10 اتفاق مهم جام جهانی ۲۰۲۲ قطر

جی پلاس، فرشته مقدم: جام جهانی ۲۰۲۲ قطر با قهرمانی تیم ملی آرژانتین به پایان رسید. در این ۳۰ روز اتفاق های زیادی افتادند که موجب شد شاهد یکی از جنجالی ترین و عجیب ترین تورنمنت های تاریخ باشیم. نتایج باورنکردنی به ثبت رسیدند و عملکرد برخی تیم ها و دروازه‌بان ها فوق العاده بودند. چند ستاره جهان فوتبال برای همیشه با جام جهانی وداع کردند که برای برخی از آن ها به تلخ ترین شکل ممکن اتفاق افتاد. در قطر زنان تاریخ سازی کردند و لیونل اسکالونی، لیونل مسی را به آرزویش رساند. 

قطر، بدترین میزبان 

انتخاب قطر به عنوان میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ از همان ابتدا با حواشی زیادی همراه بود. دادن رشوه به فیفا، کشته شدن کارگران در مسیر ساخت ورزشگاه ها، اعمال محدودیت برای هواداران از جمله جنجال هایی بود که این کشور آسیایی به وجود آورد. در طول بازی ها اعتراض به این میزبانی بارها دیده شد و بر خلاف ادعای جیانی اینفانتینو (رییس فیفا) و امیر قطر این کشور بهترین میزبان نبود چون هر روز ضعف های میزبان آسیایی آشکار می شد. یکی از نقاط ضعف آشکار قطری ها نحوه پخش مسابقات بود که برخی از لحظات مهم هرگز به نمایش در نیامد و در کیفیت فنی و نماهای خاص ایرادهای بزرگی وجود داشت. 

قطر تیم خوبی هم نداشت. آن ها به عنوان قهرمان آسیا پا به این مسابقات گذاشتند اما از همان شروع کار را با شکست شروع کردند تا اولین میزبان تاریخ جام جهانی باشند که در افتتاحیه مغلوب می شوند. این تیم در ادامه دو بازی خود را واگذار کرد و بدون کسب حتی یک امتیاز بدترین عملکرد را در میان میزبان های جام جهانی داشت. قطر تنها یک گل به ثمر رساند. این تیم با دریافت هفت گل یکی از بدترین خط دفاعی های جام را داشت. قطر می خواست با برگزاری جام جهانی چهره خوبی از خود به نمایش بگذارد اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه بیشتر مردم دنیا دید منفی نسبت به این کشور پیدا کردند. 

عملکرد برجسته دروازه‌بان ها 

جام جهانی قطر جام دروازه‌بان ها بود. از همان مرحله گروهی برخی از آن ها عالی عمل کردند و اوج درخششان در مرحله حذفی بود که با مهارهای خود در ضربات پنالتی سرنوشت بازی ها را تعیین کردند. کمتر کسی تصور می کرد نام لیواکوویچ و یاسین بونو در جام جهانی قطر بر سر زبان ها بیفتد. بونو، دروازه‌بان مراکش تا نیمه نهایی تنها یک گل دریافت کرد. او نقش مهمی در پیروزی تیمش برابر اسپانیا داشت و توانست دو ضربه پنالتی را مهار کند. همچنین برابر پرتغال در جریان بازی توپ های زیادی را مهار کرد و اجازه نداد دروازه اش باز شود. 

لیواکوویچ، دروازه‌بان کرواسی هم در قطر درخشید و در نهایت مدال برنز را بر گردن آویخت. او علاوه بر مهارهایش در جریان بازی، یک پنالتی گیر قهار بود که توانست پیروزی را برای تیمش مقابل ژاپن و برزیل در یک هشتم نهایی و یک چهارم نهایی به ارمغان آورد. امیلیانو مارتینس که پیش از این در تیم ملی آرژانتین نشان داده بود پنالتی گیر خوبی است در قطر هم دوباره قدرت خود را در این زمینه نشان داد. او برابر هلند در یک چهارم نهایی و مقابل فرانسه در فینال در ضربات پنالتی چند توپ را مهار کرد تا آرژانتین قهرمان جهان شود. مارتینس در لحظات پایانی دیدار برابر استرالیا و فرانسه دو مهار عالی داشت و ناجی تیمش شد. او در نهایت برنده دستکش طلایی جام شد. 

