قاضی جنجالی سال 99: نتایج فوتبال مهندسی شده نیست/ وقتی داور دربی نشدم تا مرز سکته پیش رفتم

جی پلاس، رضا کرمانشاهی را می‌توان خبرسازترین داور فوتبال در سال 99 دانست، داوری که یکبار به خاطر اینکه قضاوت دربی به او نرسید بسیار معترض شد و چند ماه بعد قضاوت مسابقه دو تیم استقلال و پرسپولیس را به او دادند و توانست به خوبی از عهده آن برآید. با رضا کرمانشاهی در آخرین روزهای سال در حالیکه 90 دقیقه تمرین سنگین انجام داده بود گپ و گفتی در مورد شرایط داوری در سال 99 و قضاوتش در دربی پایتخت انجام دادیم که در زیر می‌خوانید.

سال 99 برای شما و داوری چطور گذشت.

ما داوران سال سختی را پشت‌سر گذاشتیم. با توجه به اینکه انتخابات فدراسیون فوتبال هم در پیش بود چینش و ابلاغ‌های داوری هم مشکلاتی داشت.داوران چهار هفته در میان قضاوت می‌کردند و این خوب نبود. خود من از نیمه دوم سال 98 سعی کرده بودم فرم ایده‌آل بدنی‌ام را حفظ کنم تا بازی دو تیم استقلال و پرسپولیس را سوت بزنم که در نهایت یکی از مسئولان داوری به من گفت قرار است تو این بازی را قضات کنی و خودت را آماده این بازی کن؛ من هم برای ریکاوری به شمال رفتم اما در کمال تعجب دیدم روی سایت فدراسیون داور دیگری برای این مسابقه انتخاب شده است و این خیلی برایم تلخ بود. بعداز آن وقتی من به عنوان داور انتخاب نشدم از انزلی با تهران مدام با تلفن صحبت می‌کردم، از همکاران شما در رسانه‌ها گرفته تا دوستان و همکاران خودم در داوری و برخی دیگر از مسئولان فوتبال. وقتی دیدم داور دربی نشدم تا مرز سکته پیش رفتم و خیلی برای تلخ بود.

اما بالاخره این بازی به شما هم رسید.

بله، باید از مسئولان کمیته داوری آقای اصفهانیان، سهرابی، جناب بهاروند، حراست فدراسیون و آقای نبی تشکر کنم که به من اعتماد کردند. می‌دانید که قضاوت در دربی با ابلاغ‌های دیگر متفاوت است. خوشبختانه من از آن سربلند بیرون آمدم خیلی از کارشناسان داوری و کارشناسان فوتبال گفتند این مسابقه که با نتیجه 2 بر 2 تمام شد یکی از بهترین دربی‌ها بود یکی دو روز بعد از دربی که موبایلم را روشن کردم خیلی از پیشکسوتان استقلال و پرسپولیس با من تماس گرفتند و از من تشکر کردند. نمی‌خواهم اسم همه را بگویم اما مثلاً حسن روشن گفت 40 سال است که در فوتبال هستم و از دیدن این دربی با قضاوت تو لذت بردم چون بازی را سوت سوتکی نکردی و  از دیدن این دربی لذت بردم چون بازی را از سرعت ننداختی و با اوانتاژهای به موقع باعث شدی سرعت بازی بالا برود. خود علی پروین از طریق محمود پازوکی برایم پیغام فرستاد و ابراز خوشحالی کرد. با فیروز کریمی و مجید جلالی هم صحبت کردم همه آنها تأییدم کردند.

خودت چقدر از قضاوت در دربی رضایت داشتی؟

واقعاً راضی بودم دوندگی خوبی داشتم.در تمامی صحنه‌ها حضور داشتم و اشتباه تأثیرگذاری هم نداشتم. البته یکی دو کارشناس نگاه رنگی داشتند و می‌گفتند در دربی پنالتی رخ داده که اصلاً اینگونه نبود.

فکر می‌کنی باز هم قضاوت دربی را به شما بدهند؟

بله، چهار سال دیگر می‌توانم داوری کنم و دوست دارم کرونا تمام شود و دربی را حضور تماشاگران سوت بزنم. هر داوری دوست دارد این مسابقه را قضاوت کند.

