بررسی مزایا و معایب ۴۸ تیمی شدن جام جهانی

همچنین بررسی‌های فیفا نشان داده که نسخه 48 تیمی جام جهانی می‌تواند از نظر ارائه بالاترین سطح فوتبال بهتر از نسخه 32 تیمی عمل کند. در این روش مرحله جدید اضافه می‌شود که 32 تیم در مرحله حذفی به مصاف هم می‌روند. اولین نکته این است که با این کار درآمد فیفا بالاتر می‌رود، دلیلش طولانی‌تر شدن تورنمنت، بیشتر شدن تعداد بازی‌ها و طبیعتا در نتیجه آن استفاده بیشتر از اسپانسرها و حق پخش تلویزیونی خواهد بود. همچنین برنامه‌ریزی شده به غیر از ورزشگاهی در کشور میزبان که مکانی برای تماشای بازی‌ها خواهد بود، در کشورهای مختلف و به شکل‌های مختلف بازی‌ها پخش زنده داشته باشند. تخمین زده شده با این کار درآمد هم فیفا و هم کشور میزبان از برگزاری بازی‌ها به میزان چشمگیری افزایش داشته باشد.

نکته‌ای که در این باره وجود دارد دو دستگی نظرات است. خیلی‌ها معتقدند تصمیم برای 48 تیمی کردن جام جهانی نباید صرفا «اقتصادی» باشد و باید اولویت با پیشرفت ورزش فوتبال و جذاب‌تر شدن آن باشد.

گزینه‌های روی میز برای رای‌گیری

برای توسعه جام جهانی 5 گزینه وجود دارد که از بین آنها رای‌گیری می‌شود. این گزینه‌ها به شرح زیر هستند:

- جام جهانی‌ای 48 تیمی با 16 گروه 3 تیمی که 2 تیم اول و دوم صعود می‌کنند و به مرحله حذفی می‌روند که در مجموع می شود 80 بازی.
- یک نسخه 48 تیمی دیگر که در آن 32 تیم در مرحله حذفی شرکت می‌کنند و برنده‌ها به 166 تیمی که از قبل صعود کرده‌اند ملحق می‌شوند که می‌‎شود 80 بازی، 16 بازی در مقدماتی و 64 بازی در تورنمنت اصلی).
- جام جهانی‌ای با 40 تیم، 10 گروه 4 تیمی که تنها 66 تیم از تیم‌های دوم صعود می‌کنند که در مجموع می‌شود 76 بازی.
- جام جهانی‌ای با 40 تیم که 8 گروه 5 تیمی آن را تشکیل دهند. در مجموع می‌شود 64 بازی.
- انتخاب همین نسخه فعلی جام جهانی با 32 تیم و در مجموع 644 بازی.

معایب جام جهانی 48 تیمی

افراد مختلف نظرات مختلفی درباره مزایا و معایب این روش داشته‌اند اما حتی در بین کسانی که از این سیستم ایراد گرفته‌اند موضوعات زیادی مورد بحث قرار گرفته است. یکی از معایب این سیستم این است که آنالیز ریاضی و آماری نشان می‌دهد موفق ترین تورنمنت‌ها در تاریخ 8، 16 یا 32 تیم داشته‌اند. یعنی ما در حال حاضر از ماکسیمم تعداد ممکن برای این تورنمنت استفاده می‌کنیم. بیشتر از آن به جای این که باعث جذابیت و زیبایی یا حتی پیشرفت شود، باعث شلوغی و به هم ریختن نظم می‌شود.

مشکل بعدی درباره جام جهانی با 48 تیم این است که چطور باید مرحله گروهی آن طراحی شود؟ پیشنهاد اینفانتینو 16 گروه 3 تیمی است. این طرح اصلا جذابیتی نخواهد داشت، همان طور که قبلا در سال 1982 هم از این سیستم استفاده شده و اصلا طرح موفقی نبوده است. مشکل بزرگ این است در این روش دو تیمی که آخرین بازی مرحله گروهی را برگزار می‌کنند، می‌دانند دقیقا چه نتیجه‌ای نیاز دارند تا به دور بعدی صعود کنند و شاید شرایطی باشد که هر دو بتوانند با کسب نتیجه‌ای خاص صعود کنند! با 4 تیمی کردن گروه‌ها این مشکل از بین رفته بود و دوباره تکرار خواهد شد.

