دوپینگ بهانه بردار نیست/ سفیدسازی ورزشکاران خاطی به چه قیمت؟

گروه ورزشی جی پلاس؛ مصطفی معدنی ثانی: حکم نهایی بهمن عسگری ملی پوش کاراته ایران که آزمایش دوپینگ وی مثبت اعلام شد، سرانجام صادر و این ورزشکار به مدت 12 ماه از کلیه فعالیت های ورزشی محروم شد تا یکی از مهم ترین غایبان کاروان ایران در المپیک لقب گیرد.

درباره عسگری عنوان شد که وی به دلیل مراجعه به پزشک شخصی و استفاده از دارو بدون هماهنگی، تست دوپینگش مثبت اعلام شده است. از همان روزهای نخست پس از مثبت اعلام شدن دوپینگ عسگری مسئولان فدراسیون وزارت و کمیته المپیک تلاش کردند با رفع مسئولیت از خود ورزشکار، دوپینگ عسگری را یک سهل انگاری نشان داده و به نوعی بر روی آن سرپوش بگذارند.

انکار و توجیه بی فایده بعد از مثبت شدن تست

دوپینگ در دنیای ورزش یک پدیده مذموم شمرده می شود و علاوه بر بحث محرومیت، از دست رفتن افتخارات و مدالها، آبرو و اعتبار ورزشکار را زیر سوال می برد و از این رو ورزشکاران دوپینگی عموما تلاش در انکار ماجرا دارند و زمانی که جا برای انکار نباشد آن را به زمین و آسمان ربط می دهند اما در 99 درصد حالات، مقصر اول، دوم و سوم دوپینگ، شخص ورزشکار است. این که مسئولان تلاش می کنند تا همه چیز را سهوی و اتفاقی نشان دهند دردی از مشکل دوپینگ در ورزش ایران حل نمی کند. 

توجیه هایی مانند عدم ضرورت دوپینگ به دلیل در پیش نبودن مسابقه و ... هم اعتبار پزشکی خاصی ندارد، چرا که تست بسیاری از ورزشکاران در شرایط خارج از مسابقه و حتی اردوی تمرینی مثبت در آمده است. باید به این نکته توجه داشت که دوپینگ یک دانش بسیار گسترده در زمینه پزشکی - ورزشی است و همزمان با توسعه و پیشرفت راه های مقابله با دوپینگ، تکنیک های استفاده از مواد نیروزا و شیوه های مصرف و انجام آن نیز در حال پیشرفت است. تغییرات دائمی لیست مواد ممنوعه و اضافه شدن مواد جدید، در کنار تغییر شیوه ها و زمان بندی گرفتن نمونه از ورزشکاران موید این مطلب است که دوپینگ قرار نیست همیشه به شکل رایجی که همه در ذهن دارند و یا در یک زمان مشخص انجام شود.

نخبه ورزشی و غفلت از دوپینگ

در ماجرای عسگری فارغ از این که برای درمان به چه پزشکی مراجعه کرده و چه دارویی گرفته است، هرگز نمی توان پذیرفت که یک ورزشکار آن هم در نه حد ورزشکار معمولی، بلکه یک ورزشکار نخبه و المپیکی با تجربه زیاد، نسبت به مساله ای تا این اندازه مهم غافل باشد. فدراسیون پزشکی ورزشی به طور مستمر لیست بروزرسانی شده داروهای ممنوعه را در اختیار ورزشکاران (نه فقط المپیکی ها) قرار می دهد تا آنها هنگام مراجعه به پزشک آن را در اختیار داشته باشند و دارویی که در لیست ممنوعه هست برای شان تجویز نشود. این حساسیت هرچند برای تمام ورزشکاران وجود دارد، اما درباره المپیکی ها شدت حساسیت ها بسیار بیشتر است چرا که اعتبار و ارزش رویدادی مانند المپیک قابل مقایسه با سایر مسابقات نیست و همچنان که افتخار ناشی از موفقیت آن بسیار بیشتر مورد توجه است، سرافکندگی و رسوایی دوپینگش نیز باعث تحقیر فزونتری است و با ملامت بیشتری روبرو خواهد بود.

