انتشار مکالمات داوران اتاق VAR دربی قانونی است؟

جی پلاس و به نقل از تسنیم؛ دیدار معوقه هفته پنجم  لیگ برتر میان تیم‌های فوتبال استقلال و پرسپولیس با استفاده از کمک داور ویدیویی برگزار شد. از آنجایی که دربی 102 اولین مسابقه داخلی بود که با VAR برگزار شد، نظرات درباره آن زیاد و مختلف است. در این میان برخی منتقدان عملکرد داور دربی، با استناد به بعضی نمونه‌های جهانی، خواهان پخش مکالمات وی با اتاق کمک داور ویدیویی شدند.

خداداد افشاریان رئیس کمیته داوران در این باره گفته بود که مکالمات ضبط نشده اما اگر ضبط هم می‌شد اجازه انتشار نداشتند. باشگاه پرسپولیس نیز خواهان انتشار مکالمات شده و تهدید کرده در صورت به نتیجه نرسیدن، از طریق فیفا اقدام خواهد کرد.

فیفا در این مورد، تصمیم یک‌ساله‌ و آزمایشی را در دستور کار قرار داده است. طبق این قانون، همزمان با بازبینی صحنه‌های مشکوک در نمایشگر بازبینی، صدای داور وسط برای تماشاگران حاضر و مخاطبان پای گیرنده‌ها پخش می‌شود. در حال حاضر با توجه به مسائل فرهنگی و شرایط فوتبال ایران به سراغ دو کارشناس داوری فوتبال رفتیم تا شرایط را مورد بررسی قرار دهیم.

*رویکرد فیفا شفاف‌سازی مکالمات است

حیدر سلیمانی کارشناس داوری در مورد انتشار مکالمات داور وسط با اتاق کمک داور ویدیویی در هنگام بازبینی صحنه‌ها، اظهار داشت: فیفا معمولاً وقتی بخواهد قوانینی را اجرا کند ابتدا به صورت آزمایشی آن را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. برای مثال از تکنولوژی کمک داور ویدیویی برای اولین بار به صورت آزمایشی در مسابقات جام جهانی باشگاه‌ها بهره گرفت. بعد از آن در جام جهانی 2018 و مسابقاتی مهمتر، این تکنولوژی مورد استفاده قرار گرفت و در ادامه در تمام مسابقه‌ها و لیگ‌های معتبر از VAR استفاده می‌شود.

وی افزود: در همین چند وقت اخیر بعد از بازی لیورپول - تاتنهام اعتراضاتی به تصمیم داور اعلام شد. در انگلیس برای شفاف سازی، مکالمات داور با اتاق کمک داور ویدیویی را منتشر کردند و داور وسط به اشتباهش پی برد. انتشار مکالمات اتاق کمک داور ویدیویی غیرقانونی نیست. برای انتشار مکالمات داور در انگلیس اتحادیه فوتبال تصمیم می‌گیرد و در کشور ما کمیته داوران این کار را صورت می‌دهد. آنطور که در خبرها دیدم آقای افشاریان گفتند که اصلاً مکالمات اتاق کمک داور ویدیویی را ضبط نکردیم. ای کاش این کار صورت نمی‌گرفت. رویکرد فیفا شفاف‌سازی مکالمات اتاق کمک داور ویدیویی با داور وسط است.

*لزوم فرهنگ‌سازی و اقناع افکار عمومی

کارشناس داوری با اشاره به ادامه حواشی پیرامون استفاده از کمک داور ویدیویی، عنوان کرد: در حال حاضر چند روز از دربی گذشته اما هنوز جنگ بر سر کمک داور ویدیویی ادامه دارد. برای آینده نیازمند دو موضوع الزام اقناع افکار عمومی از طریق شفافیت و فرهنگ‌سازی صحیح هستیم. اگر مکالمات صحنه‌های حساس منتشر شود و هم‌راستا با آن فرهنگ‌سازی برای اقشار مرتبط ( بازیکنان، مربیان، هواداران و...) صورت بگیرد، این حواشی ایجاد نمی‌شود.

*در شبکه‌های اجتماعی خبر جعلی و دروغ از من منتشر کردند

سلیمانی با اشاره به عواقب بد عدم شفافیت مکالمات داور وسط و کمک داور ویدیویی، تصریح کرد: در هیچ رسانه یا خبرگزاری صحبتی مبنی بر مکالمات اتاق کمک داور ویدیویی با موعود بنیادی‌فرد نداشتم. از قول من خبر دروغی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند. این مورد باعث شد داور دربی با من تماس بگیرد و پیگیر ماجرا شود. همانطور که در روز دربی گفتم، دوباره تأکید می‌کنم امید حامدی‌فر بعد از آن تکل باید از زمین مسابقه اخراج می‌شد اما من درباره مکالمه داور چیزی نگفتم. این مورد را باید اضافه کنم که داوران حاضر در اتاق کمک داور ویدیویی با داور وسط دربی هم سطح نبودند. آنها سه- چهار مرتبه داور را به کنار خط طولی کشاندند. بنیادی‌فر با عدم پذیرش تصمیمات آنها در واقع این اختلاف سطح را عیان‌تر نشان داد.

