سرمربیان خارجی در جام جهانی ۲۰۲۲ سنت شکنی می کنند؟

جی پلاس، فرشته مقدم: جام جهانی ۲۰۲۲ قطر کمتر از 15 روز دیگر آغاز می شود. در تاریخ این رقابت ها هرگز سرمربی خارجی قهرمان نشده است. تمام تیم هایی که تاکنون جام قهرمانی را بالای سر بردند با سرمربی وطنی این کار را انجام دادند. در دوره گذشته زلاتکو دالیچ بوسنیایی با کرواسی در یک قدمی شکستن این طلسم  قرار داشت اما در فینال با نتیجه ۴ بر ۲ مغلوب فرانسه شد. پیش از او تنها دو سرمربی تیم هایشان را فینالیست کرده بودند. نخستین بار جورج راینور انگلیسی شگفتی ساز شد و سوییس را به فینال جام جهانی ۱۹۵۸ رساند. میزبان با نتیجه ۵ بر ۲ مغلوب برزیل پله شد‌. ارنست هاپل اتریشی توانست هلند را به دیدار نهایی برساند و در فینال شکست تلخ ۳ بر یک مقابل آرژانتین میزبان را تجربه کرد. 

تاکنون هشت تیم (برزیل، آلمان، ایتالیا، آرژانتین، اسپانیا. فرانسه، انگلیس و اروگوئه) موفق به فتح جام جهانی شدند و زمانی این موفقیت را به دست آوردند که سرمربی خارجی روی نیمکتشان نبوده است. آن ها اغلب به سرمربیان وطنی اعتماد می کنند. تنها تیم ملی آلمان در تمام طول تاریخ خود از سرمربی وطنی استفاده کرده است. برزیل پرافتخارترین تیم دنیا (پنج قهرمانی) یک بار از سرمربی خارجی بهره برد که او فلیپه نونیس آرژانتینی بود و فقط در یک بازی هدایت سلسائو را بر عهده داشت. تیم ملی آرژانتین دو سرمربی غیر وطنی داشت. خوسه لاگو میلان اسپانیایی در سال های ۱۹۲۷ و ۱۹۲۸ هدایت آلبی سلسته را بر عهده داشت. فلیپه پاسوچی ایتالیایی در جام جهانی ۱۹۳۴ سرمربی آرژانتین بود. ایتالیا یک سرمربی خارجی به نام لایوس چزلر (مجارستانی) داشت.

در سال های ۱۹۷۳ تا ۷۵ هدایت تیم ملی فرانسه را استفان کواچ رومانیایی بر عهده داشت. انگلیس تا سال ۲۰۰۱ سرمربی خارجی نداشت تا اینکه سون یوران اریکسون سوئدی هدایت سه شیر را بر عهده گرفت. او تا سال ۲۰۰۶ بر نیمکت این تیم نشست. در سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ فابیو کاپلو ایتالیایی سرمربی انگلیس بود. اروگوئه دیگر قهرمان جهان تنها یک سرمربی خارجی داشت که دنیل  پاسارلا آرژانتینی بود (۲۰۰۰ تا ۲۰۰۱). اسپانیا بیش از دیگر قهرمانان جهان از سرمربی خارجی بهره برد. برجسته ترینشان لادیسلاو کوبالا بود که از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۸۰ هدایت لاروخا را بر عهده داشت (۶۸ بازی). نخستین سرمربی خارجی اسپانیا فرد پنتلند انگلیسی بود که تنها در یک بازی بر نیمکت این تیم نشست (۱۹۲۹). ادواردو تئوس لوپس فیلیپینی در شش بازی سرمربی لاروخا بود. آخرین سرمربی خارجی این تیم خوسه سانتاماریا اروگوئه ای بود (۱۹۸۰ تا ۸۲). 

بیشترین حضور سرمربیان خارجی در بزرگترین جشن فوتبالی دنیا به جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان برمی گردد که تقریبا نیمی از آن ها خارجی بودند (۱۵ از ۳۲). در جام جهانی ۲۰۲۲ یازده سرمربی خارجی حضور دارند؛ روبرتو مارتینس اسپانیایی (سرمربی بلژیک)، زلاتکو دالیچ بوسنیایی (سرمربی کرواسی)، جان هاردمن انگلیسی (سرمربی کانادا)، کارلوس کی‌روش پرتغالی (سرمربی ایران)، ولید الرکراکی، متولد فرانسه (سرمربی مراکش)، پائولو بنتو پرتغالی (سرمربی کره جنوبی)، لوییس فرناندو سوارس گوسمان کلمبیایی (سرمربی کاستاریکا)، تاتا مارتینو آرژانتینی (سرمربی مکزیک)، اروه رنار فرانسوی (سرمربی عربستان)، گوستاوو آلفارو آرژانتینی (سرمربی اکوادور) و فلیکس سانچس باس اسپانیایی (سرمربی قطر). در این میان مارتینس بیش از همه شانس دارد تا نخستین سرمربی خارجی قهرمان جام جهانی لقب بگیرد.

مارتینس که از سال ۲۰۱۶ هدایت بلژیک را بر عهده گرفت تاکنون عملکرد برجسته ای در این تیم داشته است. بلژیک مارتینس با سیستم ۳-۴-۳ بازی چشم نوازی ارائه می دهد. سرمربی باهوش و توانمند اسپانیایی در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه تیمش را به عنوان یک مدعی نشان داد و تا نیمه نهایی صعود کرد. بلژیک یکی از بهترین نمایش ها را در میان تیم های حاضر داشت. در مرحله گروهی انگلیس را شکست داد و سپس در یک هشتم نهایی ژاپن را پشت سر گذاشت. در یک چهارم نهایی یکی از بخت های قهرمانی یعنی برزیل را کنار زد. تنها فرانسوی ها (قهرمان جام) با پیروزی خفیف یک بر صفر توانستند تیم مارتینس را متوقف کنند. بلژیک در سال ۲۰۲۱ در یورو هم در مرحله گروهی درخشید و پرتغال را در یک هشتم حذف کرد اما مقابل ایتالیا (قهرمان یورو) نتوانست نتیجه لازم را کسب کند و از رسیدن به نیمه نهایی بازماند. درست است که سرمربی اسپانیایی تاکنون با بلژیک عنوانی به دست نیاورده است اما امیدوار است این بار نتیجه بهتری نسبت به دوره گذشته کسب کند.