نظر کم نظیر و کم گویی و گزیده گویی و در عین حال برخورداری از اندیشه نظام مند و طرحواره مشخص علمی و ذهنی بود، برای جامعه علمی کشور، و ایران در حال تحول و تلاش برای ساختن و برساختن تجربه جدیدی از امتزاج سنت و تجدد و اسلامیت و جمهوریت، ثلمه ای جبران ناپذیر خواهد بود، زیرا جمهوری اسلامی ایران در این شرائط به اندیشمندانی چون او سخت محتاج است. رضوان الله تعالی علیه و حشره مع الصالحین و الابرار، بحق محمد و آله الاخیار
حسین جابری انصاری
معاون کنسولی، مجلس و ایرانیان
وزارت امور خارجه
۲۱ آبان ۱۳۹۹
پیام تسلیت آیت الله دکتر محقق داماد:
فصبر جمیل
با قلبی آکنده از اندوه رحلت اسفناک مفضال ارجمند حضرت حجه الاسلام والمسلمین دکتر داوود فیرحی استاد دانشگاه تهران وعضو‌مدعو گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم را به اطلاع می رساند.
فقدان این پژوهشگر صلح دوست که هرگز چهره مهربانش از خاطر دوستان زایل شدنی نیست برای ارباب فضیلت ثلمه ای جبران ناپذیراست.
این فاجعه مولمه را خدمت بازماندگان داغدار وبستگان سوگوار وهمه جامعه فضیلت گستر کشور تسلیت عرض میکنم وبرای روان ان عزیز رضوان واسعه حق متعال وبرای عموم دانشیان از ملت ایران عزت وسربلندی وبرای بسوگ نشستگان این مصیبت صبرجمیل و اجر جزیل مسالت دارم.
سروش محلاتی: فیرحی در حوزه علمیه ما آنگونه که شایسته بود مورد استفاده و بهره برداری قرار نگرفت
به گزارش جماران؛ به نقل از شفقنا، استاد حوزه علمیه قم گفت: فیرحی برای حوزه های علمیه یک سرمایه بود ولی ما در حوزه از این سرمایه چه استفاده ای کردیم؟ چه بهره ای بردیم؟ چقدر از دانش او برای تحقیق، برای تدریس، برای پرورش طلاب آگاه و روشن بهره برداری کردیم؟ فیرحی در حوزه علمیه ما هم آنگونه که شایسته بود مورد استفاده و بهره برداری قرار نگرفت.
حجت الاسلام والمسلمین سروش محلاتی در درس خارج فقه امروز خود با بیان اینکه امروز روز سخت و سنگینی است، گفت: از دست دادن دوست عزیز و استاد گرامی جناب آقای فیرحی مصیبت سنگینی است. بهرحال بعد از چندروز نگرانی متاسفانه این بار سنگین مصیبت بر ما و دیگر دوستان و جامعه علمی و حوزه های علمیه فرود آمد.
او افزود: از دست دادن چنین استادی آن هم در چنین موقعیتی که نیاز به چنین شخصیت هایی است، انصافا سخت و دشوار است. انسانی عالم، آگاه، متفکر و بالاتر بسیار بسیار متخلّق و متهذّب. ولی آنچه که بیش از دست دادن این استاد عالی مقام، انسان را متاثر می کند، دو نکته است: نکته اول این است که در جامعه و کشور ما چنین عالمان دلسوز و خودساخته ای هرچند کم وجود دارند اما متاسفانه از ظرفیت چنین متفکرانی به نحو شایسته ای در کشور و نظام ما استفاده نمی شود. کسی که عمر خود را در تحصیل و تحقیق گذاشته است هم در فقه اسلامی هم در شناخت نظام سیاسی اسلام هم در آگاهی، اشراف و اطلاع از نظام های سیاسی دیگری که در جهان وجود دارد، عمری را صرف کرده و آگاهی های ذی قیمتی پیدا کرده است، چنین عناصری می توانند برای حل مشکلات کشور و برای راه حل پیداکردن در مسیری که نظام و کشور در پیش روی دارد از اندیشه و فکر آنها استفاده زیادی صورت بگیرد.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: متاسفانه فیرحی و امثال فیرحی در نظام ما به لحاظ استفاده کردن از اندیشه آنها غریب بوده اند و غریب هستند و این یک تاثر است که چرا از ظرفیت عالمان و دانشمندان وارسته و علاقمند و دلسوز به نظام برای حل مشکلات کشور، استفاده کامل نمی شود.