مشکل دیگر این است که در مرحله گروهی هر تیم 2 بازی انجام می‌دهد و این یعنی شانس صعود هر تیم 33 درصد کاهش پیدا می‌کند. یعنی از کل تیم‌هایی که در این تورنمنت شرکت می‌کنند، یک سوم آنها خیلی زود به خانه بازمی‌گردند. همچنین تیم های بزرگ تر برای صعود شانسی خیلی بهتر پیدا می‌کنند. دلیلش هم این است که یک مرحله به بازی های حذفی اضافه شده و تیم‌های بزرگ تر با تیم‌های معمولی‌تر بیشتری بازی می‌کنند. خاص بودن جام جهانی به این است که تیم‌های مطرح دنیا در آن رقابت می‌کنند و اگر تیمی می‌خواهد در آن حاضر باشد باید در مرحله مقدماتی و انتخابی تلاش زیادی کند اما با این کار خاص بودن از این تورنمنت و جذابیت از بازی‌های انتخابی گرفته می‌شود. یعنی جام جهانی دیگر VIP فوتبال نیست. آن وقت دیگر رسیدن به جام جهانی ارزش به حساب نمی‌آید.

در زیر نظر برخی از سران 6 کنفدراسیون دنیا را بازخوانی می‌کنیم.

دکتر میشل دی هوگ (نماینده یوفا و عضو انجمن فیفا): من این طرح را بررسی و مطالعه کردم. این طرح مزیت‌ها و مضرات زیادی دارد. چون من رئیس کمیته پزشکی فیفا هم هستم، بیشترین نگرانی‌ام مربوط به رفاه بازیکنان است، مطمئنا با زیاد شدن تعداد بازی‌ها توانایی فیزیکی آنها هم کاهش پیدا می‌کند. با همتایان اروپایی هم ملاقات خواهم کرد، اما نظر کلی‌ام این است که بالاخره به روشی باید جام جهانی توسعه پیدا کند. هنوز تصمیم نهایی را نگرفتیم.

ماریا سول مونوز (نماینده کونمبول و عضو انجمن فیفا): بهترین گزینه جام جهانی با 40 تیم است، اگر 48 تیم داشته باشیم کیفیت تورنمنت افت می‌کند، تا به حال نسخه 322 تیمی به خوبی کار کرده است، اما همه ما در کونمبول به این نتیجه رسیدیم که زمانش رسیده جام جهانی توسعه داده شود. با این روش کشورهای بیشتری شانس حضور پیدا می‌کنند. نگرانی دیگر این است که اگر جام جهانی 48 تیمی باشد بازی‌های انتخابی چطور خواهد بود. مثلا اگر به سهمیه‌های ما اضافه شود، مطمئنا کیفیت بازی‌های انتخابی افت می‌کند.

لی هارمن (نماینده اقیانوسیه و عضو انجمن فیفا): نظر من درباره توسعه و بیشتر شدن تعداد تیم‌ها مثبت است، اما در مراسم زوریخ با همتایانم درباره این که این مسابقات 40 تیمی یا 488 تیمی باشند صحبت می‌کنیم. فیفا برای ما طرحی با جزئیات فرستاده که در آن چند گزینه در دسترس است. همه نسخه‌ها هم از نظر من خوب هستند. در حال حاضر برای بازی‌های 2018 ما جایگاهی تضمین شده برای حضور در بازی‌ها نداریم و برنده اقیانوسیه باید با تیم پنجم امریکای جنوبی بازی کند. این به ضرر ما است. پس اگر تعداد تیم ها زیاد شوند و حتی یک تیم هم از طرف ما جایگاه تضمین شده داشته باشد خوب است.