خداحافظی مسی و رونالدو با جام جهانی 

مسی و کریستیانو رونالدو در دو شرایط کاملا متفاوت با جام جهانی خداحافظی کردند. مسی در همه بازی های آرژانتین درخشید، هفت گل در این رقابت ها به ثمر رساند و در پایان جام قهرمانی را بالای سر برد. ستاره آلبی سلسته تنها این عنوان را در ویترین افتخاراتش نداشت. او جایزه بهترین بازیکن جام را نیز دریافت کرد. در حالی که مسی از این یک ماه لذت برد و بهترین روزهای دوران ورزشی اش را سپری کرد رونالدو با حواشی زیادی در یک چهارم نهایی با جام وداع کرد. ستاره پرتغالی با رفتارهای خود جنجال آفرید و زمانی که در ترکیب حضور داشت نمی توانست تاثیرگذار باشد. او تنها یک گل به ثمر رساند و نیمکت نشینی اش در دو بازی پرتغال در مرحله حذفی به معنای پایان دوران باشکوه این بازیکن در تیم ملی کشورش بود. 

تاریخ سازی مراکش

شیرهای اطلس با کرواسی، بلژیک و کانادا همگروه بودند و کمتر کسی شانس صعود برای آن ها متصور می شد اما مراکش نخستین شگفتی سازی اش را با پیروزی برابر بلژیک آغاز کرد. سپس به عنوان تیم دوم به مرحله حذفی صعود کرد و در آنجا هم قدرتمند ظاهر شد. مراکش با تکیه بر دفاع منظم اجازه کار به اسپانیا نداد و به لطف درخشش بونو در ضربات پنالتی لاروخا را کنار زد. حریف بعدی این تیم پرتغال بود‌. شیرهای اطلس با یک نمایش خوب و پیروزی یک بر صفر پرتغال را هم حذف کردند و نخستین تیم آفریقایی لقب گرفتند که به نیمه نهایی جام جهانی صعود می کنند. مراکش با وجود بازی خوب مقابل فرانسه نتوانست برابر مدافع عنوان قهرمانی کاری از پیش ببرد و از صعود به فینال بازماند. این تیم در رده بندی هم مغلوب کرواسی شد. با وجود این دو شکست مراکش یکی از به یادماندنی ترین عملکردهای تاریخ جام جهانی را با حضور بازیکنانی همچون اشرف حکیمی، یاسین بونو، ان نصیری، مزراوی، بوفال، امرابات و حکیم ضیاش رقم زد. 

لیونل قهرمان 

تیم ملی آرژانتین با پیروزی مقابل فرانسه پس از ۳۶ سال قهرمان جهان شد آن هم به دست سرمربی جوان ۴۴ ساله خود لیونل اسکالونی. سرمربیان بزرگی هدایت آلبی سلسته را در این سه دهه به عهده گرفتند اما با وجود داشتن ستاره های بزرگ هرگز نتوانستند قهرمانی را برای آرژانتین به ارمغان آورند. اسکالونی پس از ناکامی آلبی سلسته در جام جهانی ۲۰۱۸ به عنوان سرمربی جدید آرژانتین انتخاب شد و در کنار پابلو آیمار، والتر ساموئل و آیالا تیمی متفاوت ساخت که توانست در همه تورنمنت ها قهرمان شود.