او عنوان کرد: اما ناراحتی دوم که مصیبت از دست دادن فیرحی را سنگین تر می کند، این است که متاسفانه در حوزه های علمیه ما هم از چنین عناصر متفکر و دلسوزی استفاده کامل نمی شود. فیرحی برای حوزه های علمیه یک سرمایه بود ولی ما در حوزه از این سرمایه چه استفاده ای کردیم؟ چه بهره ای بردیم؟ چقدر از دانش او برای تحقیق، برای تدریس، برای پرورش طلاب آگاه و روشن بهره برداری کردیم؟ فیرحی در حوزه علمیه ما هم آنگونه که شایسته بود مورد استفاده و بهره برداری قرار نگرفت.
سروش محلاتی گفت: این دو جهت تاثر و تاسف ما را نسبت به از دست دادن چنین دانشمندی افزون می سازد. ما افرادی مانند فیرحی یاد نداریم. افرادی که در سال های اخیر، در دو سه دهه اخیر از حوزه به دانشگاه رفته اند، البته فراوانند ولی بسیاری از این افراد در هنگام هجرت به دانشگاه، همه شئون و سرمایه حوزوی خود را(کتاب و فکر و اندیشه و لباس) اینجا گذاشتند. همه را از تن بیرون آوردند و مجرد شدند و بعد به دانشگاه کوچ کردند ولی فیرحی در زمره این گروه نبود. او از حوزه به دانشگاه رفت ولی از حوزه به دانشگاه برد. سرمایه ای را که اندوخته بود، برد. هم سرمایه علمی خود را هم سرمایه اخلاقی و تقوایی و متانتی که در حوزه علمیه کسب کرده بود. با پایان عمر هم با همین سرمایه، زندگی کرد، با این سرمایه اندیشید، با این سرمایه فکر کرد، با این سرمایه بحث علمی خود را دنبال کرد. آثار علمی این دانشمند عزیز نشان می دهد که او از حوزه علمیه چه ارزش هایی را آموخته بود و چه سرمایه علمی را با خود برده بود البته ابن بردن، دوطرفه بود هم از حوزه به دانشگاه برد هم از دانشگاه به حوزه آورد و چنین عناصری البته زیاد نیستند که در رفت و آمد خود بتوانند هم ببرند و هم بیاورند لذا خلا وجود این استاد عزیز برای ما یک خلا سنگین است و یک مصیبت جبران ناپذیر.
او افزود: علاوه بر اینکه این استاد جایگاه بلندی داشت و خلا وجودی او را به این زودی نمی توان پر کرد به لحاظ شخصی هم با توجه به ارتباطات نزدیکی که با یکدیگر داشتیم، انس و آشنایی و رفاقتی که از دیرزمان با یکدیگر داشتیم، این مصیبت بشخصه برای من بسیار سخت، دردآور و ناگوار است. اتفاق چنین بود که هرچه زمان می گذشت و هرچه با یکدیگر آشنا می شدیم، بخصوص در سال ها و ماه های اخیر، قرابت فکری بیشتری نسبت به یکدیگر احساس می کردیم و در کارهای علمی و مباحثات علمی، این قرابت را می دیدیم، در بحث هایی که با یکدیگر داشتیم، این نزدیکی را احساس می کردیم. او دارای خلق پسندیده ای بود و در میان همه دوستان از این جهت، شخصیت ممتازی بود.
از خداوند می خواهم که این عالم مهذب و صاحب خلق حسن را با روح پیامبر عظیم الشان، پیامبری که صاحب خلق عظیم در قران کریم معرفی نامیده شده است، محشور بفرماید و به خانواده او صبر و بردباری عنایت بفرماید.
پیام تسلیت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پی درگذشت حجت الاسلام والمسلمین فیرحی
سید عباس صالحی در پیامی درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین داود فیرحی استاد گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی را تسلیت گفت.
