لزوم بازنگری در یک قانون بی تبصره!

به گزارش سرویس ورزشی جی پلاس؛ دغدغه سربازی یکی از مسائلی است که ورزشکاران رشته های مختلف را با نگرانی روبرو می سازد. سن مشمولیت یعنی 18 سال دقیقا دوران حرکت به سمت اوج زندگی یک ورزشکار است که با انجام خدمت سربازی ممکن است آسیب های جدی به روند پیشرفت ورزشکار وارد شود، از این روی ستادکل نیروهای مسلح به منظور حمایت از ورزشکاران نخبه قانونی موسوم به سرباز قهرمان را به تصویب مجلس رسانده که به موجب آن شرایطی برای معافیت ورزشکاران در نظر گرفته شود. اما این قانون بسیار کلی است و بسیاری از ورزشکاران با وجود شایستگی از مزایای این قانون بی نصیب مانده اند که همین مساله لزوم بازنگری در قانون را ایجاد می کند.

به موجب این قانون دارندگان مدال طلای بازی های آسیایی و یکی از سه مدال المپیک، به همراه قهرمانان و نایب قهرمانان جهان در مسابقات جهانی و همچنین اعضای تیم های قهرمان در جام های جهانی والیبال، فوتبال و بسکتبال از انجام  خدمت دوره ضرورت معاف می شوند. همچنین تسهیلاتی نیز برای ورزشکاران پارالمپیکی در نظر گرفته شده است.

ناگفته پیداست که این قانون یک خطی که هیچ بند و تبصره ای هم ندارد، نمی تواند دنیای گسترده ورزش با چند ده رشته گوناگون را پوشش بدهد. در این قانون نه استثنایی برای رشته های خاص در نظر گرفته شده، نه شرایط بومی و جغرافیایی کشور سنجیده شده و نه حتی ارزیابی درستی از میزان قدرت ورزش ایران در رشته های مختلف صورت گرفته است.

نخستین ایراد قانون این است که ورزشکاران عموما در سنین پایین (18، 19 سالگی) مشمول خدمت سربازی می شوند، یعنی در شرایطی که در آغاز مسیر خود به سمت قهرمانی هستند. در واقع آنها نیاز به معافیت دارند تا بتوانند مسیر رو به رشد خود را به سمت قهرمانی آسیا و جهان ادامه دهند، یعنی آنها معافیت می خواهند که قهرمان شوند، اما قانون می گوید قهرمان شو تا معاف شوی. یعنی قهرمانی پیش شرط معافیت و استفاده از قانون سربازقهرمان برای ورزشکاران است.

خوب است مسئولان بدانند زمانی که یک ورزشکار به مقام قهرمانی جهان یا مدال المپیک می رسد، یعنی به اوج قله موفقیت در رشته اش دست پیدا کرده و مراحل پیشرفتش تکمیل شده است. در این صورت برای بسیاری از آنها دیگر معافیت چندان به درد نخواهد خورد و حتی چه بسا بتواند به خدمت سربازی هم برود چرا که کارش را در ورزش انجام داده و موفقیتش را تکمیل کرده است!

بسیاری از رشته های ورزشی در زمره رشته های المپیکی نیستند و حتی در جدول بازی های آسیایی نیز گنجانده نمی شوند. به این ترتیب در این رشته ها عملا ظرفیت گرفتن مدال المپیکی یا آسیایی وجود ندارد. مسابقات قهرمانی جهان هم عموما 4 سال یک بار برگزار می شود. آیا در چنین شرایطی یک ورزشکار باید 4 سال غیبت کند تا رویداد جهانی او از راه برسد؟

پس از وضع این قانون، المپیک ها و بازی های آسیایی زیادی برگزار شده اما تعداد افرادی که توانسته اند به واسطه قانون سربازقهرمان، معافیت بگیرند بسیار اندک و ناچیز بوده است. همین مساله نشان می دهد که این قانون به خصوص از حیث شیوه و روش، دچار مشکل اساسی است چرا که اساسا دوره اوج ورزشی در هیچ رشته ای 18-19 سال نیست و از استثناها  که بگذریم برخی قهرمانان جهان در رشته های مختلف در نیمه دوم دهه سوم زندگی یعنی 30-20 سالگی بر سکوی قهرمانی جهان ایستاده اند. به همین دلیل انتظار قهرمانی و نایب قهرمانی جهان از ورزشکار زیر 20 سال برای اهدای معافیت سربازی چندان منطقی به نظر نمی رسد.