پرافول پاتال (نایب رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا): نمایندگان ما در AFC به جام جهانی با 48 تیم رای می‌دهند. با این روش کشورهای بیشتری می‌توانند در جام جهانی حاضر باشند. همچنین به نظر ما این روش باعث پیشرفت فوتبال کشورها می‌شود و این مخصوصا برای آسیا بسیار مهم است. این روش به کشورهایی مانند چین و هند کمک زیادی می‌کند. جام جهانی یک تورنمنت شدیدا موفق است و مهم است که کاری کنیم برای کشورها بیش از قبل در دسترس باشد.

دسیو دی ماریا (رئیس فدراسیون فوتبال مکزیک و عضو انجمن کونکاکاف): ما قبلا هم گفته‌ایم که به جام جهانی 488 تیمی رای می‌دهیم و فکر می‌کنیم این بهترین گزینه است. با این روش جام جهانی تاریخی‌تر خواهد شد. می‌توانیم برای این روش در جام جهانی 2026 افتخار میزبانی از این تورنمنت را به تنهایی یا با مشارکت کشوری دیگر داشته باشیم. اخیرا فیفا فراز و نشیب‌های زیادی داشته است و حالا مهم است به این سازمان کمک کنیم تا دوباره از نظر اقتصادی نوسازی شود. جام جهانی بزرگ تر همچنین به توسعه این ورزش هم کمک می‌کند و به فیفا هم این امکان داده می‌شود که درآمد بهتری داشته باشد.

لئودگار تنگا (عضو کمیته اجرایی کنفدراسیون فوتبال افریقا): نمایندگان ما در انجمن فیفا به جام جهانی 488 تیمی رای می‌دهند. جلساتی هم در این باره داشته‌ایم و همه‌مان معتقدیم این تصمیم فیفا برای قاره افریقا هم بهترین تصمیم است. به نظر ما کشورهای قاره آفریقا باید شانس بهتری برای حضور در جام جهانی داشته باشند. دوست داریم حداقل دو یا سه سهمیه دیگر داشته باشیم و از طرفی توسعه جام جهانی از نظر اقتصادی هم کمک زیادی به فوتبال آفریقا خواهد کرد. این همان چیزی است که هواداران در کل این قاره می‌خواهند.

برخی از واکنش‌ها به این تغییر

پپ گواردیولا: موضوع فقط انگلیس نیست، بلکه تمام دنیاست. قرار است جام جهانی 48 تیمی شود، یعنی قرار است بازیکنان را بکشیم. ما به دنبال کیفیت هستیم و کمیت را از یاد برده‌ایم، با این روش بازیکنان استراحتی ندارند، فشار زیادی هم روی آن‌ها خواهد بود. بازی بیشتر، رقابت بیشتر. اما فیفا تصمیم می‌گیرد، یا باید موافق باشیم، یا اگر مخالفیم باید به خانه‌مان برویم.

ژوزه مورینیو: من کاملا موافقم. به عنوان یک مربی باشگاهی اگر معنی توسعه این تورنمنت بیشتر شدن بازی‌ها است، کمتر شدن تعطیلات است و معنی‌اش پیش فصل کمتر برای بازیکنان است، می‌گویم نه، اما برای منتقدان مهم است که اول آنالیز کنند و ببینند معنی‌اش فقط بازی‌های بیشتر نیست. دو دور بازی دیدنی داریم و بعد بازی‌های حساس حذفی، تیم‌هایی با پتانسیل بالا و تیم‌های کوچک شاید بعد از دو بازی به خانه بروند. اما همه تجربه بهتری کسب می‌کنند.

مارادونا: از این تصمیم خوشحالم، با این روش تیم‌های کوچک‌تر رویاپردازی را شروع می‌کنند و دوباره فوتبال بزرگ‌تر می شود. به نظر من ایده بی‌نظیری است. دوباره هیجان و لذت به فوتبال بازمی‌گردد.

رینهارد گریندل (رئیس فدراسیون فوتبال آلمان): در DFB همه ما معتقدیم که مدل 32 تیمی که  امتحانش را پس داده بهتر است. جام جهانی رقابت‌های قهرمانی جهان است و همیشه همه را به وجد می‌آورد. چرا باید تغییر کند؟ با این روش فقط بازیکنان خسته‌تر می‌شوند.