در متن پیام تسلیت سید عباس صالحی آمده است:
«انالله و انا الیه راجعون
خبر درگذشت اندیشمند فرهیخته استاد حجت الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی موجب تالم و تاسف شد.
آن مرحوم در طول حیات کوتاه اما موثر علمی تصویری روشنگرانه و روزآمد از مطالعات اندیشه سیاسی - اسلامی را ارائه داشت و آثار و تالیفات ارزشمندی در این زمینه از خود به یادگار نهاد.
این جانب فقدان این انسان وارسته و اخلاق‌مدار را به خانواده آن مرحوم، جامعه حوزوی و دانشگاهی، دوستداران و شاگردان و عموم اصحاب فرهنگ و اندیشه صمیمانه تسلیت میگویم و از درگاه ایزد متعال برای آن فقید سعید علو درجات و رحمت واسعه و برای بازماندگان معزز صبر و اجر مسالت دارم.»
مجید انصاری:
انالله و انا الیه راجعون
درگذشت خسارت باروجبران ناپذیر عالم وارسته، اندیشمندوپژوهشگر توانا، استاد برجسته حوزه و دانشگاه، حجت الاسلام والمسلمین آقای دکتر فیرحی موجب تآسف وتآثر فراوان گردید.
او با دانش وسیع، و درک عمیق از حقیقت و جوهره دین و نقش آن درزندگی سیاسی و اجتماعی انسان با تالیف دهها کتاب و مقاله و تدریس معارف ناب اسلامی، خدمات بس ارزنده‌ای به ساحت علم و دین ارزانی داشت و با الهام از مکتب فکری و سیاسی امام خمینی (س) با تحجر و کج اندیشی دینی مبارزه کرد.
زمانه ما سخت نیازمند چنین عالمان متعد و بصیر است. مصیبت فقدان آن عزیز سعید را به خانواده و بستگان معزز، دوستان، شاگردان، جامعه علمی و پژوهشی کشور تسلیت میگویم و از خداوند منان برای او علو درجات و برای مصیبت دیدگان صبر و اجر جزیل مسئلت دارم.
مجید انصاری
پیام تسلیت مجمع روحانیون مبارز به مناسبت درگذشت حجت الاسلام والمسلمین فیرحی
بسم الله الرّحمن الرّحیم
إنٰا لله و إنّا إلیه راجعون
درگذشت تاسف بار حجة الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی موجب اندوه فراوان برای دوستان و شاگردان آن مرحوم گردید ، این استاد حوزه و دانشگاه به درستی دریافته بود که تاریخ اندیشه سیاسی اسلام بویژه تشیّع نیاز مبرم و فوری به باز اندیشی و پالایش از کج اندیشی ها دارد تا گوهر ناب تحول عظیمی که اسلام در تاریخ بشریّت به وجود آورد درخشنده تر شناخته شود، این عالم وارسته باعزمی ستودنی در پی شکستن سنگواره های باورها و عقائدی بود که حاکمان بیگانه از گوهر اسلام به نام دین و با کمک عالمان مفتون قدرت به اندیشه و شناخت جهان اسلام تحمیل کرده اند ، چنین مجاهدتی را بر عهده گرفته بود تا حقائق دلنشین و خرد پذیر را به نسل جستجوگر امروز حوزه و دانشگاه تقدیم کند.
امید آن که این تلاش های ارزشمند به عنوان عمل صالحی در کنار دیگر اعمال صالح آن فقید سعید ذخیره آخرت او باشد.
بی شک شاگردان و همباوران آن محقق ارجمند چراغی را که او بر افروخته بود پر فروغ نگه خواهند داشت.
بی تردید آثار علمی-تحقیقی او که شمع وجودش به پای آن می سوخت مورد بهره برداری جویندگان معانی و مفاهیمی به دور از خرافه و گزافه قرار خواهد گرفت.