به گزارش جی پلاس؛ سختیِ مدال آوری در رشته های مختلف نیز در هیچ جای این قانون به چشم نمی خورد. این سختی از دو جهت قابل بررسی است. اولا این که تعداد کشورهای فعال در رشته های مختلف با هم فرق می کند؛ یعنی در برخی رشته ها تعداد فدراسیون های فعال به تعداد کشورهای موجود در دنیاست و در برخی رشته ها هم تعداد کشورهای فعال به 20-30 عدد هم نمی رسد. مسلما مدال آوری در چنین رشته هایی آسان تر از دسته اول است.

مساله بعدی فرمت برگزاری مسابقات است؛ در برخی رشته ها نحوه برگزاری مسابقات زمینه را فراهم می کند تا ورزشکار با انجام سه چهار رقابت قهرمان جهان شود و در برخی رشته ها برای رسیدن به عنوان قهرمانی جهان مسیر بسیار سخت و پیچیده ای وجود دارد. این سختی کار مسلما باعث تفاوت ارزش در مدال می شود که در قانون فوق نادیده گرفته شده است.

نکته دیگر بی توجهی به شرایط بومی و جغرافیایی کشورمان است. ایران مسلما در برخی رشته ها از نظر استعداد امکانات و ظرفیت شرایط خوبی ندارد. رشته هایی که هیچ گاه در آنها حتی مدال آسیایی به دست نیامده و شاید صرفا حضور در مسابقات افتخاری برای آن رشته به حساب می آمده است. در چنین شرایطی وجود برخی تبصره ها و استثناها یا دسته بندی رشته ها می تواند باعث ایجاد انگیزه در ورزشکاران این رشته ها شود. در غیر این صورت شاید تا یک قرن دیگر هم هیچ شناگر، بدمینتون باز، پینگ بازی از ایران به واسطه این قانون از سربازی معاف نشود.

از طرفی زمینه تاریخی مدال گاهی از رنگ و جنس آن ارزش بیشتری دارد. برای مثال نوشاد عالمیان در بازی های آسیایی جاکارتا به مدال برنز رسید اما به اعتقاد اکثر کارشناسان و دست اندرکاران ورزش، این مدال برنز از برخی طلاهای جاکارتا ارزشمندتر بود و واکنش های بیشتری حتی از سوی مقامات عالی ورزش را به دنبال داشت. اما این مدال مطابق قانون نمی تواند معافیت به دنبال داشته باشد.

همچنین بررسی علمی روند موفقیت ورزشکاران نشان می دهد که اکثر آنها پیش از ایستادن روی سکوهای جهانی و المپیک، قهرمانی در رده های سنی پایین تر را تجربه کرده اند. قهرمان امروز جهان، قهرمان دیروز جوانان جهان و قهرمان پریروز نوجوانان جهان بوده است، اما در قانون سرباز- قهرمان هیچ امتیازی برای مسابقات رده سنی پایه در نظر گرفته نشده است! شاید مسئولان از یاد برده اند که رسیدن به قهرمانی جهان نیازمند طی مراحلی است که از سنین پایین شروع می شوند. در واقع زمانی که یک ورزشکار در رده سنی خودش قهرمان می شود نشان داده که در میان تمام کسانی که چند سال آینده شانس قهرمانی جهان را دارند از بخت بیشتری برای قهرمانی برخوردار است و در صورت انجام حمایت مناسب (مثلا همین مشکل سربازی ) می تواند در رده بزرگسالان هم قهرمان شود.

پس شایسته است تا با در نظر گرفتن اهمیت قهرمانی در سنین پایه که سن شکل گیری شخصیت ورزشکار است، امتیازاتی نظیر اعطای معافیت سربازی به ورزشکاران قهرمان نوجوان و جوان در نظر گرفته شود تا زمینه برای تکرار این قهرمانی در رده های بعدی و در نهایت جهان و المپیک فراهم شود. 

به گزارش جی پلاس؛ اخیرا پرهام مقصودلو، پدیده شطرنج ایران در میان شگفتی جامعه جهانی شطرنج در حضور غول های صاحب نام این رشته مانند روسیه، هند و آمریکا توانست عنوان بسیار ارزشمند قهرمانی جوانان جهان را به دست بیاورد. افتخاری بی مانند در تاریخ شطرنج ایران که مسلما نشان دهنده ظرفیت بالای او برای رسیدن به عنوان قهرمانی جهان است. مقصودلو که با روزی 15 ساعت تمرین به این افتخار دست یافته جوان ترین بازیکن جهان در جمع 100 نفر اول دنیاست اما او حالا مهم تر از مربی و تدارک و امکانات اعزام، به دغدغه سربازی اش فکر می کند چرا که قهرمانی جوانان جهان و حتی قهرمانی در جام ملت های آسیا نتوانسته باعث معافیتش شود!