دو استاد دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی به انتقاد کرباسچی از اقدام شهردار تهران در پیوستن به سه شنبه های بدون خودرو واکنش نشان دادند.
به گزارش جماران، محمد فاضلی استاد دانشگاه و جامعه شناس در کانال تلگرامی خود نوشت:
شهردار تهران ( شهردار پیروز) به کمپین سه‌شنبه‌های بدون خودرو پیوسته و دیروز سیزده آذر 1397 با دوچرخه سر کارش رفت و شب هم با دوچرخه به خانه بازگشت. غلامحسین کرباسچی شهردار سابقه تهران (از دی 1368 تا فروردین 1377) به او خرده گرفته است که به جای رفتار پوپولیستی با دوچرخه رفتن، صبح زود با ماشین سر کارش برود و آزادسازی واگن‌های معطل‌مانده مترو را پیگیری کند.
این ازجمله اولین حمله‌های تفکر «عمران بتونیستی» کارگزاران سازندگی به شهردار تهران است. چند نکته: اول، صبح زود قبل از شروع ساعت اداری به محل کار رسیدن، قبل از آن‌که دیگرانی سر کار باشند تا بتوان موضوع واگن‌های مترو را از آنها پیگیری کرد، راهکار حل مسأله مترو نیست. توسعه مترو معطل پیگیری نیست، موانع دیگری دارد از اقتصاد حمل و نقل تا سیاست شهری. تفکری در پس ذهن برخی مدیران سنتی هست که هر کس خروس‌خوان بیاید و دیرهنگام برود، مدیر خوبی است. مدیران بسیاری هستند که روزی شانزده ساعت یا بیشتر کار می‌کنند، آخر هفته هم کارتابل‌های‌شان را به خانه می‌برند، اما یک تصمیم درست نمی‌گیرند و اصلاً وقتی برای فکر کردن، خواندن و برگزاری چند جلسه معدود اما کارآمد ندارند. ساعات کار بسیار نشانه مدیر خوب بودن نیست.
غلامحسین کرباسچی در حالی به شهردار پیروز می‌تازد و او را به توسعه حمل و نقل عمومی فرامی‌خواند که دوران مدیریت او بر شهرداری تهران، در ادبیات شهرسازی و حمل و نقل شهری، به دوران غلبه و اولویت دادن حمل و نقل شخصی (ساخت بزرگ‌راه‌ها) و عمران بتونیستی (فروش تراکم، افزایش درآمدهای شهر از مسیر فروش فضا، و توسعه بتونی) مشهور است. ده‌ها طرح و پروژه عمرانی شهر تهران حاصل تفکر «عمران بتونیستی» دوران غلامحسین کرباسچی است. بزرگ‌راه‌هایی که او توسعه داد، و شهری که بر اثر تداوم تفکر او تا به امروز بسط یافته است (و فقط او در آن سهیم نیست بلکه محصول نگرش کلی سیاست‌گذاران و قدرت به توسعه است و او نماد مدیریت شهری آن به حساب می‌آید) تهران امروز – این #ناخوش‌شهر - را ساخته است. توصیه خوب است، اما برای کسی که ابتدا درباره گذشته سیاست‌گذاری و مدیریت خود، و اشتباهاتش به کفایت سخن گفته باشد. حمله غلامحسین کرباسچی به پیروز حناچی و دوچرخه‌سواری او، نوک کوه یخی است که بخش عمده آن زیر آب تفکر کارگزاران سازندگی ناپدید است: «اولویت ساخت‌وساز به هر قیمتی». این اندیشه با «نماد»، «مردم به معنای انسان‌های کنشگر و صاحب حق برابر در مقابل قدرت» و «نیروی مردم» سازگار نیست. تبختر نخبه‌گرایانه تکنوکراتیک – نگاهی شبیه به اینکه «ما می‌فهمیم و بقیه ...» در این رویکرد متجلی است، و وارد شدن به تعامل نمادین و هم‌سطح با مردم، در این تفکر جایگاه ندارد.