مجمع روحانیون مبارز این ضایعه بزرگ را به خاندان محترمش تسلیت می گوید و برای آنان از خداوند صبر و اجر صابران را مسئلت دارد و نیز با دوستان و شاگردانش و با مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیّه قم کمال همدردی را دارد و برای آن نازنین رحمت واسعه الهی و همنشینی با اولیاء خدا را در سرای جاوید از درگاهش مسئلت می نماید.
مجمع روحانیون مبارز
۲۱/۸/۱۳۹۹
عبدالله نوری:
إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
خبر رحلت ناباورانه و تأثر برانگیز فقید سعید حجةالاسلام والمسلمین دکتر داوود فیرحی استاد فرزانه و روشن‌ضمیر، اندیشمند متخلق و آگاه و معلم برجسته و دلسوز، دل دوستان و روان همفکرانش را داغدار و سوگوار نمود.
دکتر فیرحی از معدود برجستگان ساحت دانش و دین بود که جامعه‌ی دردمند ایران و قاطبه‌ی روشنفکران معاصر، امید به چشمه‌ی جاری وجود و آثار ماندگار و با برکت وی داشتند اما با حیرت و حسرت تمام، دست اجل، این وجود شریف را از دامان حوزه و دانشگاه و عرصه‌ی خیرخواهان و نیک اندیشان چه آسان ربود.
دکتر فیرحی واجد فضایل اخلاقی و علمی فراوان بود، چهره‌ی مهربان، ادب ادیبانه و صمیمیت و صفای مثال زدنی او زبانزد بود. سیمای درخشان و تبسم امیدوارانه‌ی او، بیان آرام بخش و راهگشای او، صداقت رفتار و ایمان زلال او، چه بسیار دوستانی را که فریفته‌ی وجود نازنینش کرده بود.
استاد فیرحی ژرف اندیشی مؤمن، روشنفکری اصیل، دینداری برخاسته از متن سنت و نواندیشی با ذهن وقاد و خلاق بود. وی در عرصه‌ی نوآوری فکری بزرگ‌مردی هوشمند و سختکوشی کم‌نظیر بود.
با قلبی آکنده از غم و اندوه از خداوند بزرگ مسألت میکنم او را بر سفره‌ی نعمت بیکران خویش میهمان گرداند و به خاندان پرافتخار وی به ویژه همسر مکرمه و فرزندان گرانقدر و دوستان، همفکران، شاگردان و ارادتمندان او صبر و اجر و طاقت تحمل این فراق جگرسوز را عطا فرماید.
عبداللّه نوری
بیست و یکم آبان‌ماه ۱۳۹۹
آیت الله بیات زنجانی:
إنّالله و إنّا إلیه راجعون
رحلت استاد متخلّق و متواضع مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی را به خانواده‌ی محترم ایشان، جامعه‌ی علمی و دانشگاهی کشور و همه‌ی شاگردان و علاقمندان‌شان تسلیت عرض می‌کنیم.
تسلیت خانواده مهدی کروبی:
به دنبال درگذشت ناگهانی دکتر داود فیرحی، اندیشمند عرصه علم و آگاهی و استاد دانشگاه، خانواده حجت الاسلام والمسلمین مهدی کروبی که نزدیک به ۱۰ سال است در حصر خانگی به سر می برد، با صدور پیامی درگذشت دکتر فیرحی را تسلیت گفتند. متن این پیام به شرح زیر است:
انا لله و انا الیه راجعون
خبر درگذشت نابهنگام اندیشمند پرهیزکار حجت الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی موجب تأثر وتاسف بسیار شد. مرحوم دکتر فیرحی علاوه بر پژوهش و تدریس در حوزه و دانشگاه آثار بسیار ارزشمندی در حوزه فقه و سیاست و دین و دولت تألیف کرد که فصل مشترک آن، در پرتو اندیشه های دینی و نوگرایانه اش پیرایش مباحث دین از تحجر و جمود بود.
بدون تردید درگذشت این عالم شایسته و نوآور ثلمه ای ست برای جامعه علمی کشور. این ضایعه نابهنگام را به خانواده محترم این استاد سفر کرده، بستگان، شاگردان و دوستداران آن فقید سعید تسلیت عرض می‌کنیم و از درگاه خداوند متعال برای ایشان علو درجات و برای بازماندگان معزز ایشان صبر و اجر مسئلت می‌کنیم.
