بزنگاه تاریخی بسکتبال ؛ پایان دوران شبه نظامی‌گری در تیم ملی ایران

گروه ورزشی جی پلاس، از دی ماه ۹۶ و زمانی که مهران شاهین طبع جانشین حاتمی، دیگر مهران بسکتبال‌ ایران روی نیمکت تیم ملی بسکتبال شد، این تیم نوسان زیادی داشت. البته آنچه در مربیگری شاهین‌طبع نمود مشخصی دارد، این است که تیم ملی با سرمربیگری او هرگز قهرمانی را در هیچ رقابتی (غیر از مسابقات چهارجانبه با تیم‌های درجه دو اروپا که دیدارهای رسمی محسوب نمی‌شود) تجربه نکرد.

نیمکت تیم ملی حق‌الزحمه شاهین‌طبع!

مهران شاهین‌طبع پس از موفقیت رامین طباطبائی در انتخابات ریاست فدراسیون بسکتبال و به دلیل حمایت‌هایش از طباطبایی نیمکت تیم ملی را از مهران حاتمی گرفت. این در حالی بود که حاتمی آن سال برای نخستین بار شهرداری تبریز را با تیمی کم ستاره به نسبت پتروشیمی و مهرام که به ترتیب شاهین طبع و مصطفی هاشمی هدایت‌شان را بر عهده داشتند به مقام قهرمانی سوپرلیگ ایران رساند. با وجود این طباطبایی باید حق‌الزحمه شاهین طبع را به نوعی می‌پرداخت، پس شکست ایران از عراق در حالی که تیم ملی در غیاب بسیاری از بازیکنان ‌اصلی و ستاره های خود که مصدوم یا بیمار شده بودند، بهترین بهانه رییس تازه وارد بود!

پس‌ از این اتفاق اما حاتمی دست به کار بزرگی در تاریخ بسکتبال ایران زد و پتروشیمی بندرامام را تنها با ۸ بازیکن قهرمان جام باشگاه‌های آسیا کرد. یعنی کاری که شاهین‌طبع قادر به انجامش طی دو دوره با پتروشیمی بندرامام که تیمی بسیار قدرتمند هم برای باشگاه ‌های آسیا بسته بود، نشد و یک مقام سومی و یک چهارمی آسیا را با پترو کسب کرد.

به هر ترتیب شاهین طبع جانشین حاتمی شد و در نخستین بازی‌اش به سختی از پس قطر که فاصله زیادی با بسکتیال ایران دارد برآمد و به لطف هوش ارسلان کاظمی و خطای غیر ورزشی که میثم میرزایی از قطری‌ها گرفت، تیم شاهین طبع از شکست گریخت و به برتری ۷۷ - ۷۵ رسید.

بازی‌های آسیایی و وعده نافرجام قهرمانی

تیم ملی ایران مرداد ماه ۱۳۹۷ به عنوان مدعی قهرمانی بازی‌های آسیایی با قوای کامل گام به جاکارتا گذاشت. شاهین ‌طبع همواره در صحبت‌های خود دم از قهرمانی در این مسابقات می‌زد و عنوان می‌کرد مدال طلای بازی‌های آسیایی را به کلکسیون افتخارات بسکتبال‌ ایران می‌افزاید.

تیم کشورمان با قرعه‌ای بسیار مناسب در مرحله گروهی تنها با یک برد مقابل سوریه راهی یک‌چهارم نهایی شد تا آنجا تیم دوم ژاپن را که البته اسیر حواشی شده و ۴ بازیکنش به ژاپن بازگردانده شده بودند از پیش رو بردارد و با برتری مقابل کره جنوبی در نیمه‌نهایی در فینال به مصاف چینی برود که بدون چند بازیکن اصلی‌اش در اندونزی حاضر شده بود. شکست تیم کشورمان از چین که با اشتباهات تاکتیکی توام بود صدای منتقدان شاهین طبع را درآورد ولی او بدون توجه به وعده قهرمانی با اظهار این جمله که مدال نقره بازی‌های آسیایی هم ارزشمند است پرونده قهرمانی ایران را بست!

جاده پردست‌انداز جام جهانی

حضور ایران در انتخابی جام جهانی ۲۰۱۹ هم نشان داد که شاهین طبع مربی دیدارهای بزرگ نیست. تیم او در مرحله دوم آن رقابت‌ها دوبار از ژاپن شکست خورد و در ملبورن نیز مقابل استرالیا که همواره تیم دومش را به مسابقات این چنینی می‌فرستد، متحمل شکست سنگینی شد.