کدام بازیکنان در دربی برایت چالش درست کردند؟

همه بازیکنان عالی بودند، هم بازیکنان استقلال و هم بازیکنان پرسپولیس کاملاً در اختیار داور بودند.مشکلی برای قضاوت من ایجاد نکردند. چند سال است که در لیگ برتر قضاوت می‌کنم و بازیکنان من را می‌شناسند و شناخت کافی از من دارند از همکاری بازیکنان دو تیم با داوران در این مسابقه لذت بردم اما فقط اعتراض‌های محمود فکری برایم عجیب و سؤال‌برانگیز بود. فکری با اینکه استقلال در نیمه اول  جلو بود باز هم به داور اعتراض می‌کردم که دلیل آن را نمی‌دانم من برای فکری احترام زیادی قائلم و دوستان خوبی برای هم هستیم اما برایم عجیب بود که چرا در دربی آن همه معترض بود.جالب است که برایتان یک خاطره بگویم.

چه خاطره‌ای؟

پنج‌شنبه قبل از دربی من در یکی از بزرگراه‌ها پشت خودروی خودم بودم که یکدفعه یک تویوتا کمری آبی خیلی سریع وارد اتوبان شد و از کنار من رد شد. ناگهان متوجه شدم محمود فکری پشت فرمان خودرو هست، به او نزدیک شدم و ماشین‌ها را کنار زدیم و چند دقیقه‌ای با هم صحبت کردیم، فکری به من گفت دربی را تو قضاوت کنی داور قلدر و شجاعی هستی که من هم گفتم توکل برخدا؛ چند سال است برای تیم‌های فکری قضاوت کردم او به عنوان سرمربی من را قبول دارد اما واقعاً نفهمیدم چرا در جریان مسابقه با پرسپولیس مدام به داور اعتراض می‌کرد.

ظاهراً‌ می خواستی قبل از سوت بازی به کاپیتان‌های دو تیم هدیه بدهی؟

من دو سبد گل رز زیبا تهیه کرده بودم یک سبد گل رز آبی و سبدگل قرمز، می‌خواستم این دو سبد گل را به یحیی محمدی و محمود فکری قبل از بازی اهدا کنم که آقای اصفهانیان گفت صلاح نیست این کار را بکنی. ای کاش به او نمی‌گفتم و انجام می‌دادم این سبدگل‌ها از طرف شهرداری پاکدشت بود می‌دانید که پاکدشت مرکز پرورش گل و گیاه است.

اما مرسوم نیست که داور به سرمربیان دو تیم قبل از بازی هدیه دهد.

اشکالی نداشت یک کار جدید بود؛ گاهی تیم‌ها به داوران گل اهدا می‌کنند یک بار هم اجازه می‌دادند داور به دو تیم گل هدیه می‌کرد.

قبول داری که می‌گویند داوری در فوتبال ایران فقط عشق است و پولی ندارد؟ 

بله، داوری عشق است اما واقعیت را بخواهم بگویم این است خیلی‌ها برای اینکه چند دقیقه‌ای در تلویزیون دیده شوند حاضرند چند صد میلیون خرج کنند اما شما وقتی داور لیگ برتری هستید و بازی‌های تیم‌های پرسپولیس و استقلال را قضات می‌کنید 90 دقیقه روی آنتن زنده تلویزیون هستید، چندین برنامه ورزشی عملکرد شما را آنالیز می‌کند و تبدیل به یک چهره معروف می‌شوید و اگر زرنگ باشی می‌تواند از این شهرت در جهت مثبت و تجارت استفاده کنید و تبدیل به یک تاجر شوید.

شما این کار را می کنید؟

بله، من در کار نمایشگاه خودرو هستم؛ باور می‌کنید به خاطر قضاوت در لیگ برتر خیلی از بازرگان‌ها و فعالان عرصه خرید و فروش خودرو به من اعتماد دارند و اگر بخواهم بدون سند 20 تا 30 میلیارد تومان ماشین از نمایشگاه‌‌ها بگیرم چون آنها به من اعتماد دارند و البته من هم از این اعتماد سواستفاده نمی‌کنم. بله قبول دارم دستمزد یک میلیون تومان خیلی زیاد نیست اما در کنار این داوری شما شهرت و اعتبار به دست می‌آوری، مثلاً پیام حیدری اکنون معاون شهردار است پس نمی‌توان داوری فوتبال هیچ سود یا پولی نیست. من از شهرتی که در داوری به دست آورده‌ام در جهت مثبت و تجارت استفاده می‌کنم، دیگران را نمی‌دانم.