سیدهادی خامنه‌ای: فقدان فیرحی به راحتی جبران نخواهد شد
دبیرکل مجمع نیروهای خط امام (ره) در پیامی درگذشت حجت‌الاسلام فیرحی را تسلیت گفت.
متن پیام سیدهادی خامنه‌ای به شرح زیر است:
«با اندوه فراوان، ضایعه رحلت استاد برجسته، جناب حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر داوود فیرحی را به جامعه علمی و خانواده محترم ایشان تسلیت میگویم.
آن مرحوم با دانش وسیع و آشنایی کم‌نظیر با تاریخ اسلام و مبانی اندیشه سیاسی، به ارائه یافته‌های عالمانه و راهگشا می‌پرداخت که منشاء آثار و خدمات مختلفی در حوزه و دانشگاه بود و بی‌تردید فقدان او به راحتی جبران نخواهد شد.
اخلاق و تواضع علمی و فردی، از ویژگی‌های مثال‌زدنی ایشان بود که همواره الگویی ماندگار است.
از خداوند متعال برای آن عزیز سعید، رحمت واسعه و برای جمیع بازماندگان صبر و اجر مسئلت دارم.»
دکتر سید احمد حسینی، مسئول کمیته امور جوانان، دانشگاهیان و فرهنگیان ستاد مرکزی بزرگداشت امام خمینی(س):
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
درگذشت تاسف بار اندیشمند گرانمایه ،متفکرنیک اندیش و استاد عالیقدر مرحوم حجت الاسلام والمسلمین دکتر فیرحی رابه خانواده محترم ایشان،جامعه دانشگاهی کشور ، حوزه علمیه وهمه عزیزان تسلیت عرض میکنم.
از خداوند سبحان علو درجات برای آن روحانی فرهیخته مسالت می نمایم.
علی لاریجانی درگذشت مرحوم فیرحی را تسلیت گفت
مشاور مقام معظم رهبری با صدور پیامی درگذشت دکتر داوود فیرحی، استاد علوم سیاسی را تسلیت گفت.
علی لاریجانی مشاور مقام معظم رهبری در پیامی درگذشت حجت‌الاسلام فیرحی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران را تسلیت گفت.
متن این پیام به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
درگذشت خسارت بار استاد شاخص علوم سیاسی، جناب آقای دکتر داوود فیرحی را به جامعه علمی و دانشگاهی کشور و به شاگردان و خانواده محترم او تسلیت عرض میکنم و از خداوند متعال می‌خواهم که او را غریق رحمت گسترده خود کرده و به جمییع بازماندگان صبر و شکیبایی عطا فرماید.
علی لاریجانی
مشاور مقام معظم رهبری.
آیت الله سید عباس حسینی قائم مقامی
هو الحی الذی لایموت
از شمار دو چشم یک تن کم
و از شمار خرد هزاران بیش
ارتحال روحانی اندیشمند حجت الاسلام و المسلمین دکتر داوود فیرحی نه فقط داغی بزرگ بلکه حسرتی ماندگار بر دل خواهد بود. داغ بزرگ فقدان شخصیتی که به حق نمونه‌ای شایسته از الگوی توأمان برجستگی‌های علمی و مکرمت های اخلاقی بود و حسرتی عمیق از امیدهای سترگی که با رفتن او گسست.
استاد فیرحی از نادر نواندیشان دینی بود که فراتر از "خواستن" از توانایی علمی، سرمایه اخلاقی و انگیزه دینی لازم برای اجتهاد و بازسازی روشمند اندیشه دینی در حوزه جامعه و سیاست برخوردار بود و به فضل و لطف پروردگارش در طول زندگانی پر برکت علمی خویش توفیق یافت پروژه فکری خود در بازنگری و بازسازی اندیشه سیاسی اسلام را در عین وفاداری به عناصر هویت بخش سنت دینی به انجام برساند.