در تیم اسکالونی هیچ بازیکنی از دیگری بالاتر نیست و همه در یک سطح هستند. سرمربی جوان آرژانتینی پس از شکست در نخستین بازی مقابل عربستان ناامید نشد و نشان داد چگونه یک تیم متحد می تواند حریفانش را یکی از پس از دیگری کنار بزند. او بهترین سطح بازیکنانش را در این جام جهانی نشان داد که ستاره و رهبرش مسی بود. آلبی سلسته بهترین عملکردش را در نیمه اول دیدار نهایی به نمایش گذاشت و با وجود کامبک فرانسه توانست در ضربات پنالتی قهرمان جهان شود. اسکالونی یک سال پس از قهرمانی در کوپا آمه‌ریکا جام جهانی را نیز فتح کرد و به محبوب ترین سرمربی تاریخ کشورش تبدیل شد. 

نخستین قضاوت زنان 

دیدار تیم ملی آلمان و کاستاریکا در هفته سوم مرحله گروهی اهمیت زیادی داشت و آن تنها به خاطر آخرین شانس ژرمن ها برای صعود به یک هشتم نهایی نبود. در آن بازی برای نخستین بار در تاریخ جام جهانی یک زن قضاوت می کرد. استفانی فراپارت این دیدار را سوت زد. داور فرانسوی پیش از این نیز نخستین زنی لقب گرفته بود که در انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قضاوت کرد. در لیگ اروپا، لیگ یک فرانسه و لیگ قهرمانان اروپا هم داور فرانسوی به این شکل تاریخ سازی کرده بود. 

اعتراض به داوری  و جنجال VAR

استفاده از توپ هوشمند از همان شروع بازی ها حواشی زیادی به وجود آورد. نحوه آفسایدگیری این سیستم برای خیلی از افراد گنگ بود و فوتبالدوستان نمی توانستند بپذیرند که برخی گل ها در عین ناباوری مردود اعلام می شوند. در رابطه با پنالتی ها هم ابهام زیادی وجود داشت و خطاهای مشابه در یک بازی پنالتی اعلام می شد اما در بازی دیگر این چنین نبود. در این تورنمنت پنج پنالتی به نفع آرژانتین گرفته شد که اغلب فوتبالدوستان و حتی برخی از کارشناسان آن ها را پنالتی نمی دانستند. 

بازیکنان و مربیان هم از دیگر معترضان قضاوت ها بودند. این اعتراض ها پس از پنالتی که برای پرتغال در دیدار مقابل سنگال گرفته شد شروع شد. سنگالی ها معتقد بودند داور نباید آن صحنه را پنالتی می گرفت. با این حال اوج انتقادها در دیدار آرژانتین و هلند دیده شد. متئو لائوس در آن بازی ۱۶ کارت زرد و یک کارت قرمز نشان داد اما در کنترل بازی ناکام ماند. لیونل مسی به شدت از داور اسپانیایی انتقاد کرد و گفت که سطح او مناسب چنین دیدار حساسی نبود. پس از آن با پایان هر بازی در مرحله حذفی تیم هایی که شکست می خوردند به شدت از داوری انتقاد می کردند‌. 

یکی از جنجالی ترین اعتراض ها برای په‌په بود. مدافع تیم ملی پرتغال پس از شکست تیمش مقابل مراکش در یک چهارم نهایی با خشم گفت: "چرا پنج داور آرژانتینی پس از اتفاقی که دیروز افتاد (دیدار هلند و آرژانتین) برای این بازی انتخاب کرده بودند. آن قابل پذیرش نیست. می خواهند آرژانتین را قهرمان کنند." بازیکنان انگلیس هم پس از شکست مقابل فرانسه در یک چهارم نهایی از داوری انتقاد کردند. با وجود اینکه داور برزیلی دو پنالتی به نفع انگلیس اعلام کرد هری مگوایر از قضاوت ناراضی بود. مدافع منچستریونایتد گفت: "عملکرد داور به قدری بد بود که نمی توانم توضیح بدهم.  از همان شروع مشکل داشت. پنج یا شش خطا در ۱۵ دقیقه اتفاق افتاد اما داور حتی یک کارت هم نشان نداد."