این میان اما اتفاق عجیبی در بازی فیلیپین و استرالیا رخ داد و بازیکنان دو تیم به جان هم افتادند تا فیبا ۹ بازیکن فیلیپین (عملا تیم اصلی این کشور) و ۴ بازیکن استرالیا را با محرومیت‌های تقریبا طولانی مدت جریمه کند. به این ترتیب بخت به شاهین طبع لبخند زد تا او پس از شکست مقابل ژاپن و استرالیا، فیلیپین تار و مار شده را (در دو دقیقه پایانی و روی درخشش محمد جمشیدی) شکست دهد.

اوج اختلافات در تیم ملی و کودتا علیه حدادی!

پیروزی برابر فیلیپین صعود ایران به جام جهانی را مسجل کرد. سرمربی تیم ملی که صعود تیمش را قطعی می‌دید دست به کار عجیبی زد. شاهین طبع آن روزها (۱۵ بهمن ۱۳۹۷) فهرست تیم ملی را با علم به اینکه حامد حدادی بازیکن شین‌جیانگ چین است به انضمام نام او منتشر کرد. سه روز بعد (۱۸ بهمن ۹۷) خبر جدایی توافقی حدادی از تیم شین‌جیانگ چین رسانه‌ای می‌شود. طی چند روز بعد حدادی در حمایت از ارسلان کاظمی که به دلیل اختلاف با شاهین‌‌طبع از تیم ملی کنار گذاشته شده بود؛ همچنین پس‌ از ماجرای مصاحبه‌های مسعود قاسمی سرپرست تیم ملی علیه بازیکنان و ماجرای ماست و دوغ در اردوی تیم ملی،  غیر رسمی از حضور در تیم ملی برای پنجره ششم انتخابی جام جهانی و دیدار برابر ژاپن و استرالیا انصراف داد اما یک هفته قبل از آغاز آن پنجره در جمع خبرنگاران پس از دیدار دوستانه ایران و اردن اظهار کرد برای همراهی تیم ملی آماده است.

ساعاتی بعد اما مهران شاهین طبع دست به اقدامی غیرمنتظره زد و با این بهانه که حدادی دیر به جمع ملی‌پوشان اضافه شده او را از تیم ملی کنار گذاشت. اقدامی که خشم بازیکن فراموش نشدنی بسکتبال ایران و آسیا را در پی داشت. ایران با شکست برابر ژاپن در تهران و پیروزی برابر تیم سوم استرالیا که در غیاب سرمربی خود به ایران آمده بود، به عنوان تیم پنجم آسیا جواز حضور در جام جهانی را به دست آورد.

 بلیت برنده در گروه تیم‌های ‌بازنده!

حضور در جام جهانی ۲۰۱۹ چین اما اتفاقی تاریخی برای بسکتبال ایران رقم زد. تیم کشورمان که در گروه سوم مسابقات با اسپانیا، تونس و پورتوریکو همگروه شده بود با دو بازی پرانتقاد مغلوب پورتوریکو و نماینده آفریقا شد. در حالی که همه چیز برای ایران تمام شده به نظر می‌رسید، میزبان که در گروه خود با غلبه بر ساحل عاج در آستانه المپیکی شدن قرار داشت ( مقرر شده بود بهترین تیم آسیایی در جام‌جهانی به المپیک برود) در ۷ ثانیه پایانی دیدار مقابل لهستان و در حالی‌که با یک امتیاز از حریف خود پیش بود و مالکیت را هم در اختیار داشت مرتکب اشتباه مرگباری شد تا ماتئوش پونیتکا با گل کردن یکی از دو پرتابش کار را به وقت اضافه بکشاند و درنهایت لهستان به پیروزی نائل شود. تیم ایران به همین راحتی در کمتر از ۷ ثانیه زنده شد! چین بازی سوم خود را هم به ونزوئلا واگذار کرد و ایران در دیدار برابر اسپانیایی که بیشتر به فکر حفظ بازیکنان و انرژی‌اش بود متحمل شکست خفیفی شد.

این اتفاق باعث شد تیم‌های ایران و چین هردو در گروه بازنده‌ها بخت خود را بیازمایند. ایران باید با آنگولا و فیلیپین بازی می‌کرد و چینی‌ها کره جنوبی و نیجریه، تیم قدر آفریقایی را پیش رو داشتند. با این تفاوت که چین با یک برد به این مرحله آمده بود و ایران بردی نداشت. تیم کشورمان اما تیم‌ ضعیف آنگولا را شکست داد و چین به سختی در لحظات پایانی از سد کره جنوبی گذشت. به این ترتیب روز آخر ایران باید با اختلاف فیلیپین را می‌برد و چین هم باید به نیجریه می‌باخت. این تنها نسخه صعود ایران به المپیک بود که دست بر قضا هردو رقم خورد و ایران با اقبال قرعه مناسب صعودی تاریخی به المپیک داشت.