جوهره این تفکر آن است که شهر را با بزرگ‌راه‌ها، با پروژه نواب، با «بکوبیم و بسازیم»، با «فقرا صبر کنند تا بسازیم، آنها هم بالاخره نفع‌اش را می‌برند»، اداره می‌کنیم؛ مردم که هیچ، نخبگان و منتقدان هم بی‌خود حرف می‌زنند و یک وقتی می‌فهمند ما درست تصمیم گرفته‌ایم. همین تفکر است که سالیانی دراز محیط‌زیست را به هیچ گرفت و تجلی شهری آن شد بی‌سامانی مدیریت پسماندهای شهری که تا به امروز هم ادامه داشته است. همین تفکر به جان محیط‌زیست افتاد و از تالاب، رودخانه، دریاچه، جنگل و حیات وحش را تخریب کرد. این تفکر به چیزهای گُنده علاقه دارد که به چشم بیاید، پر از سازه‌های بتنی؛ شهر آرزوهای این تفکر چیزی شبیه دنیای انیمیشن «پینوکیو 3000» است؛
عجیب است که مرد نگران حمل و نقل عمومی امروز، در روزهای مدیریتش نگران بارگذاری تهران روی گسل‌ها و خطر زلزله نبود، و اگر بود هیچ تجلی و بروز نداشت، و سازوکارهایی برای ساختن شهر ایمن در برابر آتش در پیش نگرفت، و نظام مهندسی را برای سلامت در ساختمان سامان نداد و شهرداری عاری از فساد را دنبال نکرد؛ و فضای سبز «سازگار با کم‌آبی» را به هیچ گرفت.
شهردار پیروز ادامه بده، دوران هم‌سطح نبودن با مردم، بی‌توجهی به نمادها (اگر یک دوچرخه‌سواری یک‌روزه باشد)، دوران بی‌مردم بودن، دل خوش کردن به عمران صرفاً سازه‌ای، غرق شدن در ساخت‌وساز و غفلت از اصلاح سازوکارهای اداره شهر گذشته است. موانع اصلی توسعه مترو و حمل و نقل عمومی را هم با مردم در میان بگذار. لحظه‌ای شکست خواهی خورد که آدم‌ها و ایده‌های نو را رها کنی و در دامان گذشته آرام‌بگیری.
زیباکلام: کار حناچی درست بود
صادق زیباکلام عضوهیات علمی‌دانشگاه تهران و تحلیگر سیاسی در واکنش به پوپولیسم خواندن رفتار شهردار تهران گفت: ما تعریف مشخصی از پوپولیسم نداریم که بگوییم بر اساس آن تعریف، ملاک ومعیا‌رها، کار شهردار تهران عوام فریبی بوده است.
شهردار تهران در روزی که به اسم سه‌شنبه‌های پاک معروف است با دوچرخه درمحل کار خود حاضر شده است؛ در آن روز از شهروندان خواسته می‌شود تا جایی که می‌توانند از آوردن اتومبیل خودداری کنند و به آنها پیشنهاد داده می‌شود با وسایل نقلیه عمومی‌در محل کار خود حاضر شوند و همچنین آنهایی هم که می‌توانند، با دوچرخه به محل کار خود بروند؛ آقای حناچی هم به عنوان شهردار این کار را انجام داده است.
این استاد دانشگاه با اظهار اینکه در میان مسئولان، شهرداراولین کسی است که از او انتظار انجام این کار می‌رود، افزود: از استاندار، وزیر اقتصاد، وزیر راه وترابری، رییس بانک مرکزی هم انتظار می‌رود اما عقلا و منطقا بیشترین انتظار از شهردار است و در مرتبه بعدی از اعضای شورای شهر، بعد از آن رییس سازمان محیط زیست و مراتب بعدی از دانشگاهیان، هنرمندان، ورزشکاران وغیره این انتظارات وجود دارد.