بسیار بیش از آنچه که دکتر فیرحی تاکنون بر آن توفیق یافت، امید هایی بود که خصوصاً در این زمانه فقر و نیاز برانگیخته شد و چشم هایی که به انتظار بهره مندی از میوه های افزون این شجره طیبه نشسته بود. هرچند دیگرانی هم بودند و هستند که وجود او ، و امثال او را ندیده و یا نادیده می انگارند و نه تنها از نعمت حضور که اینک از حظِّ حسرتِ فقدان او نیز محروم اند.
از خداوند بزرگ مسئلت می نمایم که روح پاک و بی آلایش آن گرامی را در "مقعد صدق" نزد خود جای دهد و خسارت فقدان او را به فضل خویش جبران نماید .
وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَظِیمٍ
والسلام علیه و علی جمیع عباد الله الصالحین
سید عباس حسینی قائم مقامی
چهارشنبه ۱۳۹۹/۸/۲۱
پیام تسلیت آیت الله اعرافی به مناسبت درگذشت دکتر داود فیرحی
مدیر حوزه های علمیه در پیامی درگذشت حجت الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی را تسلیت گفت.
متن پیام آیت الله علیرضا اعرافی به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
درگذشت فاضل فرهیخته مرحوم حجت الاسلام آقای دکتر داوود فیرحی طاب ثراه مایه تأثر شد ،فقدان آن دانشور گرامی را به دوستان و شاگردان و ارادتمندان آن مرحوم در حوزه و دانشگاه و خانواده محترم ایشان تسلیت عرض می کنم و رضوان و غفران الهی را برای آن فقید سعید و شکیبایی و پاداش نیک الهی را برای بازماندگان محترم از خداوند مهربان خواستارم.
علی رضا اعرافی.
مدیر حوزه‌های علمیه
۲۲ آبان ماه سال ۱۳۹۹
آیت الله موسوی تبریزی: حجت الاسلام والمسلمین فیرحی جامع علم و اخلاق و سیاست بود
در پیام دبیرکل مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم آمده است:
اذا مات العالم ثلم فی اسلام ثلمه لایسدها شی
باکمال تاثر رحلت برادر عزیز و دانشمند گرانمایه، محقق تلاشگر و نواندیش، عالم صادق و منصف، عامل به آنچه باور داشت، پاک و منزه از دروغ و ریا و دین فروشی، جامع علم و اخلاق و سیاست جناب حجت الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی را به خانواده آن عزیز سفر کرده و همه دوستان و شاگردان ایشان تسلیت عرض می کنم و از خداوند متعال علو درجات وحشر با اهل بیت عصمت (ع) را برای ایشان و صبر و اجر جزیل برای بازماندگان ایشان خواستارم
سید حسین موسوی تبریزی
علیرضا بهشتی: دکتر فیرحی نه علمش و نه مهرش را از دانشجو و طلبه و استاد و پژوهشگر، دریغ نمیکرد
دکتر سید علیرضا بهشتی در پیام تسلیتی به مناسبت درگذشت دکتر فیرحی آورده است: همه رفتنی هستیم و هیچ واقعیتی عریان‌تر از مرگ در زندگی بشر وجود ندارد، اما خوشا آنان که دنیا را پل دانستند و به سلامت از آن گذشتند، بی آن که ستمی بر دیگری و بر خویشتن روا دارند. خوشا آنان که به‌گونه‌ای زیستند که لحظه‌لحظه زندگیشان یادآور خوبی‌هاست و مرگ‌شان فقدان‌هایی جبران ناشدنی برجای می‌گذارد.