تداوم اختلافات

پیش از حضور ایران در جام جهانی و هنگامی که تیم کشورمان درگیر رقابت‌های انتخابی بود، اختلاف سرمربی با بازیکنان تیم ملی به جایی می‌رسد که ۷ بازیکن با مراجعه به رامین طباطبائی از  او پاسپورتشان را برای کناره گیری از تیم ملی طلب می‌کنند! طباطبائی البته آن‌ها را موقتا راضی می‌کند اما همین موضوع بیانگر عمق اختلافات درون اردویی تیم ایران بود.

دست‌گلی که قاسمی به آب داد!

در فاصله بین جام‌جهانی و المپیک، تیم ایران در پنجره‌های انتخابی آسیا کاپ ۲۰۲۱ حاضر شد. گروه ایران با حضور قطر، عربستان سعودی و سوریه گروه آسانی به نظر می‌رسید و همینطور هم بود اما زمانی که ایران در بحبوحه شیوع کرونا برای برگزاری متمرکز بازی‌هایش عازم قطر شده بود، مسعود قاسمی و رامین طباطبائی در اقدامی عجیب پروتکل‌های بهداشتی را زیرپا می‌گذارند و برای گشت و گذار در دوحه از محل قرنطینه خارج می‌شوند. عکسی که قاسمی در صفحه اینستاگرامی‌اش منتشر کرد، این کار رییس فدراسیون و سرپرست تیم ملی را لو داد. هرچند قاسمی دقایقی بعد پستش را پاک کرد اما این موضوع بازتاب پیدا کرد و حتی باعث جریمه فدراسیون ایران هم شد. موضوع مهم البته سومدیریت در تیم ملی بود که برای همه عیان شد‌.

شکست ناباورانه از سوریه!

تیم ملی ایران با هدایت شاهین طبع تنها در جام جهانی و المپیک‌ برابر قدرت‌های جهان و بازی‌های آسیایی مقابل تیم های قدر آسیا شکست نخورد. باخت عجیب ایران مقابل سوریه در دور برگشت انتخابی آسیا کاپ کارنامه مهران شاهین‌طبع را ضعیف‌تر کرد هرچند فدراسیون بسکتبال و حامیان سرمربی تیم ملی با بیان اتفاقی بودن شکست  سعی در توجیه این باخت داشتند اما فیبا  پیروزی سوریه بر ایران را یکی از ۱۰ اتفاق برگزیده سال ۲۰۲۰ در همه جهان عنوان کرد تا تیر حامیان سرمربی تیم ملی به سنگ بخورد. شکست از سوریه هرچند باخت مهمی نبود و تاثیری در صعود ایران نداشت اما حضور جو سالرنو سرمربی برجسته آمریکایی (برترین مربی سال کانادا) در تیمی از کشوری جنگ زده، این تابو را که مربیان بزرگ به ایران نمی‌آیند، باطل کرد. چه حالا بهترین مربی کانادا در تیم درچه دوی آسیایی با مشکلاتی بسیار بیشتر از ایران حضور یافته بود.

دورگه‌هایی که رد شدند!

مهران ‌شاهین‌طبع که گویا علاقه زیادی به کارلوس کی‌روش دارد، از پروسه کی‌روش در اضافه کردن بازیکنان دورگه به تیم ملی فوتیال بدون توجه به تفاوت دو ورزش و تفاوت سطح بازیکنان دورگه فوتبال و بسکتبال نسخه برداری کرد اما این اقدام شاهین طبع نه تنها دردی از بسکتبال ملی ایران دوا نکرد که دامنه انتقادات علیه او را گسترش داد. خودداری از دعوت بازیکنانی مانند مهدی کامرانی و سجاد مشایخی در پست یک که در لیگ خوش درخشیده بودند و دعوت از بازیکنی مانند پویان جلال‌پور که ابدا در قواره تیم ملی ظاهر نشد و غیبت بازیکنانی مانند آرمان زنگنه، محمد ترابی، میثم‌ میرزایی، اصغر کاردوست و روزبه ارغوان و حضور مایک رستم‌پور و آرون گرامی‌پور وقتی صدای منتقدان را بیش از پیش درآورد که سه بازیکن دورگه ایران در مجموع تنها ۷ امتیاز در سه بازی المپیک گرفتند!

رسوایی پیش از المپیک!

فدراسیون برای حضور ایران در المپیک بازی‌های دوستانه خوبی تدارک دیده بود ولی اتفاقی که در بازگشت از اردوی ژاپن که با دو شکست سنگین و یک پیروزی خفیف برای تیم ایران در فرودگاه امام خمینی (ره) رخ داد این بازی‌ها را تحت تاثیر خود گذاشت. ایران البته پس از آن به اسپانیا رفت و دو شکست سنگین دیگر را هم مقابل قهرمان جهان متقبل شد ولی این رویداد بازتاب وسیعی داشت که برای فدراسیون ایران هم تبعات بسیار سنگینی داشت.