فکر می‌کنید VAR چه زمانی وارد فوتبال ایران می شود؟

در ابتدا اجازه به عزیزی خادم و اعضای هیأت رئیسه که در انتخابات فدراسیون فوتبال پیروز شدند تبریک بگویم. عزیزی خادم یک رئیس فدراسیون جوان و کارآمد است و با برنامه‌هایی اقتصادی که دارد می‌تواند خیلی زود VAR را به فوتبال ایران وارد کند. پیش‌بینی من این است که تا دو فصل دیگر VAR وارد فوتبال ایران خواهد شد و در آن صورت 90 درصد مشکلات داوری فوتبال ایران حل می‌شود.

برای اینکه فرم ایده‌آل بدنی‌تان برای قضاوت حفظ کنی روزی چند ساعت تمرین می‌کنی؟

من یک روز در میان روزی 8 تا 10 کیلومتر می‌دوم و ماساژ می‌گیرم و استخر و شنا می‌روم همه اینها با هزینه شخصی‌ خودم است. 

چقدر برای این تمرینات هزینه می‌کنی؟

هزینه تمرین و لباس همه داوران لیگ برتری از جیب خودشان است. من سالی 15 میلیون تومان برای تمرین و لباس و مربی بدنساز هزینه می‌کنم.

اما برخی از داوران در این فصل تپل و چاق شده بودند و از فرم مناسب خارج شده بودند.

همه اینها به خاطر کرونا است.در پاکدشت برخی دوستان به من لطف دارند و یک مجموعه اختصاصی در اختیارم قرار دادند که می‌توانم برای تمرین به آنجا بروم و همراه مربیم در آنجا تمرین کنم اما خیلی از داوران تهرانی و شهرستانی چنین امکانی را ندارند. شما می‌دانید یک استخر و سونا چقدر می‌تواند به کم کردن وزن‌تان کمک کند. اکنون به خاطر کرونا بیش از یک سال است که استخرها تعطیل هستند پس اگر داوران از فرم  بدنی ایده‌‌ال خارج شده‌اند به خاطر کرونا است.

آیا واقعاً دست‌هایی پشت فوتبال وجود دارد و نتایج مسابقات از سوی داوران مهندسی می‌شود؟

هیچ دستی پشت پرده نیست، به جرأت می‌گویم فوتبال ما از بسیاری از دیگر حوزه‌ها پاک‌تر است، شما در کدام نهاد و ارگان یا وزارتخانه‌ای می‌توانید بگویید هیچ فسادی رخ نمی‌دهد و مشکلی نیست؟ در کار اجرا این مسائل طبیعی است. اما واقعیت می‌گویم هیچ رئیس و مسئول فدراسیون و مسئولی در این سال‌ها به داوران نگفتند که نتیجه چنین و چنان شود اگر بود تا کنون افشا می‌شود نتایج فوتبال به هیچ عنوان مهندسی شده نیست. شاید داوری مرتکب اشتباه تأثیرگذار شود که آن هم به خاطر مسائل روحی و روانی و یا تمرکز است اما واقعیت آن است که مهندسی در کار نیست.

اما احساس می‌شود داوران با سرمربیان مشهوری مثل امیر قلعه‌نویی که علیه داوران صحبت می‌کند، لجبازی می‌کنند.

بحث لجبازی نیست، یک مثال برای شما می‌زنم اگر در اتوبان یک خودرو مدام پشت‌سر شما بوق بزند و شما را عصبی کند ممکن است سعی کنید با او چالشی داشته باشید. در مورد قلعه‌نویی و سایر مربیان شاید این مسئله صدق کند. قلعه‌نویی یک مربی مشتی و خوب است اما نمی دانم شاید نسبت به داوران ذهنیت دارند یا شاید افرادی که در کنارش هستند این ذهنیت برای او ایجاد می‌کنند که زیادی به مسئله داوری توجه می‌کند و حساسیت نشان می‌دهد. شما محرم نویدکیا را ببینید این مربی مثل عسل است! قلعه‌نویی هم مربی خوبی است و داوران دوستش دارند.