متن کامل پیام تسلیت دکتر سید علیرضا بهشتی به این شرح است:
نه آگاهی‌ات به این که مرگ پایان مرحله‌ای از حیات ماست که همه ما لاجرم از آن عبور خواهیم کرد، نه این که می‌دانی این روزها کرور کرور از هموطنان و همنوعانت به سفری بی‌بازگشت می‌روند، نه وقوف به این که در سن و سالی هستی که کسانی که می‌شناختی و می‌شناختندت تو را جا می‌گذارند و می‌روند، هیچ یک به هنگام شنیدن خبر درگذشت عزیزی از عزیزانت تسلی‌ات نمی‌بخشد؛ این غم، گویی همیشه زنده است. در هراسی از سرکشی به گوشی همراهت که مبادا درگذشت دوستی یا خویشی دیگر را باخبر شوی، سر در کتاب می‌کنی و چشمانت را به تماشای طبیعت زیبای خزان نوازش می‌دهی تا لحظات بی‌خبری را تجربه کنی، اما باز هم خطا می‌کنی و خبر را می‌بینی. این بار هم آنچه در هفته‌های گذشته و با شنیدن خبرهایی که از بیمارستان می‌رسید نگران شنیدنش بودم رخ داد. باز هم دوستی دیگر، همکاری دیگر و هم‌کلامی دیگر. در فیضان دوستی گشاده‌دست بود و در برخورد با ناملایمات گشاده‌رو. از کتاب‌هایی که نوشته و کتاب‌هایی که در حال نگارش‌شان بود که می‌گفت، پرتوهای شوق اندیشمندی دغدغه‌مند و ژرف‌نگر در سیمایش موج می‌زد. از نگرانی‌هایش درباره آینده کشور و ملت که می‌گفت در مقام روشنفکری متعهد و منتقدی دلسوز می‌ایستاد. نه علمش و نه مهرش را از دانشجو و طلبه و استاد و پژوهشگر، دریغ نمیکرد. بارها برایم از الگو قرار دادن شهید بهشتی در تحصیل همزمان در حوزه و دانشگاه از آغازین سال‌های جوانی گفت، و چه نیکو و استوار در این راه پا گذاشته بود. و بالاتر از همه، صفایی بود که در این زمانه بی‌صفایی، لحظه لحظه ساعات هم‌نشینی‌ات با او را پر می‌کرد. ما همه رفتنی هستیم و هیچ واقعیتی عریان‌تر از مرگ در زندگی بشر وجود ندارد، اما خوشا آنان که دنیا را پل دانستند و به سلامت از آن گذشتند، بی آن که ستمی بر دیگری و بر خویشتن روا دارند. خوشا آنان که به‌گونه‌ای زیستند که لحظه‌لحظه زندگیشان یادآور خوبی‌هاست و مرگ‌شان فقدان‌هایی جبران ناشدنی برجای می‌گذارد. بیش از این نمی‌توانم بنویسم. گاه، گاه سکوت است. گرچه از آتش دل چون خم می در جوشم/ مهر بر لب زده و خون می‌خورم و خاموشم. فقدان حجت‌الاسلام دکتر داود فیرحی، این شخصیت علمی و روحانی برجسته، را به همسر و فرزندانش تسلیت میگویم، و از خدای مهربان برای روان آن سفرکرده آرامش، و برای همه بازماندگانش، دانشجویانش، همکارانش و جامعه علمی ایران، به‌ویژه اهالی علم سیاست، بردباری و شیکبایی خواهانم.
پیام تسلیت محسن اسماعیلی برای درگذشت دکتر فیرحی
محسن اسماعیلی در پیامی درگذشت دکتر فیرحی را تسلیت گفت:
بسم الله الرّحمن الرّحیم
خبر درگذشت همکار اندیشمند و فرزانه آقای دکتر داوود فیرحی، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران موجب تاسف و تاثر فراوان شد. دانش ژرف، منش نیکو و تلاش بی وقفه از او چهره ای دلنشین ساخته بود و از این جهت فقدان وی را باید خسارتی به واقع بزرگ نامید.
ضمن آرزوی رحمت واسعه الهی برای آن عزیز، این مصیبت را به بازماندگان، شاگردان و همکاران ایشان تسلیت عرض می کنم و امیدوارم آثار سودمندی که از او به یادگار مانده صدقه جاریه و ذخیره ماندگارش باشد.
تسلیت رییس جمهور در پی درگذشت داود فیرحی
متن پیام تسلیت حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی به این شرح است:
انا لله و انا الیه راجعون
ضایعه درگذشت استاد و پژوهشگر فرهیخته، حجت‌الاسلام والمسلمین داوود فیرحی، موجب تأثر و اندوه فراوان گردید.