المپیک و ضعیف‌ترین نتایج تاریخ ایران

تیم ملی بسکتبال ایران سرانجام در توکیو به میدان رفت. بازهم پیش از آغاز رقابت‌های ملی تیم ایران کانون اختلاف، بحران و حاشیه بود. این‌بار اما محمد جمشیدی در صف اول با شاهین طبع به مشکل خورد. ماجرای بازگشت او به شیمیدرقم که با پیوستن شاهین‌طبع به جمع قمی‌ها، جمشیدی خواهان ماندن در شهرداری گرگان شد به تیم ملی هم تسری یافت. البته اختلاف میان این دو به پیش از این‌ها برمی‌گردد.

تیم ایران به هر ترتیب در دیدار افتتاحیه مقابل جمهوری چک در حالی که با ۲۱ امتیاز عقب بود به ۳ امتیازی حریف رسید اما شاهین طبع درست همینجا یک‌بار دیگر نشان داد که او ذهنیتی بازنده دارد. در حالی که همه تیم‌ها در چنین لحظاتی برای پیروزی به خطا روی بازیکنان حریف متوسل می‌شوند تا زمان مالکیت را بگیرند تیم ایران میان بهت بازیکنان چک چنین کاری نکرد! حتی در حمله آخر این تیم ایران بود که زمان را مدیریت می‌کرد تا با شوتی ۳ امتیازی فاصله را کم کند! تیم ایران حتی در ذهن خود پیروزی را باور نداشت.همانطور که انتظار می‌رفت اما فدراسیون و سرمربی تیم ملی از این شکست فتح الفتوح ساختند و به آن بالیدند! ولی نتایج چک که یکی از ضعیف‌ترین تیم‌های المپیک بود خود بیانگر همه چیز بود.

تیم ایران برابر ایالات متحده ۱۲۰ - ۶۶ شکست خورد تا ضمن ثبت سنگین‌تربن شکست تاریخ بسکتبال ایران، ضعیف‌ترین نتیجه‌ای که یک تیم در المپیک توکیو گرفته هم به نام ایران ثبت شود. با این شکست ایران در دور دوم به عنوان اولین تیم حذف شده المپیک معرفی شد.

ایران در گام سوم برابر فرانسه قرار گرفت. تیمی که ۷ سال پیش و در جام جهانی اسپانیا تنها با ۵ اختلاف ایران را شکست داده بود. شاگردان وینسنت کولت که آمریکا و چک را برده بودند به دیدار با ایران به چشم دیداری تمرینی نگاه می‌کردند ولی ایران به شکست با اختلاف ۱۷ امتیاز به این تیم هم به چشم پیروزی نگاه می‌کرد. سرانجام با پایان این دیدار ایران به عنوان ضعیف‌ترین تیم المپیک شناخته شد.

کمترین گل زده، کمترین کارایی و پایین‌ترین اختلاف گل جملگی نصیب ایران شد اما رئیس فدراسیون بسکتبال در بازگشت از المپیک با افتخار ‌از شکست‌های تیم ملی یاد می‌کرد. او که پیش از جام‌جهانی بارها هدف گذاری ایران را صعود از گروه عنوان کرده و‌مشخصا گفته بود ایران فرانسه را می‌برد و از گروهش صعود می‌کند با چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای تاکید کرد هدف فقط حضور در المپیک بوده است‌.

مصاحبه جنجالی جمشیدی

در بازگشت تیم‌‌ ملی بسکتبال به ایران محمد جمشیدی با مصاحبه‌ای طوفانی دست به افشاگری گسترده‌ای علیه شاهین‌‌طبع زد. مصاحبه جمشیدی پرده از برخی حقایق برداشت و بر برخی دیگر مهر تایید زد اما آنچه از جمیع حرف‌های جمشیدی استنباط می‌شود این است که برخلاف اظهارات شاهین طبع او‌ همواره مسائل شخصی را در تیم ملی دخیل کرده است. حتی اگر حرف‌های جمشیدی تند و تیز هم شده باشد وقوع چنین اتفاقاتی در تیم ملی یک کشور چیزی فراتر از فاجعه است.

به هرحال باید منتظر ماند و دید در روزهای آینده چه اتفاقاتی می‌افتد. آیا شاهین‌‌طبع خودش ‌همانطور که گفته بود با پایان ماموریتش از تیم ملی می‌رود؟ آیا طباطبایی در فدراسیون ماندگار و قصورش در حواشی پیش از المپیک بخشیده می‌شود؟ آیا کسی از این تیم محروم ‌می‌شود و چندین آیای دیگر ...اما آنچه مشخص است اینکه دیوار حرمت بازیکن و مربی در تیم ملی فروریخته و این می‌تواند ایستگاه آخر برای مهران شاهین طبع باشد.