درخشش تیم های آسیایی

به جز قطر تمام تیم های آسیایی عملکرد خوبی در جام جهانی داشتند. ایران با کارلوس کی روش توانست برای نخستین بار یک تیم اروپایی را شکست دهد و برابر ولز پیروز شد. عربستان در نخستین بازی اش آرژانتین را در یک نمایش عالی شکست داد و اولین شگفتی جام را رقم زد. با این حال عملکرد سه تیم ژاپن، کره جنوبی و استرالیا از آن دو تیم آسیایی بهتر بود چون توانستند به یک هشتم نهایی صعود کنند. ژاپن در اولین بازی خود آلمان را مغلوب کرد. در ادامه برابر کاستاریکا شکست خورد اما دوباره یک قدرت دیگر به نام اسپانیا را مغلوب ساخت. سامورایی ها در یک هشتم نهایی در ضربات پنالتی از کرواسی شکست خوردند. 

استرالیا در اولین بازی ۴ بر یک مغلوب فرانسه شد اما در ادامه تونس و دانمارک را شکست داد تا به عنوان تیم دوم راهی مرحله بعد شود. استرالیا در یک هشتم نهایی بازی خوبی برابر آرژانتین به نمایش گذاشت اما برای صعود کافی نبود. کره جنوبی در گام نخست به تساوی بدون گل برابر اروگوئه دست یافت. سپس از سنگال ۳ بر ۲ شکست خورد اما در آخرین بازی در لحظات پایانی پرتغال را مغلوب ساخت تا به عنوان تیم دوم راهی مرحله بعد شود. کره جنوبی در این مرحله برابر برزیل حرفی برای گفتن نداشت و در نیمه اول چهار بار دروازه اش باز شد.

مرگ سه خبرنگار 

سه روزنامه نگار در جریان جام جهانی قطر درگذشتند. این اتفاقی تلخ برای جامعه رسانه بود که در یک تورنمنت بزرگ سه نفر را از دست داد. گرنت وال، روزنامه نگار آمریکایی زمانی که دیدار آرژانتین و هلند را در یک چهارم نهایی پوشش می داد دچار حمله قلبی شد و درگذشت. وال که ۴۸ سال داشت هشتمین جام جهانی خود را پوشش می داد که این اتفاق دردناک افتاد. خالد المیسلام، عکاس-خبرنگار شبکه الکاس به شکل ناگهانی فوت کرد. برخی از رسانه ها اعلام کردند که او دچار حمله قلبی شده است. خبرنگار ۴۴ ساله در آن زمان مشغول کار نبود. راجر پیرس‌، مدیر فنی شبکه ITV پیش از دیدار انگلیس و ولز در مرحله گروهی درگذشت اما پس از سه هفته خبر فوت این خبرنگار منتشر شد. پیرس ۶۵ ساله بود. 

حذف زودهنگام آلمان و بلژیک 

تیم ملی آلمان در نخستین بازی خود مقابل ژاپن با وجود پیروزی در نیمه نخست با نتیجه ۲ بر یک شکست خورد و در ادامه مقابل اسپانیا تنها توانست یک امتیاز کسب کند. ژرمن ها با وجود پیروزی ۴ بر ۲ مقابل کارستاریکا به دلیل تفاضل گل کمتر نسبت به اسپانیا از صعود به یک هشتم نهایی بازماندند. این حذف زودهنگام شوک بزرگی برای فوتبال آلمان بود چون آن ها برای دومین دوره پیاپی در مرحله گروهی حذف شده بودند. اشتباهات هانسی فلیک، نداشتن یک مهاجم گلزن و دفاع متزلزل از جمله دلایل حذف این تیم بود. 

دیگر تیم بزرگی که در مرحله گروهی حذف شد بلژیک بود. این تیم جام را با پیروزی مقابل کانادا شروع کرد اما در ادامه در نهایت ناباوری مغلوب مراکش شد و در آخرین بازی بدون گل برابر کرواسی متوقف شد تا با چهار امتیاز در رتبه سوم قرار بگیرد. اشتباه های تیبو کوراتوا، عملکرد ضعیف کوین دی بروین و فرصت هایی که روملو لوکاکو در آخرین بازی از دست داد از دلایل حذف تیم مارتینس بودند.