عسگری به عنوان یک ورزشکار المپیکی قطعا این لیست را در اختیار داشته و به دلیل تجربه چندین و چند ساله حضور در میادین جهانی و بین المللی قطعا با حساسیت آزمایش های دوپینگ نیز آشنا بوده، پس ساده انگاری است که او بدون چک کردن لیست و بدون بررسی داروی داده شده، آن را مصرف کند و بعد پزشک مقصر جلوه داده شود. پزشکی که نه نام و نشانش پیداست و نه قرار است بابت خطایی که به گردنش افتاده به کسی جواب پس دهد و نه حتی چهره شناخته شده ای است که آبرو و شهرتش لکه دار شود، پس بهترین گزینه برای مقصر بودن است (در نقش مرحوم خلبان!)

نحوه معاینه و ارائه دارو به ورزشکاران حرفه ای نیز با بیماران عادی کاملا متفاوت است. پزشکان با علم به این مساله که ورزشکاران نمی توانند هر دارویی را مصرف کنند در نسخه نوشتن مسائل این چنینی را رعایت می کنند. اما حتی اگر بپذیریم که پزشک در این زمینه رعایت لازم را انجام نداده خود عسگری چگونه حاضر به مصرف دارو بدون انجام بررسی های لازم شده است؟ بارها دیده ایم که ورزشکاران حرفه ای حتی قبل از نوشیدن آب معدنی، پلمپ در بطری را چک می کنند تا قبلا باز نشده باشد. اخیرا تمام ورزشکارانی که سهمیه المپیک گرفته اند در کانالی عضو شده اند و در آن کانال مرتبا نسبت به دستورالعمل های پزشکی، داروهای ممنوعه و ... اطلاع رسانی می شود. عسگری هم عضو کانال بوده و از پروتکل های مصرف داروهای درمانی قطعا اطلاع داشته است.

عسگری مقصر اول و آخر 

نکته دیگر این که گفته می شود، عسگری داروها را برای درمان خاص مصرف کرده و ارتباطی با ورزشکار بودنش نداشته است. حال این که فدراسیون پزشکی ورزشی بارها اعلام کرده که ورزشکاران را نه فقط از لحاظ مصدومیت و سلامت اندام مرتبط با ورزش زیر نظر دارد، بلکه آنها را در زمینه تمام بیماری ها و مشکلات از قبیل مسائل دندانپزشکی، مشکلات جنسی، مسائل هورمونی، بیماری های پوستی، بیماری های خونی و ... مورد ارزیابی قرار داده است. چگونه مشکل خاص بهمن عسگری که به دلیل حفظ اسرار پزشکی از بیان آن خودداری می کنیم در پرونده پزشکی او در فدراسیون پزشکی ورزشی وجود نداشته است؟

در ورزش علاوه بر آموزش های رایج به ورزشکاران در زمینه استفاده از داروهای نیروزا، تست های دوپینگ و ... که البته ضروری است نیاز به فرهنگسازی در این زمینه وجود دارد. باید به ورزشکار آموزش داده شود که تمام تلاش خود را برای پاک ورزش کردن و پاک ماندن انجام دهد و اگر روزی به هر دلیل این پاک بودن با تستی زیر سوال رفت متهم ردیف اول و آخر خود اوست و نه هیچ کس دیگر. 

مسئولان ورزش هم باید بدانند که با سفیدسازی ورزشکار دوپینگی شاید در ظاهر از اعتبار ورزش و حوزه مدیریتی خود دفاع کرده باشند اما زمینه را برای ورود ورزشکاران بیشتری به این منجلاب فراهم خواهند کرد. چراکه دوپینگ (متاسفانه) به خودی خود برای بسیاری ورزشکاران جذاب است و رویای یک شبه موفق شدن و کسب شهرت، درآمد و اعتبار کم وسوسه برانگیز نیست. یکی از مسائلی که می تواند ورزشکاران را در ورود به دنیای پرفریب دوپینگ دچار تردید کند ترس از بی آبرویی و بدنامی پس از مثبت شدن تست است که اجرای پروژه های سفیدسازی ورزشکاران دوپینگی، دغدغه بی آبرویی را کمرنگ تر و باعث گرایش بیشتر ورزشکاران به دوپینگ می شود.