اما او معتقد است که از داوری ضرر کرده است.

اشتباه در داوری پیش می‌آید، شما ببینید در این فصل چقدر اشتباه داوران به ضرر ذوب‌آهن تمام شد. من که خودم داور هستم دلم برای رحمان رضایی سوخت. داور هم انسان است و اشتباه می‌کند. هر کسی هم که می‌گوید داوری ساده است برود در محل تمرین تیم ها یک مسابقه دست گرمی را قضاوت کند تا سختی کار را حس کند و ببیند چقدر داوری و قضاوت در فوتبال سخت و طاقت‌فرسا است. باور کنید ما داوران گاهی روحیه لطیف‌مان را از دست می‌دهیم و روحیه‌مان زمخت می‌شود.

اما احساس می‌شود داوران به مربیان مشهور و بزرگ خیلی سخت‌گیری می‌کنند.

خودتان می‌گویید سرمربیان بزرگ، ما از مربیان بزرگ انتظار داریم بزرگ فکر و رفتار کنند. من حتی یکبار سرمربی که علیه من مصاحبه کرده بود و نسبت به من ذهنیت داشت در مسابقه بعدی به سمتش رفتم و سعی کردم به او این نکته را یادآوری کنم که هیچ ذهنیتی نسبت به او و تیمش ندارم.

شما برای استقلال استراماچونی و پرسپولیس برانکو قضاوت کرده‌ای؟

بله، من می‌خواهم چیز دیگری بگویم، کی‌روش وقتی برای اولین بار لیگ برتر ایران را دید یک مصاحبه جالب کرد و گفت چرا این همه در لیگ ایران بازیکنان و مربیان به داور معترض می‌شوند تقریباً بعد از هر سوت داور بازیکنان به داور اعتراض می‌کنند.

برانکو و استراماچونی چه رفتاری با داوران داشتند؟

برانکو و استراماچونی در هفته‌های اولی که در فوتبال ایران بودند هیچ اعتراضی به داور نداشتند و دقیقاً‌ مثل کی‌روش اعتقاد داشتند که نباید در کار داور دخالت کرد اما بعد از مدتی ایرانیان اطراف این دو مربی به آنها گفتند که اینجا ایران است و حتماً باید به داور اعتراض کنند. 

اگر مسئولیتی در فوتبال داشتید به هر داور چقدر دستمزد برای قضاوت می‌دادید؟

من اگر مسئول می‌شدم برای هر بازی به هر داور 25 میلیون تومان دستمزد پرداخت می‌کردم. یعنی برای چهار داور هر مسابقه 100 میلیون تومان دستمزد می‌دادم زیرا فوتبال ما پتانسیل این دستمزد به داوران را دارد.به هر داور برای بازی 25 میلیون پول می‌دادم و ماه‌ به ماه با داور تسویه می کردم نه آخر سال!

الان وضعیت داوران چطور است؟

2 سال است که به داوران حتی لباس داده نشده است. داوران برای خرید استرج زیر لباس باید از جیب‌شان پول بدهند مگر کمک داوری که راننده است چقدر درآمد دارد که 2 میلیون تومان پول استرج بدهد؟ یک جفت کتانی به ما ندادند، به داوران چه داده‌اند که این همه انتظار از داوران دارند؟

دل پر دردی داری.

بله، دربی بالاترین بازی باشگاهی در ایران و حتی آسیا است، شما باورتان می‌شود سه هدست داوران در این مسابقه خراب بود و ما با ایما و اشاره به همدیگر در ارتباط بودیم. هر هفته هم 6-7 برنامه تلویزیونی عملکرد داوران را بررسی می‌کنند عملکرد وزیران این ممکلت این  همه آنالیز نمی‌شود که عملکرد داوران در لیگ برتر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. با این حال امیدوارم فدراسیون جدید و خدداد افشاریان بتوانند شرایط داوری را مطلوب‌تر کنند. داوری فوتبال ایران پتانسیل آن را دارد که چندین علیرضا فغانی داشته باشد.اکنون داوران خوبی مثل موعود بنیادی‌فر، محمدرضا اکبریان، بیژن و پیام حیدری، اشکان خورشیدی ، سیدعلی و ... داریم که بار لیگ را به دوش می‌کشند.امیدوارم مسئولان توجه بیشتری و بهتری به داوران داشته باشند.