*مکالمات حتماً ضبط می‌شود

علی دهقانی دیگر کارشناس داوری فوتبال در مورد افشای مکالمات اتاق کمک داور ویدیویی و داور وسط دربی به تسنیم گفت: عرف بین‌المللی این است که مکالمات اتاق کمک داور ویدیویی، به صورت جامع پخش نشود اما این مکالمات از سوی دپارتمان داوری و حتی کمیته داوران فیفا حتماً ضبط می‌شود تا در آینده برای آنالیز، بررسی، آموزش، باز آموزی و حتی اصلاح قوانین مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال در بازی پرتغال و اروگوئه در جام جهانی 2022 قطر که با قضاوت علیرضا فغانی همراه بود، هیچ نوار مکالمه‌ای بین تیم داوری و اتاقVAR به تیم اروگوئه ارائه نشد اما در جلسات آنالیز و بررسی دپارتمان داوران فیفا مورد استناد و ارزیابی قرار گرفت.

وی ادامه داد: سال گذشته فیفا در جام باشگاه‌های جهان برای آموزش داوران، افزایش سطح دانش داوری بازیکنان، کادر فنی و اقناع افکار تماشاگران و مخاطبان، قانونی را به کمک داور ویدیویی اضافه کرد که صرفاً در مسابقاتی مانند جام‌های جهانی که زیر نظر فیفا برگزار می‌شود الزامی است. این قانون می‌گوید داور پس از بازبینی صحنه در نمایشگر کنار زمین اگر تصمیم خود را تغییر دهد باید در میکروفونی که به همراه دارد و مستقیم به بلندگوهای ورزشگاه متصل می‌شود اعلام کند که بر اساس کدام یک از قوانین چه تصمیمی را اتخاذ کرده است اما مکالمات داور با داورانVAR به هیچ عنوان پخش نمی‌شود. به عنوان نمونه در مسابقات جام جهانی زیر 17 سال در بازی ایران و مراکش وقتی داور تصمیم به تکرار پنالتی گرفت، اعلام کرد که چرا این تصمیم گرفته شده است. زیرا دروازه‌بان مراکش زودتر از ضربه پنالتی، از خطو جلو آمده بود.

* پاسخ به دو پرسش مهم

دهقانی یادآور شد: دو نکته حائز اهمیت را باید در مورد دو سؤال عمده افکار عمومی عنوان کنم. اول اینکه چرا مانند همه مسابقات دوربینی بصورت زنده در اتاق VAR دربی وجود نداشت؟ پاسخ این است که اتاق کمک داور ویدیویی ورزشگاه هنوز نمایه‌های لیگ قهرمانان آسیا را داشت و از جایی که ممکن است ورزشگاه آزادی میزبان مسابقه بعدی سپاهان باشد نمی‌شد در زمان کوتاه آن را تغییر داد و از طرفی شرکتی که با کنفدراسیون فوتبال آسیا قرارداد دارد آن شرکتی نبود که مسابقه دربی را تحت پوشش قرار داد و ممکن بود از این نظر هر دو شرکت از فدراسیون فوتبال شکایت کنند.

وی گفت: سؤال دوم این است که آیا مکالمه داوران دربی ضبط نشده است؟ ممکن است به علت کوتاهی بین زمان مشخص شدن صدور مجوز و ورود دستگاه به کشور، همه تجهیزات دستگاه به ایران نیامده باشد اما اگر مکالمات هم ضبط شده باشد، تا زمانی که متکی به تک مجوز فیفا بوده باشد به هیچ عنوان قابلیت انتشار در سطح عمومی را نخواهد داشت.

*بعضی صحبت‌ها زیبنده فوتبال ایران نیست

کارشناس داوری درباره لزوم فرهنگ‌سازی راجع‌به استفاده از کمک داور ویدیویی، تصریح کرد: بعد از دربی و رفتارهایی که بابت این موضوع شاهد بودیم، به نظرم آمد که باید برای استفاده گسترده‌تر از کمک داور ویدیویی فرهنگ‌سازی گسترده‌ای انجام دهیم. بعضی صحبت‌هایی که درباره عدم استقرار داوران عراقی در اتاق کمک داور ویدیویی مطرح می‌شود، اصلاً زیبنده فوتبال ایران نیست. فیفا برای برگزاری این مسابقه با کمک داور ویدیویی مجوز صادر کرده است. این بازخوردهای نادرست موجب می‌شود شرکت‌های بین المللی که قصد دارند در این خصوص کمک کنند، دلسرد شوند. طبق پروتکل فیفا الزام وجود دارد که داوران کمک داور ویدیویی، اپراتور سیستم و شرکت سازنده کمک داور ویدیویی، بعد از بازی گزارش‌هایی را در فرم تعبیه شده بنویسند و زیر آن را امضا کنند. اگر این گزارش‌ها مخدوش باشد فیفا با این مسئله برخورد می‌کند. با چنین حاشیه‌هایی شرکت‌های ارائه دهنده کمک داور ویدیویی از ارائه خدمات به ایران دلسرد می‌شوند.

*اعتراض‌ ملی‌پوشان به تیم ملی آسیب‌ می‌زند

دهقانی با ابراز دغدغه بروز مشکل تیم ملی در جام ملت‌های آسیا گفت: بعضی بازیکنان ملی‌پوش استقلال و پرسپولیس مانند روزبه چشمی و محمدحسین کنعانی‌زادگان در دربی اعتراض زیادی به تصمیمات کمک داور ویدیویی داشتند. همزمان با چک کردن صحنه اگر بازیکنان دور داور وسط جمع شوند، طبق قانون می‌توانند کارت زرد دریافت کنند. این موضوع می‌تواند به تیم ملی در جام ملت‌ها آسیب وارد کند. باید قبول کنیم که بعد از بازبینی صحنه توسط داور یا تصمیم ادامه بازی یا خطا اعلام می‌شود بنابراین اعتراض‌ها و رفتارها جایی ندارد.