این نویسنده و اندیشمند توانمند با برخورداری از پشتکار کم‌نظیر و توأم با اخلاق اسلامی به آموزش معارف و اندیشه اسلامی در حوزه و دانشگاه پرداخت و آثار علمی ارزشمندی برای نسل‌های فعلی و آینده به یادگار گذاشت.
اینجانب این مصیبت را به حوزه‌های علمیه، جامعه دانشگاهی، دوستداران و خانواده مکرم آن مرحوم تسلیت میگویم و از درگاه خداوند بزرگ برای ایشان رضوان الهی و همجواری با صالحان و برای عموم بازماندگان صبر و سلامتی مسألت دارم.
حسن روحانی
رئیس جمهوری اسلامی ایران
پیام تسلیت رئیس فرهنگستان علوم در پی درگذشت حجت الاسلام فیرحی
در پی درگذشت حجت الاسلام فیرحی،دکتر رضا داوری اردکانی پیام تسلیتی صادر کرد.
در متن پیام رئیس فرهنگستان علوم آمده است:
"هوالباقی
درگذشت استاد گرانمایه و محقق فرزانه آقای دکتر داود فیرحی ضایعه ای بزرگ برای اهل دانش و دانشگاه و به خصوص دانش سیاسی و تاریخ معاصر ایران است. او که در مدتی قریب به ٢٠ سال، آثار تحقیقی خوب نوشت، در این سال ها به اوج پختگی فکری و علمی رسیده بود و شاگردان و همکاران و خوانندگان آثارش چشم به راه نوشته های تازه اش بودند، اما تیر بی رحم اجل بی هنگام او را نشانه گرفت و فضای دانش را از برکت وجودش محروم کرد. رحمت خدا بر او باد که فضائل علمی و عملی را جمع کرده بود و به همین جهت نام و یادش ماندگار خواهد شد.
این ضایعه را به خانواده و بازماندگان گرامی اش و به همه دانشگاهیان و اهل فضل و کتاب به خصوص به همکاران عزیزم در فرهنگستان علوم تسلیت عرض می کنم."
جان شیفته
محمدعلی خسروی
او تن خاکی وانهاد و در عالم باقی سکونت گزید. دانشی مردی که گوهر علم را به اغراض مادی نیالود و گوسفند طمع را در آستانه معبد دانش و حکمت قربانی کرد.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی زنجانی جانی شیفته و اندیشه ای پویا بود که از سرچشمه بقا می نوشید و چون بار وابستگی ها را به زمین نهاده بود سبکبال در آسمان معرفت و کشف حقیقت در پرواز بود. گویی اسمای حسنای لطیف و خبیر در او متجلی شده بود که با لطافت روح و قدرت اندیشه به آسانی در اذهان و افکار جویندگان حقیقت نفوذ می کرد. دکتر فیرحی در کنار آگاهی از دانش گسترده، روح عرفانی بلندی داشت.
در اواخر ماه ذی حجه و مهر ماه سال ۹۳ توفیق همسفری او را در نجف اشرف داشتم. ساعتی در صحن مطهر حضرت امیر در کنار دیواری با هم نشسته بودیم او را در این عالم نمی دیدم و کاملا محسوس بود خود را در شعاع جذبه مولی الموحدین(ع) قرار داده و در سکوت عمیق خود در حال سیر و سیاحت است. هر گاه یاد حرم آن حضرت را می کنم آن لحظات نورانی از خاطرم می گذرد و به حال خوش او غبطه می خورم.
با رحلت این عزیز ایران و اسلام فرزندی برومند و چراغی فروزان و درختی بالنده را از دست داد. چنانکه حوزه و دانشگاه نیز از حضور پر ثمر مجتهدی مسلم و استادی متبحر و دانشوری درد آشنا محروم شد و جامعه ما در روزگار غربت اخلاق و فضیلت با از دست دادن آن اسوه اخلاق انسانی و الگوی منش راستین دینی در سوگ نشست.
رحلت زود هنگام این دانشور متتبع و دین پژوه متعبد و با اخلاص ضایعه ای است جبران ناشدنی مگر با عنایت فیاض علی الاطلاق که دائم الفضل است. روحش با پیامبر اکرم و اهل بیتش (علیهم السلام) محشور باد.