> با این نگاه می‌توانیم هر حرکتی را
پوپولیسمی‌بنامیم
زیباکلام ضمن اظهار مخالفت با نظرات کرباسچی و خرازی، گفت: ممکن است از یک وجه کارآقای حناچی تاویل و تفسیر پوپولیستی شود اما اگرما برسرهر حرکت صحیح و منطقی با چماق پوپولیسم بکوبیم، پس آنوقت که من در زلزله کرمانشاه پول جمع کردم یا آن فردی که عزاداری می‌کند و عکسش زمانی که در هیات عزاداری است منتشر می‌شود هم حرکتی پوپولیستی انجام داده‌ایم؛ اگر همین‌گونه به جلو برویم هر حرکتی مردمی‌را می‌توانیم تحت عنوان پوپولیست، محکوم کنیم.
این تحلیل‌گر سیاسی گفت: ممکن است که نیت آقای حناچی واقعا پوپولیستی بوده باشد، اما ما نمی‌توانیم نیت خوانی کنیم و مجبور هستیم که بگوییم به عنوان شهردار از ایشان این عمل انتظار می‌رفت و کاری درست بوده است. زیباکلام با اشاره به سوابق حناچی در شهرداری و معاونت وزارت راه و شهرسازی، گفت: او را به عنوان مسئولی که گرایشات پوپولیستی دارد نمی‌شناسم، نه‌تنها من، بلکه اساسا در سطح جامعه آقای حناچی به عنوان یک آدم خیلی جدی و مسئولیت‌پذیر شناخته می‌شود و تاکنون کارها و اقدامات پوپولیستی از ایشان دیده نشده است. بنابراین برخلاف آنچه که آقایان کرباسچی و خرازی می‌گویند، رفت و آمد حناچی با مترو، دوچرخه یا بیآرتی بر سر کار را باید حمل بر صحت کرد.
> کار شهردار پوپولیستی نیست
این استاد دانشگاه گفت: ما زمانی می‌توانیم رفتن شهردار با دوچرخه به محل کارش را پوپولیستی بنامیم که در آینده توجه و اقدامی‌از آقای حناچی به عنوان شهردار در جهت توسعه حمل و نقل عمومی، افزایش سرانه‌ی فضای سبز و چگونگی گسترش پارک‌ها، کمتر شدن مصرف پلاستیک شهرداری و اهمیت هوای سالم نبینیم.
اما اگر واقعا شهرداری است که مسائل سبز برایش مهم است، اینکه با دوچرخه به سرکار برود پوپولیستی نیست. زیباکلام در پاسخ به اینکه آیا فرهنگ سازی نیاز به پوپولیسم و کار سمبلیک دارد، گفت: من خیلی‌ها را می‌شناسم که با افتخار می‌گویند ما هیچ وقت سوار وسایل نقلیه عمومی‌نشده ایم.
حتی فرزندان من اگربخواهند جایی بروند هیچ‌وقت با وسایل نقلیه عمومی‌رفت و آمد نمی‌کنند بلکه با تاکسی، آژانس یا اتومبیل شخصی خودشان می‌روند.
او افزود: خیلی‌ها مثل فرزندان صادق زیبا کلام هستند که استفاده از مترو، اتوبوس شرکت واحد و بیآرتی را کار باکلاسی نمی‌دانند پس استفاده از وسایط نقلیه عمومی‌باید فرهنگ‌سازی شود.
پس وظیفه خودمان چه می‌شود؟
این استاد سیاسی دانشگاه تهران با عنوان اینکه هنوز زمستان نشده آلودگی هوای تهران دمار از روزگار مردم درآورده است، گفت: مسئولان هزارو یک اولویت دیگر دارند و نمی‌رسند کاری کنند که ما اینقدرهوای ناسالم استنشاق نکنیم! اما خودمان چه؟ خودمان که داریم در این هوا زندگی می‌کنیم وظیفه نداریم کاری انجام دهیم؟! ما هیچ مسئولیتی نداریم و فقط باید چشم انتظار حرکتی از سوی حکومت باشیم؟!
